Pobierz prezentację
1
RADIOTERAPIA
2
RADIOTERAPIA Około 60-70% wszystkich chorych jest leczonych radioterapią z założeniem radykalnym z założeniem paliatywnym
3
RODZAJE PROMIENIOWANIA
1. Promieniowanie elektromagnetyczne promieniowanie X promieniowanie 2. Promieniowanie korpuskularne elektrony neutrony, protony.
4
RADIOTERAPIA - HISTORIA
1. W.C. Rontgen promieniowanie jonizujące - rentgenowskie lub X 2. H. Becquerel radioaktywność uranu 3. M. Skłodowska-Curie naturalna promieniotwórczość - Polon, Rad
5
MARIA SKŁODOWSKA-CURIE
Pierwsza kobieta, która obroniła w Europie doktorat została profesorem na Sorbonie otrzymała nagrodę Nobla (jako pierwszy człowiek 2x) została pochowana w paryskim Panteonie
6
RADIOTERAPIA - HISTORIA
Pierwsze użycie promieni X u chorych na nowotwory 1895 – 65-letnia chora Rose Lee z nawrotem raka piersi Emil Grubbe (Chicago) Pierwsze użycie Radu u chorych na nowotwory 1901 – toczeń - dr Danlos St. Louis Hospital Paris Strebel – rak skóry – dr Strebel Monachium
7
RADIOTERAPIA - HISTORIA
Pierwszy zakład radioterapii Instytut Radowy w Paryżu
8
RADIOTERAPIA - HISTORIA
Pierwszy zakład radioterapii w Polsce Instytut Radowy w Warszawie
9
RADIOTERAPIA - HISTORIA
Pierwsza bomba kobaltowa Victoria Hospital, London Pierwszy akcelerator liniowy Standford, California
10
ODDZIAŁYWANIE PROMIENIOWANIA JONIZUJĄCEGO NA KOMÓRKI
Jonizacja (powstają jony i wolne elektrony) Bezpośrednie uszkodzenie wskutek jonizacji atomów kluczowych cząsteczek w maszynerii komórki (DNA, błony komórkowe, enzymy) – rozerwanie wiązań chemicznych Pośrednie uszkodzenia wywołane przez wolne rodniki (radioliza wody - H i •OH), które wtórnie uszkadzają DNA,etc.
11
PROMIENIOWRAŻLIWOŚĆ Promieniowrażliwość komórki zależy od: • jednorodności populacji komórek, • zdolności do naprawy uszkodzeń popromiennych, • fazy cyklu komórkowego, • stopnia utlenowania komórki, • stopnia uwodnienia komórki.
12
PROMIENIOWRAŻLIWOŚĆ Wrażliwość komórek na działanie promieniowania jonizującego jest wprost proporcjonalna do ich aktywności podziałowej odwrotnie proporcjonalna do stopnia ich zróżnicowania
13
PROMIENIOULECZALNOĆ Promieniouleczalność komórki zależy od: • promieniowrażliwości nowotworu, • wielkości nowotworu, • obecności narządów krytycznych w sąsiedztwie nowotworu, • współistniejących schorzeń, • stosowanych jednoczasowo systemowych metod leczenia przeciwnowotworowego.
14
FRAKCJONOWANIA DAWKI Frakcjonowanie dawki polega na podawaniu dużej dawki w małych porcjach. Frakcjonowanie konwencjonalne - napromienianie jedną dawką frakcyjną1,8-2,5Gy dziennie, 5 razy w tygodniu Hiperfrakcjonowanie - napromienianie 2-3 razy dziennie dawką frakcyjną mniejszą niż 2Gy bez zmiany całkowitego czasu leczenia Frakcjonowanie przyspieszone - skrócenie całkowitego czasu leczenia bez zmiany dawki frakcyjnej Hipofrakcjonowanie - napromienianie wysokimi dawkami frakcyjnymi
15
JEDNOSTKI Dawka pochłonięta: 1Gy = 1J/kg
16
RADIOTERAPIA RADYKALNA
Z założeniem uzyskania wyleczenia. Akceptujemy możliwość wystąpienia powikłań. Długie leczenie: 3-8 tygodni Wysoka dawka: 40-80 Gy podanych w frakcjach.
17
RADIOTERAPIA PALIATYWNA
Zmniejszenie dolegliwości np.: ból, krwawienie, duszność. Nie przedłuża życia. Minimalne powikłania. Krótki czas leczenia. Niższe dawki: 30Gy/10fr. 20Gy/4-5fr. 8Gy/1fr.
18
RADIOTERAPIA PALIATYWNA
Zaawansowany guz pierwotny, np.: rak płuca – zespół żyły głównej górnej, rak pęcherza moczowego – krwawienie, rak odbytnicy – ból. Przerzuty, np. do: mózgu, kości, tkanek miękkich.
19
RADIOTERAPIA PALIATYWNA STANY NAGŁE W ONKOLOGII
1. Ucisk na rdzeń kręgowy 2. Przerzuty do mózgu 3. Zespół żyły głównej górnej
20
RADIOTERAPIA PALIATYWNA LECZENIE OBJAWOWE
Duszność Krwawienie Ból Owrzodzenia
21
STEREOTAKSJA RADIOCHIRURGIA
22
STEREOTAKSJA Precyzyjna lokalizacja zmiany chorobowej przy użyciu przestrzennie zlokalizowanych znaczników tworzących system trójwymiarowych współrzędnych. Podanie pojedynczej wysokiej dawki promieniowania jonizującego.
23
SRT - GAMMAKNIFE
24
SRT - CYBERKNIFE
25
SRT - AKCELERATOR
26
STEREOTAKSJA – INNE WSKAZANIA
Niezłośliwe nowotwory mózgu Nerwiaki nerwu VIII Oponiaki Niezłośliwe guzy siodła tureckiego i okolicy nadsiodłowej Wysoko zróżnicowane glejaki
27
STEREOTAKSJA – INNE WSKAZANIA
Nienowotworowe schorzenia mózgu Przetoki tętniczo żylne (arterio-venous malformations- AVM) Neuralgia n. V Choroba Parkinsona Padaczka
28
RADIOTERAPIA ŚRÓDOPERACYJNA
29
RADIOTERAPIA ŚRÓDOPERACYJNA
INTRABEAM (promienie X 30-50kV)
30
RADIOTERAPIA ŚRÓDOPERACYJNA
MOBETRON (elektrony)
31
TERAPIA PROTONOWA
32
TERAPIA PROTONWA Bronowice pod Krakowem Protony przyspieszane są w cyklotronie do prędkości bliskiej połowie prędkości światła. Uzyskuje się energię rzędu 230 MeV Wskazania: czerniak błony naczyniowej gałki ocznej guzy umiejscowione na podstawie czaszki
33
BRACHYTERAPIA
34
BRACHYTERAPIA “leczenie z bliska” - materiał radioaktywny umieszcza się w tkance guza lub w jej bezpośrednim pobliżu
35
BRACHYTERAPIA śródtkankowa śródjamowa powierzchowna/kontaktowa
36
BRACHYTERAPIA Czasowa Na stałe
37
LECZENIE SYSTEMOWE
38
LECZENIE SYSTEMOWE Celem systemowego (ogólnoustrojowego) stosowania leków przeciwnowotworowych jest zniszczenie lub przynajmniej zahamowanie wzrostu wszystkich ognisk nowotworu w organizmie.
39
LECZENIE SYSTEMOWE chemioterapia klasyczna - leki toksyczne (cytotoksyczne) dla komórek leczenie hormonalne - leki działające poprzez zahamowanie lub wzmocnienie działania określonych hormonów terapie biologiczne – leczenie celowane, leki ukierunkowane molekularnie immunoterapia - leki stymulujące układ immunologiczny
40
KLASYCZNA CHEMIOTERAPIA - HISTORIA
Obserwacje personelu wojskowego po ekspozycji na substancje chemiczne stosowane w czasie I i II wojny światowej.
41
KLASYCZNA CHEMIOTERAPIA - HISTORIA
– bitwa pod Ypres (Zachodnia Flandria) po raz pierwszy użyto gazu musztardowego (od nazwy miasta nazywanego iperytem) Iperyt powoduje rozległe oparzenia skóry, obrzęk płuc, ślepotę, w późniejszym czasie nowotwory.
42
KLASYCZNA CHEMIOTERAPIA - HISTORIA
Edward Bell Krumbhaar odkrył, że iperyt siarkowy jest skutecznym środkiem w zwalczaniu nowotworów zwierzęcych.
43
KLASYCZNA CHEMIOTERAPIA - HISTORIA
– zatopienie statku z ładunkiem gazu musztardowego koło Bari
44
KLASYCZNA CHEMIOTERAPIA - HISTORIA
Louis S. Goodman zastosował iperyt w leczeniu białaczki, następnie chłoniaków
45
KLASYCZNA CHEMIOTERAPIA - HISTORIA
Sidney Farber - patolog z Harvard Medical School zastosował analog kwasu foliowego- aminopterynę u dzieci chorych na białaczkę ALL
46
KLASYCZNA CHEMIOTERAPIA - HISTORIA
1965 – Emil Freireich i Emil Frei hipoteza schematów wielolekowych
47
KLASYCZNA CHEMIOTERAPIA - HISTORIA
Emil Frei, Bernard Fisher, Gianni Bonadonna hipoteza chemioterapii adjuwantowej
48
KLASYCZNA CHEMIOTERAPIA
Cytostatyki Schematy wielolekowe Leki podaje się w równych odstępach czasu, np. co 21 dni Co kilka (2-3) kursów ocena wyników leczenia
49
CYTOSTATYKI – MECHANIZM DZIAŁANIA
Podstawowym mechanizmem działania leków cytotoksycznych jest: zahamowanie podziałów komórkowych przez uszkodzenie nici DNA, upośledzenie syntezy kwasów nukleinowych potrzebnych do budowy nici DNA, zahamowanie prawidłowego podziału komórkowego.
50
CYTOSTATYKI – MECHANIZM DZIAŁANIA
Określona dawka cytostatyku uszkadza stałą frakcję (odsetek komórek nowotworowych).
51
CYTOSTATYKI – MECHANIZM DZIAŁANIA
Wyleczalność nowotworu zależy od: wielkości guza frakcji przeżywającej (od dawki leku i chemiowrażliwości) ilości kursów Skuteczność chemioterapii jest ograniczona przez toksyczność leków i zjawisko lekooporności
52
SCHEMATY WIELOLEKOWE Wszystkie leki zastosowane w schemacie muszą być skuteczne w monoterapii. Pożądane działania synergistyczne pomiędzy lekami. Leki powinny niszczyć komórkę nowotworową na drodze różnych mechanizmów i nie wywoływać oporności krzyżowej. Działania toksyczne nie powinny się nakładać w czasie, nie powinny dotyczyć tych samych narządów.
53
KLASYCZNA CHEMIOTERAPIA
Chemioterapia jako wyłączne radykalne leczenie Chemioterapia jako leczenie uzupełniające inne metody leczenia onkologicznego Chemioterapia poprzedzająca inne formy leczenia onkologicznego Chemioterapia stosowana jednoczasowo z innymi formami leczenia Chemioterapia paliatywna
54
HORMONOTERAPIA Wzrost niektórych nowotworów jest uzależniony od obecności hormonów. Leczenie hamujące bądź stymulujące działanie określonych hormonów może wywołać efekt przeciwnowotworowy. Hormony sterydowe mają wpływ anabolizujący, zmniejszający spadek masy ciała charakterystyczny dla wielu zaawansowanych nowotworów.
55
HORMONOTERAPIA rak piersi rak trzonu macicy rak gruczołu krokowego rak tarczycy
56
HORMONOTERAPIA Kastracja chirurgiczna radiologiczna farmakologiczna
57
HORMONOTERAPIA Uzupełniająca Indukcyjna Paliatywna
58
TERAPIE CELOWANE Leczenie ukierunkowane molekularnie: skierowane na regulację zaburzeń leżących u podstaw karcynogenezy, selektywne niszczące komórki nowotworowe.
59
TERAPIE CELOWANE hamowanie określonych szlaków molekularnych działanie cytostatyczne, a nie cytotoksyczne nie działają u wszystkich chorych - potrzebne czynniki predykcyjne inna ocena odpowiedzi na leczenie odmienny profil toksyczności
60
PRZECIWCIAŁA MONOKLONALNE
Cząsteczki wiążące się specyficznie z danym białkiem i prowadzące zazwyczaj do jego zniszczenia: wolne (nieskoniugowane) sprzęgnięte z toksynami połączone z izotopami promieniotworczymi cytotoksyczność zależna od przeciwciał cytotoksyczność zależną od komplementu
61
DROBNE CZĄSTECZKI Inhibitory kinaz tyrozynowych - substancje hamujące przebieg istotnych reakcji biochemicznych w komórce.
62
TERAPIE ANTYANGIOGENNE
Klasyczne leki przeciwnowotworowe Tamoxifen Talidomid Nowe inhibitory angiogenezy Preparaty wiążące ligandy dla VEGFR Preparaty blokujące receptor VEGF
63
OCENA WYNIKÓW LECZENIE W ONKOLOGII
OS - czas przeżycia całkowitego (overal survival) od rozpoznania do zgonu z jakiejkolwiek przyczyny CSS - czas przeżycia związany z chorobą (cancer specific survival) od rozpoznania do zgonu z powodu nowotworu DFS - czas przeżycia wolnego od choroby (disease free survival) od rozpoczęcia leczenia do nawrotu miejscowego, odległego lub zgonu PFS - czas przeżycia wolnego od progresji (progression free survival) od rozpoczęcia leczenia do progresji lub zgonu
Podobne prezentacje
© 2024 SlidePlayer.pl Inc.
All rights reserved.