Zasady konkurencyjności Poddziałanie 19.4 „Wsparcie na rzecz kosztów bieżących i aktywizacji” Autor: Marek Buczkowski Materiał opracowany przez: Departament Rozwoju Obszarów Wiejskich. Instytucja Zarządzająca PROW – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi. „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie”. Materiał współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Rozwoju Obszarów na lata

Zasady konkurencyjności mają na celu zapewnienie, że wydatki ponoszone w ramach projektu są najkorzystniejsze w stosunku do innych ofert rynkowych.  O zasadach konkurencyjności możemy mówić w przypadku zasad: „sformalizowanych” np. w postaci załącznika do umowy określającego szczegółowo postępowanie beneficjenta w zależności od wartości zamówienia, ogólnych (globalnych) wpisujących się w system zamówień publicznych, regulowanych na dwóch płaszczyznach: prawa Unii Europejskiej oraz prawa krajowego, realizowanych poprzez zachowanie zasad: równego traktowania wykonawców, uczciwej konkurencji oraz przejrzystości.

Podstawa prawna  Na poziomie Unii Europejskiej przepisy odnoszące się do zamówień publicznych zawarte są w:  Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE – główny akt prawa pierwotnego Unii Europejskiej). Podstawowe zasady, które należy stosować, udzielając zamówienia publicznego, zostały umieszczone w przepisach dotyczących: swobodnego przepływu towarów, swobody prowadzenia działalności gospodarczej, swobody świadczenia usług, zakazu dyskryminacji,  Dyrektywach: klasyczna 2014/24/UE i sektorowa 2014/25/UE.

Podstawa prawna  Na poziomie prawa krajowego przepisy odnoszące się do zamówień publicznych oraz wydatkowania środków publicznych zawarte są w:  Ustawie z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień Publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 2164),  Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz.885, z późn. zm.)

Podstawa prawna  zgodnie z art. 5 ust. 3 pkt 4 ustawy o finansach publicznych – do środków publicznych, którymi są środki pochodzące z budżetu unii europejskiej zalicza się również środki na realizację wspólnej polityki rolnej,  zgodnie z art. 44 ust. 3 pkt. 1 ustawy o finansach publicznych – wydatki publiczne powinny być dokonywane w sposób celowy i oszczędny, z zachowaniem zasad uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów, optymalnego doboru metod i środków służących osiągnięciu założonych celów,  zgodnie z art. 47 ustawy o finansach publicznych – podmiot wnioskujący o przyznanie środków publicznych na realizację wyodrębnionego zadania powinien przedstawić ofertę wykonania zadania zgodnie z zasadami uczciwej konkurencji, gwarantującą wykonanie zadania w sposób efektywny, oszczędny i terminowy.

Podstawa prawna  zgodnie z § 9 ust. 1 pkt 3 wzoru umowy o przyznaniu pomocy – Beneficjent oświadcza, że nie podlega zakazowi dostępu do środków publicznych, o których mowa w art. 5 ust. 3 pkt 4 ustawy o finansach publicznych, na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu i zobowiazuje się do niezwłocznego poinformowania Zarządu Województwa o zakazie dostępu do środków publicznych, na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu, wydanego w stosunku do Beneficjenta po zawarciu umowy,  zgodnie z § 10 ust. 1 pkt 8 wzoru umowy o przyznaniu pomocy – wypowiedzenie umowy następuje w przypadku orzeczenia wobec Beneficjenta zakazu dostępu do środków publicznych, o których mowa w art. 5 ust. 3 pkt 4 ustawy o finansach publicznych, na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu po zawrciu umowy,  zgodnie z § 17 pkt 12 wzoru umowy o przyznaniu pomocy – aktem prawnym mającym zastosowanie jest ustawa o finansach publicznych.

Uczciwa konkurencja, równe traktowanie, przejrzystość  Zasady uczciwej konkurencji, równego traktowania wykonawców, przejrzystości (transparentności) mają swoje odzwierciedlenie w: procedurach szczegółowych np. ustawa Pzp, procedurach uproszczonych np. zasady konkurencyjności wydatków dla operacji typu „Budowa lub modernizacja dróg lokalnych” objętych PROW , powinny mieć odzwierciedlenie w procedurach wewnętrznych danego podmiotu jeżeli takie posiada, powinny mieć odzwierciedlenie w wydatkowaniu środków publicznych.

Uczciwa konkurencja  zasadę uczciwej konkurencji należy rozumieć jako dopuszczenie do udziału w postępowaniu odpowiedniej ilości wykonawców (wielu), przynajmniej 3. Należy jednak uważać, żeby oferenci nie należeli do jednego właściciela czy też tego samego producenta itd.., dlatego też najlepiej jest dodatkowo upublicznić zapytanie ofertowe;  opis przedmiotu zamówienia powinien być jednoznaczny i nie wskazujący określonego producenta;  podczas badania i oceny ofert ofert należy pamiętać żeby odrzucić oferty np. z rażąco niską (nieuczciwą) ceną. Najczęstszymi przypadkami naruszania zasady uczciwej konkurencji są: dokonywanie opisu przedmiotu zamówienia na podstawie katalogów jednego z producentów, określanie parametrów kupowanego sprzętu w taki sposób, że spełnia je tylko jeden producent czy dokonywanie opisu przedmiotu zamówienia przez wskazanie rygorystycznych, wygórowanych wymagań, nieuzasadnionych potrzebami zamawiającego.

Równe traktowanie wykonawców  inaczej zwana zasadą równości – należy pamiętać żeby podmioty będące w takiej samej sytuacji traktować tak samo, a podmioty będące w odmiennej sytuacji traktować odmiennie,  należy pamiętać żeby dokonywać wyboru w oparciu o warunki udziału w postępowaniu określone w zapytaniu ofertowym  należy pamiętać o ewentualnym odrzuceniu ofert niespełniających waruków przedmiotowych lub wykluczeniu wykonawcy niespełniającego warunków udziału w postępowaniu

Przejrzystość (transparentność)  dzięki przejrzystości można stwierdzić czy zachowano zasady uczciwej konkurencji i równego traktowania;  każda czynność zamawiającego podejmowana w toku toczącego się postępowania powinna być jawna: np. informacja o wyniku.  osoby występujące po stronie zamawiającego powinny być bezstronne i obiektywne w czasie przygotowania i prowadzenia postępowania  czynności w danym postępowaniu powinny być w jakiś sposób utrwalone

Zasady konkurencyjności PROW Ustalenie wartości zamówienia z należytą starannością (sumować ten sam rodzaj i przeznaczenie zamówienia, ten sam czas, jeden wykonawca). Uwaga na niedozwolony podział zadań w celu uniknięcia stosowania zasad konkurencyjności. 2. Przygotowanie odpowiedniego zapytania ofertowego, które musi zawierać 7 elementów:  opis przedmiotu zamówienia,  warunki udziału w postępowaniu,  kryteria oceny ofert wraz z wagami punktowymi lub procentowymi,  opis sposobu przyznawania punktacji za dane kryterium,  termin składania ofert – min. 7 dni (dostawy, usługi) lub 14 dni (roboty budowlane) od upublicznienia,  warunki wykluczenia (o których mowa w ust. 6 zasad konkurencyjności),  termin realizacji zamówienia. 3. Upublicznienie zapytania ofertowego, zgodnie z ust. 8 zasad konkurencyjności.

Zasady konkurencyjności PROW Upublicznienie: umieszczenie na stronie internetowej wskazanej w komunikacie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi umieszczonym na stronie internetowej oraz a do czasu uruchomienia tej strony – wysłanie zapytania ofertowego do trzech potencjalnych wykonawców danego zamówienia oraz upublicznienie zapytania na własnej stronie internetowej. 4. Zwrócenie uwagi na modyfikacje zapytania ofertowego (po terminie składania ofert niemożliwa, wydłużenie odpowiednio czasu, upublicznienie jak zapytanie). 5. Zwrócenie uwagi na przypadki konieczności odrzucenia ofert, których treść nie odpowiada treści zapytania ofertowego (opis przedmiotu zamówienia) lub złożonych przez oferenta niespełniającego warunków udziału w postępowaniu (warunki z zapytania ofertowego). 6. Wybranie najkorzystniejszej oferty w oparciu o kryteria ustalone w zapytaniu ofertowym!

Zasady konkurencyjności PROW Umieszczenie informacji o wyniku postępowania na stronie internetowej. Zasady takie same jak przy upublicznianiu (włącznie z wysłaniem informacji do potencjalnych wykonawców, do których wysłano wcześniej zapytanie ofertowe). 8. Zawarcie umowy z wykonawcą. Dla robót budowlanych obowiązkowo forma pisemna umowy, dla pozostałych zamówień potwierdzeniem zawarcia umowy jest co najmniej oryginał stosownego dokumentu sprzedaży zawierającego szczegółowe dane o transakcji. 9. Sporządzenie protokołu z załącznikami. Protokół musi zawierać co najmniej:  Informacje o sposobie upublicznienia zapytania ofertowego,  Wykaz ofert + daty wpływu ofert + pozostałe dane dotyczące warunków udziału w postępowaniu,  Informację o spełnieniu warunku „niezależności” beneficjenta/osób od wykonawcy (ust. 6 zasad)  Informację o spełnieniu warunków udziału w postępowaniu przez oferentów,  Informację o wagach punktowych lub procentowych przypisanych do danego kryterium oceny i sposobie przyznawania punktacji za spełnienie danego kryterium,

Zasady konkurencyjności PROW Protokół cd.:  Wskazanie wybranej oferty wraz z uzasadnieniem wyboru,  Datę sporządzenia protokołu i podpis beneficjenta lub osoby upoważnionej,  Załączniki: o potwierdzenie udokumentowania publikacji zapytania (w tym wysłania ofert), o potwierdzenie upublicznienia modyfikacji zapytania ( w tym wysłania do trzech potencjalnych oferentów), o złożone oferty, o oświadczenie o braku powiązań z wykonawcami, którzy złożyli oferty (beneficjent lub zaciągający zobowiązanie w jego imieniu lub osoby wykonujące czynności przy przetargu), o potwierdzenie odpowiedniego upublicznienia informacji o wyniku postępowania (w tym wysłania do trzech potencjalnych oferentów), o kopię umowy z wykonawcą lub oryginał stosownego dokumentu sprzedaży potwierdzającego zawarcie umowy z wykonawcą, o Inne dokumenty istotne dla postępowania (korespondencja z wykonawcami). 10.Nie zmienianie umowy w stosunku do treści oferty, chyba że w zapytaniu ofertowym przewidziano taką możliwość wraz z warunkami takiej zmiany.

Zasady konkurencyjności PROW Naruszenia zasad konkurencyjności wydatków w ramach PROW 2014 – 2020 oraz naruszenia przepisów o zamówieniach publicznych skutkują zastosowaniem kary administracyjnej; Istnieją dwie metody ustalania i określania wysokości kar administracyjnych, metoda dyferencyjna i metoda wskaźnikowa. Metodę wskaźnikową stosuje się w sytuacji, gdy metoda dyferencyjna jest niemożliwa do zastosowania, tj. skutki naruszenia są pośrednie lub rozproszone, a zatem trudne do oszacowania.

Dziękuję za uwagę Marek Buczkowski Departament Rozwoju Obszarów Wiejskich tel