Pasożytnicze zagrożenia „na wakacjach”

Prezentacja na temat: "Pasożytnicze zagrożenia „na wakacjach”"— Zapis prezentacji:

1 Pasożytnicze zagrożenia „na wakacjach”

2 las, pole, łąka, woda warzywa mięso Cryptosporidium spp. Giardia spp.
Toxocara canis, T. cati Echinococcus multilocularis warzywa Giardia, Toxocara spp. Toxoplasma gondii mięso Trichinella spiralis

3 Nadzorowi i rejestracji w Unii Europejskiej podlega 6 chorób inwazyjnych (spośród 44 infekcyjnych)
malaria kryptosporydioza toksoplazmoza giardiaza bąblowica włośnica jednojamowa Echinococcus granulosus wielojamowa E. multilocularis

4 Choroby pasożytnicze spełniające kryteria „emerging diseases” (wg WHO/FAO):
- kryptosporidioza inwazja Cyclospora cayetanensis bąblowica wielojamowa włośnica W Polsce kryteria te spełniają: - malaria kryptosporidioza bąblowica wielojamowa włośnica dirofilarioza strongyloidoza Cyclospora cayetanensis - - toksokaroza (Knap, 2008)

5 Co nam zagraża „na wakacjach”? (bąblowica wielojamowa)
choroby odkleszczowe toksoplazmoza bąblowica wielojamowa włośnica toksokaroza „emerging” Cyclospora cayetanensis - Kryteria zaliczenia do „zagrożeń wakacyjnych”: - faktyczne zagrożenie - medialne nagłośnienie (bąblowica wielojamowa) - „coś” wiemy na ten temat

6 Choroby odkleszczowe - borelioza (krętek - Borelia burgdorferi)
- kleszczowe zapalenie mózgu (Flaviwirus) - babeszjoza (Babesia microti) kleszcz pospolity - Ixodes ricinus kleszcz łąkowy - Dermacentor reticulatus kleszcz psi - Rhipicephalus sanguineus Cyclospora cayetanensis -

7 Choroby odkleszczowe imago - jaja - larwy - nimfy
- borelioza (krętek - Borelia burgdorferi) - kleszczowe zapalenie mózgu (Flaviwirus) - babeszjoza (Babesia microti) drobne gryzonie - rezerwuar krętków i wirusów zwierzyna płowa (sarny) - rezerwuar krętków Cyclospora cayetanensis - kleszcze – to wektor i rezerwuar patogenów (przenoszone transowarialnie) imago - jaja - larwy - nimfy

8 Zarażenie kleszcza pospolitego (I
Zarażenie kleszcza pospolitego (I. ricinus) krętkami Borelia burgdorferi Pierwsze stwierdzenie - okolice Olsztyna (1993) Gdańsk (biotopy leśne) – 6,5%-11,5% Szczecin (biotopy leśne) – 7,3%-14,6% Krosno, Tarnów, Zamość, Lublin – 3,6%-25,0% Radom, Warszawa – 22,2%-23,7% (1998) Warszawa (Las Bielański, Kabacki) - 10,7%-20,0% ( ) Cyclospora cayetanensis - Przypadki boreliozy w Polsce:

9 Kleszczowe zapalenie mózgu
Przełomowy rok trzydziestokrotny wzrost liczby zachorowań w Polsce 250 przypadków w woj. białostockim (zapadalność 16/ ) Cyclospora cayetanensis -

10 Kleszcze „atakują” do wysokości 1 metra!!!
Kleszcz długo poszukuje miejsca ssania krwi – przemieszcza się na skórze! Cyclospora cayetanensis -

11 Ochrona – odpowiednie ubranie
Kleszcze „atakują” do wysokości 1 metra!!! Ochrona – odpowiednie ubranie Kapelusz na głowie? Cyclospora cayetanensis - Żeby dodać sobie szyku!!!

12 Co nam zagraża „na wakacjach”?
choroby odkleszczowe toksoplazmoza bąblowica wielojamowa włośnica Cyclospora cayetanensis -

13 NIE !!! Pytania i wątpliwości właścicieli kotów
Czy kot stanowi zagrożenie toksoplazmozą dla kobiety w ciąży? Jak można stwierdzić czy te zwierzęta nie rozsiewają oocyst Toxoplazma? Jakie są możliwości stosowania profilaktyki? NIE !!! Źródłem zarażenia dla ludzi jest mięso!

14 Czy koty chorują na toksoplazmozę?
młode kocięta - faza jelitowa (biegunka ok. 2-3 tygodnie) koty dorosłe - forma przewlekła: spadek masy ciała, niedokrwistość, ronienia, bezpłodność koty w różnym wieku - w przebiegu schorzeń ze spadkiem odporności: choroby wirusowe (białaczki, FIV, FIP) Feline Immunodeficiency Syndrome Feline Infectious Peritonitis toksoplazmoza - inwazja oportunistyczna

15 Kiedy występuje rzeczywiste zagrożenie toksoplazmozą?
chore młode kocięta - biegunka w przebiegu fazy jelitowej /2-3 tygodnie/ dorosłe koty - gdy wskutek spadku odporności dochodzi do wznowienia fazy jelitowej i wydalania oocyst T. gondii gdy nie sprzątamy kocich odchodów /czas na sporulację oocyst do formy inwazyjnej/ Wydalanie z kałem oocyst (do 20mln/dobę przez 3-21 dni) Oocysty w środowisku zewn. – mies.

16 Zagrożenie Zwyczaje kota - czy wychodzi na dwór?
- czy poluje na gryzonie? Kot, który nie jest siewcą oocyst nie stanowi zagrożenia dla otoczenia!!! 0,28-0,9% of cats actively shedding Toxoplasma oocysts (Kijstra and Jongert Toxoplasma-safe meat: close to reality. Trends in Parasitol., 25, )

17 Badania kotów w kierunku toksoplazmy
ELISA – dyskusyjna zasadność/wartość badań w kierunku stwierdzenia nosicielstwa u kota Wynik pozytywny – dowód na co? - kot zjadł surowe mięso przygotowane do smażenia - kot polował na myszy - w przeszłości przechorował (jest więc zdrowy!) U dorosłego, zdrowego kota nie dochodzi do rozwoju formy jelitowej!!!

18 Testy serologiczne - epidemiologia inwazji u kotów
Badania wykazują: - najwyższy odsetek kotów z IgG w młodym wieku tj. po przechorowaniu pierwotnej inwazji - zdecydowanie wyższy odsetek u kotów wychodzących - więcej kotów seropozytywnych powyżej 5-go roku życia (5%-8%, 30%-60% populacji kotów jest seropozytywna)

19 Jak ograniczyć ryzyko zarażenia za pośrednictwem mięsa?
I. Ograniczenie zarażeń u zwierząt gospodarskich - zapobieganie kontaktowi z kotami - głównym źródłem inwazji dla świń są szczury i myszy - zwalczanie gryzoni II. Zabiegi kulinarne - mrożenie mięsa (48h) - gotowanie

20 Co nam zagraża „na wakacjach”?
choroby odkleszczowe toksoplazmoza bąblowica wielojamowa włośnica Cyclospora cayetanensis -

21 ALWEOLARNA ECHINOKOKOZA Formy larwalne lokalizują się w wątrobie
(ALVEOCOCCOSIS) Formy larwalne lokalizują się w wątrobie

22 Echinococcus multilocularis
ok. 2,5mm moneta 10 groszy

23 Jenot

24 68 przypadków alweokokozy

25 Rozwój podobny do nowotworu!!!
Patogeneza: Rozrost w wątrobie (99% przypadków), rzadziej w płucach, mózgowiu i innych narządach - drobne torbiele (0,5-10mm) Naciekowy rozrost wzdłuż naczyń krwionośnych Niszczenie dróg żółciowych i miąższu wątroby Rozwój podobny do nowotworu!!! Brak bariery łącznotkankowej wokół torbieli (ułatwiona penetracja narządu, przerzuty)

26 Zarażenie lisów E. multilocularis 2006-2007
km2 Mazowieckie: zbadanych śr. 13,9% zaraż. Łódzkie: zbadanych śr. 1,8% zaraż. km2

27 woj. mazowieckie badanych/zaraż % 2006/07 695/97 13,9 29,5% 14,3%
20,6% 25% 27,1% 53,8% 9,3% 20% 20,8% 4,2% 9,1% 3,8% 37,5% 13% 9,5% 41,7% 22,2% 9,1% 15,2% 3,8% 10% 6,6% woj. mazowieckie 6,6% 25% 5,3% 7,6% 6,6% 12,5%

28 „oswajanie” młodych lisów !!!
Jeśli mieszkasz/przebywasz w rejonie, gdzie stwierdza się tasiemca wielojamowego u lisów (i jenotów): uniemożliwiaj psom i kotom łapanie gryzoni - gdy to zaobserwujesz, skonsultuj się z lek. wet. (odrobaczanie) - nie jedz owoców leśnych zbieranych z podłoża - nie pij surowej wody z otwartych ujęć - ogradzaj posesję, aby zapobiec dostępowi dzikich drapieżników - nie nęć dzikich zwierząt (lisów) na teren swojej posesji !!! „oswajanie” młodych lisów !!!

29 Co nam zagraża „na wakacjach”?
choroby odkleszczowe toksoplazmoza bąblowica wielojamowa włośnica Cyclospora cayetanensis -

30 środowisko synantropijne (działalność człowieka)
włośnica (trichinosis) żywiciele: człowiek, różne gatunki ssaków zwierzęta mięsożerne (pies, kot, lis, jenot, wilk, ryś) zwierzęta wszystkożerne (świnia, dzik) zwierzęta roślinożerne (królik, owca, koń) gryzonie (szczur, mysz) Występowanie: środowisko synantropijne (działalność człowieka) środowisko leśne świnie szczury dziki lisy jenoty wilki

31 dzik, świnia, mięsożerne
Rozwój: pełny cykl w 1 żywicielu I. formy dorosłe II. larwy: nowonarodzone migrujące mięśniowe człowiek dzik, świnia, mięsożerne

32 co cztery setny dzik stanowi zagrożenie włośnicą!!!
Włośnica u zwierząt w Polsce liczba przypadków świnie T. spiralis, T. britovi (1 przyp. ) /125 mln ( ) dziki* T. spiralis, T. britovi (20%) / ( ) lisy T. britovi, T. spiralis (12%) /1290 konie T. spiralis, T. britovi (?) *spośród ok dzików strzelanych rocznie zarażonych (0,2%-0,3%) co cztery setny dzik stanowi zagrożenie włośnicą!!!

33 Zarażenie koni włośniami – skarmianie resztkami mięsnymi
Włośnica u koni Istotne w epidemiologii - długotrwała żywotność larw w końskim mięsie (4 tyg. w -180C) Zarażenie koni włośniami – skarmianie resztkami mięsnymi

34 Przypadki włośnicy u ludzi w Europie i Polsce
Raport European Food Safety Authority 1993 1994 1997 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 UE ? 67 53 48 56 270 175 761 779 PL 594 131 20 263 36 64 42 40 172 70 177 217 kwiecień woj. wielkopolskie 42 osoby hospitalizowane, 135 leczonych ambulatoryjnie źródło inwazji: kiełbasa z dzika z masarni!

35 Zagrożenie włośnicą w Polsce
Źródło zarażenia: - przetwory z mięsa dzika wyroby mieszane (mięso dzika + wieprzowina) Patogeneza: uszkodzenia wielonarządowe Objawy: początkowo objawy alergiczne, później bóle mięśniowe

36 Choroba może być śmiertelna!!!
Objawy włośnicy u ludzi: przebieg ostry I. Faza jelitowa (do 7 dni po zarażeniu) - bóle brzucha, nudności, wymioty, biegunka, gorączka, obrzęk powiek, obrzęk twarzy, „nastrzyknięcie spojówek” II. Faza mięśniowa (10 dni po zarażeniu) - bóle mięśniowe (osiedlanie się larw w tkance mięśniowej – trwa 6 tyg.) przebieg łagodny Faza I - bezobjawowa, Faza II - bóle mięśniowe Zarażenie dużą ilością larw: przebieg ostry - objawy zapalenia płuc, opon mózgowo-rdzeniowych, uszkodzenie nerek, mięśnia sercowego Choroba może być śmiertelna!!!

37 Racjonalne zachowania!!!
Profilaktyka Świadomość!!! Racjonalne zachowania!!!