Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu

Prezentacja na temat: "Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu"— Zapis prezentacji:

1 Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo.pl
Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu mogą być wykorzystywane przez jego Użytkowników wyłącznie w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian, przesyłanie, publiczne odtwarzanie i wszelkie wykorzystywanie tych treści do celów komercyjnych jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby własne oraz do wykorzystania w szkołach podczas zajęć dydaktycznych.

2 PRZEGLĄD I ZNACZENIE BAKTERII

3 Istnieją zasadniczo dwie różne grupy bakterii, Archaebacteria i Eubacteria, które tworzą dwa podkrólestwa wśród Procaryota. Archaebacteria łączą kilka rodzajów prokariontów zdolnych do życia w ekstremalnych warunkach, natomiast na Eubacteria składają się wszystkie pozostałe grupy prokariontów. Biochemiczne i metaboliczne różnice dzielące te dwie grupy sugerują, że oddzieliły się one od siebie dawno temu – stosunkowo wcześnie w historii życia. Wiele z pośród ekstremalnych środowisk, w których żyją współczesne Archaebakterie, przypominają warunki jakie panowały na pierwotnej Ziemi. Można więc przypuszczać, że Archaebacteria są starą grupą, która do dzisiaj ulegała niewielkim zmianom.

4 Archaebacteria Methanobacterium sp. Halobacterium sp. Do tej grupy należą halofile, metanogeny i termoacidofile (termokwasolubne). Halofile żyją wyłącznie w bardzo zasolonych środowiskach, takich jak solanki Metanogeny to beztlenowce, które wytwarzają metan z dwutlenku węgla i wodoru. Zamieszkują one ścieki, bagna, często występują także w układzie pokarmowym zwierząt i ludzi. Bakterie termoacidofilne zwykle żyją w środowiskach gorących i kwaśnych. Thermococcus sp.

5 Eubacteria Organizmy te stanowią grupę młodszą ewolucyjnie od Archaebacteria. Są także grupą o większych możliwościach adaptacyjnych, czego dowodem jest znacznie większe zróżnicowanie. Eubakterie przyjmują trzy podstawowe kształty: kulisty, pałeczkowaty lub spiralny. Do tej grupy zaliczamy bakterie gramdodatnie i gramujemne, których podstawą klasyfikacji jest budowa ściany komórkowej. BAKTERIE SPIRALNE BAKTERIE KULSITE BAKTERIE PAŁECZKOWATE

6 Riketsje Bakterie Gram-
Riketsje – bezwzględne pasożyty wewnątrzkomórkowe, które są czynnikami chorobotwórczymi człowieka i innych ssaków. Przenosicielami riketsji są stawonogi (wszy, kleszcze, pchły i roztocza). U człowieka jeden z gatunków wywołuje dur plamisty. Choroba ta objawia się dreszczami, wysoką gorączką, plamistą wysypką na całym ciele oraz halucynacjami. Zakażenie następuje przez wtarcie w naskórek zarazków obecnych w kale wszy odzieżowej lub głowowej. Zapobieganie polega na zwalczaniu wszawicy i szczepieniach ochronnych. Inną chorobą wywoływaną przez riketsje jest gorączka plamista Gór Skalistych, przenoszona przez kleszcze.

7 Bakterie jelitowe - enterobakterie
Bakterie Gram- Bakterie jelitowe - enterobakterie Są to heterotroficzne beztlenowe bakterie o kształcie pałeczek. Najbardziej znana wśród tej grupy jest Escherichia coli – pałeczka okrężnicy (E. coli), która jest obiektem badań biochemików, fizjologów, biologów molekularnych i genetyków. Dzięki badaniom szczepów tych bakterii odkryto m.in. prawidła kodu genetycznego czy sposoby regulacji syntezy białek. Bakterie Escherichia coli występujące w jelicie człowieka bytują w nim, nie wywołując szkodliwych skutków w organizmie – są komensalami człowieka. Korzystają z resztek pokarmów organicznych nie zużytych podczas trawienia, nie dając nic w zamian, ale i nie wyrządzając szkód. Niektóre z nich mają jednak zdolność wywoływania schorzeń, zarówno jelitowych (biegunki), jak i pozajelitowych.

8 Bakterie Gram- Krętki Krętki – bakterie o kształcie spiralnym, wyposażone w różną liczbę wici, odpowiedzialnych za ruch. Wśród nich znajdują się formy wolnożyjące, symbiotyczne oraz chorobotwórcze. Przykładem chorobotwórczej bakterii należącej do tej grupy, jest krętek blady – bakteria wielkości 5-10 μm, względnie beztlenowa, wykazująca ruch. Jest przyczyną choroby przenoszonej drogą płciową - kiły występującej tylko u ludzi. Jej dawne nazwy to: syfilis, "choroba francuska", "franca", "choroba dworska", "choroba sekretna", "choroba hiszpańska", "przymiot". Nieleczona prowadzi do uszkodzenia układu nerwowego, utraty wzroku, choroby psychicznej, choroby serca, kości, stawów i wątroby. Skutkiem nieleczonej kiły może być również w dłuższym okresie śmierć. Ponieważ kiła jest chorobą weneryczną zapobieganie polega na stosowaniu higieny osobistej i unikaniu przypadkowych kontaktów seksualnych.

9 Bakterie Gram+ Prątki Są to bakterie o tlenowym metabolizmie o kształcie pałeczkowatym. Bakterie, które należą do tej grupy, a wywołują groźną chorobą zakaźną – gruźlicę - są prątki gruźlicy (nazywane też prątkami Kocha ponieważ po raz pierwszy bakteria ta została wyodrębniona przez niemieckiego uczonego Roberta Kocha). Najczęstszą drogą zakażenia jest droga kropelkowa (układ oddechowy), a jedną najważniejszych metod zapobiegania gruźlicy jest identyfikacja i leczenie wszystkich osób chorych na gruźlicę.

10 Bakterie mlekowe Bakterie Gram+
Wytwarzają w procesie fermentacji kwas mlekowy. Występują w mleku, jogurcie, serach i innych produktach mleczarskich. Właściwą fermentację mlekową wywołują bakterie mlekowe (paciorkowce i pałeczki) zaliczane do rodzajów: Lactococcus – Leuconostoc, Lactobacillus. Bakterie mlekowe stosuje się w w przemyśle mleczarskim (produkcja napojów mlecznych fermentowanych, ukwaszanie mleka, śmietanki, dojrzewanie serów) w przemyśle warzywnym (kwaszenie ogórków i kapusty) w przemyśle mięsnym (produkcja wędlin surowych, np. metka, salami) w przemyśle piekarskim (wchodzą w skład zakwasów chlebowych, używanych przy produkcji pieczywa żytniego)

11 Paciorkowce i gronkowce
Bakterie Gram+ Paciorkowce i gronkowce Paciorkowce są to bakterie występujące głównie w jamie ustnej i przewodzie pokarmowym człowieka. Niektóre z nich mogą jednak powodować infekcje, np. paciorkowiec ropny, który wywołuje szkarlatynę. Gronkowce – to bakterie o charakterze oportunistycznym występujące w jamie nosowej i na skórze. Oznacza to, że mogą powodować choroby, gdy obniży się odporność gospodarza. Przykład to gronkowiec złocisty, który najczęściej powoduje zakażenia ropne skóry, tkanek podskórnych oraz tkanek miękkich.

12 Laseczki z rodzaju Clostridium
Do tej grupy należą: bakterie, które produkują groźne toksyny, np. bakterie jadu kiełbasianego laseczki tężca, które powodują tężec – chorobę objawiającą się silnymi skurczami mięśni i bólami stawów laseczka zgorzeli gazowej, która wywołuje gangrenę (zgorzel) – martwicę tkanek W dwóch ostatnich przypadkach wymienione laseczki dostają się od organizmu przez zranienia zanieczyszczone ziemią. Laseczka tężca

13 Promieniowce Bakterie Gram+
Organizmy zaliczane dawniej do grzybów (ze względu na występowanie pseudogrzybni i tworzenie zarodników). Są to głównie saprobionty, często beztlenowe, które odpowiadają za rozkład materii organicznej w glebie. Wiele gatunków wytwarza antybiotyki, np. streptomycynę, substancję, która hamuje namnażanie innych organizmów lub niszczy je całkowicie.

14 Bakterie azotowe Azot jest pierwiastkiem potrzebnym każdemu organizmowi w dużych ilościach. Wolny azot stanowi ponad 75% masy powietrza, jednakże większość organizmów nie potrafi z niego korzystać. Bakterie azotowe są zdolne do przyswajania — przy użyciu enzymu nitrogenazy — azotu cząsteczkowego (N2) występującego w atmosferze. Po śmierci bakterii chemicznie związany azot dostaje się do gleby, skąd może zostać pobrany przez rośliny zielone, a z pokarmem roślinnym przez zwierzęta. Popularnymi saprobiontami glebowymi, wiążącymi azot atmosferyczny, są bakterie beztlenowe z rodzaju Clostridium oraz bakterie tlenowe z rodzaju Azotobacter. Wiązanie azotu występuje również u bakterii żyjących w symbiozie z innymi organizmami – zdolność tę posiadają bakterie z rodzaju Rhizobium – bakterie brodawkowe, współżyjące z korzeniami roślin motylkowych.

15 Symbioza korzeniowa Bakterie brodawkowe - bakterie korzeniowe – bakterie glebowe żyjące w symbiozie z roślinami motylkowatymi (np. łubin, soja, groch, koniczyna), które tworzą na swych korzeniach narośla, tzw. brodawki korzeniowe. Bakterie te mają zdolność wiązania wolnego azotu, dzięki czemu zaopatrują rośliny w azot. Bakterie natomiast korzystają z produkowanych przez rośliny związków organicznych - cukrów. Symbioza bakterii brodawkowych z korzeniami roślin motylkowych ma zastosowanie w praktyce rolniczej do wzbogacania gleby w azot.

16 Negatywna rola bakterii w przyrodzie i gospodarce człowieka
Powodują gnicie produktów spożywczych pochodzenia roślinnego i zwierzęcego. Powodują niszczenie naturalnych materiałów przemysłowych (drewna, włókna, papieru). Są przyczyną groźnych chorób człowieka, zwierząt i roślin

17 Pozytywna rola bakterii w przyrodzie i gospodarce człowieka
Rozkładają martwe szczątki roślin i zwierząt. Przyczyniając się do krążenia materii w przyrodzie Dzięki ich obecności w przewodzie pokarmowym przeżuwaczy, np. krowy, mogą zachodzić procesy trawienia celulozy. U zwierząt wszystkożernych i mięsożernych (także u człowieka) bakterie występujące w jelicie są źródłem witamin z grupy B, K, Wykorzystywane są w gospodarce człowieka do otrzymywania kiszonek, produkcji octu, alkoholu. Wykorzystywane są w przemyśle mleczarskim przy produkcji jogurtów, kefirów. W przemyśle farmaceutycznym bakterie służą w produkcji szczepionek, witamin (np. B, C), surowic, antybiotyków (np. streptomycyny). Biorą udział w oczyszczaniu wód i ścieków.

18 Literatura: Szweykowska A., Szweykowski J., Botanika – morfologia. PWN, Warszawa Szweykowska A., Szweykowski J., Botanika – systematyka. PWN, Warszawa Lewiński W., Walkiewicz J., Biologia 1. Operon, Rumia Villee i inni, Biologia. Multico, Warszawa