„Mam haka na raka” Prelekcja poświęcona chorobom nowotworowym.

Prezentacja na temat: "„Mam haka na raka” Prelekcja poświęcona chorobom nowotworowym."— Zapis prezentacji:

1 „Mam haka na raka” Prelekcja poświęcona chorobom nowotworowym.
Przygotowanie: Mirela Gritner, Anna Runge Amanda Jeleń, Dawid Szwedo

2 Tytułem wstępu: Czym jest nowotwór, jak powstaje i jak go pokonać?

3 Jak powstaje nowotwór? Komórki organizmu wiodą spokojne uporządkowane życie według planu spisanego w DNA. Bez zachęty z zewnątrz nie próbują się rozmnażać, ani przemieszczać. Ale wraz z docierającymi czynnikami rakotwórczymi takimi, jak choćby składniki dymu tytoniowego, sytuacja w organizmie się zmienia. Im więcej czynników rakotwórczych, tym więcej wolnych rodników. To one wchodząc w reakcję z DNA przyczyniają się do zmian w jego budowie zwanych mutacjami genetycznymi. Mutacja może spowodować nieprawidłowe dzielenie się komórek zwane nowotworem. Komórki nowotworowe są niezwykle inteligentne - potrafią być "niewidzialne" i oszukać system immunologiczny. Poprzez tworzenie naczyń włosowatych umiejętnie potrafią zadbać o własne odżywienie. Proces ten nazywa się angiogenezą. Nowotwór złośliwy złożony z około miliarda komórek, które nie przekraczają błony podstawowej jest w stadium przedinwazyjnym. Histolodzy określają to stadium łacińska nazwą in situ. W tym okresie choroby usunięcie zmienionej tkanki gwarantuje pełne wyleczenie. Aby wykryć takie zmiany konieczne jest wykonywanie badań profilaktycznych. Guz nie wykazujący tendencji do rozprzestrzeniania się w otaczające tkanki lub do innych narządów jest niezłośliwy. Histolodzy określają taki nowotwór jako łagodny. Natomiast komórki, z których zbudowany jest nowotwór złośliwy przedostają się do naczyń chłonnych lub krwionośnych,  krążą po organizmie tworząc przerzuty i zajmując coraz większy obszar. Nowotwór złośliwy powoduje zniszczenie organów, które zaatakował.

4 Podział nowotworów: Nowotwory Łagodne Złośliwe Raki Mięsaki
(Chłoniak, Białaczka) Inne

5 Krótko o czynnikach zwiększających ryzyko zachorowania
Rakotwórcze czynniki chemiczne to m.in.: azbest, część pestycydów, nikiel, chrom, nitrozoaminy, wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne i znaczna ilość toksyn. Do czynników fizycznych należą: promieniowanie gamma, Roentgena, cząsteczkowe (czyli promieniowania cząsteczkowe) oraz m.in. promieniowanie nadfiołkowe (słoneczne oraz wytwarzana przez lampy błyskowe aparatów). Czynniki biologiczne: np. wirus HPV i HSV oraz zapalenia wątroby typu B. Naukowcy oceniają, że ponad 80% zachorowań na nowotwory złośliwe jest rezultatem działania czynników zewnętrznych (chemicznych, fizycznych oraz biologicznych). Reszta to zazwyczaj wpływ genów (obciążenie genetyczne przez poprzednie pokolenia). W trakcie swojego życia, świadomie lub nieświadomie, często narażamy się na działanie tych niekorzystnych czynników. Na nasz organizm jest nieustannie wystawiony na niebezpieczeństwo chorób nowotworowych, poprzez działanie niektórych leków lub działań leczniczych (prześwietlenia), pod wpływem ciężkich warunków pracy, niektórych pokarmów, zbyt intensywnego opalania się oraz pasożytów i infekcji wirusowych.

6

7 Czynniki związane z miejscem pracy i środowiskiem:
- duże zapylenie lub zadymienie miejsca pracy i środowiska, w którym mieszkamy - wysoka ilość spalin samochodowych, stosowanie pestycydów oraz picie nieprawidłowo uzdatnianej wody pitnej 

8

9 Symptomy choroby czyli na co zwracać szczególną uwagę
Ciągły ból głowy Powoli powiększające się węzły chłonne na szyi i pod pachami Jama ustna: białawe zabarwienia i zgrubienie błony śluzowej, małe niebolesne owrzodzenia na wargach i języku Przewlekła chrypa, trudności w połykaniu Ciągły kaszel, krwiste odksztuszanie, duszności Piersi: stwardnienie, guzek Ucisk, brak łaknienia, mięsowstręt, chudnięcie Układ pokarmowy: krwisty śluz, krew w kale Mdłości, wymioty, ogólne przygnębienie Powiększające się znamiona na skórze Narządy rozrodcze u kobiet: nieregulowane krwawienia, krwiste upławy Krwisty mocz, nieżyt pęcherza Częste parcie na pęcherz Zmiana wyglądu znamion barwnikowych Napady padaczki

10 Leczenie  nowotworów Nie należy do najprzyjemniejszych. Najstarszą metodą jest leczenie chirurgiczne. Obok niej stosuje się : radioterapię, czyli leczenie promieniowaniem jonizującym (promienie rentgena, gamma,  radu i inne)  chemioterapię, tj. leczenie środkami chemicznymi w celu zniszczenia komórek rozsianych po organizmie immunoterapię - leczenie środkami zmieniającymi odporność organizmu hormonoterapię - polegająca na blokowaniu produkcji, lub działania hormonów. Daje dobre wyniki w leczeniu raka sutka. Chirurgia onkologiczna- jest najstarszą i najbardziej skuteczną metoda leczenia nowotworów złośliwych.Polega ona na operacyjnym usunięciu nowotworu z organizmu. Zakres operacji zależy od stadium zaawansowania. Obecnie można lepiej planować leczenie operacyjne dzięki precyzyjnym metodom diagnostyki obrazowej między innymi tomografii komputerowej i rezonansu magnetycznego. Ponadto rzadziej stosuje się takie sposoby leczenia jak : działanie promieniami lasera, zamrażanie (kriochirurgia), elektrokoagulacja (koagulacja tkanek przy użyciu prądu elektrycznego

11 Między nami kobietami…

12 Rak piersi Czynniki ryzyka:
Przyczyny większości przypadków raka piersi nie są możliwe do ustalenia. Czynnikami podwyższającymi ryzyko zachorowania są m.in: starszy wiek, rodzinne występowanie raka piersi, pierwsza miesiączka we wczesnym wieku, menopauza w późnym wieku, pierwszy poród w starszym wieku, długotrwała hormonalna terapia zastępcza oraz stosowanie antykoncepcji hormonalnej przez kobiety będące nosicielkami mutacji genów BRCA-1 i BRCA-2.

13 Objawy: Rak sutka jest wykrywany zwykle jako namacalne, niebolesne zgrubienie w  piersi. Obecnie przesiewowe badania mammograficzne pozwalają na wykrycie raka zanim stanie się on wyczuwalny w badaniu palpacyjnym. Należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza, jeśli: pierś ma zmieniony kształt, na skórze piersi występują zmarszczenia, wciągnięcia, zmiana koloru, brodawka jest wciągnięta, zaczerwieniona lub ma owrzodzenie, z brodawki wydobywa się wydzielina, jest wyczuwalny guzek lub stwardnienie.

14 Badania przesiewowe: Najlepszą metodą wykrywania raka piersi we wczesnych stadiach zaawansowania jest prowadzenie badań przesiewowych (screening), które polegają na badaniu mammograficznym kobiet bez objawów klinicznych. Schemat badań kobiet bez objawów i dodatkowych czynników ryzyka Wiek kobiety Samobadanie Badanie lekarskie Mammografia 20-40 rok życia co 1 miesiąc co 36 miesięcy nie powyzej 40 roku życia co 12 miesięcy

15 Czym jest rak szyjki macicy?
Choroba Rak szyjki macicy wywoływany jest przez pewne typy powszechnie występującego wirusa zwanego HPV lub wirusem brodawczaka ludzkiego. Choroba polega na nieprawidłowym i niekontrolowanym rozroście komórek nabłonka szyjki macicy. Istnieje ponad 100 typów wirusa HPV. Większość z nich to typy niskiego ryzyka, które nie wywołują raka szyjki macicy. Typy wysokiego ryzyka jednakże mogą powodować rozwój nieprawidłowych komórek, prowadzący do powstania raka szyjki macicy. Pomimo faktu, że typy te są mniej powszechne, w przypadku kontaktu z nimi poprzez stosunek seksualny łatwo przenoszą się one z osoby na osobę.

16

17 Znaczenie badań cytologicznych
Regularne badanie jest najbardziej skutecznym sposobem wykrywania nieprawidłowych zmian komórkowych szyjki macicy, które mogą stanowić wczesne stadium raka szyjki macicy. Jednakże badanie cytologiczne nie zapobiega zakażeniu wirusem HPV, który wywołuje raka szyjki macicy. Pomaga ono natomiast w identyfikacji wczesnych oznak choroby. Pozwala to zatem na stosowanie odpowiedniej terapii.

18 „ABC” Profilaktyki

19 Działania profilaktyczne
Jeśli pragniemy bardziej chronić swoje zdrowie i życie, musimy przestrzegać pewnych zasad. Często również musimy trochę zmienić styl swojego życia – jednak ta zmiana często może uchronić nas przed zachorowaniem. Wyróżniamy następujące fazy profilaktyki PIERWOTNA – zapobiegnie: przeciwdziałanie powstawaniu choroby przez zmniejszenie wpływu czynników zwiększających ryzyko. WTÓRNA – wczesne wykrywanie: wykrywanie choroby w jak najwcześniejszym stadium rozwoju TRZECIORZĘDNA – leczenie, opieka po leczeniu i rehabilitacja – zmniejszenie ryzyka zgonu i stopnia inwalidztwa poprzez właściwą diagnostykę i leczenie przez rehabilitacje

20 Ważne jest, aby przestrzegać określonych poniżej zachowań żywieniowych:
należy odżywiać się jak najbardziej regularnie i nie jeść w pośpiechu spożywać jak najwięcej warzyw i owoców (zasada „5 porcji” dziennie) odpowiednia dawka niezbędnych witamin i pierwiastków, zwłaszcza jeżeli chodzi o  błonnik (około 30g dziennie) oraz wapń (1 g dziennie) unikanie nadmiernych ilości tłuszczów, zwłaszcza zwierzęcych (powinny stanowić nie więcej niż 30% kalorii z pożywienia) jedyne korzystnie wpływające na organizm tłuszcze zawierają kwasy tłuszczowe z grup Omega 3 (np. ryby) oraz Omega 7 (np. oliwa z oliwek), jednak nie można przesadzać z ilością dziennego spożywania tych produktów

21 Dieta śródziemnomorska
Dieta śródziemnomorska uznawana jest za najzdrowszą wśród diet. Można ją stosować przez całe życie. Pozwala utrzymać dobre zdrowie i znakomitą kondycję. Stosując dietę śródziemnomorską, spożywamy duże ilości warzyw i owoców, kasz, makaronów, ryb, owoców morza i pełnoziarnistego pieczywa. Te pokarmy są bogate w błonnik, witaminę C, mikro- i makroelementy oraz nienasycone kwasy tłuszczowe. Z codziennego menu należy zupełnie wykluczyć wieprzowinę. Do potraw dodajemy dużą ilość czosnku i cebuli, do sałatek, zup i sosów - oliwę z oliwek, zamiast masła i tłuszczu pochodzenia zwierzęcego.

22

23 A teraz trochę statystyk…

24

25

26

27

28

29

30 Dziękujemy za uwagę…