Copyright © Jerzy R. Nawrocki Standardy serii ISO 9000 Inżynieria oprogramowania II Wykład.

Prezentacja na temat: "Copyright © Jerzy R. Nawrocki Standardy serii ISO 9000 Inżynieria oprogramowania II Wykład."— Zapis prezentacji:

1 Copyright © Jerzy R. Nawrocki Standardy serii ISO 9000 Jerzy.Nawrocki@put.poznan.pl www.cs.put.poznan.pl/jnawrocki/io Inżynieria oprogramowania II Wykład 5

2 J.Nawrocki, ISO 9000 Sprawdzian – zadanie 1 Inspekcje Fagana mogą dotyczyć projektu i kodu. W pewnym przedsięwzięciu zdecydowano się przeprowadzić tylko inspekcje kodu. Szacowany rozmiar oprogramowania wynosi 2600 SLOC. Jak jest minimalna liczba spotkań inspekcyjnych, jakie trzeba zaplanować, przy założeniu, że trzymamy się zaleceń Fagana?

3 J.Nawrocki, ISO 9000 Inspekcje FaganaDesignDesignCodeCodeUnittestUnittest I1I1 I2I2 I3I3

4 J.Nawrocki, ISO 9000 Inspekcje Fagana Omówienie (zespół) 500 niepotrzebne Przygotowanie (indyw.) 100 125 Inspekcja (zespół) 130 150 Naprawa 50 60 Sprawdzenie - - I1I1I1I1 I2I2I2I2 Prędkość (loc/h)

5 J.Nawrocki, ISO 9000 Inspekcje Fagana Omówienie (zespół) 500 niepotrzebne Przygotowanie (indyw.) 100 125 Inspekcja (zespół) 130 150 Naprawa 50 60 Sprawdzenie - - I1I1I1I1 I2I2I2I2 Prędkość (loc/h)

6 J.Nawrocki, ISO 9000 Inspekcje Fagana Omówienie (zespół) 500 niepotrzebne Przygotowanie (indyw.) 100 125 Inspekcja (zespół) 130 150 Naprawa 50 60 Sprawdzenie - - I1I1I1I1 I2I2I2I2 Prędkość (loc/h) Spotkanie inspekcyjne <= 2 godz Omówienie= 2600/500 godz. Inspekcja= 2600/130 godz. Razem= 5.2 + 20 = 25.2 godz.

7 J.Nawrocki, ISO 9000 Sprawdzian – zadanie 2 Pewne przedsięwzięcie programistyczne zostało uznane (na etapie planowania) za przeciętne. Po przeanalizowaniu modelu post-architektonicznego wykonawcy doszli do wniosku, że trzeba będzie napisać ok. 10 000 SLOC w C++. Typowość i zarządzanie ryzykiem oceniono jako wysokie ( High ). Pozostałe czynniki skali oceniono jako bardzo wysokie ( Very High ). Jaka będzie pracochłonność tego przedsięwzięcia przy założeniu, że harmonogram będzie budowany bez specjalnej presji czasu?

8 J.Nawrocki, ISO 9000 Model post-architektoniczny PM NS = A Size E i=1 16 EM i gdzie E = B + 0.01 i=1 5 SF i Wartości A, B skalibrowane na podstawie 161 projektów: A = 2.94 B = 0.91 Size w KSLOC Dla przeciętnego projektu EM i = 1. 0 i=1 5 SF i 31.6 PM NS = 2.94 Size E gdzie 0.91 E 1.226

9 J.Nawrocki, ISO 9000 Sprawdzian – zadanie 2 Pewne przedsięwzięcie programistyczne zostało uznane (na etapie planowania) za przeciętne. Po przeanalizowaniu modelu post-architektonicznego wykonawcy doszli do wniosku, że trzeba będzie napisać ok. 10 000 SLOC w C++. Typowość i zarządzanie ryzykiem oceniono jako wysokie ( High ). Pozostałe czynniki skali oceniono jako bardzo wysokie ( Very High ). Jaka będzie pracochłonność tego przedsięwzięcia przy założeniu, że harmonogram będzie budowany bez specjalnej presji czasu?

10 J.Nawrocki, ISO 9000 Czynniki skali, SF i Typowość Elastyczność Zarz. ryzykiem Spójność zespołu Dojrzałość proc. Very low LowNomi nal HighVery high Extra high 6.204.963.722.481.240.00 5.074.053.042.031.010.00 7.075.654.242.831.410.00 5.484.383.292.191.100.00 7.806.244.683.121.560.00 i=1 5 SF i = 8.98 9

11 J.Nawrocki, ISO 9000 Model post-architektoniczny PM NS = A Size E i=1 16 EM i gdzie E = 0.91 + 0.01*9 = 1 Wartości A, B skalibrowane na podstawie 161 projektów: A = 2.94 B = 0.91 Size w KSLOC Dla przeciętnego projektu EM i = 1. 0 i=1 5 SF i 31.6 PM NS = 2.94 10 1 30 gdzie 0.91 E 1.226

12 J.Nawrocki, ISO 9000 Sprawdzian – zadanie 3 W metodyce PRINCE2 wykorzystywane są cztery rejestry. Podaj ich nazwy

13 J.Nawrocki, ISO 9000 Zdefiniowanie mechanizmów kontroli Planowanie jakości Planowanie projektu Dopracowanie spojrzenia biz. i czynników ryzyka Założenie plików projektu Scalenie dokumentu rozpocz. IP1IP2IP3 IP4IP5 IP6 IP Plan jakości projektu Plan projektu Spojrzenie biznesowe Mechaniz- my kontr. Plan komunikacji Dokument rozpoczęcia projektu Rejestr jakości Rejestr spraw Raport doświadczeń

14 J.Nawrocki, ISO 9000 Projektowanie planu Definiowanie i analiza produktów Identyfikacja czynności i zależności Analizowanie ryzyka PL1PL2PL3 PL6 Hierarchiczna struktura produktów Opisy produktów Szeregowanie Diagram przepływu produktów Szacowanie PL4PL5 Lista czynności Zależności między czynnościami Oszacowanie czynności Harmonogram Rejestr ryzyka

15 J.Nawrocki, ISO 9000 Sprawdzian – zadanie 4 Wej-wyjNumeryczne Krótka Średnia Długa Z danych historycznych wynikają następujące przedziały długości metod: Oto dane historyczne pokazujące szacowane i rzeczywiste rozmiary programów oraz ich rzeczywistą pracochłonność (niestety, współczynnik korelacji, r, między szacowanym rozmiarem a rzeczywistą pracochłonnością jest mniejszy niż 0.7):

16 J.Nawrocki, ISO 9000 Sprawdzian – zadanie 4 ProgramRozmiar szacowany Rozmiar rzeczyw. Prac. rzeczywist a 11 0001 500500 24 0006 0004 000 310 000 1 000 44 0006 0004 000 51 0001 500500 Razem20 00025 00010 000 Korzystając z metody PROBE, oszacuj pracochłonność (estymata punktowa) realizacji programu składającego się z 50 krótkich metod numerycznych i 50 długich metod wej-wyj. Należy przyjąć, że współczynnik regresji liniowej 1 (dla oszacowania rozmiaru) wynosi 1.2, a wartość 0 jest równa +800.

17 J.Nawrocki, ISO 9000 Sprawdzian – zadanie 4 Wej-wyjNumeryczne Krótka Średnia Długa Z danych historycznych wynikają następujące przedziały długości metod: Oto dane historyczne pokazujące szacowane i rzeczywiste rozmiary programów oraz ich rzeczywistą pracochłonność (niestety, współczynnik korelacji, r, między szacowanym rozmiarem a rzeczywistą pracochłonnością jest mniejszy niż 0.7): Rep= sqrt(3*12) = 6 Rep= sqrt(32*128) = 64 X = 50 * 6 + 50 * 64 = 50* 70 = 3 500

18 J.Nawrocki, ISO 9000 Sprawdzian – zadanie 4 ProgramRozmiar szacowany Rozmiar rzeczyw. Prac. rzeczywist a 11 0001 500500 24 0006 0004 000 310 000 1 000 44 0006 0004 000 51 0001 500500 Razem20 00025 00010 000 Korzystając z metody PROBE, oszacuj pracochłonność (estymata punktowa) realizacji programu składającego się z 50 krótkich metod numerycznych i 50 długich metod wej-wyj. Należy przyjąć, że współczynnik regresji liniowej 1 (dla oszacowania rozmiaru) wynosi 1.2, a wartość 0 jest równa +800. Y = 1 * X + 0 Y = 1.2 * 3 500 + 800 = 4 200 + 800 = 5 000

19 J.Nawrocki, ISO 9000 Sprawdzian – zadanie 4 ProgramRozmiar szacowany Rozmiar rzeczyw. Prac. rzeczywista 11 0001 500500 24 0006 0004 000 310 000 1 000 44 0006 0004 000 51 0001 500500 Razem20 00025 00010 000 Korzystając z metody PROBE, oszacuj pracochłonność (estymata punktowa) realizacji programu składającego się z 50 krótkich metod numerycznych i 50 długich metod wej-wyj. Należy przyjąć, że współczynnik regresji liniowej 1 (dla oszacowania rozmiaru) wynosi 1.2, a wartość 0 jest równa +800. Pracochłonność = Y / Średnia prod. Pracochłonność = 5 000 / 2.5 = 2 000 Średnia prod.= 2.5 LOC/godz.

20 J.Nawrocki, ISO 9000 Sprawdzian – zadanie 5 Dana jest następująca sieć Petriego:

21 J.Nawrocki, ISO 9000 Które sekwencje odpaleń przejść są możliwe? t1t1 t2t2 t3t3 t4t4 t5t5..... t 1 t 4 t 5 t 4 t 5

22 J.Nawrocki, ISO 9000 Które sekwencje odpaleń przejść są możliwe? t1t1 t2t2 t3t3 t4t4 t5t5..... t 1 t 4 t 5 t 4 t 5

23 J.Nawrocki, ISO 9000 Które sekwencje odpaleń przejść są możliwe? t1t1 t2t2 t3t3 t4t4 t5t5..... t 1 t 4 t 5 t 4 t 5

24 J.Nawrocki, ISO 9000 Które sekwencje odpaleń przejść są możliwe? t1t1 t2t2 t3t3 t4t4 t5t5..... t 1 t 4 t 5 t 4 t 5

25 J.Nawrocki, ISO 9000 Które sekwencje odpaleń przejść są możliwe? t1t1 t2t2 t3t3 t4t4 t5t5..... t 1 t 4 t 5 t 4 t 5

26 J.Nawrocki, ISO 9000 Które sekwencje odpaleń przejść są możliwe? t1t1 t2t2 t3t3 t4t4 t5t5..... t 1 t 4 t 5 t 4 t 5

27 J.Nawrocki, ISO 9000 Które sekwencje odpaleń przejść są możliwe? t1t1 t2t2 t3t3 t4t4 t5t5..... t 1 t 4 t 5 t 4 t 5

28 J.Nawrocki, ISO 9000 Audytor Dobrzy ISO 9001 Kryte- ria Źli

29 J.Nawrocki, ISO 9000 Audytor Dobrzy ISO 9001 Kryte- ria Źli

30 J.Nawrocki, ISO 9000 Plan wykładu Historia normy ISO 9001:2000 Zasady zarządzania jakością Główne elementy normy Słabe punkty ISO 9001 Kontrola jakości Szacowanie rozmiaru i Standardy serii ISO 9000 Modele CMM/CMMI Inżynieria wymagań Zarządzanie projektami Personal Software Process Team Software Process Zwinne metodyki Rational Unified Process Projekty dyplomowe

31 J.Nawrocki, ISO 9000 Plan wykładu Historia normy ISO 9001:2000 Zasady zarządzania jakością Główne elementy normy Słabe punkty ISO 9001 Kontrola jakości Szacowanie rozmiaru i Standardy serii ISO 9000 Modele CMM/CMMI Inżynieria wymagań Zarządzanie projektami Personal Software Process Team Software Process Zwinne metodyki Rational Unified Process Projekty dyplomowe

32 J.Nawrocki, ISO 9000 Historia normy ISO 9001:2000 1920s: Standard amunicyjny, UK 1950s: Admirał Rickover i 18 źródeł problemów z jakością

33 J.Nawrocki, ISO 9000 Admirał Hymen G. Rickover Wielu ludzi twierdziło, że dzisiejsze ISO 9000 wywodzi się z [brytyjskiego] standardu amunicyjnego z lat 20-tych. My jednak skłonni jesteśmy wierzyć, że faktyczny początek ISO 9000 miał prawdopodobnie miejsce w trakcie amerykańskiego programu [budowy] łodzi podwodnej Polaris w drugiej połowie lat 50-tych, gdy admirał Hymen G. Rickover [..] był sfrustrowany opóźnieniami spowodowanymi defektami, błędami i ogólnym brakiem jakości. (-) Ray Tricker, Bruce Sherring-Lucas ISO 9001:2000 in Brief

34 J.Nawrocki, ISO 9000 Admirał Hymen G. Rickover Urodzony 27 stycznia 1900 roku w Polsce Ukończył Akademię Marynarki w 1922 roku USS LaVallette i USS Nevada Studia podyplomowe z Elektrotechniki 1930: szkolenie na łodziach podwodnych II Wojna: Dyrektor Sekcji Elektrycznej Biura Okrętów 1947: szkolenie nuklearne 1949: Dyrektor Oddziału Reaktorów Nuklearnych Marynarki Wojennej 1955: Pierwsza nuklearna łódź podwodna USS Nautilus Zmarł 8 lipca 1986 roku

35 J.Nawrocki, ISO 9000 Admirał Hymen G. Rickover 18 źródeł problemów z jakością: Stosowanie złych materiałów Złe wymiary elementów Kłopoty z integracją elementów pochodzących od różnych dostawców Brak umiejętności wytwarzania Brak kontroli jakości wyrobów końcowych Nieznany status produktów Brak działań naprawczych.

36 J.Nawrocki, ISO 9000 Historia normy ISO 9001:2000 1979: BS 5750 dot. systemów jakości; 20 czynników jakości 1987: Normy ISO 9000 dot. Systemów zarządzania jakością 1994: ISO 9000:1994 2000: ISO 9001:2000 – istotna zmiana 2001: PN-EN ISO 9001 2004: ISO 90003 1920s: Standard amunicyjny, UK 1950s: Admirał Rickover i 18 źródeł problemów z jakością

37 J.Nawrocki, ISO 9000 Plan wykładu Historia normy ISO 9001:2000 Zasady zarządzania jakością Główne elementy normy Słabe punkty ISO 9001 Kontrola jakości Szacowanie rozmiaru i Standardy serii ISO 9000 Modele CMM/CMMI Inżynieria wymagań Zarządzanie projektami Personal Software Process Team Software Process Zwinne metodyki Rational Unified Process Projekty dyplomowe

38 J.Nawrocki, ISO 9000 Zasady zarządzania jakością ISO 9000:2000 Systemy zarządzania jakością – Podstawy i terminologia

39 J.Nawrocki, ISO 9000 Zasady zarządzania jakością 1. Orientacja na klienta Kto jest klientem (np. uczelni, firmy inf.)? Klient pozorny : Użytkownik Klient (kto płaci?)

40 J.Nawrocki, ISO 9000 Zasady zarządzania jakością 2. Przywództwo Przywództwo : Formalne (np. Prezes) Nieformalne (dzięki autorytetowi) Formalni przywódcy są często jak ptaki.

41 J.Nawrocki, ISO 9000 Zasady zarządzania jakością 3. Zaangażowanie ludzi W GOW (gospodarce opartej na wiedzy) najważniejszym zasobem są ludzie (wysoko wykształceni specjaliści). Zaangażowanie: Ekstensywne (np. nadgodziny) Intensywne (np. twórcze podejście).

42 J.Nawrocki, ISO 9000 Zasady zarządzania jakością 4. Podejście procesowe Proces: Zbiór działań wzajemnie powiązanych lub wzajemnie oddziałujących, które przekształcają wejścia w wyjścia. Proces Wej.Wyjście Zasoby

43 J.Nawrocki, ISO 9000 Zasady zarządzania jakością 4. Podejście procesowe Wyrób: Wynik procesu Procedura : Ustalony sposób przeprowadzenia procesu Przedsięwzięcie : Jednostkowy proces z określonymi wymaganiami i ograniczeniami dot. czasu, kosztów i innych zasobów. Proces Wej.Wyjście Zasoby

44 J.Nawrocki, ISO 9000 Zasady zarządzania jakością 5. Podejście systemowe do zarządzania Zarządzanie wzajemnie powiązanymi procesami Warunek skuteczności: zidentyfikowanie procesów i ich zrozumienie. Rekrutacja na studia Kształcenie Promocja karier

45 J.Nawrocki, ISO 9000 Zasady zarządzania jakością 5. Podejście systemowe do zarządzania Zarządzanie wzajemnie powiązanymi procesami Warunek skuteczności: zidentyfikowanie procesów i ich zrozumienie. Wymagania Projekt Implementacja

46 J.Nawrocki, ISO 9000 Zasady zarządzania jakością 6. Ciągłe doskonalenie Planuj: Zdefiniuj i przeanalizuj problem, znajdź rozwiązanie, przygotuj plan Wykonaj: Wdróż rozwiązanie Sprawdź: Monitoruj wyniki Działaj: Podejmij działania korygujące, standaryzuj proces, podejmij refleksję. Plan Do Act Check

47 J.Nawrocki, ISO 9000 Zasady zarządzania jakością 7. Podejmowanie decyzji na podstawie faktów Statystyczna kontrola procesów Jakie fakty mają być podstawą do podejmowania decyzji? GQM: G oal (cel) Q uestion (pytanie) M etrics (miara).

48 J.Nawrocki, ISO 9000 Zasady zarządzania jakością 8. Wzajemnie korzystne powiązania z dostawcami Win/win or no deal Za jakość płacimy teraz; Za bylejakość płacimy potem i więcej.

49 J.Nawrocki, ISO 9000 Plan wykładu Historia normy ISO 9001:2000 Zasady zarządzania jakością Główne elementy normy Słabe punkty ISO 9001 Kontrola jakości Szacowanie rozmiaru i Standardy serii ISO 9000 Modele CMM/CMMI Inżynieria wymagań Zarządzanie projektami Personal Software Process Team Software Process Zwinne metodyki Rational Unified Process Projekty dyplomowe

50 J.Nawrocki, ISO 9000 Główne elementy normy ISO 9000:2000 Systemy zarządzania jakością – Podstawy i terminologia ISO 9001:2000 Systemy zarządzania jakością – Wymagania ISO 9004:2000 Systemy zarządzania jakością – Wytyczne doskonalenia funkcjonowania

51 J.Nawrocki, ISO 9000 Dokumentacja w ISO 9001 Polityka jakości i cele jakości Celem naszej firmy jest wspomaganie naszych klientów we wprowadzania nowoczesnych rozwiązań informatycznych najwyższej jakości. Korzystając z najnowszych metod i narzędzi staramy się, aby nasze systemy informatyczne były wolne od defektów i zgodne z oczekiwaniami naszych klientów.

52 J.Nawrocki, ISO 9000 Dokumentacja w ISO 9001 Polityka jakości i cele jakości Księga jakości Zakres systemu zarządzania jakością (SZJ). Udokumentowane procedury SZJ lub odwołania do nich. Opis interakcji między procesami SZJ.

53 J.Nawrocki, ISO 9000 Dokumentacja w ISO 9001 Polityka jakości i cele jakości Księga jakości Udokumentowane procedury wymagane przez standard Kontrola dokumentów (przeglądy, zatwierdzania i zarządzanie zmianą). Kontrola zapisów....

54 J.Nawrocki, ISO 9000 Dokumentacja w ISO 9001 Polityka jakości i cele jakości Księga jakości Udokumentowane procedury wymagane przez standard Plany jakości, udokumentowane procedury, instrukcje pracy Zapisy Dostarczanie dowodów zgodności z wymaganiami i efektywnego działania SZJ.

55 J.Nawrocki, ISO 9000 Główne części normy ISO 9001:2000 4 System zarządzania jakością (dokumentacja) 5 Odpowiedzialność kierownictwa 6 Zarządzanie zasobami 7 Realizacja wyrobu 8 Pomiary, analiza i doskonalenie ISO 9001:2000

56 J.Nawrocki, ISO 9000 7. Realizacja wyrobu 7.1 Planowanie realizacji wyrobu 7.2 Procesy związane z klientem 7.3 Projektowanie i rozwój 7.4 Zakupy 7.5 Produkcja i dostarczanie usługi 7.6 Nadzorowanie wyposażenia do monitorowania i pomiarów ISO 9001:2000

57 J.Nawrocki, ISO 9000 Plan wykładu Historia normy ISO 9001:2000 Zasady zarządzania jakością Główne elementy normy Słabe punkty ISO 9001 Kontrola jakości Szacowanie rozmiaru i Standardy serii ISO 9000 Modele CMM/CMMI Inżynieria wymagań Zarządzanie projektami Personal Software Process Team Software Process Zwinne metodyki Rational Unified Process Projekty dyplomowe

58 J.Nawrocki, ISO 9000 Problemy z ISO 9001 Zabieg marketingowy Brak elastyczności działania ISO Zbyt dużo dokumentacji Zbyt ogólne Udokumentowane = lepsze

59 J.Nawrocki, ISO 9000 Plan wykładu Historia normy ISO 9001:2000 Zasady zarządzania jakością Główne elementy normy Słabe punkty ISO 9001 Kontrola jakości Szacowanie rozmiaru i Standardy serii ISO 9000 Modele CMM/CMMI Inżynieria wymagań Zarządzanie projektami Personal Software Process Team Software Process Zwinne metodyki Rational Unified Process Projekty dyplomowe

60 J.Nawrocki, ISO 9000 Pytania?

61 J.Nawrocki, ISO 9000 Ocena wykładu 1. Wrażenie ogólne (1 - 6) 2. Za szybko czy za wolno? 3. Czy dowiedziałeś się czegoś ważnego? 4. Co i jak poprawić?

62 J.Nawrocki, ISO 9000 Plan wykładu Historia normy ISO 9001:2000 Zasady zarządzania jakością Główne elementy normy Słabe punkty ISO 9001 Kontrola jakości Szacowanie rozmiaru i Standardy serii ISO 9000 Modele CMM/CMMI Inżynieria wymagań Zarządzanie projektami Personal Software Process Team Software Process Zwinne metodyki Rational Unified Process Projekty dyplomowe