Pobierz prezentację
Pobieranie prezentacji. Proszę czekać
OpublikowałAdrianna Ciapa Został zmieniony 10 lat temu
1
Interpretacja wyników równowagi kwasowo-zasadowej
Klaudia Zamerlak Gr. B2
2
Utrzymanie równowagi kwasowo - zasadowej
Równowaga kwasowo-zasadowa jest to stan, w którym zachowany jest swoisty stosunek kationów i anionów w płynach ustrojowych, warunkujący odpowiednie pH i prawidłowy przebieg procesów życiowych Współdziałanie trzech mechanizmów: Układy buforowe krwi i tkanek Płuca - usuwanie kwasu (CO2) Nerki – zatrzymywanie zasad (HCO3-) kanalik proksymalny kanalik dystalny 2
3
Podstawowe parametry opisujące stan RKZ Parametr – krew tętnicza:
pH pCO2 Aktualne stężenie HCO3- BE pO2 HbO2(SO2) Parametry mierzone Parametr – krew tętnicza: Zakres wartości referencyjnych: pH 7.35 – 7.45 pCO2 (mmHg) 35 – 45 NZ (mmol/l) 0 +/- 2.5 HCO3- (mmol/l) 21 – 26 pO2 (mmHg) 71 – 104 HbO2 sat. (%) 92 – 96 3
4
Podstawowe parametry opisujące stan RKZ
Nadmiar zasad – (BE) ilość kwasu lub zasady koniecznej do zmiareczkowania 1 litra krwi do pH = 7.4 dodatnia wartość BE – wskazuje na: - nadmiar zasad - niedobór nielotnych kwasów ujemna wartość BE – wskazuje na: - niedobór zasad - nadmiar nielotnych kwasów pO2– prężność tlenu we krwi ograniczone znaczenie diagnostyczne (odzwierciedla tylko frakcje tlenu rozpuszczonego) SO2– aktualny stopień wysycenia hemoglobiny tlenem wyrażany w procentach w odniesieniu do całkowitej pojemności hemoglobiny do wiązania tlenu 4
5
Hipoksja i inne zaburzenia metabolizmu tlenowego
Hipoksja - stan, w którym tkanki nie są zaopatrywane w wystarczającą dla prawidłowego metabolizmu tlenowego ilość tlenu. Może powodować hiperwentylację, a tym samym obniżenie pCO2 i zasadowicę oddechową. Hipoksemia – stan, w którym we krwi tętniczej zmniejszona jest zawartość tlenu (upośledzenie utlenowania krwi, ↓stęż. Hb, ↓dostępność Hb dla O2) Upośledzenie utlenowania krwi – stan wynikający ze zmniejszonego przechodzenia tlenu z płuc do układu krążenia - ↓SO2 5
6
Materiał biologiczny: Zakres wartości referencyjnych:
Badania pomocnicze Materiał biologiczny: Parametr: Zakres wartości referencyjnych: Surowica Potas 3.5 – 5.0 mmol/l Chlorki 97 – 108 mmol/l Luka Anionowa 8 – 16 mmol/l Mocz pH 4.5 – 8.0 Wydalanie H+ 30 – 80 mmol/24 godz. NH4+ 30 – 50 mmol/ 24 godz. Kwaśność miareczkowa 10 – 30 mmol/24 godz. HCO3- < 1 mmol/l Chlorki działają jak bufor równoważąc przesunięcia jonów H+ w zaburzeniach RKZ 6
7
Kwaśność miareczkowa Materiał biologiczny mocz z dobowej zbiórki
ilość jonów wodorowych wydalanych z moczem w postaci H2PO4- lub innych słabych kwasów (kreatynina, kwas beta-hydroksymasłowy, kwaśne cytryniany) stanowi 25-40% wydalonego jonu wodorowego, pozostała część zaś wydalana jest w powiązaniu z amoniakiem Materiał biologiczny mocz z dobowej zbiórki Wzrost wydalania Spadek wydalania dieta bogata w białka zwierzęce kwasica metaboliczna lub oddechowa dieta jarzynowa zasadowica metaboliczna lub oddechowa - kwasica kanalikowa dystalna (typ I) duże dawki niektórych antybiotyków, np. amfoterycyny B. 7
8
Etapy interpretacji wyników badania RKZ
1. Ocena wartości pH – kwasica czy zasadowica. > 7.45 < 7.35 pH krwi 7.35 – 7.45 KWASICA ZASADOWICA 8
9
Etapy interpretacji wyników badania RKZ
2. Określenie przyczyny prowadzącej do obserwowanej zmiany pH – metaboliczna czy oddechowa. Oddechowa Metaboliczna KWASICA ZASADOWICA 𝑝𝐶 𝑂 2 𝐻𝐶 𝑂 3 − 𝑝𝐻 𝐻𝐶 𝑂 3 − 𝑝𝐶 𝑂 2 ~ 9
10
Etapy interpretacji wyników badania RKZ
3. Określenie stopnia kompensacji. a) Zaburzenia metaboliczne: przejawem wyrównywania jest kompensacja oddechowa zmiany pCO2 zgodne z kierunkiem zmian st. HCO3- (NZ) b) Zaburzenia oddechowe: przejawem wyrównywania jest kompensacja metaboliczna laboratoryjny wskaźnik: zmiany st. HCO3- (NZ) zgodne z kierunkiem pCO2 10
11
Kompensacja zaburzeń metabolicznych
- zmiana szybkości usuwania CO2 - pojawia się szybko Kwasica metaboliczna – wtórne zmniejszenie pCO2, prowadzi do wzrostu wentylacji 𝑝 𝐻 + ↑ = 𝑝𝐶 𝑂 2 ↓ 𝐻𝐶 𝑂 3 − ↓ zmiana kompensacyjna zmiana pierwotna Zasadowica metaboliczna – wtórne zwiększenie pCO2, prowadzi do spadku wentylacji 𝑝 𝐻 + ↓ = 𝑝𝐶 𝑂 2 ↑ 𝐻𝐶 𝑂 3 − ↑ zmiana kompensacyjna zmiana pierwotna 11
12
Kompensacja zaburzeń oddechowych
zmiana wydzielania nerkowego HCO3- nerkowa kompensacja pojawia się wolno Kwasica oddechowa – wtórny wzrost HCO3- 𝑝 𝐻 + ↑ = 𝑝𝐶 𝑂 2 ↑ 𝐻𝐶 𝑂 3 − ↑ zmiana pierwotna zmiana kompensacyjna Zasadowica oddechowa – jest to zwykle stan ostry i nerkowa kompensacja nie występuje 12
13
Kwasica metaboliczna – przyczyny powstawania
Nagromadzenie kwasów Upośledzone wydalanie kwasów Zwiększona utrata HCO3- Ketokwasy cukrzyca, głodzenie Niewydolność nerek (upośledzone wydalanie kw. organicznych: fosforanów, siarczanów, mocznika) Przewód pokarmowy biegunki, przetoki Nerki kwasica kanalikowa proksymalna L-mlekowy hipoksja D-mlekowy fermentacja bakterii Kwasy egzogenne zatrucie alkoholem etylowym 13
14
Luka anionowa Luka anionowa = LA = [Na+]-([HCO3-]+[Cl-])
Parametr pozwalający na ocenę dynamiki zaburzeń metabolicznych (różnicowanie kwasic). Luka anionowa = LA = [Na+]-([HCO3-]+[Cl-]) Kwasica metaboliczna z prawidłową LA Kwasica metaboliczna z podwyższoną LA masywne biegunki (utrata zasadowej treści przewodu pokarmowego) w nadczynności przytarczyc w hipoaldosteronizmie kwasice nerkowe kanalikowe polekowe (acetazolamid, cholestyramina) Endogenne: ketonowa cukrzycowa i głodowa mleczanowa mocznicowa Egzogenne: Zatrucia - salicylanami, etanolem, metanolem, glikolem etylenowym 14
15
Specyficzne zaburzenia kwasicy metabolicznej
1. Kwasica ketonowa hiperglikemia, ketonuria, bardzo duża luka anionowa hiperwentylacja, woń acetonu w wydychanym powietrzu 2. Kwasica mleczanowa niedotlenienie wstrząs zawał serca oparzenia wielonarządowe urazy Ciała ketonowe w moczu Mleczany we krwi 15
16
Przypadki kwasicy metabolicznej
Przypadek A B C D Glukoza mmol/l 25 4.5 10 Osmolalność mOsm/kg H2O 330 360 285 280 Ciała ketonowe mmol/l 4 LA mmol/l 31 28 12 13 pH = 7.15 HCO3- = 8 mmol/l Na+ = 145 mmol/l Mocznik = 5 mmol/l C D NH4+wyd pHmoczu = 5 A: zaawansowana kwasica metaboliczna w przebiegu cukrzycy B: zatrucie lub kwasica mleczanowa C: utrata HCO3- drogą przewodu pokarmowego D: kwasica metaboliczna pochodzenia nerkowego 16
17
Zasadowica metaboliczna – przyczyny powstawania
Nadmierna utrata jonów H+ Nadmierna podaż zasad Niedobory potasu Wymioty płukanie żołądka utrata z moczem cytrynian sodu, wodorowęglan sodu hiperaldosteronizm hiperkortyzolemia utrata potasu z kałem (zespoły złego wchłaniania) utrata potasu z moczem leki potasopędne (wyciąg z lukrecji, aldosteron) 17
18
Kwasica oddechowa- przyczyny powstawania
Uszkodzenia funkcji ośrodka oddechowego Uszkodzenie funkcji oddechowych Zahamowanie ośrodka oddechowego znieczulenie ogólne, narkotyki Choroby OUN uraz, udar Choroby neurologiczne uszkodzenie rdzenia kręgowego, choroby neuronów ruchowych, neurotoksyny Mechaniczne Miastenia gravis, odma opłucnowa, wysięki do jamy opłucnej, urazy klatki piersiowej Choroby płuc niedrożność (przewlekłe zapalanie oskrzeli, astma), zwłóknienie, nacieki nowotworowe, zatorowość płucna 18
19
Zasadowica oddechowa- przyczyny powstawania
sytuacje stresowe (ból, lęk) nadmierna sztuczna hiperwentylacja czynniki drażniące ośrodek oddechowy: toksyny (towarzyszy wysoka gorączka) leki (salicylany) choroby serca i płuc ciężka niedokrwistość zmiany zwyrodnieniowe w OUN (stymulacja ośrodka oddechowego) 19
20
Zaburzenia mieszane KWASICA ODDECHOWA KWASICA METABOLICZNA 1
ciężka niewydolność krążenia niewydolność wątroby w przebiegu leczenia środkami moczopędnymi (utrata K+) ZASADOWICA ODDECHOWA ZASADOWICA METABOLICZNA 2 wstrząs (kwasica) w przebiegu zmian septycznych (zasadowica) niewydolność nerek z ciężką infekcją zatrucie salicylanami ZASADOWICA ODDECHOWA KWASICA METABOLICZNA 3 ZASADOWICA METABOLICZNA KWASICA ODDECHOWA 4 serce płucne KWASICA METABOLICZNA ZASADOWICA METABOLICZNA niewydolność nerek i wymioty wstrząs z wymiotami 5 20
21
Różnicowanie zasadowic
pH > 7.45 ZASADOWICA NZ > 2.5 mmol/l pCO2 > 35 mmHg TAK TAK ZASADOWICA METABOLICZNO - ODDECHOWA ZASADOWICA METABOLICZNA ZASADOWICA ODDECHOWA pCO2 < 35 mmHg NZ < 2.5 mmol/l TAK NIE TAK NIE ZASADOWICA METABOLICZNA WYRÓWNYWANA ZASADOWICA METABOLICZNA NIEWYRÓWNYWANA ZASADOWICA ODDECHOWA WYRÓWNYWANA ZASADOWICA ODDECHOWA NIEWYRÓWNYWANA ZABURZENIA MIESZANE ? 21
22
Różnicowanie kwasic pH < 7.35 KWASICA NZ < -2.5 mmol/l
pCO2 > 45 mmHg TAK NIE KWASICA METABOLICZNO - ODDECHOWA KWASICA METABOLICZNA KWASICA ODDECHOWA pCO2 < 35 mmHg NZ < 2.5 mmol/l TAK NIE TAK NIE KWASICA METABOLICZNA WYRÓWNYWANA KWASICA METABOLICZNA NIEWYRÓWNYWANA KWASICA ODDECHOWA WYRÓWNYWANA KWASICA ODDECHOWA NIEWYRÓWNYWANA ZABURZENIA MIESZANE ? 22
23
Analiza przypadków klinicznych
24
Przypadek 1 Kwasica czy zasadowica? Metaboliczna czy oddechowa? Skompensowana czy nieskompensowana? Ostra czy przewlekła? Przypuszczalna przyczyna? 15-latka z utrzymującymi się od ok. 2 godzin nasilonymi wymiotami. Twierdzi, że zaszkodziła jej nieświeża kanapka. pH 7.51 pO2 82 mmHg pCO2 48 mmHg HCO3- 37 mmol/l BE +8.8 mmol/l Ostra częściowo skompensowana zasadowica metaboliczna. Przyczyna: wymioty (utrata kwasu żołądkowego). 24
25
Przypadek 2 Kwasica czy zasadowica? Metaboliczna czy oddechowa? Skompensowana czy nieskompensowana? Ostra czy przewlekła? Przypuszczalna przyczyna? 55 letni pacjent z dusznością i kaszlem. Przyśpieszony oddech, osłuchowo świsty i furczenia. Od 30 lat nałogowy palacz palący dwie paczki papierosów dziennie. pH 7.37 pO2 56 mmHg pCO2 65 mmHg HCO3- 35 mmol/l BE +10.2 mmol/l Przewlekła, skompensowana kwasica oddechowa. Dodatkowo: całkowita niewydolność oddechowa (pO2). Przyczyna: najprawdopodobniej POChP. 25
26
Przypadek 3 Kwasica czy zasadowica? Metaboliczna czy oddechowa? Skompensowana czy nieskompensowana? Ostra czy przewlekła? Przypuszczalna przyczyna? Około 3 godziny wcześniej dwuletnie dziecko połknęło lek (Tramal) ojca. Obecnie jest nieprzytomne ze zwolnioną (do 6 oddechów/min) akcją oddechową. pH 7.19 pO2 57 mmHg pCO2 70 mmHg HCO3- 23 mmol/l BE -0.9 mmol/l Ostra nieskompensowana kwasica oddechowa. Dodatkowo: całkowita niewydolność oddechowa. Przyczyna: zatrucie opioidem (depresja ośrodka oddechowego). 26
27
Przypadek 4 Pacjentka w 37 tygodniu ciąży. pH 7.42 pO2 97 mmHg pCO2
Kwasica czy zasadowica? Metaboliczna czy oddechowa? Skompensowana czy nieskompensowana? Ostra czy przewlekła? Przypuszczalna przyczyna? Pacjentka w 37 tygodniu ciąży. pH 7.42 pO2 97 mmHg pCO2 27 mmHg HCO3- 18 mmol/l BE -3.8 mmol/l Przewlekła w pełni skompensowana zasadowica oddechowa. Przyczyna: hiperwentylacja w reakcji na zapotrzebowanie płodu na tlen. 27
28
Przypadek 5 Kwasica czy zasadowica? Metaboliczna czy oddechowa? Skompensowana czy nieskompensowana? Ostra czy przewlekła? Przypuszczalna przyczyna? Pacjent 23-letni z trwającą od 4 dni biegunką. Osłabiony i senny. Podaje, że kilkoro jego znajomych miało wcześniej podobne objawy. pH 7.36 pO2 99 mmHg pCO2 22 mmHg HCO3- 16 mmol/l BE -6.7 mmol/l Ostra skompensowana kwasica metaboliczna. Przyczyna: biegunka (utrata wodorowęglanów), najprawdopodobniej o etiologii wirusowej. 28
29
Dziękuję za uwagę Klaudia Zamerlak
Podobne prezentacje
© 2024 SlidePlayer.pl Inc.
All rights reserved.