w ciągu pierwszego roku życia

Prezentacja na temat: "w ciągu pierwszego roku życia"— Zapis prezentacji:

1 w ciągu pierwszego roku życia
Rozwój mowy dziecka w ciągu pierwszego roku życia

2 PIERWSZY KRZYK (L. Kaczmarek)
Uczeni nie mogą jednoznacznie określić jego funkcji. Jedni uważają, że służy on oczyszczeniu dróg oddechowych noworodka, a zarazem odzwierciedla przykre uczucia, które dziecko przeżywa w związku z raptownymi zmianami temperatury, ciśnienia i środowiska. Inni zaś twierdzą, że pierwszy krzyk dziecka odzwierciedla jego przerażenie ciszą, do której nie było dotychczas przyzwyczajone, żyjąc w zasięgu odgłosu serca matki. Pierwszy krzyk niemowlęcia jest na pewno symptomem sprawności narządów artykulacyjnych oraz przejawem funkcjonowania dziecka jako odrębnej istoty.

3 SŁUCH Około 2-3 tygodnia życia dziecko, zaczyna lepiej słyszeć. Wcześniej jego przewody słuchowe są wypełnione cieczą. W tym okresie można sprawdzić słuch dziecka.

4 REAKCJA NA DŹWIĘK (M. Nawrocka-Matera)
Od 1- 3 miesięcy: Dziecko reaguje zmrużeniem oczu lub nagłym rozłożeniem rączek na głośne dźwięki (odruch Moro); Od drugiego miesiąca reaguje na głos bliskiej osoby (kiedy jej nie widzi); Budzi się przy głośnych dźwiękach; Głuży tzn. wydaje gardłowe dźwięki;

5 REAKCJA NA DŹWIĘK Od 4- 6 miesięcy:
Około 5 miesiąca życia niemowlę zaczyna gaworzyć. Powtarza dźwięki, najczęściej sylaby. Na tym etapie milknie dziecko, które urodziło się z poważnym niedosłuchem. Dziecko zwraca głowę w kierunku głosu znanej osoby lub innego dźwięku; Budzi się z lekkiego snu, gdy ktoś głośno mówi; Reaguje gaworzeniem na mowę matki; Reaguje płaczem lub podrywa się przy głośnym hałasie.

6 REAKCJA NA DŹWIĘK Od 7-12 miesięcy:
Pojawiają się pierwsze reakcje na wołanie po imieniu, dziecko zaczyna powtarzać niektóre dźwięki. Reaguje na swoje imię, zwraca głowę w kierunku, z którego dochodzi głos lub inny dźwięk. Gaworzy tzn. powtarza sylaby, np. ”ba”-„ba”. Budzi się z lekkiego snu, gdy ktoś głośno mówi. Używa własnego głosu, chcąc zwrócić na siebie uwagę. Próbuje naśladować głos mamy, taty pod względem rytmu i głośności. Spogląda lub wskazuje palcem osoby, gdy się o nie prosi.

7 ROZWÓJ CZYNNOŚCI RUCHOWYCH

8 ROZWÓJ FIZYCZNY A ROZWÓJ MOWY
Faza głużenia – podnoszenie głowy Faza gaworzenia - siadanie Faza wyrazu - chodzenie

9 POŁYKANIE (Z. Korycki) W procesie połykania małych dzieci można wyróżnić trzy fazy: policzkowo-językową, gardłową, przełykową.

10 POŁYKANIE W fazie I noworodek ssie pokarm. Czynność ta polega na zwarciu wargowym i policzkowym wraz z uniesieniem języka, który działa na zasadzie tłoka. Ruchy te mają miejsce do czwartego miesiąca życia dziecka. U 6-7 miesięcznego niemowlaka zanika odruch ssania a pojawia się odruch żucia, język i żuchwa wykonują złożone ruchy.

11 POŁYKANIE W fazie II podstawa języka podnosi się i uwypukla a część przednia ulega spłaszczeniu na podniebieniu twardym, unosi się podniebienie miękkie i krtań. Przedsionek krtani zamyka się i dochodzi do skurczu mięśni zwieraczy gardła. Faza ta trwa około 0.5 sekundy.

12 POŁYKANIE Faza III to fala skurczu perystaltycznego, która przesuwa pokarm do żołądka. Trwa ona od 4-8 sekund w przypadku pokarmów stałych, zaś płynnych od 1-2 sekund. Czynności tej fazy występują już w życiu płodowym. Przełyk niemowlaka stanowi przedsionek żołądka. Jest stale wypełniony i rozszerzony powietrzem. Swą pełną dojrzałość osiąga, poza rozmiarami, u dziecka w drugim roku życia.

13 PRZYJMOWANIE POKARMU (Z. Korycki)
Czynności wchodzące w sekwencję prawidłowego przyjmowania pokarmu przez niemowlę to: wdech przez nos pięć taktów ssania połknięcie wydech przez nos

14 ZĄBKOWANIE Między 6 a 9 miesiącem życia wyrzyna się 8 siekaczy;
Pomiędzy 14 a 20 miesiącem życia pojawiają się pierwsze zęby trzonowe; Pomiędzy 24 a 30 miesiącem wyrastają drugie zęby trzonowe. Okres wyrzynania się zębów jest dla dziecka okresem wzmożonej drażliwości i niepokoju.

15 Przesłanki opanowywania języka wg Valenitine’a
Spontaniczne wyrażanie odczuć i pragnień. Spontaniczne głużenie i gaworzenie oraz ćwiczenia w wydawaniu dźwięków. Naśladowanie dźwięków i ćwiczenie się w ich wydawaniu. Kojarzenie dźwięków słyszanych z odczuciami, przedmiotami widzianymi lub ogólnymi sytuacjami i relacjami. Kojarzenie dźwięków wydawanych przez samo niemowlę z reakcjami innych osób.

16 OPANOWYWANIE MOWY (L. Kaczmarek)
Według Leona Kaczmarka pierwszym etapem rozwoju mowy jest okres melodii do około 1 r.ż). Przez1-2 r.ż. trwa okres wyrazu; Od ok. 2 do 3 r.ż. następuje okres zdania, po którym zaczyna się trwający do około 7 r.ż. okres swoistej mowy dziecięcej.

17 OKRES MELODII (Valentine)
Krzyk i płacz należy traktować jako składniki ogólnej i niezróżnicowanej reakcji na doznania ustrojowe związane z negatywnymi stanami organizmu (ból, głód itp.). Około 1 miesiąca życia udaje się rozróżnić różne typy wokalizacji: krzyk z głodu, krzyk z bólu oraz różne formy dźwiękowe związane z zadowoleniem (wg Valentine).

18 OKRES MELODII  Większe zróżnicowanie następuje ok. 2-3 miesiąca życia. W tym okresie następuje emitowanie dźwięków dla samej satysfakcji ich wygłaszania. Jest to rodzaj zabawy głosem. Te przejawy aktywności w zakresie słyszenia i czynności fonacyjnych można uznać za ważny czynnik przygotowujący do słyszenia i artykulacji dźwięków mowy – w szczególności do kształtowania słuchu fonematycznego.

19 Głużenie samogłoskowe (H.Bee)
Rozpoczyna się ok miesiąca życia; Jest to wydawanie przez dziecko niezbyt intensywnych i nawet początkowo trudnych do opisania dźwięków. Może się ono charakteryzować dużym zróżnicowaniem w tonie, wznoszeniem się i opadaniem jego wysokości. Zwykle jest ono oznaką przyjemności.

20 Głużenie samogłoskowe
Z czasem coraz częściej artykułowane są dźwięki odpowiadające mowie. Wraz z żywą mimiką stanowi charakterystyczną reakcję na pieszczotliwy kontakt z osobą dorosłą. Towarzyszą mu ruchy całego ciała, przede wszystkim rąk i nóg. Zatem w tym okresie dziecko ćwiczy nie tylko narządy mowne, ale również kończyny dolne i górne.

21

22 Gaworzenie samonaśladowcze (H. Bee)
Pojawia się ok. 6-7 miesiąca życia; Spółgłoski łączą się z samogłoskami tworząc w ten sposób rodzaj sylaby. Pojawia się „intonacja”, dzieci używają dźwięków które nie występują w ich języku; Około 10 miesiąca życia ograniczają repertuar do dźwięków używanych w ojczystym języku.

23 Gaworzenie samonaśladowcze
Element samonaśladowczy i naśladowczy jako czynnik inicjujący i modyfikujący reakcje głosowe jest wyraźniejszy i bardziej intencjonalny niż w przypadku głużenia. Gaworzeniu sprzyja dobre samopoczucie. 7-8 miesięczne dzieci mogą posługiwać się gaworzeniem dla zwrócenia na siebie uwagi dorosłych.

24 Gaworzenie samonaśladowcze
Gaworzenie nie jest mową, jednak poza ćwiczeniami aparatu słuchowo-artykulacyjnego wprowadza element socjalizacji reakcji głosowych. Zdaniem niektórych badaczy, gaworzenie z kontaktami społecznymi zachęca dziecko do ćwiczenia się w wydawaniu dźwięków charakterystycznych dla języka.

25 PIERWSZE SŁOWA (L. Kaczmarek, M. Zarębina)
Pierwsze wyrazy, czyli stałe grupy głosek o określonym znaczeniu mogą się pojawiać już około 9 miesiąca życia. Składają się najczęściej z dwóch, powtórzonych sylab. np: /mama/, /tata/, /baba/, /dać/

26

27 ROZUMIENIE MOWY W wieku 8-9 miesięcy dzieci reagują adekwatnie na niektóre wypowiedzi, ujawniając tym możliwość kojarzenia dźwięków mowy z przedmiotami/ osobami/ czynnościami np.: „Gdzie jest mama?”, „Zrób kosi-kosi.”

28 SŁUCH MUZYCZNY (L. Kaczmarek)
W drugiej połowie pierwszego roku życia u dziecka doskonali się również słuch muzyczny. Oznacza to, że wykształca się percepcja i odtwarzanie wysokości, dynamiki i barwy dźwięków. Dziecko potrafi zanucić zasłyszaną melodię, a także poruszać się w jej rytmie.

29

30 ODBIÓR MOWY (A.Jurkowski)
Sytuacja bodźcowa w której dziecko reaguje na daną wypowiedź jest złożona. Zawiera ona składniki: Statyczno-kinestetyczne (położenie ciała)‏ Wzrokowy (otoczenie, osoba mówiąca)‏ Słuchowy (intonacja, słowa)‏ Dla niemowląt słowo jest obojętnym składnikiem. Jeśli więc jakiś element sytuacji się zmienia, wtedy reakcja dziecka na wypowiedź, może być zupełnie inna niż zazwyczaj.

31 DZIECI NIESŁYSZĄCE Niesłyszące dzieci pomiędzy siódmym i jedenastym miesiącem życia wykazują swego rodzaju „gaworzenie migowe” będące odpowiednikiem gaworzenie u dzieci słyszących. Około 12 miesiąca życia dzieci te prezentują pierwszy swoisty znak referencyjny (taki, który określa dany przedmiot lub wydarzenie). (Petitto,1988)

32 SŁYSZĄCE DZIECI niesłyszących rodziców
Folven i Bonvillian(1991) przeprowadzili badanie na grupie dzieci słyszących, niesłyszących rodziców. W 9 osobowej grupce pierwszy znak pojawił się ok. 8 miesiąca życia, pierwszy znak referencyjny w połowie 13 m.ż, a słowo mówione ok.13 m.ż. Pierwsze słowo pojawia się około miesiąca życia. (H.Bee)

33 GESTY Język gestów pojawia się około 9-10 m.ż. możemy wtedy zaobserwować że dziecko prosi o coś za pomocą gestów i dźwięków np. o jakąś zabawkę, wzięcie na ręce. Język receptywny rozwija się szybciej niż język ekspresywny. Dzieci 10-miesięczne są w stanie zrozumieć ok. 30 słów (H.Bee)‏

34 RODZAJE WYPOWIEDZI (L. Kaczmarek)
Dziecko, które kończy pierwszy rok życia, umie już posługiwać się: 1) niejęzykowym sygnałem apelem (świadomy i celowy płacz-krzyk) oraz niejęzykowym sygnałem apelem wyższego stopnia niż płacz (okrzyki naturalne)‏; 2) niejęzykowymi sygnałami semantycznymi sytuacyjnymi: zmiennymi i stałymi (głosy artykulacyjne wraz z towarzyszącymi im gestami wskazującymi); 3) sygnałami jednoklasowymi (tworami onomatopeicznymi). Przy czym pierwsza i druga grupa są wykorzystywane najczęściej.

35 PODSUMOWANIE (L. Kaczmarek)
Roczne dziecko potrafi wymawiać poprawnie samogłoski /a, e/ czasem i, również spółgłoski /m, b, n, t, d/ i półsamogłoskę /ć/. Nie bierze się tu pod uwagę głosek występujących w głużeniu i gaworzeniu, gdyż żaden z tych procesów nie jest sygnałem, nie przekazuje informacji. Oba są symptomami dobrego bądź złego samopoczucia i podświadomie wykonywanymi ćwiczeniami aparatu artykulacyjnego bądź słuchowego.

36 Bibliografia Bee, H. Psychologia rozwoju człowieka, Zysk i S-ka wydawnictwo,Poznań 2004 Jurkowski, A. Ontogeneza mowy i myślenia, Wydawnictwa szkolne i pedagogiczne,Warszawa 1975 Kaczmarek, L. Nasze dziecko uczy się mowy, Wydawnictwo Lubelskie 1977; Lampart-Busse, M. Połykanie – etiologia i wpływ na artykulację w: Logopeda - czasopismo internetowe 1 (4) 2007 [online][dostęp ]. Dostępny w Internecie: Nawrocka-Matera, M. Rozpoznanie wady słuchu u dziecka O okresach rozwoju mowy dziecka. [on-line][dostęp ]. Dostępny w Internecie: Zarębina, M. Kształtowanie się systemu językowego dziecka Wydawnictwo PAN 1965; Zasada, S. Rozwój mowy dziecka w: Logopeda - czasopismo internetowe 1 (4) 2007 [on-line][dostęp ]. Dostępny w Internecie: