Opieka farmaceutyczna nad pacjentem ze szpiczakiem mnogim

Prezentacja na temat: "Opieka farmaceutyczna nad pacjentem ze szpiczakiem mnogim"— Zapis prezentacji:

1 Opieka farmaceutyczna nad pacjentem ze szpiczakiem mnogim
mgr farm. Joanna Wiszniewska

2 Rola farmaceuty Apteka zaczyna pełnić funkcję placówki ochrony zdrowia pierwszego kontaktu Porada farmaceutyczna Pomoc w kontroli parametrów chorobowych Promowanie zdrowej diety i stylu życia Pomoc w doborze tańszego zamiennika leku Przyjmowanie zgłoszeń od pacjentów o nowym, zaistniałym działaniu niepożądanym leku Opieka farmaceutyczna

3 Opieka farmaceutyczna
Podstawa prawna od 2007 r. Opieka farmaceutyczna to dokumentowany proces, w którym farmaceuta, współpracując z pacjentem i lekarzem, a w razie potrzeby z przedstawicielami innych zawodów medycznych, czuwa nad prawidłowym przebiegiem farmakoterapii w celu uzyskania określonych jej efektów poprawiających jakość życia pacjenta - Ustawa o Izbach Aptekarskich z 2008.

4 Cechy i cele opieki farmaceutycznej
Dokumentowany, długotrwały proces opieki nad pacjentem Zapewniona poufność gromadzonych danych pacjenta Cele: poprawa efektywności farmakoterapii ordynowanej przez lekarza zwiększenie świadomości pacjenta w zakresie choroby racjonalizacja farmakoterapii obniżenie kosztów leczenia

5 przydatność opieki farmaceutycznej
w chorobach przewlekłych (m. in. astma, cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, schorzenia układu wieńcowego, choroby onkologiczne) u osób starszych u pacjentów cierpiących na wiele schorzeń SZPICZAK: najczęściej u osób starszych, polifarmakoterapia

6 problem polifarmakoterapii
Pacjenci przyjmują wiele leków ordynowanych przez różnych lekarzy Ryzyko interakcji !!! Przed wizytą u każdego lekarza należy sporządzić listę przyjmowanych leków – także tych sprzedawanych bez recepty oraz suplementów diety Farmaceuta może pomóc ustalić właściwy schemat przyjmowania leków Uwaga na te same leki o różnych nazwach handlowych

7 ogólne zalecenia dot. przyjmowania leków
Popijać leki tylko wodą niegazowaną Nie popijać leków alkoholem, piwem, sokiem, herbatą – możliwość interakcji Sprawdzać datę ważności leku, nie przyjmować leków przeterminowanych Przechowywać leki w chłodnym i suchym miejscu, w odpowiedniej, zalecanej temperaturze (nie w łazience)

8 interakcje Na skutek podawania dwóch leków (lub więcej) w tym samym czasie może nastąpić: Nasilenie działania jednego leku przez drugi Hamowanie działania jednego leku przez drugi Pojawienie się nowego działania leku

9 interakcje w chemioterapii
„koktajl osłonowy” antybiotyk (np. Klacid) + lek p/grzybiczy (np. Itrakonazol) + lek p/wirusowy (np. Heviran) wysokie ryzyko interakcji, nie należy przyjmować tych leków razem, odstęp co najmniej 2 godziny!!!

10 Leki przeciwgrzybicze
fluconazol (Flukonazol) griseofulvina (Gricin) Interakcje Żywność: unikać zażywania tych leków z nabiałem, mlekiem, serami, jogurtami, lodami lub lekami przeciw nadkwaśności. Alkohol: w czasie stosowania i przez trzy dni po zaprzestaniu przyjmowania leku unikaj picia alkoholu lub jedzenia przygotowanego na bazie alkoholu. Alkohol może wywołać nudności, wymioty, skurcze brzucha, ból głowy, wypieki.

11 antybiotyki Nie łączyć z: Zalecenia:
Ranigastem, preparatami witaminowymi, wapnem, żelazem Nigdy nie popijać sokiem grejpfrutowym (hamuje aktywność izoenzymu CYP 3A4) Zalecenia: Doprowadzić terapię do końca Stosować o ściśle określonej porze (co 12h) Podczas antybiotykoterapii stosować uzupełnienie flory bakteryjnej (2h przed/ po antybiotyku)

12 Kortykosteroidy np. deksametazon, prednison
+ Digoksyna = nasilenie działania digoksyny + leki p/zakrzepowe, p/cukrzycowe = osłabienie działania tych leków + Aspiryna = krwawienia z przewodu pokarmowego + Fenobarbital, Fenytoina, Efedryna = osłabienie działania steroidów duże dawki zakłócają metabolizm cukru w organizmie – ryzyko cukrzycy polekowej

13 cukrzyca i leki p/cukrzycowe
Regularne pomiary poziomu cukru we krwi Odpowiedni wysiłek fizyczny Ograniczyć cukry proste w diecie Dieta cukrzycowa Spożywanie dużych ilości błonnika (25 g dziennie)

14 Euclamin, Diaprel MR, Amaryl, Glibetic, Symglic, Diaril, Glibenese, Diabetol, Glurenorm
Nie łączyć z: NLPZ, lekami moczopędnymi, Ranigastem Zalecenia: Podawać rano, przed lub w trakcie posiłku Nie stosować u osób uczulonych na sulfonamidy (Biseptol)

15 Metformax, Siofor, Metformin
Nie łączyć z: NLPZ, lekami moczopędnymi, Ranigastem Zalecenia: Podawać rano, przed lub w trakcie posiłku Kontrolować poziomuwitaminy B12 i funkcji nerek Unikać spożywania alkoholu

16 insulinoterapia samokontrola
technika pobierania próbek krwi kapilarnej - należy umyć ręce pod bieżącą wodą z dodatkiem mydła, delikatnie masując i uciskając miejsce nakłucia aż do jego zaróżowienia. Nie należy stosować alkoholu etylowego lub innych środków dezynfekujących, które obniżają stężenie glukozy we krwi technika podawania insuliny dostosowanie dawek

17 zaburzenia gospodarki cukrowej
nasilają działanie leków p/cukrzycowych objawy hipoglikemii NLPZ Sulfonamidy (Biseptol) Fibraty Sympatykolityki (B- blokery maskują objawy hipoglikemii) IKA Inhibitory MAO Ranitydyna Alkohol Pocenie się Uczucie słabości Uczucie głodu Kołatanie serca Zaburzenia widzenia Bóle głowy

18 zaburzenia gospodarki cukrowej
osłabiają działanie leków p/cukrzycowych objawy hiperglikemii Glikokortykosteroidy doustne Leki moczopędne Hormony tarczycy B-blokery nieselektywne (propranolol, sotalol) Sympatykomimetyki Fenobarbital Nasilone pragnienie Częste oddawanie moczu Utrata apetytu Nudności, wymioty Senność Zaczerwieniona, sucha skóra Suchość w ustach Zapach acetonu w wydychanym powietrzu

19 zaburzenia trawienia podczas chemioterapii
wywołane przyjmowanymi lekami wywołane niewłaściwą dietą

20 biegunka postępowanie: nawadnianie organizmu
unikanie produktów mlecznych, surowych warzyw, dużych ilości błonnika, potraw pikantnych, tłustych, smażonych, kofeiny, soków owocowych, słodyczy, alkoholu leczenie objawowe: węgiel drzewny, loperamid

21 zaparcia postępowanie
profilaktyka: modyfikacja diety – zwiększenie aktywności fizycznej, unikanie leków zapierających, stosowanie rano na czczo naturalnych środków (suszone śliwki, rodzynki, figi, daktyle, czarne porzeczki) ewentualnie czopki glicerynowe

22 nudności i wymioty profilaktyka:
postępowanie zapobiegawcze: min. 1,5 l płynów na dobę, wolne jedzenie i dokładne przeżuwanie pokarmów, spożywanie kilku lekkich posiłków dziennie, unikanie potraw gorących

23 nadkwaśność 1. grupa: Ranigast, Ranimax, Famidyna Nie łączyć z:
Lekami p/grzybiczymi, lekami p/cukrzycowymi, Theospirexem Zalecenia: Samodzielnie stosować tylko do 14 dni Podawać przed posiłkiem, popijając ½ szklanki wody

24 nadkwaśność 2. grupa: Helicid, Gasec, Bioprazol, Polprazol, Prazol, Ortanol, Losec, Controloc, Contix, Nolpaza, Bioprazol-Bio, Controloc-Control Nie łączyć z: Antybiotykami (Klacid), lekami p/grzybiczymi, lekami p/zakrzepowymi, żelazem, wit. B12, Digoxinem Zalecenia: Samodzielnie stosować tylko do 14 dni Podawać przed posiłkiem, popijając szklanką wody

25 leki przeciwbólowe Zalecenia:
Nie łączyć kilku leków z grupy NLPZ! (ryzyko choroby wrzodowej, krwawień z przewodu pokarmowego, uszkodzenia nerek) Należy przyjmować podczas posiłku Nie łączyć z dietą wysokobłonnikową Nie popijać sokami metamizol sodu (Pyralgina) jest przeciwwskazana w chorobach szpiku NLPZ = NSAIDs = leki p/bólowe

26 Polopiryna, Aspirin, Upsarin, Alka-Seltzer, Aspirin Protect, Acard, Polocard
Nie łączyć z: Innymi NLPZ, lekami p/zakrzepowymi, moczopędnymi, p/cukrzycowymi, Digoxinem, Captoprylem Zalecenia: Podawać po posiłku, popijając szklanką wody Nie podawać dzieciom poniżej 12 lat, chorym na astmę oraz z wrzodami żołądka W przypadku krwawień z nosa odstawić

27 Ibuprom, Ibum, Nurofen, Ketonal, Profenid, Febrofen, Ketoprofen, Naproxen, Acatar
Nie łączyć z: Innymi NLPZ, moczopędnymi, p/zakrzepowymi, Digoxinem Zalecenia: Podawać podczas posiłku, popijając szklanką wody

28 Dicloratio, Diclac, Diclofenac, Olfen, Majamil, Naklofen
Nie łączyć z: Innymi NLPZ, lekami moczopędnymi, p/zakrzepowymi, p/depresyjnymi, p/cukrzycowymi, Digoxinem, Captoprylem Zalecenia: Podawać podczas posiłku, popijając szklanką wody

29 Apap, Panadol, Codipar, Efferalgan Coldrex, Gripex, Febrisan, Fervex, Solpadeine
Nie łączyć z: Lekami p/zakrzepowymi Zalecenia: Podawać przed posiłkiem Nie zażywać po spożyciu alkoholu Ostrzeżenia: Zażywanie w dużych dawkach grozi uszkodzeniem wątroby Zażywanie z innymi NLPZ grozi uszkodzeniem nerek.

30 Jak samodzielnie sprawdzić interakcje między stosowanymi lekami
Strona Ministerstwa Zdrowia Dział interakcje Wpisać nazwę handlową jednego i drugiego leku Kliknąć „Rozpocznij analizę interakcji” Kliknąć na komórkę tabeli: opis interakcji

31 wydalanie leków przeciwnowotworowych
w wydalinach pacjenta do środowiska przedostaje się więcej leków niż z odpadami szpitalnymi czas wydalania leków jest różny, szczególną ostrożność należy zachować w ciągu 48 h od podania leku ale np. winkrystyna (m.in. w VAD) obecna w moczu do 4 dni, a w kale do 7 dni od podania

32 wydalanie leków przeciwnowotworowych
postępowanie z chorymi przebywającymi w domu do mycia przedmiotów i urządzeń sanitarnych mających kontakt z wydzielinami i wydalinami chorego stosować detergenty bez chloru (np. na bazie tlenu) w razie wymiotów płóciennych podkładów, pościeli i ubrań chorego nie prać razem z ubraniami innych domowników

33 Dziękuję za uwagę.