Promieniowanie Ultrafioletowe

Promieniowanie ultrafioletowe Ultrafiolet (UV, promieniowanie ultrafioletowe, nadfiolet) – promieniowanie elektromagnetyczne o długości fali krótszej niż światło widzialne i dłuższej niż promieniowanie rentgenowskie (ang. X-rays). Oznacza to zakres długości fali od 10 nm. do 400 nm. Słowo "ultrafiolet" oznacza "powyżej fioletu" i utworzone jest z łacińskiego słowa "ultra" (ponad) i słowa "fiolet" oznaczającego barwę o najmniejszej długości fali w świetle widzialnym. Dawniej było nazywane promieniowaniem "pozafiołkowym".

Zastosowanie lampy wykładowcze np. w neonach; promieniowanie ultrafioletowe powoduje pigmentację, czyli efekt opalonej skóry; lampy jarzeniowe; służy do odkażania i zabijania chorobotwórczych mikroorganizmów jak np. bakterii; zastosowania medyczne; promieniowanie świetlne stymuluje szyszynkę i pobudza ją do wydzielania serotoniny- hormonu dobrego samopoczucia; UV pozwala na specjalistyczne fotografowanie mikroskopowych elementów półprzewodnikowych z dużą precyzją i rozdzielczością; w biologii w badaniach mikroskopowych tkanek i komórek.

Zdjęcia w świetle UV

Wpływ na zdrowie- skutki Promieniowanie UV-A jest mniej szkodliwe niż promieniowanie z pozostałych zakresów, ale uszkadza włókna kolagenowe w skórze, co przyspiesza procesy starzenia. Długoletnia ekspozycja na duże dawki promieniowania UV-A może powodować zaćmę (tzw. zaćma fotochemiczna), czyli zmętnienie soczewki. Nie dotyczy to promieniowania UV o innych częstościach, ponieważ jest ono pochłaniane w całości przez rogówkę. Promieniowanie UV-B powoduje wytwarzanie witaminy D w skórze, przeciwdziałając w ten sposób powstawaniu krzywicy. Aby proces ten mógł zachodzić, potrzebna jest pewna minimalna dawka promieniowania. Promieniowanie w tym zakresie może powodować rumień skóry oraz objawy alergiczne. Długa ekspozycja na działanie UV-B ma związek ze zwiększoną częstością występowania nowotworu złośliwego skóry – czerniaka, a także częstszych, choć mniej agresywnych guzów, jak rak płaskonabłonkowy i podstawno komórkowy. Promieniowanie UV-C, a także UV-B może prowadzić do uszkodzenia łańcuchów DNA, w wyniku czego dochodzi do mutacji. W warunkach prawidłowych większość uszkodzeń DNA jest usuwana przez systemy naprawcze. Osoby obarczone wadami tych systemów naprawy bardzo często chorują na nowotwory skóry.

Skutki niszczenia w środowisku Nadmiar promieni UV może doprowadzić do zakłócenia równowagi całych ekosystemów. Promieniowanie ultrafioletowe przenika wodę do kilku metrów wgłęb (w przypadku wód czystych nawet do kilkunastu metrów). Powoduje to zamieranie szczególnie wrażliwych organizmów roślinnych i zwierzęcych tworzących plankton. Konsekwencje tego są widoczne w następnych ogniwach łańcucha troficznego. Zmniejszy się więc występowanie ryb żywiących się planktonem oraz ryb drapieżnych. Promieniowanie ultrafioletowe wpływa również niekorzystnie na rośliny. Wśród roślin, które wykazują reakcję na promienie UV, ponad dwie trzecie gatunków jest na nie wrażliwe. Należy przy tym zaznaczyć, że są to głównie gatunki roślin uprawnych i przemysłowych.

Zdjęcia w świetle UV

Prezentację przygotowała: Monika Strąk