Standaryzacja i jej znaczenie w pracy archiwisty

Prezentacja na temat: "Standaryzacja i jej znaczenie w pracy archiwisty"— Zapis prezentacji:

1 Standaryzacja i jej znaczenie w pracy archiwisty
Anna Laszuk, Warszawa, 16 grudnia 2011 r.

2 Jednolity rzeczowy wykaz akt - standaryzacja opisu teczek w kancelarii

3 Archiwizacja - standaryzacja opisu teczek w trakcie przekazywania
spis zdawczo-odbiorczy akt do archiwum zakładowego spis zdawczo-odbiorczy akt do archiwum państwowego

4 Ewidencja i opracowanie w archiwum państwowym
Środki ewidencyjne: księga nabytków i ubytków księga przesunięć międzyzespołowych kartoteka zespołów i zbiorów spis zespołów i zbiorów baza danych SEZAM Pomoce archiwalne: inwentarze kartkowe i książkowe indeksy osobowe, przedmiotowe, geograficzne sumariusze przewodniki i informatory

5 Narodowy zasób archiwalny
archiwa państwowe, uniwersyteckie, naukowe, kościelne, polonijne zasób opisany w zestandary- zowanej bazie danych

6 Akta instytutów we wszystkich archiwach w Archiwum PAN
Akta instytutów we wszystkich archiwach w Archiwum PAN

7 Akta wsi Hel, pow. pucki – inwentarz zestandaryzowany opis na poziomie jednostki archiwalnej
off-line on-line

8 Jednolity opis źródeł do badań genealogicznych
Ewidencje Ludności w Archiwaliach Program Rejestracji Akt Metrykalnych i Stanu Cywilnego

9 Standaryzacja, standard, norma
Uniwersalny słownik języka polskiego, pod red. S. Dubisza, Warszawa 2003: Standaryzacja – wprowadzanie jednolitych norm; ujednolicanie produkcji; normalizacja Standard – przeciętna norma, przeciętny typ, model, wyrób odpowiadający określonym wymogom; wzorzec Norma – ustalona, ogólnie przyjęta zasada; reguła, przepis, wzór Wikipedia: Dokumenty opisujące standardy w sposób sformalizowany i ustanawiane zgodnie ze stosownymi procedurami to normy. Opracowywaniem norm zajmują się odpowiednie organizacje lub instytucje, np. ISO*. W Polsce istnieje zestaw regulacji o nazwie Polska Norma (PN). *ISO, Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna (ang. International Organization for Standardization, fra. Organisation internationale de normalisation) Standard de facto (łac. standard faktyczny) - standard lub zbiór zwyczajów i technologii stosowanych powszechnie przez informatyków i użytkowników komputerów, który nie jest uznany przez żadną z formalnych organizacji standaryzacyjnych

10 Działalność informacyjna – kilka wieków normalizacji
XV wiek - zalążki katalogu przedmiotowego w klasztorach niemieckich połowa XVI wieku - pierwszy katalog biblioteczny – „Bibliotheca universalis” Konrada Gesnera 1815 rok – zasada pertynencji terytorialnej 1898 rok – zasada proweniencji (przynależności zespołowej)

11 Standardy Międzynarodowej Rady Archiwów
Międzynarodowy standard opisu archiwalnego ISAD (G) wersja 1 – 1993 r. - pl 1995 wersja 2 – 1999 r. - pl 2005

12 Elementy standardu ISAD (G)1
Blok identyfikacyjny kod/sygnatura, tytuł, data/daty wytworzenia opisywanego obiektu, poziom opisu, rozmiar i nośnik Blok proweniencji i archiwizacji nazwa twórcy, historia, dzieje zespołu, źródło pochodzenia

13 Elementy standardu ISAD (G)2
Blok opisu zawartości (treści) i układu akt zakres i zawartość (treść), selekcja, brakowanie i przekazywanie do archiwów, dopływy, sposób uporządkowania Blok udostępniania / wykorzystania warunki decydujące o udostępnianiu, warunki decydujące o reprodukowaniu, język/pismo, stan fizyczny i wymagania techniczne, pomoce informacyjne

14 Elementy standardu ISAD (G)3
Blok materiałów uzupełniających oryginały i miejsce ich przechowywania, kopie i miejsce ich przechowywania, powiązania z innymi materiałami, uwagi o publikacji Blok uwag Blok kontrolny uwagi archiwisty, reguły i zwyczaje, data sporządzenia opisu

15 ISAD (G) - niezbędne elementy opisu
Sygnatura Tytuł (nazwa) Twórca Data(y) Rozmiary opisywanego obiektu Poziom opisu

16 Międzynarodowy standard opisu archiwalnego – część ogólna [ISAD (G)]
Cele: zapewnić stworzenie logicznych, odpowiednich i zrozumiałych opisów, ułatwiać uzyskiwanie i wymianę informacji o materiałach archiwalnych, ułatwiać dostęp do danych urzędowych (władz publicznych), umożliwiać zintegrowanie opisów z różnych służb archiwalnych w jeden zunifikowany system informacji

17 European Union Archive Network EUAN praktyczne zastosowanie ISAD (G)
archiwa narodowe: Szkocji, Szwecji i Włoch Międzynarodowy Instytut Historii Społecznej w Amsterdamie Szkocka Sieć Archiwalna (the Scottish Archive Network Ltd – SCAN wnioski STANDARDY KONTEKST OPIS WIELOPOZIOMOWY PUNKTY DOSTĘPU

18 Poziomy opisu materiałów archiwalnych
FOPAR ISAD Metodyka ap Archiwum Archiwum historyczne Grupa zespołów Zespół Podzespół Seria (Seria) Klasa Podseria (Podseria) Jednostka archiwalna (akta sprawy) Jednostka archiwalna Dokument

19 Opis wielo-poziomowy w systemie
zespół seria jednostka archiwalna dokument

20 Standardy Międzynarodowej Rady Archiwów
Międzynarodowy standard opisu archiwalnego ISAD (G) wersja 1 – 1993 r. - pl 1995 wersja 2 – 1999 r. - pl 2005 Międzynarodowy standard archiwalnych haseł wzorcowych ISAAR (CPF) wersja 1 – 1996 r. - pl 2000 wersja 2 – 2004 r. - pl 2006 Międzynarodowy standard (opisu) instytucji z zasobem archiwalnym wersja 1 – 2007 r. ISIAH wersja 2 – 2008 r. ISDIAH Międzynarodowy standard funkcji/działalności jednostek organizacyjnych wersja 1 – 2006 r. ISAF wersja 2 – 2008 r. ISDF

21 Standardy techniczne Norma opisowa Sposób kodowania w XML ISAD (G) EAD
(Encoded Archival Description) ISAAR (CPF) EAC (Encoded Archival Context) ISDIAH EAG (Encoded Archival Guide) ISDF

22 APEnet Europejski Portal Archiwalny
Konsorcjum – archiwa z 17 krajów: Belgia, Bułgaria, Czechy, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Łotwa, Malta, Niemcy, Polska, Portugalia, Słowenia i Szwecja; Fundacja Europeana

23 Europejski Portal Archiwalny
standardy archiwalne: ISAD (G) [EAD], ISAAR (CPF) [EAC] i ISDIAH [EAG] standardy techniczne: METS (Metadata Encoding and Transmission Standard), OAI-PMH (Open Archives Initiative Protocol for Metadata Harvesting) 52 instytucje opisy prawie 10 mln obiektów kopie cyfrowe prawie 930 tys. obiektów

24 RAPORT O ARCHIWACH W UNII EUROPEJSKIEJ PO ROZSZERZENIU
standardy: budynków archiwalnych udostępniania i eksponowania opisu archiwalnego danych i metadanych w systemach informatycznych digitalizacji i formatów przechowywania tworzenia, przechowywania i rozpowszechniania dokumentów elektronicznych kwalifikacji zawodowych archiwistów …………

25 European Union Archive Network EUAN wnioski – nie wszystko można zestandaryzować
UŻYTKOWNIK ??? One relatively unknown variable is the user, or rather the latent or potential user. /…/ We can survey and analyse the existing users, but how can we find out more about those who do not yet use the resources we hold? This is /…/ a challenge to everyone in the heritage institutions. It is also a challenge for national governments and the European Commission as they move towards greater electronic delivery of services to citizens.