Zastosowanie laserów w kosmetologii Dr hab. n med. Wioletta Barańska-Rybak Klinika Dermatologii, Wenerologii i Alergologii GUMed

Wzmacnianie światła przez wymuszoną emisję promieniowania LASER Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation Wzmacnianie światła przez wymuszoną emisję promieniowania

Lasery Należą do generatorów i wzmacniaczy kwantowych Wykorzystują zjawisko emisji wymuszonej

Właściwości wiązki światła laserowego Bardzo mała szerokość linii emisyjnej = bardzo duża moc w wybranym obszarze widma promieniowania elektromagnetycznego Wiązka jest spolaryzowana, spójna w czasie i przestrzeni oraz o bardzo małej rozbieżności

Historia laserów w medycynie 1917r. – A. Einstein , w swojej pracy nt. spontanicznej i wymuszonej emisji promieniowania elektromagnetycznego, dał naukowcom podstawy do budowy laserów

Historia laserów w medycynie 1954r. : Charles Townes, James Goron i Hubert Zeiger odkryli sposób pobudzania atomów do emisji mikrofal i zbudowali pierwszy MASER 1960r. : Theodore Maiman pobudził po raz pierwszy do emisji wiązki światła pręt rubinowy umieszczony wewnątrz potężnej lampy błyskowej i rozpoczął tym samym erę laserów

Zasada działania Oparta jest na emisji wymuszonej fotonu

Podział laserów ze względu na rodzaj ośrodka czynnego Lasery gazowe: helowo-neonowy ( dł. fali 543nm lub 633nm) Argonowy ( 458nm, 488nm, 514.5nm) Azotowy (308nm) Kryptonowy ( 647nm, 676nm) Na tlenku węgla Na dwutlenku węgla

Lasery na ciele stałym Laser rubinowy (694,3 nm) Laser neodymowy na szkle Laser neodymowy na YAG-u (Nd:YAG) Laser erbowy na YAG-u (ER:YAG) (1645nm) Laser tulowy na YAG-u (Tm:YAG) (2015nm) Laser holmowy na YAG-u (Ho:YAG) (2090nm) Laser tytanowy na szafirze (Ti: szafir) Laser na centrach barwnych

Lasery na cieczy Lasery barwnikowe – ośrodkiem czynnym są barwniki rozpuszczone w nieaktywnym ośrodku przezroczystym, np. rodamina

Lasery półprzewodnikowe Złączowe Laser na materiale objętościowym Laser na studniach kwantowych Laser na kropkach kwantowych 2. Bezzłączowe

Aktualnie na rynku funkcjonują następujące lasery: Laser ekscymerowy , długość fali 193-350nm •    Laser argonowy, długość fali 488 i 514 nm •    Laser barwnikowy do przebarwień , długość fali 500-520nm •    Laser miedziowy, długość fali 511, 578nm •    Laser kryptonowy, długość fali 530, 568nm •    Laser Nd:Yag o zdwojonej częstotliwości, długość fali 532 (o trybie pracy typu Q-switch) •    Laser KTP, długość fali 532

Laser barwnikowy pulsacyjny, długość fali 577, 585-600nm •    Laser barnikowy argonowy, długośc fali 585, 630nm •    Laser złoty, długość fali 628nm •    Laser rubinowy , długośc fali 694nm, o trybie pracy ciągłym lub Q-switch •    Laser aleksandrytowy, długość fali 755nm, tryb pracy pulsacyjny, Q-switch •    Laser diodowy, długość fali 795-830nm •    Laser Nd:Yag, długość fali 1064, tryb pracy ciągły, Q-switch •    Laser Er-Yag, długość fali 2940nm, tryb pulsacyjny, Q-switch •    Laser CO2, długość fali 10600nm

Światło emitowane przez laser Jest koherentne, czyli cała wiązka ma jedną długość fali, ten sam kierunek, znajduje się w tej samej fazie i ulega bardzo małemu rozproszeniu, dzięki czemu pozwala na uzyskanie dużej mocy na jednostkę powierzchni (np. skóry) nawet po przebyciu dużej odległości

Możliwość uzyskania bardzo dużego natężenia napromieniania skupionego na bardzo małej powierzchni pozwala na naświetlanie wybranych chromoforów w skórze, np. światło o długości 585nm pulsacyjnego lasera barwnikowego skupia się na oksyhemoglobinie w naczyniach krwionośnych, a więc zalecany jest do usuwania defektów naczyniowych. 

Usuwanie owłosienia laser diodowy o długości fali 800nm (np. Light Sheer) laser aleksandrytowy (np. Quantel Derma, dawniej Wave-light i Quantel) lasery rubinowy typu Q-switch, Nd:Yag ( typu Q-switch, w procedurze z preparatem węglowym wcieranym w skórę służy do usuwania wszelkiego rodzaju włosów) IPL

Najlepsze efekty jasna skóra ciemne włosy

Ciemna skóra (fototyp IV i wyższy) wymagają obniżenia dostarczanej energii, ze względu na absorpcję przez melaninę skóry – co zmniejsza skuteczność zabiegu (usuwane są włosy ciemne i grube; a włosy ciemne i cienkie niestety mogą pozostać nieusunięte).

Usuwanie zmian naczyniowych malformacje naczyniowych na twarzy (teleangiektazje, rumień) naczyniaki rubinowe na tułowiu teleangiektazje i żylaki na kończynach

Częstotliwość zabiegów Laser barwnikowy pulsacyjny (np. PDL firmy Candela, długość fali 577nm, 585nm) Cykle zabiegów powtarza się co 8 tygodni. Każdy zabieg przynosi rozjaśnienie zmiany, ale zadowalający efekt można uzyskać po 4-10 zabiegach

Na wynik leczenia ma wpływ lokalizacja naczyniaka –zmiany na twarzy i szyi odpowiadają lepiej niż zmiany na rękach , czy nogach w obrębie twarzy: lepsze wyniki uzyskuje się lecząc zmiany na czole i bocznych powierzchniach twarzy niż w części środkowej

Działania niepożądane przebarwienia pozapalane odbarwienia blizny zanikowe

Uwaga Laser o długim czasie trwania impulsu daje mniejsze zasinienie po zabiegu Uważa się też, że nieco mniej zabiegów jest wymagane dla uzyskania porównywalnego efektu

Inne lasery znajdujące zastosowanie w likwidacji zmian naczyniowych laser argonowy (dający stosunkowo częściej powikłania pod postacią przebarwień skóry, gdyż długości fal 488nm i 514,5nm są absorbowane nie tylko przez oksyhemoglobinę, ale także przez melaninę, a także ponieważ lasery te emitują światło ciągłe, więc dochodzi do przekroczenia czasu relaksacji i uszkodzenia tkanek otaczających naczynie

barwnikowy wzbudzany argonowym ( o skuteczności porównywalnej z argonowym)   miedziowy (nie zalecany do stosowania u dzieci ze względu na długi czas zabiegu) KTP (o efekcie porównywalnym lub lepszym niż w przypadku  lasera argonowego; w prównaniu z laserem barwnikowym – laser KTP powoduje mniejsze zaczerwienienie skóry po zabiegu) kryptonowy (stosowany rzadko)

VariLite wytwarza wiązkę zieloną o długości fali 532 nm oraz wiązkę podczerwoną 940 nm. Wiązka 532 nm - leczenie zmian naczyniopochodnych, zmian barwnikowych, zmian skórnych, trądziku Wiązka 940 nm - leczenie głębiej położonych oraz większych naczyń krwionośnych (0,3-1,5 mm średnicy), w tym zmian naczyniowych kończyn dolnych, oraz przy usuwaniu włosów z małych powierzchni ciała

Uwaga! Pomimo możliwości stosowania w żylakach kończyn dolnych laseroterapii (PDL, VariLite i mniej skuteczne KTP, Nd:Yag i in). metodą z wyboru wciąż wydaje się skleroterapia (ostrzyknięcie naczyń środkiem, który doprowadza do zarośnięcia nieprawidłowego naczynia).

Zmiany barwnikowe     Efekt zabiegu jest zależny m.in. od głębokości umiejscowienia melaniny w skórze (zmiany płytsze wymagają krótszej wiązki lasera).

Dobór lasera - zmiany czarne należy usuwać laserami rubinowym Q-switch, aleksandrytowym oraz Nd:YAG  - zmiany niebieskawe, zielonkawe – laserem rubinowym Q-switch lub aleksandrytowym  - zmiany żółte, pomarańczowe oraz czerwone – laserami Nd:YAG Q-switch oraz PDL

    Laser PDL o długości fali 510nm - likwidacja  plam soczewicowatych, piegów oraz brodawek łojotokowych Laser rubinowy Q-switch - usuwanie plam soczewicowatych (które ustępują często  już po jednym zabiegu),a także znamion Ito i Oty

Ewolucja zmian 2-4 tygodnie po zabiegu utrzymuje się odbarwienie, stopniowo zastępowane przez przebarwienie, a do wyrównania kolorytu skóry dochodzi dopiero po kolejnych 2-3 miesiącach Niestety - znamiona z czasem powracają

Słaba odpowiedź na laser rubinowy Q-switch Chloasma Przebarwienia pozapalne

Laser aleksandrytowy Q-switch ( długość fali 755nm) plamy soczewicowate cafe au-lait - skuteczność równa laserowi rubinowemu - u połowy pacjentów pojawia się po zabiegu przejściowe ściemnienie leczonej zmiany

Najtrudniejsze do usunięcia kolory: żółty pomarańczowy zielony

Tatuaże tatuaże amatorskie– zanik barwnika jest obserwowany już po 3-4 zabiegach laserem rubinowym Q-switch

tatuaż profesjonalnie – laser ten sprawnie usunie barwniki niebieski i czarny (ok. 4 zabiegów) kolor zielony ustępuje po większej ilości zabiegów (6-8) i nie we wszystkich przypadkach (około 65% zabiegów zakończony jest sukcesem)

tatuaże  niebiesko-czarne - laser Nd:YAG Q- switch (długość fali 1064nm, efekt już po 4 zabiegach). Laser bywa skuteczny w sytuacji, gdy nie zadziałał laser rubinowy Q-switch.

Kolor czerwony     laser Nd:YAG Q-switch o podwójnej częstotliwości ( długośc fali 532nm) Dość dobrze sprawdza się w tej sytuacji także laser aleksandrytowy

Kolor zielony laser Nd:YAG Q-switch o podwójnej częstotliwości ( długośc fali 532nm)

Laser aleksandrytowy Q-switch nie usuwa kolorów żółtego i pomarańczowego. Z wyboru - laser barwnikowy pulsacyjny PDL o długości fali 510nm.

Makijaż permanentny Usunięcie barwnika czarnego nie nastręcza już większych trudności problem - tatuaże kolorami cielistymi Zabiegi laserowe niestety dość często doprowadzając do ściemnienia barwników, a więc – do pogorszenia efektu estetycznego

Lasery excimerowe Nazwa : od wzbudzonych dimerów (excited dimer). urządzenia emitujące podczerwień oraz promieniowanie ultrafioletowe UV Laser excimerowy 308 (Quantel Derma)

Wskazania do lasera ecimerowego ogniska bielactwa łuszczyca atopowego zapalenia skóry

laser CO2 znamiona naskórkowe brodawki wirusowe gruczolaki potowe kępki żółte zmiany przerostowe w trądziku różowatym u mężczyzn blizny potrądzikowe

Laser CO2 modelowania i wygładzenia skóry twarzy w sytuacji nasilonego fotostarzenia najkorzystniej zareagują płytkie zmarszczki okolicy oczodołowej oraz okołustnej ryzyko powstania przebarwień po zabiegu fototyp>3

Przeciwwskazania do zabiegów laserowych Ciąża przerosłe bliznowce po  radioterapii terapia izotretinoiną (do 12 miesięcy po zakończeniu terapii) tendencja do nieprawidłowego włóknienia, np. w sklerodermii

Niebezpieczeństwo kryje się także w dermabrazji – obserwowano bliznowacenie po zabiegach laserowych wykonanych ponad rok po dermabrazji !!

Przed zabiegiem Dokładny wywiad medyczny nakaz stosowania odpowiednich kremów przed oraz po zabiegu (m.in. z filtrem przeciw UV) informacje na temat przebytych infekcji bakteryjnych i wirusowych ( w tym opryszczki!) i zastosowanie odpowiedniej profilaktyki

po zabiegu wykonanym laserem ablacyjnym obszar poddany zabiegowi będzie stanowił ranę wymagającą ścisłego stosowania się do zaleceń lekarza – szczególnie w ciągu pierwszych 10 dni po zabiegu.

Powikłania zakażenia – zarówno bakteryjne, wirusowe oraz grzybicze objawy nietolerancji preparatów do pielęgnacji po zabiegu alergiczny wyprysk kontaktowy Ok. 40% pacjentów z wyższym fototypem skóry - przebarwienia (zwykle przemijające)

Powikłania ok. 10% - odbarwienia prosaki zmiany trądzikopodobne ustępujących po odpowiednim leczeniu bliznowacenie wywinięcie powiek, częstsze u pacjentów po zabiegach operacyjnych tej okolicy (po blefaroplastyce

5353 W okolicach, w których ryzyko powikłań jest wyższe – np. w obrębie skóry szyi – należy zawsze rozważyć zabieg laserem Er:YAG w miejsce lasera CO2. Ryzyko przerosłych blizn!

Fraxel działa na obu poziomach poprzez dostarczenie odpowiedniej energii wiązki laserowej nie równomiernie na całą powierzchnię poddaną zabiegowi, ale metodą podobną do stosowanej w fotografii (pixele) – wykorzystującą punktowe oddziaływanie na liczne drobniutkie strefy skóry i wnikając w jej głąb drobniutkimi kolumienkami

Fraxel resurfacing skóry delikatnej (dekolt, szyja, dłonie, twarz) przebarwienia blizny potrądzikowe redukcja rozszerzonych porów rozstępy blizny zanikowe

IPL (ang. Intense pulse light) IPL nie jest laserem ! zamiast monochromatycznej wiązki światła - impuls o wielu różnych długościach światła skutecznym urządzenie i ma wiele zastosowań

Wskazania do zabiegu   teleangiektazje i inne zmiany naczyniowe, rumień, trądzik różowaty (np. IPL 540nm Harmony, Alma Lasers) przebarwienia, piegi, melasma – na twarzy, szyi, dekolcie i grzbietach dłoni(np. IPL 570nm Harmony, Alma Lasers czy iPULS Cyden Co) nadmierne owłosienie –im ciemniejsze, tym skuteczność zabiegu większa(np. IPL 570nm Harmony, Alma Lasers czy iPULS Cyden Co) starzenie się – zabieg z wykorzystaniem IPL określany jest często mianem fotoodmładzania (np. IPL 570nm Harmony, Alma Lasers czy iPULS Cyden Co)

IPL 3-6 zabiegów niewielkie dolegliwości bólowe delikatne pieczenie, świąd skóry – najczęściej do kilku dni po zabiegu po samym zabiegu -ściemnienie przebarwień, które później złuszczają się dyskretnie

Działanie niepożądane po IPL utrata włosów (np. na brodzie u mężczyzny poddającego się zabiegom fotoodmładzania) przetrwałe przebarwienie lub odbarwienie skóry oparzenie skóry, czasem z bliznowaceniem (bardzo rzadkie powikłanie)