Wykład – Projektowanie systemów informatycznych

Prezentacja na temat: "Wykład – Projektowanie systemów informatycznych"— Zapis prezentacji:

1 Wykład – Projektowanie systemów informatycznych
Wymagania Dariusz Badura Wyższa Szkoła Technologii Informatycznych

2 Wymagania stawiane oprogramowaniu
Zagadnienia wymagań stawianych systemowi oprogramowania Różne sposoby wyrażania wymagań.

3 Podstawowe zagadnienia
Wymagania funkcjonalne i niefunkcjonalne Wymagania użytkownika Wymagania systemowe Dokumentowanie wymagań stawianych oprogramowaniu

4 Inżynieria wymagań Wymaganiami stawianymi systemowi są opisy usług i ich ograniczeń. Inżynierią wymagań określamy proces wynajdowania, analizowania, dokumentowania oraz sprawdzania usług i ograniczeń.

5 Co to jest wymaganie? Różne pojmowanie pojęcia wymaganie – nie jest ono stosowane konsekwentnie. Wymaganie jest czasami postrzegane jako zapisane na wysokim poziomie, abstrakcyjne określenie usług, które system powinien oferować, albo ograniczenie działania systemu. Inni określają wymaganie jako szczegółową, matematycznie formalną definicję funkcji systemu.

6 Typy wymagań Wymagania użytkownika Wymagania systemowe
wyrażenia w języku naturalnym oraz diagramy o usługach oczekiwanych od systemu oraz o ograniczeniach, w których system ma działać. Wymagania systemowe Szczegółowe ustalenie usługi systemu i ograniczenia. Dokumentacja wymagań systemowych, zwana czasem specyfikacją funkcjonalną, powinna być precyzyjna. Specyfikacja projektu oprogramowania Abstrakcyjny opis projektu oprogramowania, który jest podstawą bardziej szczegółowego projektu i implementacji.

7 Wymagania użytkownika systemu
Definicja wymagań użytkownika Interfejs użytkownika powinien umożliwiać wybór dostawcy z danych zawartych w bazie na podstawie nazwy lub numeru indetyfikatora. Specyfikacja wymagań systemowych 1.1 Użytkownik powinien mieć możliwość wyboru sposobu wyszukania dostawcy w bazie danych z listy bądź przez podanie jego numeru. 1.2 Wpisanie numeru dostawcy i potwierdzenie go przyciskiem <OK.> powoduje automatyczne wczytanie do interfejsu danych dostawcy o podanym numerze. 1.3 Wpisanie w polu <nazwa dostawcy> kolejnych liter spowoduje pojawienie się listy dostawców o zadanej sekwencji początkowych liter nazwy. 1.4 Wciśnięcie przycisku <Szukaj> wywoła obiekt-formatkę o charakterze listy pozwalające szukać dostawcy poprzez wybrane kryterium: nazwy, numeru, miejscowości. 1.5 Wybór przycisku <Nowy> spowoduje możliwość pełnej edycji dostawcy.

8 Czytelnicy różnych rodzajów specyfikacji
Menedżerowie klienta Użytkownicy systemu Inżynierowie klienta Menedżerowie zleceniobiorcy Architekci systemu Wymagania użytkownika Użytkownicy systemu Inżynierowie klienta Architekci systemu Twórcy oprogramowania Wymagania systemowe Inżynierowie klienta (być może) Architekci systemu Twórcy oprogramowania Specyfikacja Projektu oprogramowania

9 Wymagania stawiane systemom oprogramowania
Wymagania funkcjonalne Są stwierdzeniami, jakie usługi ma oferować system, jak ma reagować na określone dane wejściowe oraz jak ma się zachowywać w określonych sytuacjach. W niektórych wypadkach wymagania funkcjonalne określają, czego system nie powinien robić. Wymagania niefunkcjonalne To ograniczenia usług i funkcji systemu. Obejmują ograniczenia czasowe, ograniczenia dotyczące procesu tworzenia, standardy itd. Wymagania dziedzinowe Pochodzą z dziedziny zastosowania systemu odzwierciedlają jej charakterystykę. Mogą być funkcjonalne lub niefunkcjonalne.

10 Poziomy wymagań

11 Dobre wymaganie – właściwości
Kompletność Poprawność Wykonalność Konieczność Priorytet Jednoznaczność Weryfikowalność

12 Kompletność Każde wymaganie musi dokładnie i w pełni określać funkcjonalność, która powinna być dostarczona. Musi ono zawierać niezbędne informacje dla programisty, umożliwiające mu zaprojektowanie, a następnie zaimplementowanie tej funkcjonalności.

13 Poprawność Każde wymaganie musi odpowiednio definiować funkcjonalność, która ma zostać stworzona. Poprawność wymagania może być sprawdzona między innymi poprzez weryfikację jego treści przez osobę, która była jego autorem.

14 Wykonalność Musi istnieć możliwość zaimplementowania każdego wymagania przy wykorzystaniu dostępnych narzędzi, technologii uwzględniając przy tym ograniczenia systemu i jego środowiska. Aby uniknąć zdefiniowania niewykonalnych wymagań, zalecana jest współpraca programisty z analitykiem na etapie pozyskiwania wymagań. Programista posiada wiedzę pozwalająca stwierdzić, co może być zrobione w sensie technologii, a co może wymagać nakładu większych kosztów lub być niewykonalne przy przyjętych ograniczeniach. Podejście przyrostowe, bądź też prototypowanie jest dobrym sposobem, aby skutecznie ocenić wykonalność konkretnych wymagań.

15 Konieczność Każde wymaganie powinno dokumentować czynniki, które wpływają na fakt, że klient potrzebuje danej funkcji systemu, że wymaganie musi być zgodne z zewnętrznymi wymaganiami systemowymi lub standardami. Wymaganie powinno być pozyskane od źródła, które ma uprawnienia do specyfikowania tego wymagania.

16 Priorytet Każde wymaganie powinno mieć przypisany priorytet. Dzięki temu, można ocenić jak ważna dla klienta jest funkcjonalność związana z danym wymaganiem w projekcie. Oczywiście priorytety mogą być również ustalone w obrębie kolejnego cyklu, co umożliwia ocenienie, które wymagania powinny być zrealizowane w następnym przyroście. Podkreślmy, że jeżeli wszystkie wymagania mają określony priorytet jako wysoki, trudno jest podążać według budżet projektu, należy brać pod uwagę opóźnienia w realizacji, dodanie nowych wymagań, itp

17 Jednoznaczność Treść wymagania powinna być napisana w taki sposób, iż wszyscy czytelnicy mają taką samą jego interpretacje. Dlatego też wymaganie powinno być napisane w sposób prosty, zwięzły, bezpośredni, uwzględniając przy tym dziedzinę problemu. Po przeczytaniu wymagania, powinniśmy móc powiedzieć, czego dane wymaganie dotyczy oraz jaką funkcjonalność ma realizować. Pomocne może być wyspecyfikowanie wszystkich charakterystycznych dla danej dziedziny zwrotów w dokumencie „Słownik” (bądź też w sekcji słownikowej dokumentu wymagań).

18 Weryfikowalność Do każdego wymagania powinna istnieć możliwość ułożenia kilku testów lub użycia innych technik weryfikacji (inspekcje, demonstracje). Ma to umożliwić sprawdzenie, czy produkt poprawnie implementuje dane wymaganie. Jeżeli wymaganie nie jest weryfikowalne, należy sprawdzić czy pozyskano wszystkie niezbędne szczegóły wymagania.

19 Wymagania funkcjonalne
Wymagania funkcjonalne stawiane systemowi opisują funkcjonalność lub usługi, które system powinien oferować. Zależą od rodzaju tworzonego oprogramowania, spodziewanych użytkowników oprogramowania i rodzaju wytwarzanego systemu. Gdy mają postać wymagań użytkownika, ich opis jest zwykle bardziej ogólny, natomiast wymagania funkcjonalne systemowe szczegółowo definiują funkcje systemu, jego wejścia, wyjścia, wyjątki itd.

20 Przykłady wymagań systemowych
Użytkownik będzie mógł przeszukać zbiór wszystkich baz danych lub wybrać tylko ich podzbiór. System udostępni odpowiednie narzędzia do oglądania, aby użytkownik mógł czytać dokumenty z magazynu. Każde zamówienie będzie oznaczone unikatowym identyfikatorem (ORDE_ID), który będzie można skopiować do pamięci trwałej konta użytkownika.

21 Problemy wynikające z braku ścisłego określania specyfikacji wymagań
Natura programisty każe mu interpretować jednoznaczne wymagania tak, aby uprościć implementację. Zwykle nie jest to jednak to, czego chciał klient. Należy opracować nowe wymagania i dokonać zmian w systemie. Opóźnia to dostarczenie systemu i podnosi koszty. Rozważmy drugie na tej liście wymaganie stawiane systemowi biblioteki, które mówi o „odpowiednich narzędziach do oglądania”. Celem tego wymagania jest zapewnienie narzędzia do oglądania wszystkich tych formatów. Programista działający pod presją czasu może udostępnić po prostu narzędzie do oglądania tekstu i ogłosić spełnienie wymagania.

22 Kompletność i spójność specyfikacji wymagań funkcjonalnych
W zasadzie specyfikacja wymagań funkcjonalnych stawianych systemowi powinna być kompletna i spójna. Kompletność oznacza, że wszystkie potrzebne użytkownikowi usługi powinny być zdefiniowane. Spójność oznacza, że wymagania nie powinny mieć sprzecznych definicji. W praktyce w wypadku wielkich złożonych systemów nie da się osiągnąć kompletności i spójności. Przyczynami tego są swoista złożoność tych systemów oraz fakt, że różne punkty widzenia są związane ze sprzecznymi potrzebami.

23 Wymagania niefunkcjonalne
Mogą definiować ograniczenia systemu, takie jak możliwości urządzeń wejścia-wyjścia i reprezentacje danych używane przez interfejsy systemu. Przykładami wymagań stawianych procesowi są specyfikacja standardów jakości, których należy użyć w procesie, stwierdzenie, że projekt należy opracować za pomocą konkretnego zbioru narzędzi CASE, i opis procesu, którego należy przestrzegać. Wymagania niefunkcjonalne wynikają z potrzeb użytkownika, ograniczeń budżetowych, strategii firmy, konieczności współpracy z innymi systemami sprzętu lub oprogramowania, czynników zewnętrznych.

24 Klasyfikacja wymagań niefunkcjonalnych
Wymagania produktowe Określają zachowanie produktu. Przykładami są wymagania efektywnościowe dotyczące szybkości działania systemu i jego zapotrzebowania na pamięć, wymagania niezawodności. Wymagania organizacyjne Wynikają ze strategii i procedur w firmie klienta i w firmie wytwórcy. Wymagania zewnętrzne Ta szeroka kategoria mieści wszystkie wymagania wynikające z czynników zewnętrznych. Obejmują m.in. wymagania współpracy, które definiują interakcje systemu z systemami innych firm i wymagania prawne.

25 Typy wymagań niefunkcjonalnych
Wymagania niefunkcjonalne Wymagania produktowe Wymagania organizacyjne Wymagania zewnętrzne Wymagania współpracy Wymagania etyczne Wymagania sprawnościowe Wymagania niezawodności Wymagania przenośności Wymagania prawne Wymagania użyteczności Wymagania dostawy Wymagania implementacyjne Wymagania standardów Wymagania efektywnościowe Wymagania pamięciowe Wymagania ochrony prywatności Wymagania zabezpieczeń

26 Przykłady wymagań niefunkcjonalnych
Wymaganie produktowe 4.C.8 Wszelka niezbędna komunikacja między środowiskiem wspomagającym programowanie w Adzie (APSE) i użytkownikiem powinna dać się wyrazić za pomocą standardowego zestawu symboli Ady. Wymaganie organizacyjne Proces tworzenia systemu i końcowe dokumenty powinny być zgodne z procesem i produktami zdefiniowanymi w standardzie XYZCo-SP-STAN-95. Wymaganie zewnętrzne 7.6.5 System nie powinien ujawniać operatorom żadnych danych osobowych klientów oprócz nazwisk i numerów identyfikacyjnych

27 Problemy związane z wymaganiami niefunkcjonalnymi
Powszechnie występującym problemem z wymaganiami niefunkcjonalnymi jest fakt, że czasem trudno je zweryfikować. Mogą one być zapisywane w sposób odzwierciedlający ogólne dążenia klienta, takie jak łatwość użycia, zdolność do naprawy awarii i szybka reakcja na działania użytkownika. To jednak zostawia bardzo duży margines do interpretacji.

28 Przykłady Cel systemu Weryfikowalne wymaganie niefunkcjonalne
System powinien być łatwy w użyciu dla doświadczonych kontrolerów, a sposób jego organizacji powinien zmniejszać liczbę błędów użytkownika. Weryfikowalne wymaganie niefunkcjonalne Doświadczeni kontrolerzy powinni móc używać wszystkich funkcji systemu po szkoleniu trwającym dwie godziny. Po tym szkoleniu średnia liczba błędów robionych przez doświadczonych użytkowników nie powinna przekroczyć dwóch dziennie.

29 Miary do specyfikowania wymagań niefunkcjonalnych
Właściwość Miara Liczba przetworzonych transakcji na sekundę Czas reakcji na zdarzenie wywołane przez użytkownika Czas odświeżenia ekranu Szybkość Kilobajty Liczba układów pamięci Rozmiar Czas szkolenia Liczba okien pomocy Łatwość użycia Średni czas bez awarii Prawdopodobieństwo niedostępności Częstość błędów Dostępność Niezawodność Czas uruchamiania po awarii Ułamek zdarzeń powodujących awarie Prawdopodobieństwo zniszczenia danych po awarii Solidność Procent poleceń zależnych od platformy Liczba docelowych systemów Przenośność

30 Trudności z określeniem wymagań
Klienci mogą nie być w stanie przetłumaczyć swoich celów na wymagania ilościowe. Wymagania niefunkcjonalne są często sprzeczne lub powiązane z innymi wymaganiami funkcjonalnymi. W zasadzie należy odróżnić wymagania funkcjonalne i niefunkcjonalne w dokumentacji wymagań. W praktyce jest to jednak trudne.

31 Wymagania dziedzinowe
Wymagania dziedzinowe wynikają bardziej z dziedziny zastosowania systemu niż z konkretnych potrzeb użytkowników. Mogą być nowymi wymaganiami funkcjonalnymi, ograniczać istniejące wymagania funkcjonalne albo ustalać sposób wykonywania konkretnych obliczeń. Wymagania dziedzinowe są istotne, ponieważ odzwierciedlają podstawy dziedziny zastosowania. Jeśli nie są spełnione, to system nie może działać w sposób zadowalający.

32 Przykład: wymagania stawiane systemowi biblioteki
Wszystkie bazy danych powinny być dostępne przez jednolity interfejs użytkownika, którego podstawą jest standard Z39.50. Ze względu na ochronę praw autorskich niektóre dokumenty należy składać natychmiast po ich otrzymaniu. Zależnie od wymagań użytkownika, dokumenty te będą drukowane lokalnie na serwerze systemowym i przekazywane do rąk czytelnika albo wysyłane na drukarkę sieciową.

33 Wymagania dziedzinowe z systemu bezpieczeństwa ruchu pociągów
Tempo zmniejszania prędkości pociągu jest wyznaczane następująco: Dpociągu = Dsterowania + Dnachylenia przy czym Dnachylenia wynosi 9,81m/s2 * wyrównane nachylenie/alfa, a 9,81m/s2 /alfa są znane dla różnych typów pociągów .

34 Zasadnicze problemy z wymaganiami dziedzinowymi
Są one wyrażone za pomocą języka specyficznego dla dziedziny zastosowania, co sprawia, że inżynierowie oprogramowania często ich nie rozumieją. Eksperci z danych dziedzin często mogli pominąć te informację, ponieważ po prostu jest dla nich oczywista. Może nie być jednak oczywista dla twórców systemu, którzy mogą to wymaganie zaimplementować w sposób niesatysfakcjonujący.

35 Wymagania użytkownika
Wymagania użytkownika stawiane systemowi powinny określać wymagania funkcjonalne i niefunkcjonalne tak, aby były zrozumiałe dla użytkowników systemu, którzy nie mają szczegółowej wiedzy technicznej. Należy je zapisywać w języku naturalnym, używając formularzy i prostych intuicyjnych diagramów.

36 Problemy z językiem naturalnym
Brak jasności Czasem trudno jest wyrażać się w języku naturalnym precyzyjnie i jednoznacznie bez czynienia dokumentów gadatliwymi i nieczytelnymi. Sprzeczność wymagań Trudno jest jasno rozgraniczać wymagania funkcjonalne, wymagania niefunkcjonalne, cele systemu i elementy projektu. Łączenie wymagań Kilka różnych wymagań może być zapisanych razem jako jedno wymaganie.

37 Przykład: wymaganie stawiane bazie danych
4.A.5 Baza danych powinna wspomagać generowanie obiektów sterujących i konfiguracyjnych, tzn. obiektów, które same są grupami innych obiektów bazy danych. Udogodnienia do sterowania konfiguracją powinny umożliwiać dostęp do obiektów w pewnej wersji grupy za pomocą niepełnej nazwy.

38 Przykład: wymaganie użytkownika stawiane siatce edytora
2.6 Udogodnienia siatki. Przez opcje panelu sterowania użytkownik może uaktywnić siatkę w centymetrach lub w calach, która będzie pomagała w umieszczaniu bytów na diagramie. Siatka może być włączona i wyłączona w dowolnej chwili sesji edycji; to samo dotyczy przełączania między calami i centymetrami. Opcja siatki będzie dostępna w widoku „zmniejsz, aby dopasować”, ale liczba linii siatki będzie wówczas zmniejszona, aby uniknąć zapełnienia małego diagramu liniami siatki.

39 Problemy przy stawianiu wymagań
Jeśli wymagania użytkownika zawierają zbyt wiele informacji, to ograniczają wolność twórców systemu w wyborze innowacyjnych rozwiązań oraz utrudniają zrozumienie wymagań. Uzasadnienia związane z wymaganiami są istotne. Pomagają wytwórcom i konserwatorom systemu w zrozumieniu, dlaczego takie wymaganie się pojawiło, i w ocenie wpływu zmiany tego wymagania. Szczegóły implementacyjne nie powinny pojawić się bez informacji dotyczących działania części systemu.

40 Definicja siatki w edytorze
2.6 Siatka 2.6.1 Edytor będzie udostępniał siatkę, tzn. matrycę linii pionowych jako tło okna edytora. Ta sama siatka powinna być pasywna, tzn. za układanie bytów odpowiada użytkownik. Uzasadnienie: Siatka pomaga użytkownikowi w tworzeniu schludnego diagramu ze starannie poukładanymi bytami. Chociaż siatka aktywna, przy której byty przeskakują do linii siatki, może być użyteczna, jednak wówczas układ diagramu jest nieprecyzyjny. Użytkownik jest najwłaściwszą osobą do decydowania o położeniu bytów. Specyfikacja: ECLIPSE/WS/Tools/DE/FS Punkt 5.6

41 Wymagania użytkownika wobec dodawania węzłów
3.5.1 Dodawanie węzłów do projektu Edytor będzie udostępniał użytkownikom udogodnienia do dodawania do swoich projektów węzłów określonego typu Sekwencja czynności, które prowadzą do dodania węzła, powinna być następująca: 1. Użytkownik powinien wybrać typ węzła, jaki należy dodać 2. Użytkownik powinien przesunąć wskaźnik do przybliżonego miejsca nowego węzła na diagramie i zalecić dodanie symbolu węzła w tym punkcie 3. Użytkownik powinien następnie przeciągnąć węzeł do jego ostatecznego położenia Uzasadnienie: Użytkownik jest najwłaściwszą osobą do decydowania o położeniu węzłów na diagramie. Takie podejście daje użytkownikowi całkowite panowanie nad wyborem typu węzła i jego umiejscowieniem Specyfikacja: ECLIPSE/WS/Tools/DE/FS Punkt 3.5.1

42 Rady do zapisywania wymagań użytkownika
Opracuj standardowy format i spraw, aby wszystkie definicje wymagań były z nim zgodne. Konsekwentnie używaj pojęć językowych. W szczególności rozróżnij wymagania obowiązkowe od wskazanych. Stosuj wyróżnienia (wytłuszczenia, kursywy) do zaznaczania głównych części wymagania. Unikaj, jak tylko się da, żargonu komputerowego.

43 Wymagania systemowe Wymagania systemowe są bardziej szczegółowymi opisami wymagań użytkownika. Mogą być podstawą kontraktu na implementacje systemu, powinny być zatem pełną i niesprzeczną specyfikacją całego systemu. Są traktowane przez inżynierów oprogramowania jako punkt wyjścia do projektowania systemu. Specyfikacja wymagań systemowych może zawierać różne modele systemu.

44 Wymagania, a projekt W dokumentacji wymagań można zdefiniować wstępną architekturę systemu, aby nadać specyfikacji odpowiednia strukturę. Wymagania systemowe są zorganizowane zgodnie z podziałem na podsystemy wchodzące w skład systemu. W większości wypadków systemy muszą współpracować z innymi istniejącymi systemami. Ograniczają one projekt, co implikuje dodatkowe wymagania stawiane nowemu systemowi. Użycie specyficznego projektu może być zewnętrznym wymaganiem systemowym.

45 Zapis wymagań systemowych w języku naturalnym
Niejednoznaczność języka naturalnego prowadzi do nieporozumień. Jackson (1995) daje wyśmienity przykład takiej sytuacji, opisując symbole wyświetlane przez ruchome schody. Mówią one „buty trzeba założyć” i „psy trzeba nieść” Specyfikacje wymagań są zbyt elastyczne. Tę samą rzecz można wyrazić na kilka sposobów. Do czytelnika należy stwierdzenie, czy dwa wymagania są takie same, czy też się od siebie różnią. Nie ma łatwego podziału wymagań w języku naturalnym na moduły. Znalezienie wszystkich powiązanych wymagań może być trudne.

46 Notacje specyfikacji wymagań
Notacja Opis Strukturalny język To podejście polega na definiowaniu standardowych formularzy naturalny i szablonów do wyrażania specyfikacji wymagań Języki opisu W tym podejściu używa się języka podobnego do języka programowania, projektu ale z bardziej abstrakcyjnymi elementami do specyfikowania wymagań poprzez model operacyjny systemu Notacje graficzne Do definiowania wymagań funkcjonalnych stawianych systemowi używa się języka graficznego z tekstowymi dopiskami. Ostatnio używa się przypadków użycia (Jacobsen i inni,1993). Specyfikacje Są to notacje oparte na pojęciach matematycznych, takich jak skończone matematyczne maszyny stanowe lub zbiory. Takie jednoznaczne specyfikacje zmniejszają spory na temat funkcjonalności między klientem a zleceniobiorcą. Większość klientów jednak nie rozumie formalnych specyfikacji i jest niechętna przyjęciu ich jako kontraktu na budowę systemu.

47 Strukturalny język naturalny
Strukturalny język naturalny jest ograniczoną postacią języka naturalnego, przeznaczoną do zapisywania wymagań systemowych. Zaleta tego podejścia jest to, że zachowując wyrazistość i zrozumiałość języka naturalnego potrafi zapewnić w jednolitość specyfikacji. Notacje oparte na języku strukturalnym mogą ograniczać używaną terminologię i obejmować szablony do specyfikowania wymagań systemowych. Zawierają zwykle konstrukcje sterujące podobne do spotykanych w językach oprogramowania i graficzne wyróżnienia do podziału specyfikacji.

48 Formularz do definiowania wymagań funkcjonalnych
Opis specyfikowanej funkcji lub bytu. Opis jej danych wejściowych i źródło ich pochodzenia. Opis jej danych wyjściowych i miejsce ich przeznaczenia. Określenie, z których innych bytów się korzysta. Jeśli użyto podejścia funkcjonalnego, to należy określić warunek początkowy, który musi być prawdziwy przed wywołaniem tej funkcji, oraz warunek końcowy, który musi być prawdziwy po wywołaniu funkcji. Opis efektów ubocznych operacji (jeśli występują).

49 Specyfikacja wymagań systemu z użyciem standardowego formularza
Formatka wymagań funkcjonalnych Nazwa Projektu Data pozyskania informacji i autor: Identyfikator: Priorytet Funkcja (nazwa): Punkt widzenia - aktor Opis. Dane wejściowe Źródło Dane wyjściowe Przeznaczenie Wymagania Warunek początkowy Warunek końcowy Warunek niezmienności Efekty uboczne

50 Specyfikacje wymagań w PDL
Niejednoznaczności charakterystycznych dla języka naturalnego można uniknąć przez opisywanie wymagań operacyjnie za pomocą języka opisu programów (Program Description Language, PDL). Jest on podobny do języków programowania takich jak Java i Ada. Proponuje się używać PDL w dwóch następujących sytuacjach: Gdy operacja jest specyfikowana jako ciąg prostszych akcji, których kolejność wykonania jest istotna. Opisy takich sekwencji w języku naturalnym są czasami mylące, zwłaszcza gdy te ciągi obejmują zagnieżdżone warunki i pętle. Gdy trzeba wyspecyfikować interfejsy sprzętowe i programowe. W wielu wypadkach interfejsy między podsystemami są definiowane w specyfikacji wymagań systemowych. PDL umożliwia definiowanie typów i obiektów interfejsowych.

51 Część opisu działania bankomatu za pomocą PDL
Class Bankomat { // tu deklaracje public static void main (String args []) throws ZłaKarta { try { taKarta.odczytaj(); //może zgłosić wyjątek ZłaKarta pin = Klawiatura.odczytajPin();próby =1; while (!ta Karta.pin.equals(pin) & próby < 4) { pin = Klawiatura.odczytajPin(); próby = próby + 1; } if (!taKarta. pin.equals(pin)) throw new ZłaKarta („Zły PIN”); toSaldo = taKarta.odczytajSaldo(); do { Ekran.pytanie(„Wybierz usługę”); usługa = Ekran.dotkniętyKlawisz(); switch (usługa) { case Usługi.wypłataZPokwitowaniem: wymaganePokwitowanie = true;

52 Pewne wady użycia PDL do specyfikowania wymagań
Język używany do zapisu specyfikacji może nie być wystarczająco wyrazisty, aby określić funkcjonalność systemu. Notacja jest zrozumiała jedynie dla osób, które znają podstawy języków programowania, ale można ją połączyć z użyciem strukturalnego języka naturalnego.

53 Specyfikacja interfejsów
Większość systemów oprogramowania musi współdziałać z innymi systemami, które już zaimplementowano i zainstalowano w ich środowisku. Taka sytuacja wymaga precyzyjnego wyspecyfikowania interfejsów pomiędzy nowym systemem a już działającymi systemami. Trzy typy interfejsów: interfejsy proceduralne; struktury danych, które są przekazywane między podsystemami; reprezentacje danych. Formalne notacje umożliwiają definiowanie interfejsów w sposób jednoznaczny, ale ich wyspecjalizowana natura oznacza, że są niezrozumiałe bez odrębnego szkolenia.

54 Opis interfejsu serwera drukowania za pomocą PDL opartego na Javie

55 Dokumentacja wymagań stawianych oprogramowaniu
Dokumentacja wymagań stawianych oprogramowaniu (nazywana czasem specyfikacją wymagań stawianych oprogramowaniu lub Software Requirements Specification, SRS) jest oficjalną deklaracją tego, co jest wymagane od wytwórców systemu. Powinna zawierać zarówno wymagania użytkownika stawiane systemowi, jak i szczegółową specyfikacje wymagań systemowych Nie jest projektem. Powinna opisywać co system ma robić, a nie jak to robić.

56 Użytkownicy dokumentacji wymagań Klienci systemu Menedżerowie
Określają wymagania i czytają je, aby sprawdzić, czy odpowiadają ich potrzebom. Określają także zmiany wymagań. Klienci systemu Używają dokumentacji wymagań do planowania oferty budowy systemu i do planowania procesu jego tworzenia Menedżerowie Używają wymagań, aby zrozumieć, jaki system ma być zbudowany Inżynierowie systemów Używają wymagań, aby opracować testy zatwierdzające system Inżynierowie testów systemu Użytkownicy dokumentacji wymagań Używają wymagań jako pomocy w zrozumieniu systemu i związków między jego częściami Inżynierowie pielęgnacji systemów

57 Wymagania, które powinny być spełnione przez dokumentację wymagań
Powinna określać zachowanie systemu jedynie z zewnątrz. Powinna określać ograniczenia implementacji. Powinno być łatwo ją zmieniać. Powinna być informatorem dla konserwatorów systemu. Powinna obejmować przewidywania przyszłego cyklu życia systemu. Powinna charakteryzować akceptowalne relacje na niepożądane zdarzenia.

58 Standard wymogów IEEE 1. Wstęp
1.1. Przeznaczenie tej dokumentacji wymagań 1.2. Zakres produktu 1.3 Definicje, akronimy i skróty 1.4. Odnośniki 1.5. Przegląd pozostałej części dokumentu 2. Ogólny opis 2.1 Wizja produktu 2.2 Funkcje produktu 2.3 Charakterystyka użytkowników 2.4 Ogólne ograniczenia 2.5 Założenia i zależności 3. Szczegółowe wymagania 4. Dodatki 5. Skorowidz

59 Struktura dokumentacji wymagań
Przedmowa Wstęp Słownik Definicja wymagań użytkownika Architektura systemu Specyfikacja wymagań systemowych Modele systemu Ewolucja systemu Dodatki Skorowidz

60 Główne tezy wykładu W wymaganiach stawianych systemowi oprogramowania ustala się co system powinien robić, oraz definiuje ograniczenia działania i implementację. Wymagania funkcjonalne to charakterystyki usług, które system ma oferować, albo opisy sposobu przeprowadzania pewnych obliczeń. Wymagania niefunkcjonalne dzieli się na wymagania produktowe, które ograniczają budowany system, wymagania procesu, które dotyczą procesu tworzenia, oraz wymagania zewnętrzne. Zwykle są powiązane z pojawiającymi się właściwościami systemu, a zatem stosują się do systemu jako całości.