Choroba zwyrodnieniowa stawów

Prezentacja na temat: "Choroba zwyrodnieniowa stawów"— Zapis prezentacji:

1 Choroba zwyrodnieniowa stawów
Jak sobie z nią radzić ? Dr n. med. Justyna Śliwińska

2 CZYM JEST CHOROBA ZWYRODNIENIOWA STAWÓW ?
Choroba zwyrodnieniowa stawów– choroba, która jest wynikiem zdarzeń zarówno biologicznych, jak i mechanicznych, które zaburzają powiązane ze sobą procesy degradacji i syntezy chrząstki stawowej, zarówno w chondrocytach, jak i macierzy pozakomórkowej, jaki warstwie podchrzęstnej kości. Choroba klinicznie objawia się bólem stawów i ograniczeniem ich funkcji ruchowej, radiologicznie natomiast można stwierdzić całą gamę objawów Keuttner i Goldberg

3 .

4 LATA 2000 – 2010 DEKADĄ KOŚCI I STAWÓW WHO
20 % ludności Europy i USA Co 5 Polak cierpi na OA Powyżej 65 roku życia cierpi na OA 60 % ludzi Jest najczęstszą przyczyną orzekania o inwalidztwie

5 Podział choroby zwyrodnieniowej
Pierwotna( idiopatyczna ) Wtórna ( miejscowe uszkodzenia struktury , nieprawidłowa budowa stawów , choroby ogólno ustrojowe)

6 Klasyfikacja idiopatycznej choroby zwyrodnieniowej stawów według American College of Rheumatology(ACR) (oparta na lokalizacji zmian) Miejscowa ( ręce , stopy , staw biodrowy , staw kolanowy, kręgosłup i inne np. staw obojczykowo - barkowy , piszczelowo - skokowy , krzyżowo – biodrowy )

7 Klasyfikacja idiopatycznej choroby zwyrodnieniowej stawów według American College of Rheumatology(ACR) (oparta na lokalizacji zmian) Uogólniona - ( dotyczy jednoczasowo co najmniej 3 stawów z powyższych lokalizacji )

8 Klasyfikacja wtórnej choroby zwyrodnieniowej stawów według ACR (czynniki etiologiczne)
Urazy - ( ostre , przewlekłe np. praca zawodowa , sport ) Wrodzone i rozwojowe choroby miejscowe ( np. choroby Perthesa wrodzone zwichnięcie stawu biodrowego , koślawość lub szpotawość kolan )

9 Klasyfikacja wtórnej choroby zwyrodnieniowej stawów według ACR (czynniki etiologiczne)
Choroby metaboliczne i endokrynologiczne - ( cukrzyca , nadczynność przytarczyc , niedoczynność tarczycy , otyłość , akromegalia , dna moczanowa )

10 Klasyfikacja wtórnej choroby zwyrodnieniowej stawów według ACR (czynniki etiologiczne)
Inne choroby kości i stawów miejscowe – ( złamania kości , martwica aseptyczna , zakażenia ) rozsiane - ( reumatoidalne zapalenia stawów i inne zapalenia )

11 CZYNNIKI RYZYKA CHZS Wiek Nadwaga Rasa Czynniki genetyczne
Przeciążenia Płeć żeńska Niedobór estrogenów Osłabienie siły okołostawowych mięśni szkieletowych Wzmożona gęstość kości Niedobory odżywiania Wszystkie przyczyny wtórnej CHZS

12 OBJAWY KLINICZNE CHZS ból - głównie podczas ruchu, który maleje lub ustępuje podczas spoczynku sztywność stawów - szczególnie po okresie dłuższego bezruchu. obrzęk - wokół stawów palców występują guzki nasilające obrzęk i stan zapalny ograniczenie ruchomości stawów - wskutek ubytku mazi stawowej (rodzaju ”smaru” minimalizującego tarcie w stawach) dochodzi do kłopotów z wykonywaniem prostych ruchów. bolesne napięcie mięśni

13 CECHY RADIOLOGICZNE Destrukcja chrząstki stawowej i podchrzęstnej warstwy kostnej Proces naprawczy – zwiększenie masy kostnej wyrażone kondensacją struktury w warstwie podchrzęstnej i wyrośla kostne na granicy chrzęstno – kostnej

14 CECHY PATOMORFOLOGICZNE CHZS
.

15 PRZYCZYNY BÓLU STAWÓW U CHORYCH NA CHZS
Źródło Mechanizm Maziówka Zapalenia Kość podchrzęstna Nadciśnienie szpikowe, mikrozłamania Osteofity Rozciąganie zakończeń nerwów okostnowych Więzadła Napięcie Torebka Zapalenia, rozstrzenia Mięsień Skurcz

16 Rozpoznanie CHZS Badanie podmiotowe i przedmiotowe
Zdjęcie radiologiczne w dwóch płaszczyznach CT, MRI, artroskopia, scyntygrafia izotopowa Badanie płynu stawowego

17 Skala Kellgrena i Lawrence’a zaawansowania zmian RTG w CHZS
Okres O - bez zmian uchwytnych radiologicznie Okres 1 – drobne osteofity Okres 2 – niewątpliwe, umiarkowane osteofity Okres 3 – duże osteofity, zwężenie szpary stawowej Okres 4 – bardzo duże osteofity, szpara bardzo zwężona lub niewidoczna

18 Choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego
DEFINICJA Chorobę zwyrodnieniową stawu biodrowego charakteryzują skargi na ból pochodzący ze stawu podczas ruchu i zmiany stwierdzone badaniem radiologicznym- co najmniej istnienie osteofitów panewki stawu i/lub główki kości udowej.

19 Kliniczne podtypy koksartrozy
z panewką zbyt płytką (dysplastyczna) z panewką zbyt głęboką (protruzyjna) z prawidłową panewką

20 Zaawansowana (4 okres) koksartroza

21 Endoproteza stawu biodrowego

22 Choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego
DEFINICJA Za gonartrozę należy uważać ból i dysfunkcję kolana, w którym radiologicznie potwierdzono proces zwyrodnieniowy. Za potwierdzenie uważa się co najmniej obecność osteofitów na krawędzi stawowej kości piszczelowej i/lub udowej. Do rozpoznania konieczne jest wyklucznie innych przyczyn objawów klinicznych.

23 Kliniczne podtypy gonartorozy
przyśrodkowa ( szpotawość kolan) boczna (koślawość kolan) rzepkowo-udowa

24

25

26

27 Endoproteza stawu kolanowego

28 CHOROBA ZWYRODNIENIOWA KRĘGOSŁUPA
DEFINICJA Pojęcie spondyloartrozy (spondyloza,spondylosis deformans , spondyloarthritis)nie zostało nigdzie jednoznaczenie zdefiniowane. Neurochirurdzy pod pojeciem spondylozy rozumieją wielopoziomową dyskopatię , lekarz ogólnie praktykujący obecność osteofitów na krawędziach trzonów kręgowych.

29 RTG kręgosłupa szyjnego

30 RTG kręgosłupa piersiowego

31 RTG kręgosłupa lędźwiowego

32 Lokalizacja zmian zwyrodnieniowych w kręgosłupie
krążki międzykręgowe trzony kręgowe (spondyloza) stawy międzykręgowe (spondyloartroza)

33 Postacie kliniczne choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa
CHZS właściwych kręgosłupa (międzywyrostkowych) CHZS unkowertebralnych (stawów Luschki) CHZ segmentu kręgowego wtórna do przewlekłej przepukliny jądra miażdzystego CHZ kręgosłupowo-żeborwa Hiperostoza usztywniająca kręgosłupa Osteofitoza trzonów kręgowych

34 Choroba zwyrodnieniowa stawów rąk
guzki Heberdena guzki Boucharda rhizarthrosis pollicis

35 Choroba zwyrodnieniowa stawów stóp
hallux valgae (CHZS śródstopno-paliczkowego I z koślawością palucha) hallux rigidus

36 Leczenie i zapobieganie CHZS
Długotrwała CHZS wymaga systematycznego, indywidualnego i kompleksowego programu leczenia oraz usprawniania cierpiącej osoby.

37 Zapobieganie CHZS Walka z otyłością (już w wieku rozwojowym)
Korekcja nieprawidłowości w obciążaniu powierzchni stawowych Utrzymanie dobrego stanu mięśni szkieletowych Zwalczanie wszystkich czynników prowadzących do wtórnej CHZS

38 Leczenie CHZS Niefarmakologiczne Farmakologiczne Operacyjne
Eksperymentalne

39 Postępowanie niefarmakologiczne w CHZS (zalecenia ACR z 2000 r.)
Edukacja pacjenta Programy samopomocy Telefoniczny kontakt pracownika socjalnego Redukcja masy ciala Areobik Fizjoterapia i balneoterapia Ćwiczenia w podwieszaniu do granicy ruchu

40 cdn zaleceń ACR Ćwiczenia wzmacniające siłę mięśni Laska, kule
Zewnętrzna korekcja ustawienia rzepki Odpowiednie obuwie Korektory osi kończyny Opaski elastyczne Rehabilitacja zawodowa Ochrona stawu Urządzenia ułatwiające dzienną aktywność

41 Leczenie farmakologiczne CHZS
Paracetamol Niesteroidowe leki przeciwzapalne Opioidy

42 Leki o przypuszczalnym wpływie na patomechanizm CHZS
Siarczan glukozaminy (saszetki w dawce 1500 mg) Siarczan chondroityny (kapsułki a 400 mg) Diacereina (kapsłuki a 500 mg) Piaskledyna (wyciąg fitosteroli i kwasów tłuszczowych z owoców awokado i soi kapsułki a 300 mg) Wyciąg z imbiru

43 Leczenie miejscowe Dostawowe podanie GKS
Dostawowe podanie kwasu hialuronowego Maści, żele przeciwzaplane i przeciwbólowe

44 Leczenie operacyjne Endoprotezy stawów biodrowych i kolanowych
Patellektomia Osteotomie korekcyjne Artrodeza Artroskopia Nawiercanie przez szyjkę głowy kości udowej Artroplastyka abrazyjna Przeszczep chrząstki

45 Leczenie eksperymentalne
Inhibitory cytokin Inhibitory metaloproteinaz Tlenek azotu Terapia genowa

46 ZAPAMIĘTAJ! Kontroluj masę ciała
Noś wygodne obuwie na elastycznej podeszwie Unikaj przeciążeń stawów- biegów, chodzenia po schodach Unikaj przeciążeń stawów w noszeniu ciężarów Gimnastykuj się regularnie W okresach zaostrzeń korzystaj z fizykoterapii wg zaleceń rehabilitanta Przygotuj odpowiednio wysokość mebli Używaj zaleconych przez lekarza opasek, lasek, kul Poproś lekarza o skuteczne, ale równocześnie bezpieczne leki

47 A PRZEDE WSZYSTKIM ZACHOWAJ DOBRĄ FORMĘ PSYCHICZNĄ, NIE ZAŁAMUJ SIĘ !
BĄDŹ AKTYWNY PRZEZ CAŁE SWOJE ŻYCIE!

48

49 Dziękuję za uwagę.