Boreliozy Klinika Dermatologii Ogólnej, Estetycznej i Dermatochirurgii UM w Łodzi

Boreliozy grupa schorzeń wywołanych przez krętki Borrelia burgdorferi, występujących w wielu częściach świata, głównie w Stanach Zjednoczonych, Europie i Japonii w Europie postacie skórne były znane od początku XX wieku jako rumień pełzający rumień pełzający jak i lymphocytoma, jest przenoszony przez kleszcze Ixodes ricinus, Ixodes perscultatus (Polska) możliwość wystąpienia powikłań w układzie nerwowym, stawowym i naczyniowo-sercowym

Boreliozy W USA borelioza Lyme jest najczęściej chorobą wielonarządową (nazwa od miejsca epidemii w r. 1982 w miejscowości Lyme w USA), czasem o ciężkim przebiegu, dotyczy głównie stawów i układu nerwowego W Europie przeważają postacie skórne

Boreliozy W naszej szerokości geograficznej boreliozy skórne występują w 3 postaciach klinicznych: rumień przewlekły pełzający (erythema chronicum migrans - ECM) lymphocytoma (lymphadenosis benigna cutis – LABC) zanikowe przewlekłe zapalenie skóry kończyn (acrodermatitis chronica atrophicans – ACA)

Boreliozy rumień przewlekły pełzający i lymphocytoma są charakterystyczne dla pierwszego okresu choroby i rozwijają się w miejscu ukąszenia przez kleszcza mogą też ulec rozsianiu (II okres) Okres III-zanikowe przewlekłe zapalenie skóry kończyn -należy do postaci przewlekłej i występuje powyżej roku od momentu zakażenia

Boreliozy retrospektywne badania europejskie: u 15-20% przypadków, u których rozpoznano postacie skórne boreliozy stwierdzono powikłania neurologiczne w USA 80% przypadków boreliozy układu nerwowego nie było poprzedzonych zmianami skórnymi typu erythema chronicum migrans

Podział kliniczny boreliozy z Lyme (wg Asbring i Hovmarka) Stadium choroby Objawy Wczesna borelioza z Lyme zakażenie ograniczone rumień pełzający limfocytoma zakażenie rozsiane rumień pełzający mnogi (wtórny) wczesna neuroborelioza ostre zapalenie stawów zapalenie mięśnia sercowego Późna borelioza z Lyme zakażenie przewlekłe przewlekłe zanikowe zapalenie skóry kończyn zapalenie stawów lub zmiany neurologiczne utrzymujące się przez co najmniej 12 miesięcy

rumień przewlekły pełzający (erythema chronicum migrans) Rumień nagle powstający i szerzący się obwodowo, związany z ukłuciem przez kleszcze Lokalizacja: tułów i kończyny Objawy: nie ma objawów, rzadko zmiany w OUN, obrączkowate ogniska w poziomie skóry lub tylko nieznacznie wyniosłe Rozpoznanie: charakterystyczne, obrączkowate zmiany rumieniowe, powolne szerzące się, dodatni wywiad co do ukłucia kleszcza Leczenie: Penicylina lub inne antybiotyki (amoksycylina, doksycyklina)

u chorych można stwierdzić powiększone okoliczne węzły chłonne Lymphocytoma Zmian guzowata, powstająca w miejscu ukłucia przez kleszcza o cechach histologicznych rzekomego rozrostu limforetikularnego Objawy: Guzek jest zwykle pojedynczy, barwy sinoczerwonej, o dość miękkiej konsystencji, dobrze odgraniczony od otoczenia, nie ulęgający rozpadowi Kształt i wielkość różne, czasem guzki osiągają średnicę kilku cm Lokalizacja: rozmaita, płatek uszny, twarz Okres trwania choroby w przypadkach nie leczonych może być wielomiesięczny, u chorych można stwierdzić powiększone okoliczne węzły chłonne Rozpoznanie: badanie histopatologiczne, serologiczne

zanikowe zapalenie skóry kończyn (acrodermatitis chronica atrophicans) Początkowo zapalne, a następnie zanikowe zmiany skóry kończyn o przewlekłym przebiegu Wykwity są początkowo nacieczonymi, czerwonymi plamami, później skóra ulega scienczeniu, staje się bibułkowato pomarszczona; zmiany mogą być jednostronne lub dotyczyć wszystkich kończyn; Układ zmian dystalny W części przypadków rozwijają się ogniska twardzinopodobne, niekiedy mające wszystkie cechy twardziny skórnej (morphea)

zanikowe zapalenie skóry kończyn (acrodermatitis chronica atrophicans) Przebieg w przypadkach nie leczonych jest wieloletni, nawet po 10 latach wykazano obecność krętków w ogniskach chorobowych Rozpoznanie: typowy obraz kliniczny, badanie histopatologiczne, wywiad, badanie serologiczne na obecność przeciwciał przeciw Borrelia w klasie IgG jest z reguły dodatnie Leczenie: penicylina oraz cefalosporyny, tetracykliny, erytromycyna

Boreliozy - powikłania Zmiany stawowe: przejściowe epizody bólowe stawów - okres początkowy bóle kości, stawów, mięśni, ścięgien o różnym nasileniu i lokalizacji właściwe zapalenie stawów zwykle w 6 miesięcy po zakażeniu u 20-60% (nawracające epizody obrzęku i bólu jednego lub dwóch stawów najczęściej kolanowych, skokowych, ramieniowych i łokciowych; kolejne rzuty o coraz słabszym nasileniu)

Boreliozy - powikłania Zmiany w układzie krążenia: zajęcie serca dotyczy 3-11% chorych, nawet w pierwszym tygodniu zakażenia zaburzenia przewodnictwa – blok przedsionkowo-komorowy zapalenie mięśnia sercowego

Boreliozy - powikłania Zmiany w układzie nerwowym: neuroborelioza u 10-50% chorych na boreliozę może dotyczyć ośrodkowego lub obwodowego układu nerwowego objawy uszkodzenia oun mogą wystąpić po upływie 1-6 miesięcy od chwili zakażenia Limfocytarne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, czasem połączone z zapaleniem mózgu lub rdzenia kręgowego Zajęcie układu obwodowego - porażenie nerwu twarzowego później: zaburzenia widzenia, słuchu i połykania, zaburzenia czucia, parestezje

Boreliozy - powikłania Inne zmiany narządowe: powiększenie węzłów chłonnych zapalenie spojówek przejściowe uszkodzenie kłębuszków nerkowych z erytrocyturią i proteinurią

Badania serologiczne pośrednia metoda immunofluorescencyjna- najmniej czuła Westernblot ELISA przeciwciała IgM pojawiają się w 3-6 tyg. od momentu zakażenia; spadek ich powyżej 6 tygodnia przeciwciała IgG pojawiają się również po 3-6 tyg., utrzymują się zwłaszcza przy powikłaniach neurologicznych

Kryteria kliniczne pozostają podstawą rozpoznania boreliozy Badania serologiczne mogą zdarzać się nieswoiście dodatnie odczyny w przypadkach kiły, innych zakażeń bakteryjnych, występowania czynnika reumatoidalnego i inn. wyniki ujemne (brak przeciwciał) mogą wystąpić w pierwszym okresie choroby, jak i w późnej boreliozie skórnej, nawet przy obecności krętków w tkankach Najlepsza metoda? Hodowle krętków Krętki w tkankach – za pomocą testu PCR lub przeciwciał monoklonalnych przeciw antygenom powierzchniowym Borrelia Kryteria kliniczne pozostają podstawą rozpoznania boreliozy

Dziękuję za uwagę