W 2013 roku przypadają sześćdziesiąta rocznica śmierci i stulecie poetyckiego debiutu Juliana Tuwima. Obie rocznice stanowią okazję do oddania hołdu temu wielkiemu Poecie, który kształtował język, wyobraźnię i społeczną wrażliwość wielu pokoleń Polaków, ucząc ich zarazem poczucia humoru i ukazując optymizm codziennego życia. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ogłasza rok 2013 Rokiem Juliana Tuwima.

JULIAN TUWIM (13 IX 1894 – 27 XII 1953) Polski poeta żydowskiego pochodzenia, pisarz, autor wodewili, skeczy kabaretowych, librett operowych oraz tekstów piosenek, jeden z najpopularniejszych poetów dwudziestolecia międzywojennego. Współzałożyciel kabaretu literackiego „Pod Picadorem” i grupy poetyckiej „Skamander”. Bliski współpracownik tygodnika „Wiadomości Literackie” Tłumacz poezji rosyjskiej, francuskiej, niemieckiej oraz łaciny. Podpisywał się ponad czterdziestoma pseudonimami m.in. Oldlen, Tuvim, Schyzio Frenik, Wim, J. Wim, Pikador, Roch Pekiński.

BIOGRAFIA Urodził się 13 września 1894 w Łodzi, przy ul. Widzewskiej 44 (obecnie Kilińskiego 46), w mieszczańskiej rodzinie zasymilowanych Żydów. W latach 1904–1914 uczęszczał do Męskiego Gimnazjum Rządowego w Łodzi. Na początku uczył się słabo, nie okazywał zainteresowania przedmiotami ścisłymi, zwłaszcza matematyką, przez co powtarzał szóstą klasę.

Poeta debiutował w wieku 17 lat (1911 r.) przekładem na esperanto wiersza Leopolda Staffa W jesiennym słońcu. Fascynacja Staffem zaczęła się w 1910 roku, gdy w ręce Tuwima wpadł zbiór wierszy poety. W 1911 r. Julian przesłał swojemu mistrzowi próbki własnych wierszy. Staff dostrzegł talent chłopca. Osobiście poznali się w 1913, a młodzieńcza fascynacja przerodziła się później w przyjaźń między poetami. Właściwy debiut Tuwima nastąpił 6 stycznia 1913 roku, gdy w 6. numerze „Kuriera Warszawskiego” ukazał się wiersz Prośba, zaczynający się słowami: „Jedni niech będą rycerze, wojenne niech noszą szaty…” Wiersz podpisany był inicjałami ukochanej (i późniejszej żony) Tuwima – Stefanii Marchwiówny.

W 1916 roku Tuwim wyjechał na studia do Warszawy, gdzie znacznie zbliżył się do środowiska literackiego. Rozpoczął tam współpracę z kabaretami, a także akademickim czasopismem „Pro Arte et Studio”. To w tym piśmie w 1918 roku ukazał się kontrowersyjny wiersz Tuwima pt. Wiosna, który sprawił, że cała Warszawa usłyszała o młodym poecie. W tym samym roku Tuwim wydał pierwszy tom swoich wierszy – Czyhanie na Boga.

W roku 1918 Tadeusz Raabe i Antoni Słonimski wpadli na pomysł założenia kawiarni poetyckiej. Do jej komitetu dołączyli Julian Tuwim i Jan Lechoń. Kawiarnia Pod Picadorem, mieszcząca się na Nowym Świecie 57, została otwarta 29 listopada 1918 roku. Picadorczycy szybko stali się najważniejszą grupą poetycką w kraju.

Znajomość ze Stefanią Marchwówną, przyszłą żoną, przeradza się w głębokie uczucie. Ono inspiruje poetę do napisania cyklu wierszy miłosnych. 30 kwietnia 1919 r. w Łodzi odbył się ślub Stefanii i Juliana. Mimozami jesień się zaczyna, Złotawa, krucha i miła. To ty, to ty jesteś ta dziewczyna, Która do mnie na ulicę wychodziła. Od twoich listów pachniało w sieni, Gdym wracał zdyszany ze szkoły, A po ulicach w lekkiej jesieni Fruwały za mną jasne anioły. Wspomnienie

Po roku od powstania kawiarni ukazał się pierwszy numer „Skamandra” – miesięcznika, który stał się wkrótce najważniejszym czasopismem literackim dwudziestolecia międzywojennego. Do grupy Skamandrytów, oprócz Tuwima, należeli Jan Lechoń, Antoni Słonimski, Jarosław Iwaszkiewicz i Kazimierz Wierzyński.

W następnych latach ukazywały się kolejne tomy poezji Tuwima: Sokrates tańczący (1920), Siódma jesień (1922), Wierszy tom czwarty (1923), Słowa we krwi (1926), Rzecz czarnoleska (1929), Biblia cygańska (1932) i Treść gorejąca (1936). Poeta wydał również poematy: Bal w Operze (1936) i Kwiaty polskie (1949) oraz dał się poznać jako tłumacz, między innymi Puszkina i Gogola. Znane i lubiane są także jego wiersze adresowane do dzieci, ze słynną Lokomotywą na czele.

W roku 1946 poeta wraca do Polski, w której szybo staje się ulubieńcem ówczesnych władz, Zyskując tym samym swoistego rodzaju ochronę oraz przywileje. Wkrótce potem Tuwim wraz z żoną adoptują córkę, której dają na imię Ewa (od roku 2006 działa założona przez nią fundacja imienia Juliana Tuwima i Ireny Tuwim, która pełni prawną opiekę nad dorobkiem artystycznym poety i jego siostry). Rok później Tuwim otrzymuje posadę kierownika artystycznego w jednym z warszawskich teatrów, którą pełnił przez trzy lata. Irena Tuwim

We wrześniu 1939 r. opuszcza wraz z żoną Warszawę. Udaje się do Paryża, potem Brazylii, w końcu do USA. Na emigracji zaczął pisać liryczno-epicki poemat "Kwiaty polskie". Tęskni za rodzinnym domem i chce wrócić do kraju po zakończeniu wojny. “Kwiaty polskie” Julian Tuwim zaczął pisać w listopadzie 1940 roku na emigracji w Brazylii, kontynuował pracę w USA ( ), a także po powrocie do kraju (1946). Dzieło powstawało do ostatnich dni pisarza i nie zostało ukończone. Ojczyzną moją jest łan, Łan Polski, prostej, serdecznej. Niech mi pozwoli Pan W nim znaleźć spoczynek wieczny. Ojczyzną moją jest dom, Kochany dom rodzicielski, Przytułek cichym snom Młodości sielskiej - anielskiej. Patrzę, strudzony śród dróg, W oczu twych błękit przeczysty, I jest w nich wszystko: i Bóg, I Polska, i dom ojczysty. Ojczyzna

Julian Tuwim zmarł nagle 27 grudnia 1953 r. w Zakopanem. Pochowany został w Alei Zasłużonych na Powązkach w Warszawie. We wspomnieniach bliskich Tuwimowi ludzi pozostał ten poeta ludzkich nadziei jako "wielki czarodziej, alchemik żywego słowa, mag, niestrudzony dyrygent wielkiej orkiestry słów, wielki księżycowy ptak - ptak kolorowy, drapieżny i szlachetny". Taki to już los mój będzie, Takie to już miłowanie: Przywitanie, pożegnanie, Pożegnanie, wspominanie.... Oczy twoje widzę wszędzie, Oczy twoje mnie całują, Z dali, z dali mnie miłują, Z dali, z dali mnie żałują, Nie przychodzą na wzywanie, Jeno błyszczą, jak w legendzie, W dali, w dali, zewsząd, wszędzie, - Taki to już los mój będzie, takie to już miłowanie: Przywitanie.... pożegnanie.... Los

Tuwim był również bibliofilem i zbieraczem wszelkich osobliwości. Oprócz twórczości poetyckiej, pozostawił po sobie także prace będące odzwierciedleniem jego zainteresowań, np. Czary i czarty polskie, Wypisy czarnoksięskie, Polski słownik pijacki i antologię bachiczną, Pegaza dęba, czyli panopticum poetyckie.

Gratulacje - najuprzejmiejsza forma zawiści. Odpowiedzialność - to, co inni powinni ponosić. Para - woda w natchnieniu. Pchła - owad, który zszedł na psy. Pesymista - optymista z praktyką życiową. Życie - okres czasu, którego pierwszą połowę zatruwają nam rodzice, a drugą dzieci. Tuwim był zapalonym kolekcjonerem, miał pasję zbierania wszelkiego rodzaju ciekawostek literackich, kalamburów, łamańców rymowych. Spod jego pióra wychodziły liczne dowcipne teksty, często w lapidarnej formie aforyzmów.

Tuwim kochał zwierzęta. O swoim ukochanym psie Dżonciu mówił, że jest najmądrzejszym pieskiem w Warszawie. Zapewniał przyjaciół, że jego pies wymawia wszystkie samogłoski bardzo wyraźnie, a potem je śpiewa - jest naprawdę wyjątkowy! Mój piesek Dżoncio - oto go macie - To mój największy w świecie przyjaciel. Codziennie w kącie kanapy siadam I z moim Dżonciem gadam i gadam. Gadam i gadam, a Dżoncio milczy, Lecz mnie rozumie piesek najmilszy. Dżońcio

WIERSZE DLA DZIECI Julian Tuwim to poeta, którego wiersze stanowią klasykę polskiej literatury dziecięcej. Z bogatego dorobku poety można wymienić te najpopularniejsze: Lokomotywa, Skarżypyta, Słoń Trąbalski, Okulary, Prasie Radio. Tuwima poezja dla dzieci jest napisana językiem dowcipnym, utwory przedstawiają jakiś fragment rzeczywistości, wiele z wierszyków ma ukryty morał lub przesłanie.

Gdy kiedyś czołem dosięgnę gwiazd I przyjdzie chwały mej era, Gdy będzie o mnie kilkaset miast Sprzeczać się, jak o Homera, Gdy w Polsce będzie pomników mych Więcej niż grzybów po deszczu, I w każdym mieście zacznie się krzyk: "Ja Ciebie wydałem, wieszczu!"- Niechaj potomni przestaną snuć Domysły "w sprawie Tuwima", Bo sam oświadczam: mój gród - to Łódź, To moja kolebka rodzima! Niech sobie Ganges, Sorrento, Krym Pod niebo inni wynoszą, A ja Łódź wolę! Jej brud i dym Szczęściem mi są i rozkoszą. Tu, jako tyci od ziemi brzdąc, Zdzierałem portki i buty, Tu belfer, na czym świat stoi klnąc, Krzyczał: "Ty leniu zakuty!" Tu usłyszałem burz pierwszych grom I pierwsze muzy szelesty! (Do dzisiaj stoi ten słynny dom: Andrzeja, numer czterdziesty.) Tu przez lat dziesięć, co drugi dzień, Chodziłem smętnie do budy, Gdzie jako łobuz, pijak i leń Słynąłem, ziewając z nudy. I tu mi serce na wieczność skradł Ktoś cichy i modro-złocisty, I tu przez siedem ogromnych lat Pisałem wiersze i listy. Nawet mizerne wiersze me Ł ó dź oceniła najpierwsza, Bo jakiś Książek drukował mnie Po dwie kopiejki od wiersza. Więc kocham twoją "urodę złą", Jak matka niedobrą - dziecinę, Kocham twych ulic szarzyznę mdłą, Najdroższe miasto na świecie! Zaszwargotanych zaułk ó w twych Kurz, zaduch, błoto i gwary Piękniejsze są mi niż stolic szych I niż paryskie bulwary! Śmieszność twa łzami przypr ó sza mi wzrok, Martwota okien twych ślepych I czarnych ulic handlarski tłok, I uszargany tw ó j przepych. I ten sterczący głupio "Savoy", I wyfioczone przekupki, I szyld odwieczny: ?Mużskij portnoj, On-że madam i pszerupki". (-) Julian Tuwim Julian Tuwim poświęcił Łodzi kilka ze swych wierszy, min. wiersz Łódź

Julian Tuwim przenosząc się z Łodzi do Warszawy tak pisał o mieście swojego dzieciństwa: Nie miałem serca do Warszawy, Gdy opuszczałem miasto Łódź... Kamienie lepiej w Łodzi tłuc, I po cóż jechać do Warszawy... (-) Julian Tuwim

Tuwim w muzyce Utwory Juliana Tuwima, od początku swojego istnienia, były bardzo chętnie wykorzystywane jako teksty piosenek. Przed wojną sięgali po nie tacy artyści, jak Mieczysław Fogg czy Hanka Ordonówna. Później wiersze Tuwima wykonywali na przykład piosenkarze kojarzeni z nurtem poezji śpiewanej – Ewa Demarczyk, Czesław Niemen, Leszek Długosz czy Marek Grechuta, Grzegorz Turnau. Teksty Tuwima pojawiają się na przykład w aranżacjach rockowych (Akurat, Strachy na Lachy, Buldog), a także hip-hopowych (L.U.C., Lilu, Fokus). Wiersze poety możemy spotkać także na scenie teatralnej m.in. w spektaklu teatru muzycznego „ROMA” pt. „Tuwim dla dorosłych”.

Jak to z wielkimi poetami bywa, często wypowiadamy stworzone przez nich frazy i powiedzonka, nie wiedząc nawet, że ich cytujemy. Prawidłowość ta dotyczy także Juliana Tuwima. Oto kilka cytatów, które na zawsze wrosły w naszą mowę.

„...Niech prawo zawsze prawo znaczy, a sprawiedliwość, sprawiedliwość” „ Kupić wszystkie charaktery za tyle, ile są naprawdę warte, a sprzedać za tyle ile się cenią. Co za fortuna ” Żyj tak, aby twoim znajomym zrobiło się nudno, gdy umrzesz ” „ Plan, coś co potem wygląda absolutnie inaczej ” „ Tragedia, zakochać się w twarzy, a ożenić się z całą dziewczyną ” „ Błogosławiony ten, co nie mając nic do powiedzenia, nie obleka tego faktu w słowa ” „ Marzenia kobiety, mieć stopę wąziutką i żyć na szerokiej ” „Twarz, to co wyrosło dookoła nosa” „Rodzynka, stroskane winogrono” CYTUJEMY TUWIMA

Ten wiersz podbija internet!

Prezentację wykonano korzystając z następujących źródeł: Podkład muzyczny –Grzegorz Turnau do słów Juliana Tuwima,,Zadymka”

PREZENTACJĘ WYKONALI:  PIOTR STANIUCHA  JAKUB BLAŹLIK