Badanie przedmiotowe narządu ruchu Dr n.med. K. Pawlaczyk-Gabriel

Mięśnie zanik prosty - siedzący tryb życia, długotrwałe leżenie w łóżku, unieruchomienie kończyny, choroby wyniszczające zanik zwyrodnieniowy- choroby oun lub nerwów obwodowych (poliomyelitis, jamistość rdzenia)

Mięśnie c.d. przerost prawdziwy - zwiększona praca fizyczna, przerost zastępczy w przypadku braku jednej kończyny, charakterystyczne jest zwiększenie siły mięśniowej przerost rzekomy - zwiększenie objętości mięśni na skutek rozrostu tkanki łącznej i tłuszczowej, np. postępująca dystrofia mięśniowa

Mięśnie c.d. bolesność fizjologiczna - nadmierna praca fizyczna bolesność patologiczna - choroby doprowadzające do zapalenia mięśni, np. gościec stawowy, liszaj rumieniowaty układowy

Badanie kończyn górnych i dolnych Zmiany w układzie kostnym, - pogrubienie kośćca, powiększenie dłoni i stóp (akromegalia) - bransolety krzywicze, różaniec krzywiczy (krzywica) - złamania kości, np. patologiczne

Badanie kończyn górnych i dolnych c.d. Badaniu poddaje się stawy ramienne, łokciowe, nadgarstkowe, międzypaliczkowe, biodrowe, kolanowe, skokowe, stopy, krzyżowo-biodrowe oraz kręgosłupa Zmiany stwierdzane w stawach Oglądanie- zaczerwienienie skóry w okolicy stawu, jego obrzęk Obmacywanie- nadmierne ucieplenie, bolesność Określenie zakresu ruchów

Badanie kręgosłupa Wygląd, ruchomość i bolesność (lordoza szyjna i kyfoza piersiowa) Skrzywienie kręgosłupa (skolioza, lordoza, kyfoza, garb) Ruchomość- zginanie i prostowanie (płaszczyzna strzałkowa), ruchy boczne (płaszczyzna czołowa) i ruchy obrotowe (oś długa) Miednica Zniekształcenie spowodowane krzywicą, niedoczynnością tarczycy, wrodzonym zwichnięciem stawu biodrowego

Zmiany w układzie ruchu w niektórych chorobach Reumatoidalne zapalenia stawów (rzs) prawdopodobnie choroba autoimmunologiczna 2-razy częściej u kobiet początkowo objawy niespecyficzne- stany podgorączkowe, pobolewanie stawów i mięśni, parestezje, utrata łaknienia, ↓masy ciała obrzęk, bóle stawów, wysięk, bolesność uciskowa i ruchowa, ograniczenie ruchomości początkowo zajęcie stawów nadgarstkowych, śródręczno-paliczkowych, międzypaliczkowych bliższych rąk, później także dużych stawów

Rzs c.d. Inne objawy - zaniki mięśniowe - guzki reumatoidalne (najczęściej stawy łokciowe) - zapalenie ścian naczyń (vasculitis rheumatoidea) - zmiany zapalne w narządzie wzroku - zmiany zapalne w sercu (zapalenie osierdzia) - zmiany zapalne w płucach (wysiękowe zapalenie opłucnej) - zmiany w nerkach (skrobiawica, odmiedniczkowe zapalenie nerek) - niedokrwistość normo- lub niedobarwliwa - powiększenie węzłów chłonnych

Rzs c.d. przewlekły, wieloletni przebieg choroby okresy zaostrzeń i remisji powstawanie zniekształceń stawów (przeprosty, podwichnięcia, przykurcze) stopniowy rozwój niepełnosprawności, aż do całkowitego unieruchomienia włącznie

Gorączka reumatyczna czynnik etiologiczny- paciorkowiec hemolizujący β występuje głównie u dzieci początkowo ostre objawy- ostre zapalenie dróg oddechowych, potem po upływie około 1-2 tygodni pojawia się zapalenie stawów, głównie dużych zmiany w stawach są niesymetryczne i o zmiennym umiejscowieniu zapalenie serca (wsierdzie, mięsień sercowy i osierdzie)- następstwem jest często powstanie wady zastawkowej serca w tkance podskórnej, głównie w okolicy stawów guzki podskórne (guzki reumatyczne) inne powikłania: pląsawica (chorea minor)

Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (zzsk) przewlekła postępująca choroba małych stawów kręgosłupa występuje 9-razy częściej u mężczyzn, początek zwykle między 20 a 30 r.ż. początkowo nawracające, wysiękowe zapalenie stawów kolanowych lub skokowych oraz zapalenie tęczówki bóle w okolicy krzyżowej, promieniujące do pachwin, pośladków i kolan (często w nocy)

Zzsk c.d. uczucie sztywności kręgosłupa w godzinach rannych stopniowe usztywnienie całego kręgosłupa (radiologicznie obraz „kija bambusowego”) często przykurcze mięśniowe i usztywnienia stawów

Badanie układu nerwowego Nerwy czaszkowe - n. I węchowy - n. II wzrokowy -n. III okoruchowy, n. IV bloczkowy (m.skośny górny- niemożność poruszania gałką oczną ku dołowi i na zewnątrz) i n. VI odwodzący (m. prosty boczny- gałka oczna jest skierowana do wewnętrz)

Nerwy czaszkowe c.d. - n. V trójdzielny- odruch żuchwowy, odruch rogówkowy - n. VII twarzowy- unerwia mięśnie połowy twarzy, chory nie zamyka oka, nie marszczy czoła po stronie niedowładu - n. VIII statyczno-słuchowy - n. IX językowo-gardłowy i n. X błędny- odruchy podniebienne, odruch gardłowy, badanie smaku - n. XI dodatkowy- zaopatruje m. mostkowo-obojczykowo-sutkowy i górna część m. czworobocznego - n. XII podjęzykowy- język zanikły, drżenie, zbaczanie języka

Badanie czucia Badanie czucia powierzchownego - czucie dotyku - czucie bólu - czucie temperatury Badanie czucia głębokiego - czucie ułożenia i ruchu - czucie wibracji

Badanie odruchów fizjologicznych Kończyna górna - najpierw badanie zakresu ruchów, napięcia mięśniowego i siły mięśniowej - odruch promieniowy- wyrostek rylcowaty kości promieniowej → zgięcie w stawie łokciowym - odruch z m. dwugłowego- ścięgno m. dwugłowego → skurcz m. dwugłowego → zgięcie w stawie łokciowym - odruch z m. trójgłowego- ścięgno m. trójgłowego → skurcz m. trójgłowego → wyprost przedramienia

Badanie odruchów fizjologicznych c.d. Kończyna dolna na początku zakres ruchów, napięcie mięśniowe odruch kolanowy (z m. czworogłowego uda) odruch skokowy (ze ścięgna Achillesa) odruch podeszwowy Brzuch - odruchy skórne brzuszne: górny, środkowy i dolny

Odruchy patologiczne objaw Laseque’a odruch Babińskiego odruch Rossolimo odruch Oppenheima

Badanie zborności ruchów Kończyna górna próba palec-nos diadochokineza Kończyna dolna - próba pięta-kolano

Objawy oponowe sztywność karku objaw Kerniga- uniesienie kończyny dolnej wyprostowanej w stawie kolanowym, w pewnym momencie powoduje ból i przymusowe zgięcie w kolanie objaw Brudzińskiego- podczas silnego przygięcia głowy ku przodowi dochodzi do zgięcia kończyn w stawach kolanowych i biodrowych