Prawda kontra precyzja w ekonomii T. Mayer Dwa typy głównego nurtu w ekonomii.

Prezentacja na temat: "Prawda kontra precyzja w ekonomii T. Mayer Dwa typy głównego nurtu w ekonomii."— Zapis prezentacji:

1 Prawda kontra precyzja w ekonomii T. Mayer Dwa typy głównego nurtu w ekonomii

2 Prawda kontra precyzja Wszyscy zgadzają się z opinią, że ważne i znaczące problemy powinno rozwiązywać się w sposób jak najbardziej precyzyjny i rygorystyczny Często jednak przy wyjaśnianiu pewnych problemów, zdarza się, że musimy dokonać wyboru pomiędzy prawdą (i trafnością) z jednej strony, a precyzją z drugiej Pytanie: Dlaczego tak się dzieje?

3 Prawda kontra precyzja Precyzja i trafność nie są tym samym Przykład: Na przylądku Dorszowym, gdzie życie przebiega bez pośpiechu i w sposób nieuregulowany, możecie w czerwcu zapytać rzemieślnika, kiedy przyjedzie naprawić wasz płot. Jeżeli odpowie kiedyś na jesieni, jest to trafne, lecz nie precyzyjne. Jeżeli odpowie o godzinie 10 przed południem 2 października, jest to precyzyjne, ale nie trafne – na pewno bowiem 2 października ryba będzie brała, a on będzie poza domem, w swojej łodzi. Andrew Kamarck

4 Dwa typy głównego nurtu w ekonomii Dziedziny, często zwane naukami dzielą swój przedmiot na dwa sposoby: 1) poziomo – według obszarów badawczych (np. biologia i geologia) 2) pionowo – według stopnia abstrakcji (np. fizyka i inżynieria, albo fizjologia i medycyna) W ten sposób możliwe jest stosowanie różnych kryteriów na poszczególnych stopniach

5 Dwa typy głównego nurtu w ekonomii Ekonomię (tak jak wszystkie nauki społeczne) dzielimy poziomo: Obejmuje ona: 1)matematyczny formalizm 2)pracę empiryczno – naukową 3)zastosowanie do poszczególnych problemów praktycznych Podział ten sprawia, że jesteśmy skłonni przyjmować niewłaściwe stany rygoryzmu

6 Dwa typy głównego nurtu w ekonomii W ramach wyrażenia teoria można wyróżnić dość szeroki zakres twierdzeń: od niskiego stopnia uogólnień obserwacji do sformułowań wysoko abstrakcyjnych. Ponieważ zachodzi między nimi pewna ciągłość, można przeprowadzić rozróżnienie między: 1)teorią formalistyczną 2)teorią empiryczno – naukową

7 Dwa typy głównego nurtu w ekonomii Teoria formalistyczna: -duża rola elegancji oraz logicznego rygoru -w czystej postaci jest ona zbiorem teorematów -ekonomiści formalistyczni stosują matematykę i logikę według swoich własnych wzorców - nie traktują oni matematyki jedynie jako wygodnego narzędzia, lecz przywiązują dużą wagę do jej elegancji, uniwersalności, zwięzłości oraz prezentacji sformalizowanej Zastosowanie matematyki jako modelu, a nie tylko jako narzędzia, ma kilka konsekwencji: -oszczędność aksjomatów staje się głównym przedmiotem starań -dowód empiryczny odgrywa niewielką (jeśli w ogóle) jakąś rolę -wiedzę buduje się metodycznie – wysuwa się wnioski tylko z tych posunięć, które już zostały sprawdzone, lub z aksjomatów

8 Dwa typy głównego nurtu w ekonomii Teoria empiryczno – naukowa: -za model przyjmuje nauki przyrodnicze -stosuje matematykę ale tylko jako dogodne narzędzie -duże znaczenie empirycznej sprawdzalności danej teorii, oraz zakresu w jakim dana teoria podnosi nasze zrozumienie tego, co faktycznie obserwujemy -naukowcy empiryczni nie są niewolnikami pierwszych zasad Nauka rzadko czyni postępy przez schodzenie w dół od pierwszych zasad; jej postępowanie i rozszerzanie się przebiega w inny sposób. Zaczynamy od empirycznych prawidłowości i przechodzimy wstecz do coraz bardziej skomplikowanych hipotez i teorii. (Karl Brenner) -ekonomiści empiryczni są skłonni postępować opierając się raczej na tym co jest jedynie wysoce prawdopodobne, niż na tym co zostało ustalone ponad wszelką wątpliwość

9 Dwa typy głównego nurtu w ekonomii Czy postępowanie ekonomistów empiryczno- naukowych jest nienaukowe? Maurice Allais : Sama tylko logiczna, a nawet matematyczna dedukcja pozostaje bezwartościowa w kategoriach poznawania rzeczywistości, jeśli nie wiąże się ściśle z tą rzeczywistością. (…) Jakakolwiek byłaby to teoria, jeśli nie sprawdza się w świetle dowodów empirycznych, nie posiada wartości naukowej i należy ją odrzucić. Phyllis Deane: Formułowanie rozumowania w kategoriach matematycznych wyjaśnia je tylko tym, którzy nabyli już biegłość w tym języku. Ale nawet dla tych, którzy znają go biegle, nadawanie logice teorii ekonomicznej wodoszczelnego charakteru jest ćwiczeniem o ograniczonej wartości, jeśli nie jest oczywiste, że teoria ta dotyczy realnego systemu gospodarczego, który stara się opisać.

10 Dwa typy głównego nurtu w ekonomii Inne powszechnie stosowane sposoby klasyfikacji ekonomii: 1)ekonomia matematyczna i ekonomia literacka 2)ekonomia empiryczna i teoretyczna 3)czysta teoria i teoria stosowana 4)ekonomiści zainteresowani teorią (nauką) oraz ekonomiści zainteresowani polityką 5)brytyjska i amerykańska tradycja ekonomii (Hahn) 6)ekonomia marshallowska i ekonomia walrasowska (Friedman)

11 Dwa typy głównego nurtu w ekonomii Krytyka teorii formalistycznej: -duża część środków publicznych przeznaczana jest na badania ekonomiczne, dlatego też ekonomiści zobowiązani są dostarczać coś pożytecznego i nie powinni jedynie zabawiać się grami dla własnej rozrywki Terence Hutchinson: mnożenie wysoce abstrakcyjnych formuł lub modeli z uwagi na ewentualność, że pewnego dnia mogłyby (czego nikt nie wie) znaleźć jakieś zastosowanie w realnym świecie, nie wydaje się przekonywujące jako uzasadnienie dodatkowe działalności, której początkowo broniono jako dobrej zabawy

12 Dwa typy głównego nurtu w ekonomii Obrona teorii formalistycznej: -badania formalistyczne tworzą wiedzę, a wiedzę ceni się całkiem w oderwaniu od jej instrumentalnej stosowalności w praktyce -formalistyczna działalność badawcza jest czymś więcej niż tylko dobrą grą – bezpośrednio lub pośrednio jest ona działalnością praktyczną -mimo, że skrajna działalność formalistyczna jest nieefektywną drogą zdobywania wiedzy empirycznej, to jednak nie jest ona zerowa -istnieją przykłady, że czyste badania w ekonomii mają lub mogą mieć ważne implikacje praktyczne -ekonomia formalistyczna może przeciwdziałać naturalnej tendencji do pośpiesznych rozwiązań praktycznych problemów za pomocą niedostatecznie przemyślanych pomysłów

13 Dwa typy głównego nurtu w ekonomii Krytyka ekonomii empiryczno-naukowej: -brak rygoru przez co jest niewiele lepsza od zgadywanki -nie jest ona i nie może być autentyczną nauką – przez udawanie, że rozumiemy więcej niż faktycznie wiemy, wzbudzamy przekonanie, że umiemy manipulować gospodarką, co często prowadzi do katastrofalnych rezultatów

14 Dwa typy głównego nurtu w ekonomii Obrona ekonomii empiryczno-naukowej: -ktoś powinien podejmować decyzje, jeżeli to nie ekonomiście będą służyć radą, to będą to robić politycy i dziennikarze, którzy znają się na tym jeszcze mniej -mimo, że empiryczna weryfikacja jest trudniejsza w ekonomii niż w fizyce, niekoniecznie oznacza, że należy skierować więcej wysiłków na teorię formalną

15 Dwa typy głównego nurtu w ekonomii Dlaczego ekonomiści wybierają badania empiryczno-naukowe? Możliwe przesłanki : 1)brak niezbędnego wykształcenia i zdolności matematycznych 2)na badania empiryczno – naukowe przeznacza się więcej środków finansowych 3)na wybór może mieć wpływ poczucie zadowolenia, wynikającego z pełnienia doradztwa dla celów polityki

16 Dwa typy głównego nurtu w ekonomii Dlaczego ekonomiści wybierają ekonomię formalistyczną? 1)nacisk na formalizm w czasie recenzowania prac, który przeradza się w egoistyczny interes pracownika badawczego 2)większy prestiż ekonomii formalistycznej Pytanie: Dlaczego ekonomia formalistyczna cieszy się tak wysokim prestiżem?

17 Dwa typy głównego nurtu w ekonomii Dlaczego ekonomia formalistyczna cieszy się tak wysokim prestiżem? 1) przekonanie, że matematyczna ekonomia jest trudniejsza od ekonomii stosowanej Ale: nie ma obiektywnego miernika, mogącego porównać względną trudność którejś z tych dziedzin 2) przekonanie, że teoretycy formalistyczni są zdolniejsi od teoretyków empiryczno – naukowych Ale: nie można określić czy studenci, których przyciąga ekonomia formalistyczna, są generalnie lepsi od studentów wybierających ekonomię empiryczną

18 Dwa typy głównego nurtu w ekonomii Dlaczego ekonomia formalistyczna cieszy się tak wysokim prestiżem? 3) Jest to wynik pewnego zamętu: -uznanie matematyki za stygmat nauki, w związku z czym ekonomia formalistyczna ze swoim zmatematyzowaniem jest ekonomią naukową -zamieszanie wokół hipotez niższego rzędu – przekonanie, że to te dziedziny, które zajmują się bardziej abstrakcyjnymi hipotezami, tworzą teorię, która później jest wykorzystywana w naukach stosowanych

19 Dwa typy głównego nurtu w ekonomii Podsumowanie: Zarówno ekonomia formalistyczna jak i empiryczno-naukowa, są ważne i potrzebne. Względna waga, jaka należy się tym dwu rodzajom badań, stanowi niezwykle trudny problem, ponieważ w głównej mierze decydują o tym upodobania. Mimo, iż obie wnoszą wartościowy wkład do nauki, jednak kryteriom formalistycznym przypisuje się zbyt dużą rolę w ocenach teorii. Na taką sytuację wpływa kilka czynników. Są to przede wszystkim: egoistyczny interes zawodowy, przekonanie o większych zdolnościach ekonomistów formalistycznych oraz pewne pomieszanie pojęć