POLSKA I ŚWIAT W XII – XIV WIEKU

Prezentacja na temat: "POLSKA I ŚWIAT W XII – XIV WIEKU"— Zapis prezentacji:

1 POLSKA I ŚWIAT W XII – XIV WIEKU
POWTÓRZENIE PRZED EGZAMINEM GIMNAZJALNYM 2013

2 Wyprawy krzyżowe - krucjaty
Turcy seldżuccy zajęli Palestynę i utrudniali chrześcijanom pielgrzymki do Ziemi Świętej. Papież Urban II wezwał rycerstwo europejskie na synodzie w Clermont (1095) do wypraw w celu jej wyzwolenia (obiecał bogactwo i zbawienie).

3 Wyprawy krzyżowe - krucjaty
W wyniku I krucjaty zdobyto Ziemię Świętą (1099) i utworzono tam Królestwo Jerozolimskie. Razem zorganizowano 7 wypraw krzyżowych. W końcu po 2 wiekach Turcy usunęli rycerzy europejskich z Palestyny (utrata Jerozolimy – 1187: sułtan Saladyn, upadek Akki ).

4 Wyprawy krzyżowe - krucjaty

5 Wyprawy krzyżowe - krucjaty

6 Wyprawy krzyżowe - krucjaty
Wyprawy te nazywamy krzyżowymi, gdyż ich uczestnicy nosili na swych szatach znak krzyża, a ich samych nazywamy krzyżowcami. Wyprawy krzyżowe przyczyniły się do rozwoju handlu ze Wschodem, poznania jego kultury, nauki i obyczajów (np. poznano cyfry arabskie).

7 Wyprawy krzyżowe - krucjaty
Dla ochrony pielgrzymów w Ziemi Świętej podczas krucjat powstały zakony rycerskie: Krzyżacy (z. niemiecki) templariusze (z. francuski) joannici (z. włoski)

8 Wyprawy krzyżowe - krucjaty
Zakon krzyżacki (ZAKON SZPITALA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY DOMU NIEMIECKIEGO W JEROZOLIMIE) powstał w 1190 r. Templariusze to zakon, który zasłynął później z wielkich bogactw, oskarżony o herezję, a joannici istnieją do dziś.

9 Ziemie polskie w 1138 r. Rozpoczął się okres rozbicia dzielnicowego
Żeby zapobiec walkom o władzę po swojej śmierci w 1138 r. Bolesław Krzywousty podzielił Polskę między synów i ustanowił zasadę senioratu. Rozpoczął się okres rozbicia dzielnicowego

10 SALOMEA + KAZIMIERZ SPRAWIEDLIWY
Ziemie polskie w 1138 r. SENIOR DZIELNICA SENIORALNA (PRZEZ ŚRODEK KRAJU) WŁADYSŁAW WYGNANIEC ŚLĄSK BOLESŁAW KĘDZIERZAWY MAZOWSZE + KUJAWY MIESZKO STARY WIELKOPOLSKA HENRYK SANDOMIERSKI ZIEMIA SANDOMIERSKA SALOMEA + KAZIMIERZ SPRAWIEDLIWY ZIEMIA ŁĘCZYCKA

11 Ziemie polskie w 1138 r. Najstarszy w rodzie Piastów (senior) miał być zwierzchnikiem pozostałych, dostawał tzw. dzielnicę senioralną i w imieniu wszystkich prowadził politykę zagraniczną.

12 Ziemie polskie po 1138 r. 1180 – zjazd w Łęczycy (obalenie zasady senioratu – seniorem najmłodszy Kazimierz Sprawiedliwy) 1227 – zjazd w Gąsawie (zamordowanie Leszka Białego). Obok: Pierwszy senior Władysław Wygnaniec.

13 Skutki rozbicia dzielnicowego
słabość militarna dzielnic, najazdy sąsiednich państw, utrata wielu ziem, utrudnienia w handlu, spadek znaczenia Polski w Europie, podziały w polskim Kościele, wzrost znaczenia możnowładców,

14 Najazdy tatarskie Tatarzy (Mongołowie) – koczownicze plemiona ze stepów Azji, zjednoczone przez Temudżyna (Czyngis – chana), świetni wojownicy, w XIII w. stworzyli ogromne państwo i dotarli do Europy.

15 Najazdy tatarskie Przyczyny ich sukcesów:
łagodne traktowanie podbitych ludów świetna armia złożona z konnych łuczników taktyka wojenna z użyciem pozorowanych ucieczek i gazów trujących

16 Najazdy tatarskie Po zdobyciu Rusi, w 1241 r. Tatarzy najechali na Węgry (Batu – chan) oraz na podzielone ziemie polskie (Pajdar).

17 Najazdy tatarskie Najeźdźcy spustoszyli Małopolskę (Sandomierz, Kraków). W bitwie pod Legnicą (1241) zginął książę śląski Henryk Pobożny.

18 Najazdy tatarskie

19 Sprowadzenie Krzyżaków
Dla ochrony przed najazdami pogańskich plemion Prusów książę Konrad Mazowiecki zaprosił Krzyżaków (1226). Zakonnicy przybyli na ziemię chełmińską w 1230 r., wygnani z Węgier.

20 Sprowadzenie Krzyżaków
Do 1283 r. Krzyżacy dokonali podboju Prusów i na odebranych im ziemiach założyli swoje państwo. W 1309 r. do Malborka przenieśli swoją stolicę.

21 Sprowadzenie Krzyżaków

22 Sprowadzenie Krzyżaków
Krzyżacy wybudowali wiele zamków i podzielili kraj na komturie. Przeprowadzili też proces kolonizacji zdobytych ziem (ściąganie osadników z Niemiec).

23 Sprowadzenie Krzyżaków

24 Drogi do zjednoczenia…
Książę wielkopolski Przemysł II do posiadanej prowincji przyłączył Pomorze Gdańskie. W 1295 r. został koronowany w Gnieźnie na króla (abp Jakub Świnka)

25 Drogi do zjednoczenia…
Inni władcy dzielnicowi nie uznawali jego władzy. W 1296 r. został zamordowany.

26 Drogi do zjednoczenia…
Następnie król czeski z rodu Przemyślidów Wacław II opanował Małopolskę, Pomorze Gdańskie i Wielkopolskę. W 1300 r. został koronowany w Gnieźnie na króla (abp Jakub Świnka).

27 Drogi do zjednoczenia…
Wacław II Czeski wprowadził do Polski: grosze praskie urząd starosty

28 Drogi do zjednoczenia…
Po śmierci Wacława II i jego syna Wacława III do jednoczenia ziem polskich przystąpił Władysław Łokietek. W 1304 r. wrócił z wygnania z Węgier.

29 Drogi do zjednoczenia…
Łokietek zajął kolejno: Małopolskę ziemię sieradzko - łęczycką Kujawy Pomorze Gdańskie Wielkopolskę

30 Drogi do zjednoczenia…
W 1308 r. na Pomorze Gdańskie najechali Brandenburczycy. Wezwani na pomoc Krzyżacy zajęli ich miejsce na Pomorzu na 150 lat. W tym czasie Łokietek zmagał się z buntami w Krakowie (bp Jan Muskata, wójt Albert i mieszczanie niemieccy).

31 Drogi do zjednoczenia…
W 1320 r. abp Janisław koronował w Krakowie Władysława Łokietka na króla. Rozbicie dzielnicowe można uznać za zakończone.

32 Drogi do zjednoczenia…
Pod koniec życia Łokietka Krzyżacy najechali na jego rodzinne Kujawy. Bitwa pod Płowcami (1331) nie rozstrzygnęła konfliktu. Łokietek zmarł w 1333 r.

33 Drogi do zjednoczenia…
Polska za Władysława Łokietka.

34 Drogi do zjednoczenia…
Po śmierci Władysława Łokietka (1333) królem został jego syn Kazimierz Wielki. Córka Łokietka -Elżbieta była wówczas żoną króla Węgier.

35 Polska Kazimierza Wielkiego
Kazimierz Wielki objął kraj w trudnym położeniu: zagrażali mu Krzyżacy i Czesi, Śląsk, Mazowsze, Kujawy i Pomorze były poza krajem, brakowało jednolitości po rozbiciu dzielnicowym,

36 Polska Kazimierza Wielkiego
W 1335 r. na zjeździe w Wyszehradzie zapłacił królowi Czech Janowi Luksemburskiemu za zrzeczenie się praw do tronu polskiego.

37 Polska Kazimierza Wielkiego
W 1343 r. zawarł pokój wieczysty z Krzyżakami w Kaliszu. Polska odzyskała wówczas Kujawy i ziemię dobrzyńską. Krzyżacy zatrzymali Pomorze Gdańskie i ziemię chełmińską.

38 Polska Kazimierza Wielkiego
W 1348 r. w pokoju w Namysłowie uznał utratę Śląska na rzecz Czech. W latach 1340 – 1366 podbił jednakże Ruś Halicką.

39 Polska Kazimierza Wielkiego
Był dobrym gospodarzem: - założył ok. 100 miast i 1000 wsi, - miasta otaczał murami obronnymi (ok. 20), budował murowane kościoły, - zbudował ok. 50 zamków obronnych

40 Polska Kazimierza Wielkiego
Zamki i miasta za Kazimierza Wielkiego.

41 Polska Kazimierza Wielkiego
Dbał o handel, wielu miastom nadał przywilej składu. Wprowadził prawo przymusu drogowego dla kupców. Pozwalał Żydom osiedlać się w Polsce. Ustanowił nowy podatek poradlne, wprowadził monetę – polskie grosze.

42 Polska Kazimierza Wielkiego
Wydał zbiory praw tzw. statuty dla Wielkopolski i Małopolski. W 1364 r. założył Akademię Krakowską – pierwszą wyższą uczelnię w Polsce.

43 Polska Kazimierza Wielkiego

44 Polska Kazimierza Wielkiego
Kazimierz zmarł nie pozostawiając męskiego potomka w 1370 r. – wraz z nim wygasła dynastia Piastów na tronie Polski. Jego następcą został siostrzeniec Ludwik Węgierski.