Jak radzić sobie z przemocą i zachowaniami agresywnymi w szkole

Prezentacja na temat: "Jak radzić sobie z przemocą i zachowaniami agresywnymi w szkole"— Zapis prezentacji:

1 Jak radzić sobie z przemocą i zachowaniami agresywnymi w szkole

2 nie mylmy złości z agresją

3 ZŁOŚĆ •emocja •nie podlega ocenie, moralnie neutralna •nie ma obiektu •przynosi różne skutki - zależne od sposobu jej wyrażania •wystarczy jedna osoba

4 AGRESJA •działanie •intencjonalne (?) •skierowane przeciwko komuś lub czemuś •przynoszące szkodę komuś lub czemu •równowaga sił (fizycznych/emocjonalnych) stron •jednorazowy akt

5 agresja to nie to samo co przemoc

6 PRZEMOC •działanie •intencjonalne (?)
•skierowane przeciwko komuś lub czemuś •przynoszące szkodę komuś lub czemu •nierównowaga sił stron •długotrwałość, cykliczność / znęcanie się •role, w które wchodzą uczestnicy •sama się nie kończy – wymaga zdecydowanej interwencji •może być formą uzależnienia

7 PRZEMOC JAKO UZALEŻNIENIE
•długotrwałe, powtarzane, podobne zachowania, •daje krótkotrwałą satysfakcję, ale powoduje przewlekłe problemy, •często współwystępuje z zaprzeczeniami, •zachowanie, które trudno kontrolować, trudno redukować, czasami kompulsywne, •używana z różnych powodów, •koncentracja na agresji, •wiąże się z wysokim ryzykiem utraty zdrowia, życia, •wspierana przez otoczenie, mass media

8 7 ELEMENTÓW PRZEMOCY •Chęć skrzywdzenia kogoś
•Chęć wyrażona w działaniu •Ktoś przeżywa ból •Nieusprawiedliwiona •Cykliczność •Sprawia wyraźną przyjemność •Stosowana przez silniejszych wobec słabszych Ken Rigby

9 FORMY PRZEMOCY/ AGRESJI RÓWIEŚNICZEJ
przemoc słowna • przezywanie • wyśmiewanie • grożenie • ośmieszanie • plotkowanie • namawianie się • szantażowanie • obrażanie

10 FORMY PRZEMOCY/ AGRESJI RÓWIEŚNICZEJ
przemoc fizyczna • bicie • popychanie • podcinanie • wymuszanie pieniędzy • zamykanie w pomieszczeniach • niszczenie własności • kopanie • plucie

11 FORMY PRZEMOCY/ AGRESJI RÓWIEŚNICZEJ
przemoc bez użycia słów i kontaktu fizycznego • wrogie gesty • miny • izolowanie • manipulowanie związkami, przyjaźnią może być tak samo krzywdząca i bolesna jak atak fizyczny, nie wolno lekceważyć tych form przemocy.

12 UCZESTNICY SYTUACJI PRZEMOCY
•„sprawca” przemocy •„poszkodowany” w sytuacji przemocy („ofiara”) •„świadkowie” przemocy

13 JAK WYCHOWAĆ OFIARĘ PRZEMOCY?
•bądź nadopiekuńczym rodzicem/wychowawcą •wmawiaj mu zagrożenia – strasz je przed światem „na zewnątrz” •„utwierdzaj” w niskim poczuciu wartości •zakazuj bronienia się, także bicia •izoluj od rówieśników

14 DOŚWIADCZAJĄCY PRZEMOCY OFIARA PASYWNA
•jest wrażliwa i nieśmiała •ostrożna w kontaktach z innymi •ma trudności z zaistnieniem w grupie rówieśniczej •jest niepewna i lękowa •nie potrafi się bronić, atakowana - płacze, wycofuje się, ucieka •czuje się małowartościowa, nie potrafi właściwie ocenić swojej sytuacji •ma poczucie osamotnienia i opuszczenia •zwykle nie ma w klasie żadnego dobrego przyjaciela •ma negatywne nastawienie do stosowania przemocy •może być słabsza fizycznie (dotyczy to zwłaszcza chłopców) •często ma lepszy kontakt z dorosłymi niż z rówieśnikami •może mieć bliższe od przeciętnych kontakty z rodzicami, szczególnie z matką (ta bliskość często oznacza nadopiekuńczość)

15 DOŚWIADCZAJĄCY PRZEMOCY OFIARA PROWOKUJĄCA
•ma problemy z koncentracją, skupieniem się •wyróżnia się niespokojnym zachowaniem, często nadaktywnością •wprowadza zamieszanie, niepokój •wytwarza wokół siebie atmosferę irytacji i napięcia •jej zmienne humory są przyczyną częstych konfliktów z kolegami •jej zachowanie może być odbierane przez większość klasy jako prowokujące i może powodować negatywne reakcje ze strony innych. Pamiętajmy: Żadne dziecko nie jest winne temu, że stało się ofiarą przemocy. Każdy ma prawo być wrażliwym, słabym, bezbronnym. Nikt nie ma prawa użyć w stosunku do niego przemocy.

16 CO PRZEŻYWAJĄ? •myśli: „Dlaczego to ja?”, „Kiedy to się skończy?”, „Za co?” •emocje: strach, lęk, żal, wstyd, osamotnienie, bezradność … •niezaspokojone potrzeby: bezpieczeństwa, szacunku, wsparcia, godności osobistej

17 CO PRZEŻYWAJĄ ICH RODZICE?
•myśli: „Dlaczego moje dziecko?”, „Czy to moja wina?”, „Jak mam je chronić?” •emocje: niepokój, strach, złość •niezaspokojone potrzeby: zapewnienia bezpieczeństwa dziecku, szacunku dla siebie jako rodzica, współpracy

18 ROZMOWA z doświadczającym przemocy
•bądź spokojny i wspierający (dziecko pewnie boi się i wstydzi) •traktuj serio to, co mówi dziecko •„odbarcz” z poczucia winy •zapewnij o swojej miłości i pomocy •poszukajcie drobnych sukcesów •zakończ rozmowę planem działania

19 JAK WYCHOWAĆ SPRAWCĘ PRZEMOCY?
•wprowadź niejasne normy związane z przemocą •nie nawiązuj bliskich relacji emocjonalnych •nie określaj wyraźnych granic zachowania •stosuj przemoc wobec dziecka •nie wpływaj na temperamentalne czynniki dziecka, które mogą wzmacniać zachowania związane z przemocą

20 STOSUJĄCY PRZEMOCY SPRAWCA AKTYWNY
•agresja przejawiana wobec kolegów, także i dorosłych •zafascynowanie przemocą i jej narzędziami •akceptacja przemocy •impulsywność •potrzeba dominacji •niski poziom empatii wobec ofiar •średnie lub nieco wyższe niż przeciętne poczucie własnej wartości •niski lub przeciętny poziom strachu i niepewności •uznanie dla siły fizycznej •większa od innych (zwłaszcza zaś od swoich ofiar) siła i sprawność fizyczna •przeciętna popularność w klasie (może stopniowo spadać) •często otoczony "świtą" (2-3 osoby)

21 STOSUJĄCY PRZEMOCY SPRAWCA PASYWNY
•nie inicjuje przemocy; przyłącza się do stosowania przemocy •niezbyt pewny siebie, w grupie czuje się lepiej

22 CHARAKTERYSTYKA STOSUJĄCYCH PRZEMOC
•dokuczają, ale głównie kierują to do słabszych, bezbronnych kolegów •lubią dominować i podporządkowywać sobie innych •są sprawni fizycznie i zręczni •łatwo się denerwują i wybuchają •nie potrafią radzić sobie z trudnościami •mają trudność z przestrzeganiem ogólnie przyjętych zasad •często są nastawieni na "nie" •mają zwykle małe lub żadne poczucie winy •wobec ofiary brak im zrozumienia, współczucia czy sympatii •łatwo się kontaktują z otoczeniem •umieją sprytnie wybrnąć z sytuacji np. oskarżenia •potrafią udawać •czerpią korzyści materialne i psychiczne ze swojej przemocy (ofiary dostarczają im np. pieniędzy) •wobec dorosłych mogą być agresywni lub ugrzecznieni.

23 CO PRZEŻYWA SPRAWCA? •myśli: „Dobrze mu tak”, „Znowu jestem lepszy,”, „Zasłużył na to” •emocje: złość, radość, satysfakcja, niepewność •niezaspokojone potrzeby: bezpieczeństwa, szacunku, uwagi, bliskości, współpracy, wsparcia, wnoszenia własnego wkładu w bogactwo życia, godności osobistej

24 CO PRZEŻYWA RODZIC ucznia używającego przemocy?
•myśli: „Czy to na pewno moje dziecko”, „ Pewnie miało jakieś powody”, „Chcę stać za nim” •emocje: złość, niepewność, wstyd, zaniepokojenie •niezaspokojone potrzeby: zaufania do dziecka, szacunku do siebie jako rodzica, współpracy

25 ROZMOWA ze stosującym przemoc?
•Zachowaj spokój •Nie stosuj agresji, bądź stanowczy •Rozmawiajcie o konkretnych zachowaniach •Rozumiej, ale nie usprawiedliwiaj •Pytaj o podobne zachowania w przeszłości •Mów o swoich uczuciach i ocenach •Zapewnij o swojej miłości i wsparciu, mimo, że to zachowanie Ci się nie podoba •Zakończ rozmowę planem działania

26 ŚWIADEK PRZEMOCY •w całej, grupie/klasie najwięcej jest świadków
•świadek często nie reaguje, bo się boi •świadek często nie reaguje, bo nie umie •świadek często nie reaguje, bo tak go nauczono

27 CO PRZEŻYWA ŚWIADEK? •myśli: „Dobrze, że to nie ja?”, „Kiedy to się skończy?”, „Co będzie potem?” •emocje: strach, bezsilność, bezradność, złość, radość, ulgę, … rozdarcie •niezaspokojone potrzeby: bezpieczeństwa, szacunku, bliskości, współpracy, wsparcia, godności osobistej

28 CO PRZEŻYWA RODZIC ŚWIADKA?
•myśli: „Dobrze, że to nie moje dziecko”, „Czy mojemu dziecku coś zagraża?” •emocje: zaniepokojenie, złość, niepewność •niezaspokojone potrzeby: bezpieczeństwa własnego dziecka, współpracy

29 PROPOZYCJE ZASAD BEZPIECZEŃSTWA
•Regularnie rozmawiamy o szkole i relacjach z innymi dziećmi •Zawsze powiesz dorosłym o przemocy •W trosce o bezpieczeństwo możemy łamać inne zasady (mamy prawo bronić się) •Bezpieczeństwo jest ważniejsze niż rzeczy

30 ZASADY OGÓLNE postępowania w sytuacji przemocy SYSTEM INTERWENCJI WEWNĄTRZSZKOLNEJ
•Reagujemy na każdy incydent przemocy •Reagujemy w podobny sposób – tworzymy front dorosłych •Reagujemy w sposób przekazujący troskę o dziecko a nie odrzucenie •Jesteśmy konsekwentni w naszym działaniu