Sytuacja mikro i małych firm w województwie podkarpackim w roku 2011 oraz perspektywy na rok 2012 Rzeszów, 10 maja 2012 Jakub Fulara Departament Klienta.

Prezentacja na temat: "Sytuacja mikro i małych firm w województwie podkarpackim w roku 2011 oraz perspektywy na rok 2012 Rzeszów, 10 maja 2012 Jakub Fulara Departament Klienta."— Zapis prezentacji:

1 Sytuacja mikro i małych firm w województwie podkarpackim w roku 2011 oraz perspektywy na rok 2012 Rzeszów, 10 maja 2012 Jakub Fulara Departament Klienta Biznesowego

2 2 Mikro i małe firmy istotnym segmentem polskiej gospodarki Stanowią prawie 99% wszystkich firm - 1,65 mln aktywnych firm - 2,14 mln mikro i małych firm (wg danych ZUS z listopada 2011 roku) Wytwarzają 38,3% PKB, Zatrudniają 52% wszystkich pracujących w polskich firmach (4,6 mln osób), Generują 36% przychodów w sektorze przedsiębiorstw (1 116 mld zł), Uwaga:Mikro firmy – przedsiębiorstwa zatrudniające do 9 pracowników, Małe firmy – przedsiębiorstwa zatrudniające do 49 pracowników, Źródło: Działalność przedsiębiorstw niefinansowych w 2009 roku, GUS Struktura zatrudnienia w przedsiębiorstwach Generują 53% zysku brutto w sektorze przedsiębiorstw (135 mld zł), Dysponują 21% wartości majątku trwałego sektora przedsiębiorstw (290 mld zł).

3 3 Na terenie Podkarpacia w roku 2009 działało 62,5 tysięcy mikro i małych firm zatrudniających ponad 182 tysiące osób Uwaga:Mikro firmy – przedsiębiorstwa zatrudniające do 9 pracowników, Małe firmy – przedsiębiorstwa zatrudniające do 49 pracowników, Źródło: Działalność przedsiębiorstw niefinansowych w 2009 roku, GUS PolskaPodkarpackie LICZBA MIKRO I MAŁYCH FIRM Liczba aktywnych mikrofirm1 604 41760 092 (3,7%) Liczba aktywnych małych firm50 1892 349 (4,7%) ZATRUDNIENIE W MIKRO I MAŁYCH FIRMACH Liczba pracujących w aktywnych mikrofirmach3 464 201129 831 (3,7%) Liczba pracujących w aktywnych małych firmach1 123 28752 758 (4,7%) INWESTYCJE MIKRO I MAŁYCH FIRM Średnie nakłady inwestycyjne w aktywnych mikrofirmach (tys. PLN) 13,615,3 Średnie nakłady inwestycyjne w aktywnych małych firmach (tys. PLN) 327,1253,8 PRZYCHODY MIKRO I MAŁYCH FIRM Średnie przychody aktywnych mikrofirm (tys. PLN)436,0356,0 Średnie przychody aktywnych małych firm (mln PLN)8,36,0

4 4 Druga rozszerzona edycja raportu Banku Pekao SA o sytuacji mikro i małych firm unikalna wiedza na temat mikro i małych przedsiębiorstw - wypełnianie luki informacyjnej – poznanie potencjalnych problemów i barier dla segmentu przedsiębiorstw mającego istotny udział w polskiej gospodarce, badania przeprowadzone przez PBS na grupie 7 tysięcy właścicieli firm co zapewnia reprezentatywność wyników na poziomie kraju, 16 województw i 66 grup powiatów, aktualność badania - wywiady prowadzone w sierpniu i wrześniu 2011 roku, analiza w zależności od branży i wielkości firmy (małe i mikro), porównywanie i analiza trendów za 2011 rok w porównaniu do raportu za rok 2010, temat specjalny poświęcony funduszom pomocowym dla mikro i małych firm, raport udostępniony wszystkim zainteresowanym na stronie internetowej Banku Pekao oraz 16 regionalnych prezentacji raportu w poszczególnych województwach.

5 5 Wyniki badania prezentowane w formie indeksów oraz wartości procentowych Większość pytań dotyczyła oceny ostatnich 12 miesięcy oraz oceny perspektyw rozwoju w ciągu najbliższych 12 miesięcy, Każda odpowiedź na pytanie była kwantyfikowana od 50 do 150 Sytuacja Pani/Pana firmy jest obecnie / będzie w ciągu najbliższych 12 miesięcy: dużo lepsza niż rok temu/ niż obecnie150 lepsza niż rok temu/ niż obecnie125 taka sama jak rok temu/ niż obecnie100 gorsza niż rok temu/ niż obecnie 75 dużo gorsza niż rok temu/ niż obecnie 50 Indeks za ostatnie 12 miesięcyIndeks za przyszłe 12 miesięcy Im niższa (wyższa) od 100 wartość indeksu, tym gorsza (lepsza) ocena danego problemu

6 6 Indeksy oraz analiza trendów przedstawione w formie graficznej Indeksy z tegorocznego badania 86/95 - indeks za ostatnie 12 miesięcy / indeks za przyszłe 12 miesięcy Różnica między indeksem za ostatnie i przyszłe 12 miesięcy Im większa różnica między indeksami, tym ciemniejszy kolor Analiza trendu Średnia z indeksów za 2010 (94) i 2011 (90) Skrajne wartości indeksów z tegorocznego badania Oznaczane kolorem zielonym (maksima) i czerwonym (minima)

7 7 Wyniki badania prezentowane również na poziomie 66 grup powiatów (podregionów) – osobno dla każdego z 16 polskich województw Maksymalny błąd statystyczny dla wartości indeksów: +/- 0,5 pkt. – cały kraj +/- 2 pkt. – województwo +/- 4 pkt. – grupa powiatów Maksymalny błąd statystyczny dla wartości procentowych: +/- 1,8 pkt. % – cały kraj +/- 5 pkt. % – województwo +/- 10 pkt. % – grupa powiatów

8 8 Mimo nieznacznego pogorszenia nastrojów w 2011 roku przedsiębiorcy z umiarkowanym optymizmem patrzą na rok 2012 Ogólny Wskaźnik Koniunktury Mikro i Małych Firm – syntetyczna miara nastrojów właścicieli firm kalkulowana jako średnia indeksów dla 8 obszarów: sytuacja polskiej gospodarki, sytuacja branży, sytuacja firmy, przychody firmy, wynik finansowy firmy, okres oczekiwania na zapłatę, zatrudnienie, dostępność zewnętrznego finansowania. Ogólny Wskaźnik Koniunktury obniżył się o -1 punkt w porównaniu z poprzednim rokiem, Ocena perspektyw na 2012 rok jest o +6 punktów wyższa niż za ostatnie 12 miesięcy (95 vs. 89), jednak nadal wartość wskaźnika jest niższa od poziomu neutralnego (100).

9 9 Ogólny Wskaźnik Koniunktury w 2011 niższy od średniej krajowej Spadek ogólnego wskaźnika z 93 w 2010 do 91 w 2011, Najwyższy średni wskaźnik w podregionie tarnobrzeskim Najniższe wartości Ogólnego Wskaźnika Koniunktury w podregionie krośnieńskim.

10 10 Najsłabiej oceniona ogólna sytuacja gospodarcza i sytuacja branży, najlepiej – zatrudnienie i dostęp do zewnętrznego finansowania, Niewielka poprawa przychodów i wyniku finansowego przedsiębiorstw w 2011 roku, Umiarkowany optymizm przedsiębiorców - we wszystkich 8 obszarach poziom wskaźników za kolejne 12 miesięcy wyższy od wskaźników za poprzednie 12 miesięcy. +6 +7 +8 +7 +5 +4 +2 Przyszłe12M - ostatnie 12M 0 0 +1 0 Ostatnie 12 miesięcy 2011 vs. 2010 Stabilna sytuacja w zakresie przychodów, wyniku i zatrudnienia firm pomimo nieznacznego pogorszenia oceny sytuacji gospodarczej w 2011 roku Ocena ostatnich i przyszłych 12 miesięcy - Polska

11 11 Nieznacznie gorzej oceniona sytuacja gospodarcza, Wyżej w porównaniu z innymi regionami oceniona sytuacji firmy i zatrudnienia 0 0 +1 0 0 0 Różnica Podkarpackie – ocena ostatnich 12 miesięcy taka jak średnia krajowa 0 Ocena ostatnich 12 miesięcy – Podkarpackie vs. Polska

12 12 Wyprzedzający Wskaźnik Koniunktury niższy niż średnia krajowa, Jedynie oczekiwanie na zapłatę ocenione wyżej, Sytuacja firmy i dostęp do finansowania tak jak średnio w Polsce. 0 +1 -2 0 Różnica Przedsiębiorcy z Podkarpacia mniej optymistycznie patrzą na rok 2012 niż firmy w innych regionach Ocena przyszłych 12 miesięcy – Podkarpackie vs. Polska

13 13 Ocena sytuacji gospodarczej Sytuacja gospodarcza najlepiej oceniona przez firmy z podregionu tarnobrzeskiego, Duży spadek oceny w podregionie rzeszowskim.

14 14 Ocena sytuacji firmy Generalnie wg średniej dla regionu sytuacja stabilna i wskaźnik wyższy niż średni w Polsce, ale: Duży spadek w podregionie rzeszowskim (z 95 na 90), Spadek (z 91 na 88) i najniższe wartości w podregionie krośnieńskim (83/93). Duży wzrost w podregionie przemyskim (87 na 93)

15 15 Ocena dostępności zewnętrznego finansowania Sytuacja stabilna (z 98 na 98), Najlepszy dostęp do finansowania w podregionie tarnobrzeskim (100). Sporej poprawy sytuacji oczekują firmy w podregionie rzeszowskim (93/100)

16 16 Mikro i małe firmy opierają swoją działalność na środkach własnych, ale stopniowo rośnie rola zewnętrznego finansowania 76% mikro i małych firm opiera swoją działalność na środkach własnych, Wzrost udziału zewnętrznego finansowania z 22 do 24% (oczekiwana kontynuacja), Z zewnętrznego finansowania najczęściej korzystają firmy produkcyjne (32%), Korzystanie z finansowania zależy także od wielkości firmy: małe (46%), mikro (24%). Struktura finansowania działalności firmy (%)

17 17 68% mikro i małych firm z Podkarpacia działa wyłącznie w oparciu o środki własne 68% mikro i małych firm opiera swoją działalność na środkach własnych – aż o 8 punktów procentowych mniej niż średnia krajowa, Jeszcze mniej, bo 65% w podregionie rzeszowskim, Firmy z podregionu tarnobrzeskiego w najmniejszym stopniu korzystają z finansowania zewnętrznego, Struktura finansowania działalności podkarpackich firm (%)

18 18 Dostęp do finansowania nie jest barierą dla przedsiębiorców Dlaczego firmy nie korzystają z finansowania zewnętrznego? Brak możliwości skorzystania z kredytu deklaruje tylko 13% firm, Większość firm deklaruje niechęć do zadłużania (45%) i brak potrzeby (40%), wg danych Eurostat* za 2010 rok dostępność kredytu bankowego w Polsce dla MŚP była wyższa niż w innych gospodarkach europejskich - wnioski zaakceptowane na pierwotnych warunkach stanowiły w Polsce 85,4% (w porównaniu do 75,9% w Niemczech, 83,3% we Francji, 64,6% w Wielkiej Brytanii, 79,7% w Szwecji). * - dane Eurostat - na podstawie kwartalnej publikacji NBP z października 2011 „Informacja o kondycji sektora przedsiębiorstw ze szczególnym uwzględnieniem stanu koniunktury”

19 19 Na Podkarpaciu różnice wewnątrz regionu w podejściu do kredytów Dlaczego podkarpackie firmy nie korzystają z finansowania zewnętrznego? Podregion przemyski – najmniejsza niechęć do zadłużenia (38%), rzeszowski największa (52%), Podregion tarnobrzeski – najlepsza możliwość skorzystania z finansowania zewnętrznego.

20 20 41% firm poniosło wydatki inwestycyjne w roku 2011, w roku 2012 odsetek firm inwestujących może się lekko obniżyć W 2011 roku zmniejszyła się liczba firm ponoszących wydatki z 42% do 41%, przy zróżnicowaniu w zależności od wielkości firmy (62% firmy małe i 40% firmy mikro), W ujęciu branżowym najwięcej inwestowały firmy usługowe (45%), W 2012 roku liczba inwestujących firm może ulec dalszemu zmniejszeniu – 34% potwierdziło zamiar inwestycji a 6% jeszcze nie podjęło decyzji. Odsetek firm realizujących projekty inwestycyjne

21 21 Odsetek inwestujących firm z Podkarpacia zbliżony do średniej krajowej 43% mikro i małych firm z Podkarpacia realizowało projekty inwestycyjne w roku 2011 – w roku 2012 ten odsetek wyniesie 34%, Największy odsetek firm inwestujących w roku 2011 w podregionie tarnobrzeskim (52%), najmniejszy w rzeszowskim (!) (36%) Największy odsetek firm inwestujących w roku 2012 w podregionie tarnobrzeskim i rzeszowskim (co najmniej 38%), Wszędzie duże spadki z wyjątkiem podregionu rzeszowskiego. Odsetek podkarpackich firm realizujących projekty inwestycyjne

22 22 Przedsiębiorcy deklarują wzrost udziału finansowania zewnętrznego inwestycji w 2012 roku Środki zewnętrzne były wykorzystane w 31% inwestycji, prognozowany wzrost do 53%, Zainteresowanie kredytami inwestycyjnymi wykazują firmy we wszystkich branżach - budownictwo – wzrost z 20% do 32% - handel – wzrost z 21% do 29% - usługi– wzrost z 20% do 25% - produkcja– wzrost z 22% do 25% Źródła finansowania inwestycji (%) środki zewnętrzne

23 23 Kredyt bankowy i leasing głównym zewnętrznym źródłem finansowania inwestycji na Podkarpaciu w roku 2012 32% firm, które zamierza zrealizować inwestycje w roku 2012, będzie je finansować kredytem (Polska – 27%), Największe zainteresowanie kredytem inwestycyjnym w podregionie przemyskim i rzeszowskim (37% i 36%), Spore różnice - środki własne - krośnieński 80%, rzeszowski 59% Planowane źródła finansowania inwestycji w Podkarpackim w roku 2012 (%)

24 24 90% mikro i małych firm działa na rynku wewnętrznym, a tylko 10% eksportuje swoje produkty i usługi Eksporterzy – 29% firm produkcyjnych, 10% budowlanych, 8% handlowych i 7% usługowych, Największy odsetek eksporterów w województwie opolskim (18%), podlaskim (14%) i dolnośląskim (13%), W zależności od wielkości: 27% małych firm i tylko 10% mikro firm, Wyraźna poprawa oceny przychodów z eksportu za 2011 roku i przewidywana kontynuacja w 2012 – wzrost opłacalności eksportu przy wyższych kursach walutowych, Firmy eksportowe znacznie lepiej oceniają sytuację swojej firmy – indeks ogólny na poziomie 95/100 w porównaniu z indeksem 87/95 dla całej badanej populacji. Eksport mikro i małych firm Ocena przychodów z eksportu

25 25 9% podkarpackich mikro i małych firm eksportowało swoje produkty i usługi w 2011 roku wynik dla Podkarpacia nieco poniżej średniej krajowej, największa liczba eksporterów w podregionie rzeszowskim i krośnieńskim, minimalny eksport w tarnobrzeskim (4%) Eksport podkarpackich mikro i małych firm

26 26 Elastyczność i umiejętność dostosowywania się do zmiennych warunków rynkowych to silna strona mikro i małych firm wdrażanie innowacji zróżnicowane w zależności od wielkości firmy: - małe: 42% produktowe i 29% procesowe, - mikro:25% produktowe i 17% procesowe, najwięcej innowacji wdrażają firmy produkcyjne (41% produktowe i 27% procesowe), przy zbliżonym niższym poziomie w pozostałych branżach, jedynie co druga innowacja jest związana z nakładami inwestycyjnymi, w 96% przypadków kwota wydatków na innowacje nie przekracza 100 tysięcy złotych. Odsetek firm wprowadzających innowacje produktowe lub procesowe

27 27 Innowacyjność podkarpackich firm – wyższa od średniej w Polsce Innowacje produktowe Innowacje procesowe 28% podkarpackich firm wdrożyło w roku 2011 innowację produktową (Polska – 26%), 19% podkarpackich firm wdrożyło w roku 2011 innowację procesową (Polska – 18%), w roku 2012 większa liczba firm z Podkarpacia wdroży innowacje Podregion rzeszowski liderem innowacyjności.

28 28 Mikro i małe firmy coraz lepiej oceniają jakość usług dostarczanych przez lokalną administrację Pozytywny trend w zakresie oceny administracji lokalnej (ze 101 do 102), We wszystkich województwach ocena co najmniej 100 – najwyższa ocena w kujawsko-pomorskim i wielkopolskim (105), Pozytywna ocena: - stopnia uciążliwości kontroli gospodarczej (105), - doradztwa kredytowego banków (104), Wzrost oceny korzyści z członkostwa w organizacjach biznesowych (z 91 do 95 punktów) – należy do nich jednak tylko 8% mikro i małych firm, Z usług firm zewnętrznych korzysta 53% firm, a największą popularnością cieszy się outsourcing usług księgowych (74%)

29 29 Bardzo dobra ocena lokalnej administracji przez podkarpackie mikro i małe firmy We wszystkich podregionach wskaźnik wyższy od neutralnego 100, Znaczący wzrost ocen w przemyskim (+7) Spadek oceny w podregionie krośnieńskim (-5).

30 30 Temat specjalny: Programy pomocowe dla mikro i małych firm

31 31 Z badania wynika, że od wejścia Polski do UE z programów pomocowych skorzystało 11% mikro i małych firm Unijne i krajowe programy pomocowe są istotnym wsparciem dla rozwoju mikro i małych firm - w latach 2007-2013 na wsparcie przedsiębiorczości przewidziano około 10 mld EUR, Ze wsparcia mogło skorzystać szacunkowo 200 tysięcy mikro i małych firm (~11%), Dominującą formą wsparcia są bezzwrotne dotacje - niewielki udział zwrotnych instrumentów finansowych, Sektor bankowy nie został włączony do systemu wdrażania funduszy unijnych (wyjątek – Kredyt Technologiczny oraz inicjatywa Jeremie w kilku województwach) Forma otrzymanej pomocy Korzystanie przez beneficjentów ze wsparcia instytucji finansowych

32 32 44% firm zamierza w przyszłości korzystać ze wsparcia, głównie na inwestycje – podstawową barierą zbyt trudna procedura Instytucje odpowiedzialne za przygotowanie i wdrażanie programów winny je maksymalnie upraszczać, Zwrotne instrumenty pomocowe (preferencyjne kredyty, poręczenia) mogą zaspokoić popyt na wsparcie inwestycyjne, Najmniejsze firmy są zainteresowane wsparciem na badania i rozwój – do tej pory z tej formy wsparcia skorzystało tylko 3% mikro i małych firm (planowany wzrost do 12%). Przeznaczenie środków z przyszłych programów pomocowych Przyczyny nie ubiegania się o wsparcie z programów pomocowych w przyszłości

33 33 17% podkarpackich firm korzystało z programów pomocowych, w przyszłości chce z nich skorzystać 50% firm Korzystanie z programów pomocowych od roku 2004 Chęć skorzystania z programów pomocowych w przyszłości

34 34 Prosty system wdrażania programów unijnych na przykładzie umów Banku Pekao SA z EBI i EFI Unijne programy realizowane obecnie przez Bank Pekao SA: Linia kredytowa Europejskiego Banku Inwestycyjnego (50 mln EUR) – program SME Finance Facility, Dwie linie poręczeniowe Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego (1,23 mld PLN) – program Konkurencyjność i Innowacja. Dostosowanie wsparcia do potrzeb firm – prawie każdy projekt inwestycyjny kwalifikuje się do programu, Możliwość łączenia korzyści linii EBI (niższy koszt kredytu) i EFI (lepsze warunki kredytowania, bezpłatne poręczenie) w ramach jednej umowy kredytu inwestycyjnego, Efektywność wykorzystania środków publicznych – 1 PLN poręczenia generuje 33 PLN kredytu, Stała dostępność wsparcia - brak terminów naboru wniosków, Możliwość aplikowania o wsparcie lokalnie – w każdym oddziale Banku obsługującym firmy, Prosta procedura aplikacyjna – standardowy proces kredytowy, Obiektywna ocena wniosków aplikacyjnych – standardowa ocena zdolności kredytowej, Szybki proces decyzyjny – w ramach procesu kredytowego, Minimalne obciążenia administracyjne firm – firma składa jedynie podpis na umowie kredytowej, Niskie koszty operacyjne systemu wdrażania – programy obsługuje 1 pracownik Banku.

35 35 Od momentu wejścia Polski do Unii Europejskiej Bank Pekao SA aktywnie wspiera przedsiębiorców w dostępie do unijnych programów Od roku 2004 Bank Pekao SA udzielił: 2 200 promes kredytowych o wartości 3,3 mld zł 1 200 kredytów Unia na kwotę 1,8 mld zł, W 2011 roku Bank Pekao SA udzielił: 500 kredytów refinansowanych przez Europejski Bank Inwestycyjny, 1500 kredytów z poręczeniem Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego, w tym 460 dla firm rozpoczynających działalność gospodarczą. Schronisko Murowaniec w Tatrach – jeden z beneficjentów poręczeń EFI Źródło: Finance for Europe’s Entrepreneurs, Europejski Fundusz Inwestycyjny, Komisja Europejska

36 36 Sytuacja mikro i małych firm w roku 2011 oraz perspektywy na rok 2012 Mimo nieznacznego pogorszenia nastrojów w 2011 roku przedsiębiorcy z umiarkowanym optymizmem patrzą na rok 2012, Stabilna sytuacja w zakresie przychodów, wyniku i zatrudnienia w 2011 roku, Lepsza ocena sytuacji firmy niż ogólnej sytuacji gospodarczej, Działalność oparta na środkach własnych, ale rośnie rola zewnętrznego finansowania, 41% firm poniosło wydatki inwestycyjne – w kolejnym roku odsetek może się obniżyć, Elastyczność i umiejętność dostosowywania się do zmiennych warunków rynkowych to silna strona mikro i małych firm, Pozytywne trendy w zakresie przychodów firm prowadzących działalność eksportową, Oczekiwanie na uproszczenie procedur i prostszy dostęp do środków pomocowych. Podsumowanie

37 37 Sytuacja w województwie podkarpackim Nieznaczne pogorszenie nastrojów 2010 – 2011 Ocena w roku 2011 podobna jak średnia w Polsce, ale perspektywy na 2012 nieznacznie niższe Stabilna sytuacja firmy, ale spore różnice wewnątrz regionalne Stabilny dostęp do zewnętrznego finansowania Mniej firm niż średnio w Polsce korzysta wyłącznie ze środków własnych w finansowaniu działalności Większy odsetek chce korzystać z kredytu w finansowaniu inwestycji Firmy podkarpackie są innowacyjne Dobra ocena lokalnej administracji Najwyższy odsetek wykorzystania środków publicznych w Polsce

38 38 Raport w polskiej i angielskiej wersji językowej jest dostępny na stronie internetowej Banku Pekao SA pod adresem: www.pekao.com.pl/mis Dziękuję za uwagę Jakub Fulara Departament Klienta Biznesowego

39 39 Sytuacja gospodarcza w roku 2011, perspektywy rozwoju w roku 2012 – badania Pekao vs. wskaźniki GUS i NBP Andrzej Halesiak Biuro Analiz Makroekonomicznych Rzeszów, 10.05.2012

40 40 AGENDA  Ocena koniunktury przez przedsiębiorstwa – wyniki badań Pekao, GUS i NBP  Główne zmienne ekonomiczne w 2012 r.

41 41 Oceny koniunktury w 2011 roku pogorszyły się  Spójne wyniki badań Pekao i GUS – przedsiębiorstwa gorzej oceniały swoją sytuację w 2011 roku względem roku poprzedniego  Badanie Pekao: najniższe saldo ocen koniunktury w handlu, w przetwórstwie przemysłowym bez zmian r/r  Badanie GUS: najniższe saldo ocen koniunktury w budownictwie, istotny spadek ocen w przetwórstwie przemysłowym Ankieta Pekao SADane GUS Źródło: Bank Pekao SA, GUS

42 42 Przedsiębiorstwa mikro i małe najbardziej obawiają się pogorszenia ogólnej sytuacji gospodarczej  Badanie Pekao: spodziewane istotne pogorszenie ogólnej sytuacji gospodarczej, przewidywane niewielkie zmiany w poziomie zatrudnienia  Badanie GUS: dobre oceny przyszłej sytuacji gospodarczej w sektorze przetwórstwa przemysłowego, wszystkie wyszczególnione sektory oczekują redukcji zatrudnienia. Ankieta Pekao SA Dane GUS Źródło: Bank Pekao SA, GUS

43 43 Zatrudnienie  Firmy mikro i małe redukowały zatrudnienie w 2011 roku.  W kolejnych 12 miesiącach firmy mikro spodziewają się stabilizacji zatrudnienia, podczas gdy w małe przedsiębiorstwa oczekują dalszej redukcji etatów.  Prognozy spadku zatrudnienia w 2012 roku przeważają również w całym sektorze przedsiębiorstw. Ankieta Pekao SA Źródło: Bank Pekao SA, NBP Dane NBP Prognozy zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw wg badań NBP

44 44 Płynność finansowa przedsiębiorstw  W 2011 roku wydłużył się czas oczekiwania na zapłatę ze strony mikro- i małych firm.  Przedsiębiorstwa te spodziewają się dalszego wydłużenia czasu oczekiwania w kolejnych 12 miesiącach, jednak w mniejszej skali niż miało to miejsce w ciągu ostatnich miesięcy.  Badania NBP pokazują, że w 2011 mniej firm deklarowało brak problemów z płynnością niż w 2010 roku, a pierwszy kwartał 2012 roku przyniósł znaczną poprawę w tym zakresie. Ankieta Pekao SA Ocena płynności i zatory płatnicze Źródło: Bank Pekao SA,NBP Dane NBP

45 45 Inwestycje Udział przedsiębiorstw planujących rozpocząć poważniejsze inwestycje w perspektywie roku  Przedsiębiorstwa mikro i małe pomimo gorszej oceny bieżącej koniunktury niż w ub. r. spodziewają się wyższych wydatków na inwestycje.  Wynik ten jest lepszy w porównaniu do badań NBP dotyczących oczekiwań sektora przedsiębiorstw. Ankieta Pekao SA Źródło: Bank Pekao SA, NBP Dane NBP

46 46 Finansowanie zewnętrzne  Firmy preferują finansowanie działalności gospodarczej z własnych środków. To źródło potwierdziło prawie 76% respondentów badania Pekao. Najczęstszym tego powodem jest niechęć do zadłużania.  Tempo wzrostu kredytów było w 2011 roku wyższe w segmencie MSP niż w segmencie dużych firm. Wzrost kredytów dla przedsiębiorstw (%) Struktura finansowania działalności firmy Dlaczego firmy nie korzystają z finansowania zewnętrznego? Ankieta Pekao SA Dane NBP Źródło: Bank Pekao SA, NBP

47 47 Eksport  Mikro- i małe firmy spodziewają się poprawy przychodów z eksportu w ciągu najbliższych 12 miesięcy.  Oczekiwania przedsiębiorstw wynikają z osłabienia złotego w drugiej połowie 2011 roku.  Badania Narodowego Banku Polskiego pokazują, że kursy EUR/PLN notowane w tym czasie były istotnie wyższe niż deklarowane kursy graniczne opłacalności eksportu. Kurs euro, przy którym eksport staje się nieopłacalny wg badań NBP oraz rzeczywisty kurs euro Źródło: Bank Pekao SA, NBP Ankieta Pekao SADane NBP

48 48 AGENDA  Ocena koniunktury przez przedsiębiorstwa – wyniki badań Pekao, GUS i NBP  Główne zmienne ekonomiczne w 2012 r.

49 49 W 2012 r. polska gospodarka weszła z dużym impetem, zwłaszcza jeśli weźmiemy pod uwagę sytuację w pozostałych krajach Europy * realnie, po wyeliminowaniu czynników sezonowych Źródło: Eurostat +2.2% +4.4% -0.2% +1.3% +1.0% +0.5% +2.0% -2.8% - +5.4% -0.4% 1.0% +5.1% -7.0% +1.2% +1.8% 0% - 2% -2% - 0% Wzrost PKB w Europie* – Q4’11 (%, y/y) 0.3% 1.2% 1.6% +5.9% +1.4%+1.4% 0.5% +3.4% +1.4% +0.6% +1.5% -1.5% > 4% < -4% -4% - 2% 2% - 4% 49 UE27 = 0.8% Strefa euro = 0.7%

50 50 Indeksy wyprzedzające sugerują spadek aktywności w br. i jej poprawę na przełomie 2012/2013 Indeks wyprzedzający OECD sugeruje ponowne przyspieszenie tempa wzrostu gospodarczego w Polsce pod koniec 2012 roku. Źródło: Bank Pekao SA, OECD, GUS Indeksy wyprzedzające koniunktury

51 51 Wymiana z zagranicą spowalnia Źródło: NBP Spadek zamówień zagranicznych (przede wszystkim ze strony głównego partnera handlowego Polski, czyli Niemiec) jest głównym czynnikiem ograniczającym wzrost eksportu Głębsze osłabienie importu niż eksportu przełoży się na pozytywny wkład eksportu netto do PKB Wymiana handlowa

52 52 Naszą gospodarkę wciąż wspierają fundusze z UE, od 2013 w mniejszej skali Źródło: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego

53 53 Firmy są w dobrej kondycji, mają duże zasoby gotówki, ale ograniczają się do niezbędnych inwestycji Wyniki finansowe firm*, mld PLN Rentowność sprzedaży i dynamika wzrostu przychodów* Wyniki finansowe firm pozostają dobre, dalsze przyspieszenie tempa wzrostu przychodów (zasługa słabszego złotego) Przedsiębiorstwa są zasobne w gotówkę, ale ograniczają się do niezbędnych inwestycji (obawy o globalny wzrost) * Statystyki dla firm zatrudniających więcej niż 49 osób, ** Wstępne szacunki Źródło: GUS, Pekao Research, Coface Polska

54 54 Prawdopodobne spowolnienie w konsumpcji związane ze stopniowym hamowaniem funduszu płac Źródło: GUS, Bank Pekao SA

55 55 Kontrybucja do wzrostu PKB, p.p. Źródło: GUS, Pekao Research Wzrost gospodarczy w 2012 r. na poziomie ok. 3%

56 56 Inflacja – słabszy wzrost sugeruje niższą inflację Źródło: GUS, NBP

57 57 Średnioterminowo należy pamiętać o ryzyku stopy procentowej Źródło: Reuters

58 58 EUR-PLN – krótkoterminowo możliwa korekta, na koniec roku w pobliżu 4.00-4.10

59 59 EUR-USD – kurs w stronę 1.20?

60 60 USD-PLN – raczej w górę

61 61 Podsumowanie Mocne fundamenty polskiej gospodarki sprawiają, że w czasie kryzysu daje sobie ona radę lepiej niż pozostałe kraje Europy. Szczególnie ważne są:  Duży rynek wewnętrzny i relatywnie mała zależność od otoczenia zewnętrznego  Elastyczny kurs walutowy  Stabilny i bezpieczny system finansowy Perspektywy na 2012 r.  Wolniejszy wzrost (ok. 3%)  Stabilizacja na rynku pracy (zmiany o charakterze sezonowym)  Powolny spadek inflacji, stabilne stopy (NBP)  Główne ryzyka: skomplikowana sytuacja w Europie, co po Euro 2012?

62 62 Dziękuję za uwagę, proszę o pytania Andrzej Halesiak andrzej.halesiak@pekao.com.pl Tel (22) 524 68 56