Rak piersi fakty polskie i małopolskie

Prezentacja na temat: "Rak piersi fakty polskie i małopolskie"— Zapis prezentacji:

1 Rak piersi fakty polskie i małopolskie
Leszek Kołodziejski Konsultant Wojewódzki w dziedzinie Chirurgii Onkologicznej

2 Rak piersi - Polska Zachorowalność 52/100 tys. Umieralność 25/100 tys.
Wzrost zachorowalności ,42% rocznie

3 Rak piersi – Polska zachorowalność roczna
Województwo małopolskie – 1000 Kraków - 400

4 Wyleczalność raka piersi
Polska 50% Kraków 55% „stara” UE 66% Kraje Skandynawskie 80%

5 Wyleczalność raka piersi
5 – letnie przeżycie chorych na raka piersi w krajach europejskich [na podstawie GLOBOCAN 2000].

6 Wykrywanie „wczesnego” raka piersi
Polska 20% Kraje Skandynawskie 80%

7 Rak piersi - Polska I stopień wg. TNM - 5% II stopień wg. TNM - 45%
III stopień wg. TNM - 40% IV stopień wg. TNM - 10%

8 Przyczyny późnego wykrywania raka piersi w Polsce
późne zgłaszanie się chorych z objawami zaniedbywanie samobadania zaniedbywanie mammografii braki edukacji onkologicznej niska dostępność mammografii

9 Przyczyny niezadowalających wyników leczenia raka piersi w Polsce
lekceważenie objawów przez chore i lekarzy niewykorzystywanie możliwości istniejących placówek służby zdrowia (profilaktyka wtórna) mylenie możliwości diagnostycznych mammografii i ultrasonografii zaniedbywanie systematycznych badań bierna postawa – oczekiwanie na darmowe „akcje”

10 Rak piersi - Polska cm 1,0 0.5 lat Wielkość guza

11 Rak piersi - badania przesiewowe
rak piersi osiąga średnicę 1 cm po ok. 6 latach mammografia może wykryć rozrost nowotworowy, który ma średnicę 2-3 mm wydolność MMG wynosi ok. 90% 93% kobiet, u których rozpoznano raka piersi przekroczyła 40 r.ż.

12 Polskie fakty 80% chorych zgłasza się do lekarza średnio 7 miesięcy po zauważeniu pierwszych objawów choroby 55% chorych leczonych jest przez lekarzy przed skierowaniem do leczenia onkologicznego z niewłaściwym pierwszym rozpoznaniem przez 6 miesięcy

13 Kobiety o niepodwyższonym ryzyku zachorowania na raka piersi
samobadanie piersi przed 25 rż (1x m-c) badanie przez lekarza od 30 rż (1x rok) mammografia co 1-2 lat od 40 rż USG piersi jako badanie uzupełniające

14 W Polsce … Systematyczne samobadanie piersi - 10 % kobiet
Regularne badanie mammograficzne % kobiet Badanie piersi przez lekarza - wyjątkowo

15 Genetyczne czynniki ryzyka w raku piersi
Mutacje genów BRCA1 i BRCA ok. 2% populacji (75% przed 40 r.ż.) mutacja BRCA1: 50% ch. na raka piersi mutacja BRCA2: 30% ch. na raka piersi wzrost ryzyka zachorowania na raka jajnika

16 Widoczne oznaki raka piersi
wypuklenie skóry przez guz wciągniecie skóry/brodawki naciekanie/ owrzodzenie skóry „skóra pomarańczy”

17 Rozpoznanie raka piersi interdyscyplinarne
chirurg radiodiagnosta patolog

18 Leczenie raka piersi interdyscyplinarne
chirurg raditerapeuta chemioterapeuta

19 Czynniki prognostyczne i warunkujące racjonalne leczenie raka piersi
zaawansowanie pTNM typ histologiczny i stopień złośliwości receptory

20 Leczenie radykalne raka piersi zależy od zaawansowania
Chirurgia: radykalna amputacja piersi leczenie oszczędzające pierś (BCT) leczenie oszczędzające pachę (SN)

21 Rak piersi - leczenie chirurgia
Zakres leczenia i sposób ustalamy na podstawie: - stopnia zaawansowania klinicznego wg TNM - postaci histologicznej guza * rak naciekający * rak nie naciekający (DCIS, LCIS )

22 BCT- leczenie oszczędzające pierś
Rak piersi - leczenie BCT- leczenie oszczędzające pierś wycięcie guza piersi z potwierdzonym histologicznie marginesem zdrowych tkanek wycięcie węzłów chłonnych pachy lub dopracowana procedura SN radioterapia pozostawionej reszty gruczołu piersiowego z dodatkowym „ boostem” na lożę po wycięciu guza

23 W Polsce … Co druga chora rozpoczyna leczenie w III lub IV stopniu zaawansowania raka > 80 % amputacji piersi ~ 10 % leczenie oszczędzające pierś (BCT) ~ 1 % leczenie oszczędzające pachę (SN)

24 Względne przeciwwskazania do BCT
młody wiek - poniżej 38 r.ż. rozległe mikrozwapnienia dookoła guza guz większy niż 3 cm średnicy nieokreślony guz w badaniu MMG drugostronna mastektomia znacząco obciążający wywiad rodzinny w kierunku raka piersi centralna lokalizacja guza

25 Rak piersi - biopsja węzła „wartownika”
Definicja: pierwszy węzeł w układzie chłonnym pachy do którego spływa chłonka z danego obszaru gruczołu piersiowego Cel: ocena histologiczna układu chłonnego pachy pozwalająca na rezygnację z limfadenektomii Metoda: podanie radiokoloidu znaczonego Tc 99 z kilku wkłuć do gruczołu piersiowego w przeddzień operacji. Podczas operacji identyfikacja największego wychwytu i wycięcie węzła z histologicznym badaniem doraźnym Czułość : % Możliwość takiego leczenia tylko w ośrodkach wyspecjalizowanych po zdobyciu własnego doświadczenia!

26 Dobrze przeprowadzona operacja chirurgiczna w raku piersi to:
niezbędnie konieczne okaleczenie z możliwie najlepszym efektem kosmetycznym maksymalne ograniczenie ilości powikłań stworzenie warunków do dobrej kontroli miejscowej uzyskanie pełnej informacji o zaawansowaniu miejscowym i regionalnym choroby

27 Leczenie uzupełniające operację raka piersi
miejscowe - napromienianie systemowe - chemioterapia hormonoterapia

28 Badania obrazowe mammografia – najważniejsze badanie
ultrasonografia – badanie uzupełniające Przed badaniem obrazowym konieczne badanie fizykalne! Nigdy nie należy wykonywać w/w badań zamiennie!

29 Mammografia badanie wykrywające raka piersi
przesiewowa – u bezobjawowych diagnostyczna – u klinicznie podejrzanych

30 Mammograficzne podejrzenie raka piersi
guzek spikularny skupisko mikrozwapnień zaburzenia architektoniki gruczołu

31 Ultrasonografia młode kobiety diagnostyka zmian łagodnych
weryfikacja zmian ogniskowych niebadalnych klinicznie

32 Wątpliwości co do charakteru zmian w piersi rozstrzyga
biopsja wycinająca z badaniem histopatologicznym – rozpoznanie ostateczne!

33 Rak piersi - badania przesiewowe
prawidłowe samobadanie piersi 1 raz w miesiącu od 20 r.ż. USG piersi co 24 miesiące od 30 do 39 r.ż. MMG piersi + badanie fizykalne piersi pierwsze badanie w 40 r.ż. - następne co 18 miesięcy - koniecznie ze zdjęciami z poprzednich MMG - w razie trudności diagnostycznych USG

34 MMG - znaczenie kliniczne
kontrola piersi (tzw. profilaktyka wtórna) rozpoznawanie patologii onkologicznej piersi wybór zakresu operacji (BCT v. MR) lokalizacja zmian podejrzanych - „kotwiczka” kontrola drugiej piersi (pacjentki po leczeniu onkologicznym)

35 Przyczyny niskiej wczesnej wykrywalności nowotworów złośliwych w Polsce
bardzo słabe uświadomienie społeczne o rzeczywistym zagrożeniu nowotworami złośliwymi lekceważenie objawów zarówno przez chorych jak i lekarzy brak odpowiedniej wiedzy na temat możliwości profilaktyki pierwotnej i wtórnej nowotworów opóźnianie właściwej diagnostyki i leczenia nie wykorzystanie potencjału badań przesiewowych ustalonych dla wybranych nowotworów

36 Badania obrazowe zła interpretacja /nadmierna ufność w badanie/
nie wykonanie MMG przy podejrzanych klinicznie węzłach chłonnych pachy oparcie diagnostyki obrazowej tylko o badanie USG przy podejrzeniu raka piersi nie wykonanie badań oceniających potencjalną możliwość rozsiewu procesu nowotworowego /USG j.brzusznej- wątroba, rtg klatki piersiowej- płuca, scyntygrafia kośćca- kości/

37 Opóźnienie leczenia raka piersi w Polsce (M. Pawlicki 2002)
średnio ogółem 5 miesięcy zła interpretacja 4 miesiące objawów przez lekarza metody niekonwencjonalne 3 miesiące (20% chorych!)

38 Leczenie niekonwencjonalne (wg. M. Pawlickiego 2002)
Co 5 pacjent w Polsce: diety (głodówki) leki roślinne (huba, aloes, torf, zioła) mocz pierwiastki śladowe psie sadło nafta okłady drażnienie elektryczne i magnetyczne Bioenergoterapia efekt: zgonów rocznie

39 Cele edukacji onkologicznej kobiet
wyrobienie nawyków systematycznych badań (samobadanie + mammografia + lekarz) obniżenie poziomu lęku przed wykryciem raka (amputacja piersi) Korzyści: – wczesne wykrywanie – leczenie oszczędzające – poprawa wyleczalności

40 Rak piersi u młodych kobiet przebiega bardzo agresywnie
Axelrod D i wsp. Breast cancer in young women J Am Coll Surg 2008, 206,1193.