OPEN ACCESS A PRAWO AUTORSKIE

Prezentacja na temat: "OPEN ACCESS A PRAWO AUTORSKIE"— Zapis prezentacji:

1 OPEN ACCESS A PRAWO AUTORSKIE
Biblioteka Główna PG - Open Access Week 26 października 2011 r.

2 OPEN ACCESS ≠ DOMENA PUBLICZNA
ZASADY OPEN ACCESS LICENCJE TYPU COPYLEFT COPYRIGHT A COPYLEFT COPYLEFT - IDEA I PRAKTYKA CREATIVE COMMONS RODZAJE LICENCJI CC STOSOWANIE LICENCJI CC

3 DOMENA PUBLICZNA OPEN ACCESS
dostęp powszechny, darmowy, natychmiastowy dostęp poprzez Internet do informacji zapisanej cyfrowo prawo do czytania, kopiowania, drukowania, przechowywania ściśle wiążę się z typem czasopism naukowych i repozytoriów cyfrowych DOMENA PUBLICZNA twórczość wolna od ograniczeń majątkowych praw autorskich powstaje w związku z upływem czasu od śmierci twórcy powstaje z mocy prawa (akty normatywne, idee…) odnośni się do wszystkich rodzajów utworów

4 wzrost znaczenia inicjatyw otwartego dostępu
tzw. kurczenie się domeny publicznej

5 OPEN ACCESS: OA związany jest z ruchem naukowym Open Access Movement, który rozwija się od lat 90. i działa na rzecz budowy otwartego modelu komunikacji naukowej, oznacza prawo do czytania, kopiowania, drukowania, przechowywania publikacji, nie oznacza zrzeczenia się praw majątkowych przez twórców, podmiot uprawniony (autor/wydawnictwo) może postawić warunki korzystania z utworu zgodne z zasadami open access, podmiot uprawniony może udostępnić utwór na zasadzie licencji copyleft, podmiot uprawniony może nie stosować licencji, a jedynie podać politykę/regulamin korzystania z publikowanych materiałów.

6 LICENCJE TYPU COPYLEFT
system licencjonowania praw autorskich, zezwalający na modyfikację i udostępnianie utworu, rodzaj umowy między autorami i potencjalnymi czytelnikami, zezwalającej im na wszystko co mieści się w pojęciu otwartego dostępu, jednak narzucającej różnego rodzaju obowiązki, system został stworzony w roku 1984 przez Richarda Stallmana na użytek oprogramowania, obecnie używany również dla innych utworów, w pierwszym etapie zastrzega się prawa autorskie do danej pracy tak, jak w przypadku copyright w następnym etapie zezwala się wszystkim zainteresowanym na dowolne kopiowanie, dystrybuowanie oraz modyfikowanie danej pracy lub pracy pochodnej jednocześnie wszelkie zmiany i dalsze udostępnianie MUSZĄ BYĆ również objęte klauzulą copyleft,

7 all rights reserved all rights reversed „zastrzeżenie wszelkich praw”
COPYRIGHT „porzucenie wszelkich ograniczeń” COPYLEFT all rights reversed

8 IDEA: stworzenie twórczości, która będzie się rozprzestrzeniać; jednocześnie ten proces nie będzie zablokowany przez ponowne zastrzeżenie wszystkich praw autorskich do niej na zasadzie copyright stworzenie utworu objętego copyright udostępnienie na zasadzie copyleft wykorzystanie i dalsze udostępnienie pod warunkiem zastosowania systemu copyleft ZASTOWANIE: wykorzystanie systemu copyleft można znaleźć w projektach opracowujących typy licencji: GNU - GNU GPL, GNU LGPL oraz GNU FDL, a także w licencji FAL, FreeBSD, Mozilla; dla działalności wydawniczej duże znaczenie ma inicjatywa Creative Commons

9 CREATIVE COMMONS organizacja typu non-profit,
some rights reserved organizacja typu non-profit, celem jest stworzenie uniwersalnych, zasad korzystania w możliwie nieskrępowany sposób z twórczości innych osób, creative commons wprowadza „pewne prawa zastrzeżone”, organizacja udostępnia gotowe typu licencji na korzystanie z utworów, projekt iCommons – celem jest dostosowanie treści licencji do prawa poszczególnych krajów, Polska przystąpiła do projektu w 2005 r.

10 RODZAJE LICENCJI CC UZNANIE AUTORSTWA (BY) UŻYCIE NIEKOMERCYJNE (NC)
zezwala się na kopiowanie, dystrybucję, wyświetlanie i użytkowanie dzieła i wszelkich jego pochodnych pod warunkiem umieszczenia informacji o twórcy UŻYCIE NIEKOMERCYJNE (NC) zezwala się na kopiowanie, dystrybucję, wyświetlanie i użytkowanie dzieła i wszelkich jego pochodnych tylko w celach niekomercyjnych BEZ UTWORÓW ZALEŻNYCH (ND) zezwala się na kopiowanie, dystrybucję, wyświetlanie tylko dokładnych (dosłownych) kopii dzieła, niedozwolone jest jego zmienianie i tworzenie na jego bazie pochodnych NA TYCH SAMYCH WARUNKACH (SA) zezwala się na kopiowanie, dystrybucję, wyświetlanie i użytkowanie pochodnych dzieł, pod warunkiem że będą one opublikowane na takiej samej licencji kombinacje warunków, np. CC-BY-NC licencja CC Uznanie Autorstwa – Użycie Niekomercyjne

11 STSOWANIE LICENCJI CC stosowanie licencji CC jest dobrowolne,
licencje typu CC muszą być zgodne z prawem krajowym, utwór udostępniany na zasadzie licencji CC musi przytaczać tekst licencji lub jego URL oraz informacje o autorstwie, licencja typu CC0 – jednostronne zrzeczenie się twórcy wszelkich praw, jakich można się zrzec wg prawa; w Polsce nie można się zrzec praw autorskich osobistych, wydawane są kolejne wersje licencji typu CC (1.0, 2.0, 2.5, 3.0), w projekcie Wikimedia Commons znajduje się ok. plików na licencjach CC; w Internecie co najmniej plików.

12 Literatura i przydatne strony: