Wybierz Życie - Pierwszy Krok

Prezentacja na temat: "Wybierz Życie - Pierwszy Krok"— Zapis prezentacji:

1 Wybierz Życie - Pierwszy Krok
Rak szyjki macicy to zagrożenie, które może dotyczyć Ciebie i Twojej rodziny. Ryzyko rozwoju choroby istnieje u kobiet w każdym wieku. Warto wiedzieć jak temu zapobiec.

2 Co to jest rak szyjki macicy?
Rak szyjki macicy to nowotwór złośliwy, który jeżeli nie zostanie wcześnie wykryty i odpowiednio leczony, zawsze prowadzi do śmierci. Jest drugim, po raku piersi, najczęściej występującym nowotworem złośliwym u kobiet do 45 roku życia. Co roku w Polsce u blisko 4 tys. kobiet wykrywa się raka szyjki macicy, a ok. 2 tys. umiera z tego powodu. Rak szyjki macicy poprzedzony jest tzw. stadiami przedrakowymi, które mogą utrzymać się od 5 do 12 lat. Wczesne ich wykrycie daje szansę skutecznego leczenia.

3

4 Co powoduje rozwój raka szyjki macicy?
Główną przyczyną powstawania raka szyjki macicy jest powszechnie występujący wirus brodawczaka ludzkiego, w skrócie nazywany HPV (Human Papilloma Virus).

5 Wirus Hpv HPV jest mikroorganizmem o bardzo prostej budowie.
Składa się z materiału genetycznego (podwójna nić DNA) i białkowej otoczki, zwanej kapsydem. Wirus nie jest w stanie samodzielnie funkcjonować. Musi znaleźć komórkę, którą do tego wykorzysta. Najchętniej wnika do komórek nabłonka płaskiego, zarówno skóry, jak i błon śluzowych: narządów płciowych, okolic odbytu, jamy ustnej, nosa, gardła czy nawet górnych dróg oddechowych.

6 Typy wirusa hpv Istnieje ponad 100 typów tego wirusa, z czego zakażenie większością z nich jest stosunkowo niegroźne. Zakażenie w tych przypadkach przebiega bezobjawowo i ustępuje samoistnie. Istnieją jednak typy wirusa, które są szczególnie niebezpieczne: typy onkogenne, np. 16 i 18, które prowadzą do powstawania zmian przedrakowych i raka szyjki macicy typy nieonkogenne, np. 6 i 11, które  odpowiadają za pojawianie się brodawek zewnętrznych narządów płciowych lub okolicy odbytu, w kilka tygodni lub miesięcy po kontakcie seksualnym z osobą zakażoną

7

8 Przebieg Infekcji Szacuje się, że połowa dorosłych w trakcie swojego życia zostaje zakażona wirusem HPV. W zdecydowanej większości przypadków organizm, mobilizując układ odpornościowy, jest w stanie sam pozbyć się wirusa. Gdy jednak dojdzie do infekcji przetrwałej, mogą pojawić się zmiany nowotworowe. Infekcja przetrwała ma miejsce wtedy, kiedy DNA wirusa na trwałe wbudowane zostaje w genom komórki osoby zainfekowanej i wirus przejmuje kontrolę nad czynnością tej komórki. Wtedy pod wpływem HPV komórka sama zaczyna produkować następne cząstki wirusa.

9 Przebieg infekcji HpV RAK INFEKCJA PRZETRWAŁA Prawidłowa szyjka macicy
INFEKCJA PRZEMIJAJĄCA INFEKCJA PRZETRWAŁA Integracja DNA HPV do genomu pacjentki mRNA onkogenów E6/E7 Cykl produkcyjny infekcji – replikacja wirusa 20% Progresja Prawidłowa szyjka macicy Infekcja komórek nabłonka szyjki Stany przednowo-tworowe RAK Infekcja HPV Inwazja 3-5% Wyleczenie 80% Regresja 15% po 6-18 miesiącach ponad 24 miesiące po 7-15 latach OKRES: TESTY HPV DNA TESTY HPV mRNA

10 Rozwój raka szyjki macicy
Niekontrolowane mnożenie się nieprawidłowych komórek nabłonka Utworzenie guza nowotworowego, który upośledza funkcję narządu Dalszy rozwój nowotworu to naciekanie i niszczenie sąsiednich narządów Wnikanie komórek raka do naczyń limfatycznych i krwionośnych (zamykanie ich światła) Przenoszenie komórek nowotworowych z krwią do innych, odległych od szyjki narządów: płuc, układu kostnego, wątroby, mózgu itd. (utworzenie autonomicznych guzów nowotworowych – przerzutów) Postępująca i nieleczona choroba nowotworowa doprowadza do śmierci

11 Umiejscowienie raka szyjki macicy

12 Transmisja wirusa Zakażenie HPV przebiega głównie na drodze kontaktów seksualnych. Wirus łatwo wnika do komórek, przez co zagrożeniem są również inne formy kontaktów intymnych, także wtedy, kiedy dochodzi do bliskiego kontaktu cielesnego, ale bez odbycia stosunku seksualnego. Ryzyko infekcji występuje już podczas pierwszego kontaktu seksualnego w życiu. Kobieta może zakazić się HPV od mężczyzny tak samo, jak on zakazić się od niej. Barierowe środki antykoncepcyjne (np. prezerwatywa) mogą utrudniać przenikanie HPV, ale nie stanowią całkowitego zabezpieczenia. Możliwe jest również przeniesienie HPV z matki na dziecko. Zdarza się, że noworodek zakaża się, przechodząc przez kanał rodny podczas porodu. Bywa też, że niedbająca o higienę matka zakaża swoje dziecko, przenosząc wirus na powierzchni swoich rąk. Wirusem nie można się zakazić przez środki higieny, bieliznę, narzędzia medyczne itp. W odróżnieniu od zakażenia wirusem XIV, wirusem HPV nie można zakazić się drogą kontaktu z krwią.

13 Sytuacja epidemiologiczna
Każdego roku na świecie około 500 tysięcy kobiet zapada na raka szyjki macicy. Aż 300 tysięcy spośród nich umiera z tego powodu. Co dwie minuty jedna kobieta traci życie!

14 Zarówno na świecie, jak i w Europie rak szyjki macicy jest drugim co do częstości występowania, zaraz po raku płuc, przyczynę zgonów kobiet do 45 roku życia. Stanowi trzecią, po raku piersi i raku płuc, przyczynę zgonów kobiet w następstwie nowotworów złośliwych. Polska jest krajem o jednym z najwyższych wskaźników umieralności na raka szyjki macicy w Europie.

15 Jakie są objawy zakażenia wirusem hpv?
U większości zakażonych kobiet i mężczyzn nie ma widocznych objawów, przez co zupełnie nieświadomie mogą oni przekazywać wirusa swoim partnerom. Czasami w okolicach narządów płciowych mogą pojawić się zmiany skórne w postaci brodawek, zwanych kłykcinami kończystymi. Rak szyjki macicy rozwija się powoli i bezobjawowo. U kobiet objawy raka szyjki macicy pojawiają się dopiero w stadiach zaawansowanych. Są to zazwyczaj nieprawidłowe krwawienia, upławy i ból oraz plamienie po stosunku. Średni czas rozwoju raka szyjki macicy wynosi od 5 do 12 lat.

16 Kłykciny kończyste Są to białe lub różowe brodawki pojawiające się zwykle kilka tygodni lub miesięcy po kontakcie seksualnym z osobą zakażoną.

17 Wirus HPV, oprócz raka szyjki macicy, odpowiedzialny jest także za powstawanie większości nowotworów pochwy i sromu. Ostatnio naukowcy uznali również, że zakażenie różnymi typami tego wirusa może prowadzić do rozwoju co trzeciego przypadku raka w obrębie głowy i szyi (np. krtani). Rak szyjki macicy późno wykryty i nieleczony może doprowadzić do śmierci, nawet w młodym wieku.

18

19 Co zwiększa ryzyko rozwoju raka szyjki macicy?
Przetrwała infekcja onkogennymi typami wirusa HPV Wczesny wiek rozpoczęcia współżycia seksualnego brak pełnej dojrzałości biologicznej Liczni partnerzy seksualni każda zmiana partnera zwiększa ryzyko zakażenia HPV Partner z przeszłością seksualną Palenie tytoniu zwiększone ryzyko spowodowane jest rozwojem zakażenia poprzez uszkodzenie DNA komórek Brak wiedzy o raku i stadiach przedrakowych oraz możliwościach profilaktyki Ignorowanie objawów i wstyd przed zgłoszeniem się do lekarza

20 Profilaktyka raka szyjki macicy
Stosownie prezerwatyw (ochrona niepełna) Szczepienia ochronne Polecane młodym kobietom, najlepiej przed rozpoczęciem inicjacji seksualnej. Kontrolne wizyty u lekarza ginekologa Regularne badania cytologiczne Badanie jest bezbolesne i polega na pobraniu komórek nabłonka z powierzchni szyjki macicy (tzw. wymaz) i zbadaniu ich pod mikroskopem. Leczenie choroby nowotworowej w stadiach przedrakowych jest w pełni skuteczne i nie okalecza. CYTOLOGIĘ POWINNO SIĘ WYKONYWAĆ NIE RZADZIEJ NIŻ CO 3 LATA, NAJLEPIEJ CO ROK.

21

22 Kiedy należy pójść na wizytę do ginekologa?
Wizyta u ginekologa jest konieczna, gdy kobieta zauważy u siebie jakieś niepokojące objawy. Można do nich zaliczyć: Bardzo bolesne i obfite miesiączki. Dodatkowe krwawienia między miesiączkami. Upławy, czyli zmienioną chorobowo wydzielinę z dróg rodnych. Swędzenie i zmiany skórne w okolicy narządów płciowych i odbytu. Brak miesiączki przez okres powyżej dwóch miesięcy (jeśli wcześniej krwawienia były regularne). Niepojawienie się miesiączki do 16 roku życia. Zbyt krótkie lub zbyt długie przerwy pomiędzy kolejnymi miesiączkami (przeważnie długość cyklu wynosi dni).

23 Kobiet w jakim wieku dotyczy problem zachorowania na raka szyjki macicy?
Od początku lat osiemdziesiątych systematycznie wzrasta umieralność z powodu raka szyjki macicy wśród młodych kobiet.

24 Czy kobieta zakażona wirusem hpv może mieć problem z zajściem w ciążę?
Niektóre badania wskazują, że zakażenie HPV może zmniejszać zarówno szansę zajścia w ciążę, jak i jej donoszenia. Przypuszcza się, ze niektóre poronienia, zwłaszcza w bardzo wczesnej fazie ciąży, mogą być wynikiem zakażenia HPV.

25 Dotychczas kontakty seksualne podejmowałam tylko z jednym, stałym partnerem, czy problem mnie dotyczy? Jeżeli partner miał wcześniejsze doświadczenia seksualne, to był narażony na ryzyko zakażenia HPV. Nie trzeba mieć wielu partnerów, by zakazić się tym wirusem.

26 EUROPEJSKI KODEKS WALKI Z RAKIEM

27 1. Nie pal; jeśli palisz, rzuć
1. Nie pal; jeśli palisz, rzuć! Jeśli jeszcze nie rzuciłeś, nie pal przy niepalących. 2. Wystrzegaj się otyłości. 3. Bądź codziennie aktywny ruchowo, uprawiaj ćwiczenia fizyczne.

28 4. Spożywaj więcej warzyw i owoców: jedz co najmniej 5 porcji dziennie.
5. Nigdy nie upijaj się! Jeśli pijesz alkohol – piwo, wino lub napoje wysokoprocentowe – ogranicz jego spożycie: mężczyźni do dwóch porcji dziennie, kobiety do jednej porcji dziennie.

29 6. Unikaj nadmiernej ekspozycji na promienie słoneczne.
7. Przestrzegaj ściśle przepisów dotyczących ochrony przed narażeniem na znane substancje rakotwórcze. 8. Bierz udział w programach szczepień ochronnych przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B.

30 9. Kobiety po 25-tym toku życia powinny uczestniczyć w badaniach przesiewowych w kierunku raka szyjki macicy. 10. Kobiety po 50-tym roku życia powinny uczestniczyć w badaniach przesiewowych w kierunku raka piersi. 11. Kobiety i mężczyźni po 50-tym roku życia powinni uczestniczyć w badaniach przesiewowych w kierunku raka jelita grubego.

31 póki jeszcze nie zaistniało. Zatrzymajcie chorobę,
Zatrzymajcie zło, póki jeszcze nie zaistniało. Zatrzymajcie chorobę, póki się jeszcze nie pojawiła.

32 jesteś tylko człowiekiem, ale dla niektórych ludzi
PAMIĘTAJ !!! Być może dla świata jesteś tylko człowiekiem, ale dla niektórych ludzi jesteś całym światem... Gabriel García Márquez