Układ moczowy. Pracownia Multimedialna Katedry Anatomii CMUJ.

Prezentacja na temat: "Układ moczowy. Pracownia Multimedialna Katedry Anatomii CMUJ."— Zapis prezentacji:

1 Układ moczowy

2 Pracownia Multimedialna Katedry Anatomii CMUJ

3

4

5 Położenie nerki: W jamie brzusznej, pierwotnie zaotrzewnowo. Th 12 – L 3 – prawa nerka Th 12 – L 3 – prawa nerka Th 11 – L 2 – lewa nerka Położenie zależne jest zarówno od pozycji ciała, jaki i ruchomości oddechowej. Położenie nerki: W jamie brzusznej, pierwotnie zaotrzewnowo. Th 12 – L 3 – prawa nerka Th 12 – L 3 – prawa nerka Th 11 – L 2 – lewa nerka Położenie zależne jest zarówno od pozycji ciała, jaki i ruchomości oddechowej.

6 Pracownia Multimedialna Katedry Anatomii CMUJ

7 Budowa zewnętrzna nerki Biegun górny Biegun górny Biegun dolny Biegun dolny Powierzchnia przednia Powierzchnia przednia Powierzchnia tylna Powierzchnia tylna Brzeg przyśrodkowy, Brzeg przyśrodkowy, w obrębie którego znajduje się wnęka. w obrębie którego znajduje się wnęka. Brzeg boczny - wypukły Brzeg boczny - wypukły Biegun górny Biegun górny Biegun dolny Biegun dolny Powierzchnia przednia Powierzchnia przednia Powierzchnia tylna Powierzchnia tylna Brzeg przyśrodkowy, Brzeg przyśrodkowy, w obrębie którego znajduje się wnęka. w obrębie którego znajduje się wnęka. Brzeg boczny - wypukły Brzeg boczny - wypukły

8 Pracownia Multimedialna Katedry Anatomii CMUJ

9

10

11 Wnęką nerki W jej obrębię znajdują się: Wnęką nerki W jej obrębię znajdują się: Żyła nerkowa (u góry i do przodu od tętnicy) Żyła nerkowa (u góry i do przodu od tętnicy) Tętnica nerkowa (poniżej żyły i do tyłu) Tętnica nerkowa (poniżej żyły i do tyłu) Moczowód (do tyłu i poniżej naczyń nerkowych) Moczowód (do tyłu i poniżej naczyń nerkowych) Żyła nerkowa (u góry i do przodu od tętnicy) Żyła nerkowa (u góry i do przodu od tętnicy) Tętnica nerkowa (poniżej żyły i do tyłu) Tętnica nerkowa (poniżej żyły i do tyłu) Moczowód (do tyłu i poniżej naczyń nerkowych) Moczowód (do tyłu i poniżej naczyń nerkowych) Układ: V A U

12 Pracownia Multimedialna Katedry Anatomii CMUJ

13

14 m. latissimus dorsi m. erector spinae corpus adiposum pararenale fascia renalis m. quadratus lumborum

15 Pracownia Multimedialna Katedry Anatomii CMUJ Umocowanie nerki Nerka bezpośrednio jest pokryta torebką włóknistą, na zewnątrz której znajduje się torebka tłuszczowa (obejmuje także nadnercze) Nerka bezpośrednio jest pokryta torebką włóknistą, na zewnątrz której znajduje się torebka tłuszczowa (obejmuje także nadnercze) Najbardziej zewnętrznie nerka jest pokryta przez powięź nerkową zbudowaną z dwóch blaszek: przedniej (powięź przednerkowa) i tylnej (powięź zanerkowa); obie blaszki, u góry, powyżej nadnercza łączą się, przechodząc w powięź przepony. Najbardziej zewnętrznie nerka jest pokryta przez powięź nerkową zbudowaną z dwóch blaszek: przedniej (powięź przednerkowa) i tylnej (powięź zanerkowa); obie blaszki, u góry, powyżej nadnercza łączą się, przechodząc w powięź przepony. Nerka bezpośrednio jest pokryta torebką włóknistą, na zewnątrz której znajduje się torebka tłuszczowa (obejmuje także nadnercze) Nerka bezpośrednio jest pokryta torebką włóknistą, na zewnątrz której znajduje się torebka tłuszczowa (obejmuje także nadnercze) Najbardziej zewnętrznie nerka jest pokryta przez powięź nerkową zbudowaną z dwóch blaszek: przedniej (powięź przednerkowa) i tylnej (powięź zanerkowa); obie blaszki, u góry, powyżej nadnercza łączą się, przechodząc w powięź przepony. Najbardziej zewnętrznie nerka jest pokryta przez powięź nerkową zbudowaną z dwóch blaszek: przedniej (powięź przednerkowa) i tylnej (powięź zanerkowa); obie blaszki, u góry, powyżej nadnercza łączą się, przechodząc w powięź przepony.

16 Pracownia Multimedialna Katedry Anatomii CMUJ Wyróżniamy istotę korową i rdzenną Przekrój czołowy nerki Istota rdzenna tworzy tzw. piramidy nerkowe, które na przekroju mają kształt trójkątny; zwrócone są podstawami w kierunku kory, a szczytami w kierunku zatoki nerkowej. Szczyt piramidy nazywany jest brodawką nerkową i otoczony jest kielichem mniejszym. Istota rdzenna tworzy tzw. piramidy nerkowe, które na przekroju mają kształt trójkątny; zwrócone są podstawami w kierunku kory, a szczytami w kierunku zatoki nerkowej. Szczyt piramidy nazywany jest brodawką nerkową i otoczony jest kielichem mniejszym. Istota korowa jest zewnętrzną częścią miąższu nerki a także wchodzi pomiędzy piramidy wytwarzając słupy nerkowe. Od podstaw piramid do kory wnikają podłużne pasma tzw. promienistości rdzenne. Zatoka nerkowa otwiera się w kierunku przyśrodkowym. Znajdują się tutaj kielichy mniejsze, kielichy większe, miedniczka nerkowa, tętnice i żyły międzypłatowe. Istota korowa jest zewnętrzną częścią miąższu nerki a także wchodzi pomiędzy piramidy wytwarzając słupy nerkowe. Od podstaw piramid do kory wnikają podłużne pasma tzw. promienistości rdzenne. Zatoka nerkowa otwiera się w kierunku przyśrodkowym. Znajdują się tutaj kielichy mniejsze, kielichy większe, miedniczka nerkowa, tętnice i żyły międzypłatowe. Istota rdzenna tworzy tzw. piramidy nerkowe, które na przekroju mają kształt trójkątny; zwrócone są podstawami w kierunku kory, a szczytami w kierunku zatoki nerkowej. Szczyt piramidy nazywany jest brodawką nerkową i otoczony jest kielichem mniejszym. Istota rdzenna tworzy tzw. piramidy nerkowe, które na przekroju mają kształt trójkątny; zwrócone są podstawami w kierunku kory, a szczytami w kierunku zatoki nerkowej. Szczyt piramidy nazywany jest brodawką nerkową i otoczony jest kielichem mniejszym. Istota korowa jest zewnętrzną częścią miąższu nerki a także wchodzi pomiędzy piramidy wytwarzając słupy nerkowe. Od podstaw piramid do kory wnikają podłużne pasma tzw. promienistości rdzenne. Zatoka nerkowa otwiera się w kierunku przyśrodkowym. Znajdują się tutaj kielichy mniejsze, kielichy większe, miedniczka nerkowa, tętnice i żyły międzypłatowe. Istota korowa jest zewnętrzną częścią miąższu nerki a także wchodzi pomiędzy piramidy wytwarzając słupy nerkowe. Od podstaw piramid do kory wnikają podłużne pasma tzw. promienistości rdzenne. Zatoka nerkowa otwiera się w kierunku przyśrodkowym. Znajdują się tutaj kielichy mniejsze, kielichy większe, miedniczka nerkowa, tętnice i żyły międzypłatowe.

17 calix renalis minor calix renalis major pelvis renalis ureter papilla renalis pyramis renalis columna renalis cortex renalis capsula fibrosa medulla renalis

18 Pracownia Multimedialna Katedry Anatomii CMUJ

19 Jest jednostką anatomiczną i czynnościową nerki. Zbudowany jest z: NefronNefron Ciałko nerkowe (kłębek naczyń tętniczych otoczony torebką Bowmana) Ciałko nerkowe (kłębek naczyń tętniczych otoczony torebką Bowmana) – położone w istocie korowej. Kanalik proksymalny Kanalik proksymalny Pętla Henlego – położona w rdzeniu Pętla Henlego – położona w rdzeniu Kanalik dystalny Kanalik dystalny Ciałko nerkowe (kłębek naczyń tętniczych otoczony torebką Bowmana) Ciałko nerkowe (kłębek naczyń tętniczych otoczony torebką Bowmana) – położone w istocie korowej. Kanalik proksymalny Kanalik proksymalny Pętla Henlego – położona w rdzeniu Pętla Henlego – położona w rdzeniu Kanalik dystalny Kanalik dystalny

20

21 Pracownia Multimedialna Katedry Anatomii CMUJ Naczynie doprowadzające Naczynia kłębka Naczynie odprowadzające Kanalik proksymalny (resorbcja zwrotna wody, glukozy, elektrolitów) Pętla Henlego Kanalik dystalny (regulacja wydalanych elektrolitów i wody) Naczynie doprowadzające Naczynia kłębka Naczynie odprowadzające Kanalik proksymalny (resorbcja zwrotna wody, glukozy, elektrolitów) Pętla Henlego Kanalik dystalny (regulacja wydalanych elektrolitów i wody) Pramocz jest przesączany przez kapilary tętnicze kłębka nerkowego do torebki Bowmana Powstawanie moczu Mocz ostateczny (ok. 1,5 l/dobę)

22 Pracownia Multimedialna Katedry Anatomii CMUJ Funkcja nerki Udział w regulacji równowagi kwasowo-zasadowej Udział w regulacji równowagi kwasowo-zasadowej Regulacja osmolarności płynu zewnątrzkomórkowego Regulacja osmolarności płynu zewnątrzkomórkowego Wydalanie zbędnych produktów przemiany materii Wydalanie zbędnych produktów przemiany materii Zmiana nieaktywnej witaminy D 3 na aktywną postać 1,25 (OH) 2 D 3 Zmiana nieaktywnej witaminy D 3 na aktywną postać 1,25 (OH) 2 D 3 Wydzielanie substancji hormonalnie czynnych Wydzielanie substancji hormonalnie czynnych Udział w regulacji równowagi kwasowo-zasadowej Udział w regulacji równowagi kwasowo-zasadowej Regulacja osmolarności płynu zewnątrzkomórkowego Regulacja osmolarności płynu zewnątrzkomórkowego Wydalanie zbędnych produktów przemiany materii Wydalanie zbędnych produktów przemiany materii Zmiana nieaktywnej witaminy D 3 na aktywną postać 1,25 (OH) 2 D 3 Zmiana nieaktywnej witaminy D 3 na aktywną postać 1,25 (OH) 2 D 3 Wydzielanie substancji hormonalnie czynnych Wydzielanie substancji hormonalnie czynnych

23 Pracownia Multimedialna Katedry Anatomii CMUJ Tętnica nerkowa (od aorty brzusznej – L 1 /L 2 ) Gałąź przednia i tylna Tętnice międzypłatowe Tętnice łukowate (na podstawach piramid) Tętnice międzyzrazikowe Naczynia doprowadzające (do kłębków nerkowych) Tętnica nerkowa (od aorty brzusznej – L 1 /L 2 ) Gałąź przednia i tylna Tętnice międzypłatowe Tętnice łukowate (na podstawach piramid) Tętnice międzyzrazikowe Naczynia doprowadzające (do kłębków nerkowych) Krew żylna odprowadzana jest przy pomocy żyły nerkowej do żyły głównej dolnej Krew żylna odprowadzana jest przy pomocy żyły nerkowej do żyły głównej dolnej Unaczynienie nerki Tętniczki proste właściwe (do rdzenia nerki) Tętniczki proste właściwe (do rdzenia nerki)

24 widok od przodu widok od tyłu a. renalis aa. segmenti posterioris rami ureterici ramus posterior a. segmenti inferioris a. segmenti anterioris superioris a. segmenti superioris a. suprarenalis media a. suprarenalis inferior

25

26

27 Pracownia Multimedialna Katedry Anatomii CMUJ Sąsiedztwo nerki PrawaPrawaLewaLewa Nadnercze prawe Nadnercze prawe Prawy płat wątroby Prawy płat wątroby Część zstępująca dwunastnicy Część zstępująca dwunastnicy Zgięcie wątrobowe okrężnicy Zgięcie wątrobowe okrężnicy Pętla jelita cienkiego Pętla jelita cienkiego Nadnercze prawe Nadnercze prawe Prawy płat wątroby Prawy płat wątroby Część zstępująca dwunastnicy Część zstępująca dwunastnicy Zgięcie wątrobowe okrężnicy Zgięcie wątrobowe okrężnicy Pętla jelita cienkiego Pętla jelita cienkiego Nadnercze lewe Nadnercze lewe Żołądek Żołądek Trzon trzustki Trzon trzustki Śledziona Śledziona Zgięcie śledzionowe okrężnicy Zgięcie śledzionowe okrężnicy Pętle jelita cienkiego Pętle jelita cienkiego Nadnercze lewe Nadnercze lewe Żołądek Żołądek Trzon trzustki Trzon trzustki Śledziona Śledziona Zgięcie śledzionowe okrężnicy Zgięcie śledzionowe okrężnicy Pętle jelita cienkiego Pętle jelita cienkiego

28 Pracownia Multimedialna Katedry Anatomii CMUJ Wyróżniamy część: MoczowodyMoczowody Brzuszną Brzuszną Miedniczną Miedniczną Brzuszną Brzuszną Miedniczną Miedniczną Rozpoczyna się w miejscu przejścia miedniczki nerkowej tzw. zgięciem nerkowym moczowodu; na wysokości kresy granicznej wyróżniamy zgięcie brzeżne moczowodu, tutaj znajduje się przejście odcinka brzusznego w miedniczny. Na wysokości kolca kulszowego – zgięcie miedniczne. Następnie biegnie przyśrodkowo i do przodu skośnie przebijając dno pęcherza. Rozpoczyna się w miejscu przejścia miedniczki nerkowej tzw. zgięciem nerkowym moczowodu; na wysokości kresy granicznej wyróżniamy zgięcie brzeżne moczowodu, tutaj znajduje się przejście odcinka brzusznego w miedniczny. Na wysokości kolca kulszowego – zgięcie miedniczne. Następnie biegnie przyśrodkowo i do przodu skośnie przebijając dno pęcherza.

29

30 Pracownia Multimedialna Katedry Anatomii CMUJ

31

32 Położenie pęcherza moczowego: W miednicy mniejszej, podotrzewnowo, do tyłu od spojenia łonowego. Położenie pęcherza moczowego: W miednicy mniejszej, podotrzewnowo, do tyłu od spojenia łonowego. – na gruczole krokowym, do przodu od bańki odbytnicy – na gruczole krokowym, do przodu od bańki odbytnicy – na przeponie moczowo-płciowej i przedniej części przepony miednicznej, do przodu od macicy, – na przeponie moczowo-płciowej i przedniej części przepony miednicznej, do przodu od macicy, a częściowo pochwy – na gruczole krokowym, do przodu od bańki odbytnicy – na gruczole krokowym, do przodu od bańki odbytnicy – na przeponie moczowo-płciowej i przedniej części przepony miednicznej, do przodu od macicy, – na przeponie moczowo-płciowej i przedniej części przepony miednicznej, do przodu od macicy, a częściowo pochwy

33 Pracownia Multimedialna Katedry Anatomii CMUJ

34

35 Budowa anatomiczna pęcherza moczowego Szczyt (apex vesicae) Szczyt (apex vesicae) Trzon (corpus vesicae) Trzon (corpus vesicae) Dno (fundus vesicae) Dno (fundus vesicae) Szczyt (apex vesicae) Szczyt (apex vesicae) Trzon (corpus vesicae) Trzon (corpus vesicae) Dno (fundus vesicae) Dno (fundus vesicae) Szczyt zwrócony jest do góry i przodu, dno – ku dołowi i tyłowi Do dna pęcherza uchodzą moczowody, a wychodzi z niego cewka moczowa Szczyt zwrócony jest do góry i przodu, dno – ku dołowi i tyłowi Do dna pęcherza uchodzą moczowody, a wychodzi z niego cewka moczowa

36 Pracownia Multimedialna Katedry Anatomii CMUJ

37 Od wewnątrz: Budowa ściany pęcherza moczowego Błona śluzowa Błona śluzowa Błona podśluzowa Błona podśluzowa Trójwarstwowa mięśniówka Trójwarstwowa mięśniówka Przydanka łącznotkankowa, a na górnej powierzchni - otrzewna Przydanka łącznotkankowa, a na górnej powierzchni - otrzewna Błona śluzowa Błona śluzowa Błona podśluzowa Błona podśluzowa Trójwarstwowa mięśniówka Trójwarstwowa mięśniówka Przydanka łącznotkankowa, a na górnej powierzchni - otrzewna Przydanka łącznotkankowa, a na górnej powierzchni - otrzewna

38 Pracownia Multimedialna Katedry Anatomii CMUJ Od wewnątrz błona śluzowa jest pofałdowana z wyjątkiem obszaru zwanego trójkątem pęcherzowym (brak błony podśluzowej). Od wewnątrz błona śluzowa jest pofałdowana z wyjątkiem obszaru zwanego trójkątem pęcherzowym (brak błony podśluzowej).

39 Pracownia Multimedialna Katedry Anatomii CMUJ

40 Gałęzie pęcherzowe od: Unaczynienie pęcherza moczowego Tętnic sromowych wewnętrznych Tętnic sromowych wewnętrznych Tętnic zasłonowych Tętnic zasłonowych Tętnic odbytniczych środkowych Tętnic odbytniczych środkowych Tętnic nasieniowodów / Tętnic macicznych Tętnic nasieniowodów / Tętnic macicznych Tętnic sromowych wewnętrznych Tętnic sromowych wewnętrznych Tętnic zasłonowych Tętnic zasłonowych Tętnic odbytniczych środkowych Tętnic odbytniczych środkowych Tętnic nasieniowodów / Tętnic macicznych Tętnic nasieniowodów / Tętnic macicznych Tętnice pęcherzowe górne od tętnic pępkowych Tętnice pęcherzowe dolne od tętnic biodrowych wewnętrznych Tętnice pęcherzowe górne od tętnic pępkowych Tętnice pęcherzowe dolne od tętnic biodrowych wewnętrznych

41 Pracownia Multimedialna Katedry Anatomii CMUJ Sąsiedztwo pęcherza moczowego Odbytnica Odbytnica Pęcherzyki nasienne Pęcherzyki nasienne Bańki nasieniowodów Bańki nasieniowodów Przewody wytryskowe Przewody wytryskowe Pętle jelita cienkiego Pętle jelita cienkiego Dolna pętla okrężnicy esowatej Dolna pętla okrężnicy esowatej Odbytnica Odbytnica Pęcherzyki nasienne Pęcherzyki nasienne Bańki nasieniowodów Bańki nasieniowodów Przewody wytryskowe Przewody wytryskowe Pętle jelita cienkiego Pętle jelita cienkiego Dolna pętla okrężnicy esowatej Dolna pętla okrężnicy esowatej Pochwa Pochwa Część nadpochwowa szyjki macicy Część nadpochwowa szyjki macicy Trzon macicy Trzon macicy Pętle jelita cienkiego Pętle jelita cienkiego Pochwa Pochwa Część nadpochwowa szyjki macicy Część nadpochwowa szyjki macicy Trzon macicy Trzon macicy Pętle jelita cienkiego Pętle jelita cienkiego

42 Pracownia Multimedialna Katedry Anatomii CMUJ Rozpoczyna się ujściem wewnętrznym w dnie pęcherza moczowego, następnie wyróżniamy cztery odcinki: Cewka moczowa męska Śródścienny Śródścienny Sterczowy Sterczowy Błoniasty Błoniasty Gąbczasty Gąbczasty Śródścienny Śródścienny Sterczowy Sterczowy Błoniasty Błoniasty Gąbczasty Gąbczasty

43 Pracownia Multimedialna Katedry Anatomii CMUJ Odcinki:Odcinki: Cewka moczowa żeńska Śródścienny Śródścienny Nadprzeponowy Nadprzeponowy Przeponowy Przeponowy Podprzeponowy ( ujście w przedsionku pochwy) Podprzeponowy ( ujście w przedsionku pochwy) Śródścienny Śródścienny Nadprzeponowy Nadprzeponowy Przeponowy Przeponowy Podprzeponowy ( ujście w przedsionku pochwy) Podprzeponowy ( ujście w przedsionku pochwy)

44 Oprac. J. Urbaniak