Lesław Michnowski Członek Komitetu Prognoz “Polska 2000 Plus” przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk

Prezentacja na temat: "Lesław Michnowski Członek Komitetu Prognoz “Polska 2000 Plus” przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk"— Zapis prezentacji:

1 Cywilizacja Życia i Miłości w ujęciu programowania wizyjnego – backcasting

2 Lesław Michnowski Członek Komitetu Prognoz “Polska 2000 Plus” przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk

3 Backcasting. WIZYJNE. wieloetapowe. programowanie strategiczne
Backcasting WIZYJNE wieloetapowe programowanie strategiczne (Nadler, APOLLO) Michnowski L. 2003, Analiza zmienności w kształtowaniu strategii trwałego rozwoju (sustainable development):

4 Backcasting - An intuitive scenario-based technique of planning that works "backward" from desired goals to possible alternative pathways to achieve these goals. In high-stakes risk, backcasting is used to identify alternatives for safe paths toward progress. The process is heuristic, in that it attempts to discover novel ways to achieve hard safety goals. See also alternatives assessment. Alternatives assessment - In high-stakes risk management, the identification, and implementation, of safe (i.e., naturally risk-free) pathways to progress. Alternatives assessment helps prevent risk dilemmas by addressing potential high-stakes risk before they become entrenched. Mark Jablonowski, Planning for Balance, Making the Choice for a Safer Future SwiftRiver Press, 2010

5 BXVI: „Z wielką precyzją (…) Marks (…) przedstawił drogę do rewolucji – (…) miały (…) zostać zniesione wszystkie sprzeczności (…) WSZYSCY MIELI CHCIEĆ DLA SIEBIE NAWZAJEM DOBRA. (…) fundamentalny błąd Marksa.(…) Wskazał on bardzo precyzyjnie, w jaki sposób dokonać przewrotu. Nie powiedział jednak, jak sprawy miały się potoczyć potem. Spe salvi, pp

6 Jan Paweł II: (1) BUDOWAĆ RAZEM, jeśli chce się UNIKNĄĆ ZAGŁADY WSZYSTKICH; (2) zapewnić „prawdziwy ROZWÓJ całego człowieka i WSZYSTKICH ludzi”; (3) stworzyć ekonomię społeczną, która będzie kierowała funkcjonowaniem rynku tak, by było to korzystne dla DOBRA WSPÓLNEGO; (4) ukształtować CYWILIZACJĘ ŻYCIA I MIŁOŚCI (CŻM). (2) zapobiec „ekologicznemu holocaustowi (Peryferii)”, odrzucić „kulturę śmierci”.

7 Dennis Meadows 2009: (1) We desperately need for population, energy use, material use, and pollution streams to be reduced. (2) (…) 7 billion is too much (…) If (…) it is acceptable to have a small elite (…) and a large majority that is excluded (…) then the Earth can probably sustain 5 to 6 billion people. If you want everyone to have the full potential of mobility, adequate food and self-development, then it is 1 or 2 billion.

8 Jan Paweł II: przykazanie «nie zabijaj» staje się wezwaniem do czynnej miłości, która ochrania i troszczy się o ROZWÓJ życia bliźniego. Veritatis splendor. p Benedykt XVI: miłość jest większa od sprawiedliwości („dawać” więcej aniżeli „brać”) Caritas in veritate, p. 6.

9 Kształtująca CŻM przemiana cywilizacyjna wymaga zastąpienia ekohumanizmem neosocjal-darwinizmu (fizycznego eliminowania Peryferii - konkurentów do deficytowych zasobów życia)

10 EKOHUMANIZM PARTNERSKIE WSPÓŁDZIAŁANIE dla GLOBALNEGO DOBRA WSPÓLNEGO - czyli WSPÓLNEGO INTERESU wszystkich ludzi (bogatych i biednych, społeczności wysoko rozwiniętych i w rozwoju opóźnionych), ich następców oraz środowiska przyrodniczego – POWSZECHNIE WSPOMAGANE NAUKĄ I WYSOKĄ TECHNIKĄ ORAZ KULTURĄ INFORMACYJNĄ Michnowski L., How to Overcome the EU and Global Economic Crisis, The Club of Rome:

11 Do Cywilizacji Życia i Miłości poprzez ukształtowanie zdolności trwałego rozwoju (sustainable development) światowej społeczności (ŚS)

12 Kryteria ZMIAN ROZWOJOWYCH ŚS (zachodzących łącznie): (1) zwiększenie szans długotrwałego życia CZŁOWIEKA/homo SAPIENS (θ → max); (2) wzrost („tu i teraz”) jakości życia WSZYSTKICH ludzi/OSÓB ŚS; (3) zwiększanie poziomu rezerw materialnych i intelektualnych zasobów życia CZŁOWIEKA; (4) zwiększanie JAKOŚCI ŚRODOWISKA przyrodniczego.

13 ROZWÓJ TRWAŁY (w tym r. przekr. gr. wzr
ROZWÓJ TRWAŁY (w tym r. przekr. gr. wzr.) ŚS albo kryzys i GLOBALNA katastrofa [θ = θ(i)]

14 Polityka TRWAŁEGO (BEZKRYZYSOWEGO) ROZWOJU (TR) ŚS powinna powodować taki ROZWÓJ (w tym WZROST) GOSPODARCZY, aby: (1) nieprzerwanie postępował ROZWÓJ SPOŁECZNY (w tym wzrost jakości życia WSZYSTKICH ludzi i trwałości Człowieka), (2) szybciej zapewniać dostęp do źródeł zasobów naturalnych i energii, zanim wyczerpaniu ulegną źródła aktualnie dostępne, oraz (3) środowisko przyrodnicze było odpowiednio kształtowane. Por: Johannesburg Declaration on Sustainable Development, p. 5:

15 EU SDS (…) a strong need for (…) research in the interplay between social, economic and ecological systems, and (…) risk analysis, BACK- and foreCASTING and prevention (feedforward – LM) systems The Commission should elaborate a concrete and REALISTIC VISION of the EU on its way to SUSTAINABLE DEVELOPMENT over THE NEXT 50 YEARS.

16 Strategia trwałego rozwoju ŚS projektowana metodą backcasting (1) b===================================================================================================================================================== CELE GENERALNE strategii WIZJA, czyli IDEALNA, przyszłościowa – zgodna z przewidywanymi zmianami w uwarunkowaniach życia - forma STRUKTURY (w tym sposobu funkcjonowania) ŚWIATOWEJ SPOŁECZNOŚCI przekształconej polityką rozwojową, warunkująca zdolność TR ŚS.

17 Strategia trwałego rozwoju ŚS projektowana metodą backcasting (2) ======================================================================================================================================================================== (3) wykaz OGRANICZEŃ realizacji ww WIZJI (4) ETAPY (w tym metody) ELIMINOWANIA ww OGRANICZEŃ (5) Etapy (w tym metody) rozwojowego (krok po kroku) PRZEKSZTAŁCANIA STRUKTURY układu: światowa społeczność – środowisko przyrodnicze oraz inicjowania procesów kształtowania wizji.

18 Strategia trwałego rozwoju ŚS projektowana metodą backcasting (3) =================================================================================================================================== (6) WYMIERNE KRYTERIA oceny skuteczności ww działań etapowych; (7) sukcesywne dynamiczne monitorowanie (w tym wartościowanie) skutków takiej polityki, oraz - w razie potrzeby - FEEDFORWARD KORYGOWANIE.

19 Podstawowe ograniczenia realizacji wizji ŚS TR (1) Brak zrozumienia konieczności ekohumanizmu, w tym rozwojowej współzależności w układzie: Centrum (bogaci) - Peryferie (biedni). (2) Brak naukowych, EDUKACYJNYCH I informacyjnych PODSTAW polityki i gospodarki trwałego rozwoju; (3) Brak STRUKTUR POLITYKI dalekowzrocznej kierującej się globalnym DOBREM WSPÓLNYM (win-win).

20 Dla CŻM niezbędny system edukacyjny kształtujący powszechną mądrość, w tym etykę ekohumanistyczną i KULTURĘ INFORMACYJNĄ,

21 MĄDROŚĆ zdolność: (1) - OBSERWOWANIA zdarzeń zachodzących w układzie:
podmiot życia społeczno-gospodarczego – środowisko (społeczno-przyrodnicze); (2) - ROZPOZNAWANIA procesów, których te zdarzenia dotyczą; (3) - PRZEWIDYWANIA przyszłego biegu tych procesów; (4) - ich POPRAWNEGO (współcześnie EKOHUMANISTYCZNEGO) WARTOŚCIOWANIA, (5) - WSPOMAGANIA procesów pozytywnych i PRZECIWSTAWIANIA się procesom negatywnym.

22 Potrzeba powszechnego
dostępu do wiedzy: systemowo-filozoficznej (w tym teorii procesu); naukowej; - empirycznej; intuicyjnej, a także WIEDZY O PRZYSZŁOŚCI.

23 Obecny kryzys społeczno-gospodarczy (finansowy, zadłużenia i bankructw państw, bezrobocia. głodu): - jawną fazą kryzys globalnego rozpoznanego Raportem Meadowsów pt: „Granice wzrostu” 1972, oraz - skutkiem m.in. zlekceważenia przestróg i zaleceń SNK.

24 Meadows, D.H., …Granice wzrostu (1972)

25 Meadows Uwarunkowania życia i właściwości światowej społeczności (ŚS): (1) wielka zmienność uwarunkowań życia; (2) wielka bezwładność (niska elastyczność); (3) krótkowzroczność polityki społ-gosp.; (4) niesprawność homeostatu ŚS.

26 Dwie wizje zapewniania trwałości homo sapiens: (1) neosocjal-darwinistyczna, „zerowego wzrostu” (1-2 mld) albo (2) CŻM – ekohumanistyczna, trwałego rozwoju (sustainable development) ŚS,

27 Jak zapewnić REALNOŚĆ strategicznej WIZJI?

28 Model konceptualny (Sage, Bocheński, LM) systemów typu: człowiek-technika–środowisko o nazwie System Życia (SŻ) jako (przydatna - w rozpoznawaniu istoty globalnego kryzysu i projektowaniu WIZJI oraz strategii TR) - pomoc w określeniu logiki procesu życia (w tym rozwoju oraz zmian w uwarunkowaniach życia) światowej społeczności i środowiska przyrodniczego (LM, Społeczeństwo przyszłości a trwały rozwój, K. Pr. PAN, W-wa 2006)

29 W świetle systemowej analizy SŻ: GŁÓWNYM CZYNNIKIEM globalnego kryzysu jest szybko postępująca MORALNA DESTRUKCJA (dotychczasowych form życia), nie przezwyciężana ekospołecznie użyteczną aktywnością twórczą a nie PRZELUDNIENIE Ziemi (czyli nadmiar potencjału intelektualnego)

30 Czym wyższy poziom rozwoju nauki i techniki, tym WIĘKSZE TEMPO ZMIAN w uwarunkowaniach życia, oraz WIĘKSZE NATĘŻENIE moralnej destrukcji form życia, już niezgodnych z nowymi uwarunkowaniami życia - a zatem więcej MĄDREJ (w tym etycznej) - sztuczną inteligencją wspomaganej - PRACY oraz NOWEJ NAUKI I TECHNIKI, dla eliminowania negatywnych skutków MORALNEJ DESTRUKCJI

31 Projekt Cywilizacji Życia i Miłości wymaga wdrożeniowej metody programowania wizyjnego - backcasting

32 Dziękuję za uwagę www. kte. psl. pl kte@psl. org. pl leslaw
Dziękuję za uwagę