Alergia na lateks Dr n med. Anna Zawadzka-Gralec Warszawa 2013.

Prezentacja na temat: "Alergia na lateks Dr n med. Anna Zawadzka-Gralec Warszawa 2013."— Zapis prezentacji:

1 Alergia na lateks Dr n med. Anna Zawadzka-Gralec Warszawa 2013

2 Charakterystyka alergenu
Lateks to produkt naturalny otrzymywany z drzewa Hevea brasiliensis wykorzystywany do produkcji gumy Naturalny lateks jest mlekopodobną emulsją zwierającą lipidy, fosfolipidy, węglowodany, poliizopropeny oraz białka Początkowo uważano, że w gumie uczulają przede wszystkim związki drobnocząsteczkowe (przyspieszacze wulkanizacji, przeciwutleniacze), W latach 80 XX wieku stwierdzono, że uczula także lateks, obecnie wiadomo, że białka powodujące nadwrażliwość natychmiastową są tylko zanieczyszczeniem naturalnego lateksu Białka lateksu to jednocześnie alergeny kontaktowe, jak i wziewne

3 Źródła lateksu Najczęściej uczulają rękawice gumowe
oraz dreny, cewniki, maski chirurgiczne, kroplomierze, gumki do polerowania plomb, bandaże elastyczne, prezerwatywy Rzadziej uczula bielizna, obuwie, płaszcze przeciwdeszczowe, termosy, baloniki, rakiety tenisowe

4 Podstawowe pojęcia Definicja Alergia na lateks
Nadwrażliwość (uczulenie)na lateks -obecność w organizmie badanego swoistych IgE skierowanych przeciwko alergenom lateksu potwierdzona badaniami in vivo (prick test) lub in vitro (badanie surowicy) Alergia na lateks Reakcja nadwrażliwości alergicznej w wyniku nieprawidłowej odpowiedzi układu immunologicznego na alergeny lateksu prowadząca do ujawnienia objawów klinicznych

5 Mechanizmy immunologiczne
Charakter reakcji na lateks: Najczęściej typ I wg Gella i Coombsa (IgE-zależny, natychmiastowy) Rzadziej typ IV wg Gella i Coombsa (reakcja opóźniona) Rzadko rekcje toksyczne

6 Czynniki i grupy ryzyka
Główne czynniki ryzyka to: -długotrwała , powtarzająca się ekspozycja na alergeny lateksu -atopia -alergia pokarmowa -współwystępowanie wyprysku(ułatwiona penetracja alergenu) Główne grupy ryzyka: -pracownicy zakładów przetwarzających lateks -pracownicy systemu ochrony zdrowia -dzieci z rozszczepem kręgosłupa oraz z przepuklinami rdzeniowymi (częste interwencje chirurgiczne)

7 Epidemiologia Ograniczone i często rozbieżne dane dane epidemiologiczne W badaniach Obojskiego częstość nadwrażliwości na lateks w populacji ogólnej wynosiła 0-4,36%, a grupie dzieci z rozszczepem kręgosłupa i przepuklinami rdzenia kręgowego sięgała 32,4% Alergia na lateks występowała z częstością 3,4%wśród personelu medycznego i 18,8% u dzieci z rozszczepem kręgosłupa Wzrost częstości występowania alergii na lateks jest związany z rozwojem przemysłu samochodowego (opony) oraz z wprowadzeniem licznych produktów zawierających związki gumy do gospodarstw domowych oraz powszechne stosowanie profilaktyka AIDS w wielu krajach świata ( w USA po roku 1986 nastąpił dwukrotny wzrost wydatków na zakup rękawic lateksowych)

8 Obraz kliniczny Szeroka gama objawów klinicznych
Objawy będące konsekwencją alergii typu natychmiastowego mogą obejmować skórę, oczy, górne i dolne drogi oddechowe, a także reakcje uogólnione Niekiedy obserwuje się u chorych stopniowe ujawnianie się kolejnych objawów alergii na lateks określane mianem ,,marszu alergii na lateks” Typowa sekwencja objawów w alergii na lateks Początek choroby pokrzywka kontaktowa- wystąpienie rumienia, bąbli i świądu w czasie kilku minut od kontaktu z lateksem. Reakcja często wykracza poza miejsce oddziaływania alergenu Sekwencja objawów nieżyt nosa, alergiczne zapalenie spojówek, obrzęk naczynioruchowy, astma oskrzelowa, uogólniona reakcja anafilaktyczna

9 Obraz kliniczny Najczęściej obserwuje się wymienioną sekwencję objawów klinicznych, jednak u niektórych chorych astma oskrzelowa czy wstrząs anafilaktyczny mogą być pierwszymi objawami alergii na lateks W manifestacji klinicznej pewną rolę może odgrywać droga penetracji alergenu Kontakt ze skórą czy błonami śluzowymi→ objawy miejscowe Inhalacja lateksu na drobinach talku z rękawiczek→reakcja spojówek lub błon śluzowych dróg oddechowych Wstrzyknięcie alergenu dożylnie lub domięśniowo (lateksowy korek fiolki zawierającej lek do iniekcji) → wstrząs anafilaktyczny Uwaga! Każda ekspozycja także skórna może wywołać reakcję uogólnioną

10 Opóźnione reakcje alergiczne
w alergii na lateks Wyprysk jest najczęściej spowodowany substancjami dodanymi do lateksu , rzadziej samym lateksem Obraz kliniczny obejmuje występowanie zmian skórnych w postaci rumienia, grudek wysiękowych i pęcherzyków Zmiany chorobowe pojawiają się najczęściej po upływie 2-3dni od ekspozycji, a ich występowanie jest ograniczone do miejsca kontaktu

11 Diagnostyka alergii na lateks
Diagnostyką należy objąć osoby, u których występują typowe objawy kliniczne zwłaszcza osoby z grup ryzyka Etapy 1 Szczegółowy wywiad uwzględniający ekspozycję na alergen oraz związek objawów klinicznych z tą ekspozycją Etap 2 Potwierdzenie obecności w skórze lub surowicy swoistych IgE W przypadkach wątpliwych (rozbieżność pomiędzy wywiadem a wynikami badań diagnostycznych) należy wykonać próby prowokacyjne z rękawiczką i ewentualnie prowokacyjną próbę wziewną

12 Skórny test prowokacyjny
w alergii na lateks Najczęściej stosuje się test z rękawiczką lateksową Zaleca się nałożenie fragmentu rękawiczki na zmoczoną skórę na 15-20minut Następnie dokonuje się odczytu i należy kontynuować przez 60 minut Reakcja klasyczna to: rumień, świąd, bąble pokrzywkowe Uwaga! W czasie prowokacji może wystąpić reakcja uogólniona o charakterze wstrząsu anafilaktycznego

13 Postępowanie lecznicze
Podstawowe znaczenie ma profilaktyka Prewencja pierwotna Unikanie kontaktu z alergenem-ze względu na powszechne występowanie lateksu- w praktyce nie jest możliwe Prewencja wtórna Unikanie wszelkiej ekspozycji na lateks przez osoby ze stwierdzonym uczuleniem Wczesna diagnostyka alergologiczna u osób z grup ryzyka

14 Postępowanie lecznicze
Chorzy ze stwierdzoną alergią powinni bezwzględnie unikać jakiejkolwiek ekspozycji na lateks Dotyczy to przede wszystkim: -procedur medycznych(leczenie operacyjne, stomatologiczne, zabiegi diagnostyczne).W razie konieczności możliwe jest stworzenie ,,środowiska wolnego od lateksu” -życia codziennego(unikanie rękawiczek, prezerwatyw i innych przedmiotów zawierających lateks, w przypadku dzieci należy unikać smoczków oraz nadmuchiwania balonów ) Farmakoterapia w alergii na lateks nie odbiega od standardów stosowanych w leczeniu innych reakcji alergicznych, a zakres i intensywność leczenia zależy od obrazu klinicznego choroby

15 Zalecenia dotyczące diety
Ze względu na podobieństwa antygenowe pomiędzy białkami lateksu, a antygenami niektórych produktów żywnościowych u osób uczulonych mogą lateks mogą występować objawy nadwrażliwości po spożyciu Bananów, kiwi, awokado, papai, fig, kiwi, pomidorów, gryki i ziemniaków, a nawet grzybów pleśniowych -jest to alergia krzyżowa

16 Literatura Wojciech Mędrala,, Podstawy alergologii” Górnicki Wydawnictwo Medyczne, Wrocław 2006, rozdz.1.6 Edward Rudzki ,,Alergeny”, Medycyna Praktyczna , Kraków, 2008, rozdz. Alergeny wziewne-lateks