Najważniejsze informacje techniczne.

Podstawowe elementy uzbrojenia legionisty.  hełm (galea)  tarcza (scutum)  pancerz -(lorica)  ciężka włócznia (hasta) lub  oszczep (pilum)  krótki, obosieczny miecz (gladius) lub  długi, obosieczny miecz (spatha)  sandały (caligae)  płaszcz (sagum)

Hełm. (galea) Hełm rzymski - choronił głowę rzymskiego piechura, będąc zawiązywanym pod brodą skórzanym paskiem. Wykonany był ze skóry obitej metalową blachą. Szczyt hełmu wzmacniały gałki, pierścienie bądź guzik z kruszcu, pełniące funkcje dekoracyjne. Po bokach opadały ruchome daszki policzkowe (buccula), które łączono ze sobą przy pomocy rzemienia, przewiązywanego pod brodą. Do hełmu przytwierdzona była osłona na kark.

Tarcza. (scutum)  Tarcza - wykonywana była z dwu warstw cienkich desek ułożonych naprzemiennie jak klepka i sklejonych klejem wołowym. Całość pokrywana była płótnem i skórą. Przez środek tarczy biegło wrzecionowate wzmocnienie rozszerzające się w części centralnej. W tym miejscu tarcza była wzmocniona dodatkowo żelaznym lub brązowym umbem (tzw. taśmowatym).  Wymiary: 120cm x 100cm x 2cm  Waga: ok. 10 kg

Zbroja. (lorica)  Lorica segmentata - składała się z metalowych (żelazo lub brąz) płytek pokrywających klatkę piersiową, ramiona i plecy oraz z 4 do 7 skórzanych pasów. Poszczególne płyty utrzymywał razem od wewnątrz skórzany rzemień. Zarówno z przodu jak i z tyłu, zapinano metalowe pasy. Części zbroi połączone były wewnątrz rzemieniami na nitach, zawiasami, zapięciami sztyftowymi, sprzączkami i haczykami.  Lorica hamata - zbroja łańcuszkowa. Złożona z wielu łańcuszków połączonych ze sobą, przypominała kolczugę.  Lorica squamata - płytki w kształcie łusek zaokrąglonych na dole wykonywano z brązu lub żelaza. Były małych rozmiarów, średnio od 2 na 1, 2 cm lub 1,5 na 1 cm. Posiadały u góry otwory które służyły do łączenia pojedynczych płytek za pomocą drutu w rzędy a następnie gotowych rzędów łusek do podłoża skórzanego lub materiałowego.  Waga: 6-10 kg

Włócznie. (pilum)  Pilum większe (ciężkie) miało długość około 2,1 m, z czego 70 cm przypadało na żeleźce, a reszta na drzewce. Niewielkie ostrze osadzone na długiej szyjce miało kształt stożka lub piramidki, a czasem haka (pilum hamatum). Długa szyjka żeleźca umożliwiała po przebiciu tarczy wbicie się ostrza w korpus przeciwnika.  Pilum mniejsze (lekkie) miało długość około 2 m i ciężar poniżej 1,5 kg. Konstrukcja mniejszego oszczepu była identyczna jak u jego większego odpowiednika, przy czym zasięg był większy.  Hasta Składała się z długiego na od 2,5 do 3,5 m drzewca, wykonywanego zazwyczaj z młodego drzewa jesionu lub orzecha, odznaczającego się giętkością i wytrzymałością oraz z szerokiego grotu o kształcie liściastym, wykonywanego z żelaza.

Miecz. (gladius)  Gladius Hispaniensis - miał długość od 74 cm do 81 cm.  Mainz - ostrze miało długość od 66 do 70 cm. Miecz ważył od 1,2 kg do 1,6 kg.  Fulham - Ostrze miało długość 70 cm..  Pompeianus - Ostrze miało długość 60 cm.

Sandały. (caligae)  Caligae - obuwie noszone przez rzymskich legionistów do centurionów włącznie. Były one formą podkutych sandałów. Nie okrywały palców, miały grubą, nabijaną gwoździami podeszwę, składającą się z kilku warstw skóry. Sandały przytwierdzano do stóp rzemieniami pokrywającymi podbicie i dolną część nogi. Dodatkowo noszono skórzane lub metalowe cholewki okrywające w całości goleń.

Pozostałe części stroju legionisty.  Focale lub sudarium - wełniana chusta legionisty rzymskiego, która łatwo wchłaniała pot.  Balteus - pas legionisty podtrzymujący tunikę i miecz u boku. Pas kończył się kilkoma rzemykami z metalowymi okuciami tworzący rodzaj fartuszka dla ochrony wrażliwych części ciała. Pas to ta część ekwipunku, do której przytroczona była osobista broń żołnierza.  Braccae - wełniane spodnie legionisty rzymskiego. Ich długość zależała od klimatu w jakim żołnierz służył. Dłuższe (do kostek) stosowano na północy, krótsze (za kolana) z kolei w południowych prowincjach.  Tunica - przepasany w pasie wełniany strój z krótkimi rękawami typowy dla Rzymian, który stanowił odpowiednik greckiego chitonu. Noszony był on pod pancerzem w czasie walki, ale na codzień stosowany był także wśród zwykłych Rzymian.

Proporcje uzbrojenia legionisty.

Bibliografia:  techniczne-w-starozytnosci-legiony-rzymskie/  sty_rzymskiego.html  manipular-romana-parte-2%C2%AA/  p opracował: mgr Krzysztof Tylus