Witam Państwa na wykładzie z MAKROEKONO-MII II, :)…

Prezentacja na temat: "Witam Państwa na wykładzie z MAKROEKONO-MII II, :)…"— Zapis prezentacji:

1 Witam Państwa na wykładzie z MAKROEKONO-MII II, :)…

2 POLITYKA GOSPODARCZA W GOSPODARCE OTWARTEJ I

3 Badając skutki polityki gospodarczej w gospodarce otwartej, roz-różnimy KRÓTKI i DŁUGI OKRES.

4 1. POLITYKA GOSPODARCZA W GOSPODARCE OTWAR-TEJ - KRÓTKI OKRES
Na razie ograniczymy się do krótkiego okresu, w którym gospo-darka jest „keynesowska” (wolne moce wytwórcze, „lepkie” ceny). Pozwoli nam to wykorzystać model IS/LM. Przeanalizujemy dwa przypadki: a) Sytuację, w której KAPITAŁ MIĘDZYNARODOWY JEST NIEMOBILNY. b) Sytuację, w której ów KAPITAŁ JEST MOBILNY.

5 Co to znaczy, że kapitał jest mobilny?
Otóż kapitał jest MOBILNY, JEŚLI KAPITAŁ MOŻE NA DUŻĄ SKALĘ PRZEMIESZCZAĆ SIĘ Z KRAJU DO KRA-JU.  Kapitał jest mobilny, kiedy żadne ograniczenia (np. wysokie koszty transakcyjne) nie przeszkadzają podmio- tom zagranicznym kupować aktywów krajowych.

6 1.1. MODEL IS/LM W GOSPODARCE OTWARTEJ: NIEMO-
BILNY KAPITAŁ

7 Nawet jeśli kapitał nie jest mobilny, gospodarka otwarta zasadni- czo różni się od gospodarki zamkniętej. W gospodarce otwartej pojawiają się nowe zmienne, od których zależy poziom wydatków, AEPL, i produkcji, Y (AEPL=Y).

8 W gospodarce otwartej wydatki AEPL zależą nie tylko od wydat-ków podmiotów krajowych na dobra wytwarzane w kraju, A: A = C + I + G, których poziom określony jest przez produkcję krajową, Y, i kra-jową stopę procentową, i [A(Y, i)]. Ważne jest także SALDO BILANSU HANDLOWEGO, NX, na które wpływają: produkcja krajowa, Y, produkcja za granicą, Yz, oraz realny kurs walutowy, εr. AEPL=Y=A(Y, i) + NX (Y, Yz, εr).

9 Y = A(Y, i) + NX (Y, Yz, εr). i LM ---- IS’ IS PRZYKŁADY:
Kiedy (ceteris paribus) Yz maleje i (lub) εr rośnie, NX w naszym kraju malejeA. Na rysunku z modelem IS-LM w lewo przesuwa się linia IS. Zmniejsza się produkcja, Y, i stopa procentowa, i. ---- *Po pierwsze, spadek Yz powoduje spadek eksportu, X, który jest prze-cież importem zagranicy. Po drugie, wzrost εr oznacza, że towary krajowe drożeją w porównaniu z zagranicznymi, co - znowu - powoduje spadek eksportu netto, NX. i Y LM IS E’ E IS’

10 Y = A(Y, i) + NX (Y, Yz, εr). i LM ---- IS’ IS PRZYKŁADY cd.:
Kiedy Yz rośnie i (lub) εr maleje, zwiększa się (ceteris paribus) NXA . Linia IS przesuwa się w prawo. Wzrastają: produkcja, Y, i stopa procentowa, i. ---- A Po pierwsze, wzrost Yz powoduje zwiększenie się eksportu, X. Po dru-gie, spadek εr oznacza, że towary krajowe tanieją w porównaniu z zagra-nicznymi. i Y LM IS E’ E IS’

11 Wynika stąd, że przy niemobilnym kapitale skutki krajowej polityki gospodarczej są inne niż w gospodarce zamkniętej: poprzez handel zagraniczny to, co dzieje się w jednej gospodarce, wpływa na sytua-cję innych gospodarek. Politycy gospodarczy powinni brać to pod uwagę. Wszak ICH DZIAŁANIA WPŁYWAJĄ NA SYTUACJĘ GOSPODAR-CZĄ ZA GRANICĄ, A SYTUACJA ZA GRANICĄ ZWROTNIE WPŁYWA NA SYTUACJĘ W NASZYM KRAJU.

12 1.2. MODEL IS/LM W GOSPODARCE OTWARTEJ: MOBILNY
KAPITAŁ

13 DYGRESJA KONIEC DYGRESJI
CZY KAPITAŁ JEST DOSKONALE MOBILNY - PARADOKS FELDSTEINA-HORIOKI? Na początku XXI w. międzynarodowe przepływy kapitału były og-romne: np. dzienne obroty na światowych rynkach walutowych równały się rocznemu PKB we Włoszech. (Już u schyłku XIX w. relacja tych przepływów do wielkości PKB we wchodzących w grę krajach była bardzo duża! ). Jeśliby kapitał był doskonale mobilny, inwestycje w wielu krajach w bardzo znacznej części finansowane byłyby oszczędnoś-ciami ZAGRANICZNYMI. Badania pokazują jednak, że wielkość inwestycji w różnych krajach jest bardzo silnie skorelowana z po-ziomem oszczędności NARODOWYCH [S+(NT-G)]. Zaprzecza to tezie o doskonałej mobilności kapitału w skali międzynarodo-wej. Ten PARADOKS FELDSTEINA-HORIOKI świadczy o tym, że w praktyce istnieją SILNE OGRANICZENIA MIĘDZY-NARODOWEJ MOBILNOŚCI KAPITAŁU. Niemniej analiza skutków doskonałej mobilności kapitału przyczynia się do lepszego zrozumienia działania gospodarki otwartej. KONIEC DYGRESJI

14 Kiedy kapitał jest DOSKONALE MOBILNY, o przepływach kapi-tału między krajami decyduje – w uproszczeniu – różnica zagranicz-nej i krajowej stopy procentowej (iz–i). Kapitał płynie tam, gdzie stopa procentowa, a więc i przychód z zainwestowanego kapitału, jest największy. Na skalę przepływów kapitału wpływają także (m.in.): a) OCZEKIWANIA właścicieli kapitału CO DO POZIOMU PRZYSZ-ŁYCH KURSÓW WALUTOWYCH, b) RYZYKO (kursowe i polityczne), c) ZRÓŻNICOWANIE SYSTEMÓW PODATKOWYCH.

15 Odchylenia krajowej stopy procentowej, i, od stopy zagranicznej, iz, powodują masowe przepływy kapitału międzynarodowego (ang. ca-pital flows, CF). PRZYWRACAJĄ ONE RÓWNOŚĆ STÓP PRO-CENTOWYCH, i = iz. Dotyczy to zarówno GOSPODARKI ZE STAŁYM, jak i Z PŁYNNYM KURSEM WALUTOWYM.

16 STAŁY KURS WALUTOWY i>izCFMSii=iz lub i<izCFMSii=iz. Zjawiska (CFMS) oraz (CFMS) zachodzą na skutek interwencji banku centralnego, który broni stałego kursu waluty, skupując lub sprzedając walutę zagraniczną za walutę kra-jową i zmieniając w ten sposób podaż pieniądza w gospodarce, MS.

17 i>izCF εrNXYMDii=iz
PŁYNNY KURS WALUTOWY i>izCF εrNXYMDii=iz lub i<izCF εrNXYMDii=iz. Tym razem kluczowe znaczenie mają zmiany popytu na pieniądz, MD, spowodowane zmianami wielkości produkcji, Y, do których dochodzi pod wpływem zmian realnego kursu walutowe-go, εr , i salda bilansu handlowego, NX.

18 A zatem, przepływy kapitału sprawiają, że krajowa stopa procento-wa, i - niezależnie od wielkości Y – równa się zagranicznej stopie procentowej, iz. i Y iz BP=0 JAKIE SKUTKI MA W TAKIEJ SYTUACJI POLITYKA GOSPODARCZA?

19 MODEL MUNDELLA-FLEMINGA
Stały kurs walutowy EKSPANSYWNA POLITYKA PIENIĘŻNA (KURS STAŁY)

20 MODEL MUNDELLA-FLEMINGA
Stały kurs walutowy EKSPANSYWNA POLITYKA PIENIĘŻNA (KURS STAŁY)  i Y iz LM LM’ IS BP=0 E’ E

21 ï î í ì ­ ­® ¯® ¯ . Y AE M CF i i    
RESTRYKCYJNA POLITYKA PIENIĘŻNA (KURS STAŁY) ï î í ì ­® ¯® . Y AE M CF S PL i i    

22 ï î í ì ­ ­® ¯® ¯ . Y AE M CF i i      i LM’ LM iz BP=0 IS
RESTRYKCYJNA POLITYKA PIENIĘŻNA (KURS STAŁY) ï î í ì ­® ¯® . Y AE M CF S PL i i     PL i Y iz LM LM’ IS BP=0 E’ E 

23          G ­ ï ü ý ® AE ­® Y ­® M ­® i ­® C ­® M ­® i ¯® AE
EKSPANSYWNA POLITYKA FISKALNA (KURS STAŁY) G  ï ü ý AE  ­® Y  ­® M D  ­® i  ­® C F  ­® M S  ­® i ¯® AE  ­® Y  . NT ï PL PL þ

24          G ­ ï ü ý ® AE ­® Y ­® M ­® i ­® C ­® M ­® i ¯® AE
EKSPANSYWNA POLITYKA FISKALNA (KURS STAŁY) G  ï ü  ý AE ­® Y  ­® M D  ­® i  ­® C F  ­® M S  ­® i ¯® AE  ­® Y  . PL PL NT ï þ i Y iz LM IS BP=0 E’ E IS’ E’’ LM’

25  G ¯ ï ü ý ® AE ¯® Y ¯® M ¯® i ¯® CF ¯® M ¯® i ­® AE ¯ ® Y ¯ . ­ ï NT
RESTRYKCYJNA POLITYKA FISKALNA (KURS STAŁY) G ï ü ý AE ¯® Y ¯® M D ¯® i ¯® CF ¯® M S ¯® i  ­® AE Y . ï PL PL NT þ

26  G ¯ ï ü ý ® AE ¯® Y ¯® M ¯® i ¯® CF ¯® M ¯® i ­® AE ¯ ® Y ¯ . ­ ï NT
RESTRYKCYJNA POLITYKA FISKALNA (KURS STAŁY) G ï ü ý AE ¯® Y ¯® M D ¯® i ¯® CF ¯® M S ¯® i  ­® AE Y . ï PL PL NT þ i Y iz LM LM’ IS BP=0 E’ E IS’ E”

27 STAŁY KURS WALUTOWY: WNIOSKI
Okazuje się, że w gospodarce otwartej z kursem stałym POLITYKA PIENIĘŻNA JEST ZUPEŁNIE NIESKUTECZNA. (Podaż pienią-dza w gospodarce, MS, jest określona przez wymóg utrzymywania danego poziomu kursu walutowego, εr). WZRASTA NATOMIAST SKUTECZNOŚĆ POLITYKI FISKALNEJ.

28 ì ï AE  ­® Y ­  M  ­® i ¯® í ï CF ¯® e ¯® NX ­®  ­® î  AE Y  ­ .
Płynny kurs walutowy EKSPANSYWNA POLITYKA PIENIĘŻNA (KURS PŁYNNY) ì ï AE  ­® Y  M S  ­® i ¯® PL í ï CF ¯® e ¯® NX ­®  ­® î  AE Y  . r PL

29 ì ï AE  ­® Y ­  M  ­® i ¯® í ï e ­®  ­® î CF ¯® ¯® NX  AE Y  ­ .
Płynny kurs walutowy EKSPANSYWNA POLITYKA PIENIĘŻNA (KURS PŁYNNY) ì ï AE  ­® Y  M S  ­® i ¯® PL í ï e ­®  ­® î CF ¯® ¯® NX  AE Y  . r PL i Y iz LM’ LM IS BP=0 E’ E” IS’ E

30 ì ï AE ¯® Y ¯ M ¯® i  ­® í ï î CF  e ­®  ­® NX ¯® AE ¯® Y ¯ .
RESTRYKCYJNA POLITYKA PIENIĘŻNA (KURS PŁYNNY) ì ï AE ¯® Y M S ¯® i  ­® í PL ï î CF  e ­®  ­® NX ¯® AE ¯® Y . r PL

31 ì ï AE ¯® Y ¯ M ¯® i  ­® í ï î CF  e ­®  ­® NX ¯® AE ¯® Y ¯ . i LM’
RESTRYKCYJNA POLITYKA PIENIĘŻNA (KURS PŁYNNY) ì ï AE ¯® Y M S ¯® i  ­® í PL ï î CF  e ­®  ­® NX ¯® AE ¯® Y . r PL i Y iz LM LM’ IS BP=0 E’ E IS’ E”

32        G ­ ü ï ý ® AE ­® Y ­® M ­® i ­® CF ­® e ­® NX ¯® AE ¯®
EKSPANSYWNA POLITYKA FISKALNA (KURS PŁYNNY) G  ü ï   ý AE ­® Y ­® M D  ­® i  ­® CF  ­® e  ­® NX ¯® AE ¯® Y . NT ï PL r PL þ

33         G ­ ü ï ý ® AE ­® Y ­® M ­® i ­® CF ­® e ­® NX ¯® AE
EKSPANSYWNA POLITYKA FISKALNA (KURS PŁYNNY) G  ü ï   ý AE ­® Y ­® M D  ­® i  ­® CF  ­® e  ­® NX ¯® AE ¯® Y . NT ï PL r PL þ i Y iz LM IS’ BP=0 E E’ IS 

34     G ¯ ï ü ý ® AE ¯® Y ¯® M ¯® i ¯® CF ¯® e ¯® NX ­® AE ­® Y ­ .
RESTRYKCYJNA POLITYKA FISKALNA (KURS PŁYNNY) G ï ü ý AE ¯® Y ¯® M D ¯® i ¯® CF ¯® e ¯® NX  ­® AE  ­® Y  . NT  ï PL r PL þ

35      G ¯ ï ü ý ® AE ¯® Y ¯® M ¯® i ¯® CF ¯® e ¯® NX ­® AE ­® Y ­
RESTRYKCYJNA POLITYKA FISKALNA (KURS PŁYNNY) G ï ü ý AE ¯® Y ¯® M D ¯® i ¯® CF ¯® e ¯® NX  ­® AE  ­® Y  . NT  ï PL r PL þ i Y iz LM IS BP=0 E’ E IS’ 

36 PŁYNNY KURS WALUTOWY: WNIOSKI
Okazuje się, że w gospodarce otwartej z kursem płynnym POLITY-KA PIENIĘŻNA NABIERA SKUTECZNOŚCI. TRACI SKUTECZNOŚĆ POLITYKA FISKALNA.

37 2. POLITYKA GOSPODARCZA W GOSPODARCE OTWARTEJ - DŁUGI OKRES
Pora na analizę polityki gospodarczej w gospodarce otwartej w dłu-gim okresie (usuwamy założenie o stałości cen w gospodarce). Tym razem posłużymy się modelem AD/AS. Znowu rozróżnimy PRZYPADKI STAŁEGO i PŁYNNE-GO KURSU WALUTOWEGO.

38 2. 1. GOSPODARKA OTWARTA – STAŁY KURS WALUTOWY
KLASYCZNY PROCES DOSTOSOWAWCZY Rozpatrzmy przypadek kraju, w którym trwa RECESJA i istnieje DEFICYT BILANSU PŁATNICZEGO...

39 Krótkookresowa równowaga gospodarki otwartej przy „giętkich” cenach
AD P Y NX=0 LAS E’ E Y* Yp P* SAS Widoczny na rysunku WYKRES RÓWNOWAGI BILANSU HAN-DLOWEGO, NX=0, składa się z punktów (kombinacji P i AEPL), w których bilans handlowy, NX, jest zrównoważony. [ Ten wykres jest ujemnie nachylony: kiedy produkcja, Y, rośnie, zwiększa się import, Z, i tylko spadek cen, P, pozwala za-chować równowagę bilansu handlowego.

40 Krótkookresowa równowaga gospodarki otwartej przy „giętkich” cenach
AD P Y NX=0 LAS E’ E Y* Yp P* SAS 1. W punkcie E w gospodarce opisywanej modelem AD/AS panuje krótkookresowa równowaga wewnętrzna. Wszak znajdujemy się na przecięciu linii krótkookresowej podaży zagregowanej, SAS, oraz linii zagregowanego popytu, AD. 2. Jednocześnie w punkcie E moce produkcyjne nie są w pełni wyko-rzystane (YE<YP). Na rynku pracy istnieje bezrobocie.

41 Krótkookresowa równowaga gospodarki otwartej przy „giętkich” cenach
AD P Y NX=0 LAS E’ E Y* Yp P* SAS 1. W punkcie E w gospodarce opisywanej modelem AD/AS panuje krótkookresowa równowaga wewnętrzna. Wszak znajdujemy się na przecięciu linii krótkookresowej podaży zagregowanej, SAS, oraz linii zagregowanego popytu, AD. 2. Jednocześnie w punkcie E moce produkcyjne nie są w pełni wyko-rzystane (YE<YP). Na rynku pracy istnieje bezrobocie. 3. W punkcie E istnieje również deficyt bilansu handlowego (ceny kra-jowe, P*, musiałyby się obniżyć i (lub) produkcja, Y*, musiałaby się zmniejszyć, aby NX = 0).

42 Klasyczny proces dostosowawczy
AD P Y NX=0 LAS E’ E Y* Yp P* SAS W takiej sytuacji (recesja plus deficyt handlowy) przy stałym kur-sie walutowym LINIE SAS i AD BĘDĄ SIĘ PRZESUWAĆ W DÓŁ, aż gospodarka odzyska równowagę długookresową w punkcie E’. Oto przyczyny tych procesów...

43 Klasyczny proces dostosowawczy
AD P Y NX=0 LAS E’ E Y* Yp P* SAS 1. Linia SAS przesuwa się w dół (w prawo), bo na rynku pracy panu-je bezrobocie, które powoduje stopniowy spadek płac.

44 Klasyczny proces dostosowawczy
AD P Y NX=0 LAS E’ E Y* Yp P* SAS 2. Linia AD przesuwa się w dół (w lewo), bo importerzy za walutę kra-jową skupują walutę zagraniczną, finansując w ten sposób NAD-WYŻKĘ importu, Z, nad eksportem, X. Powoduje to presję na spadek kursu waluty krajowej. Broniąc kursu, bank centralny musi sprzedawać waluty zagraniczne, co powoduje zmniejszenie się podaży pieniądza krajo-wego, MSN, i pochodny spadek zagregowanych wydatków, AEPL.

45 Klasyczny proces dostosowawczy
AD P Y NX=0 LAS E’ E Y* Yp P* SAS 2. Linia AD przesuwa się w dół (w lewo), bo importerzy za walutę kra-jową skupują walutę zagraniczną, finansując w ten sposób NAD-WYŻKĘ importu, Z, nad eksportem, X. Powoduje to presję na spadek kursu waluty krajowej. Broniąc kursu, bank centralny musi sprzedawać waluty zagraniczne, co powoduje zmniejszenie się podaży pieniądza krajo-wego, MSN, i pochodny spadek zagregowanych wydatków, AEPL.

46 Klasyczny proces dostosowawczy
AD P Y NX=0 LAS E’ E Y* Yp P* SAS 2. Linia AD przesuwa się w dół (w lewo), bo importerzy za walutę kra-jową skupują walutę zagraniczną, finansując w ten sposób NAD-WYŻKĘ importu, Z, nad eksportem, X. Powoduje to presję na spadek kursu waluty krajowej. Broniąc kursu, bank centralny musi sprzedawać waluty zagraniczne, co powoduje zmniejszenie się podaży pieniądza krajo-wego, MSN, i pochodny spadek zagregowanych wydatków, AEPL.

47 Klasyczny proces dostosowawczy
AD P Y NX=0 LAS E’ E Y* Yp P* SAS UWAGA! Jeśli dochodzi do STERYZLIZACJI, wydatki AEP, nie maleją, a li-nia AD nie przesuwa się w dół. Sterylizacja oznacza, że bank centralny operacjami otwar-tego rynku neutralizuje zmianę podaży pieniądza, MS, spowodowa-ną własną interwencją na rynku walutowym. Wtedy deficyt handlowy NX<0 trwa. Nieprawda, że NX<0  εrMSiAEPL, bo bank sterylizuje interwewencję, skupując papiery wartościowe na otwartym rynku.

48 Klasyczny proces dostosowawczy
AD P Y NX=0 LAS E’ E Y* Yp P* SAS W takiej sytuacji (NIE DOCHODZI DO STERYLIZACJI!) przy stałym kursie walutowym linie SAS i AD będą się przesuwać w dół, aż gospodarka odzyska równowagę długookresową w punkcie E’... Ten KLASYCZNY PROCES DOSTOSOWAWCZY jest jednak powolny, co powoduje PRZEWLEKŁOŚĆ RECESJI.

49 DEWALUACJA ALTERNATYWĄ DLA KLASYCZNEGO PRO-CESU DOSTOSOWAWCZEGO
Alternatywą jest polityka gospodarcza państwa. Celem jest osiągnięcie równowagi dzięki ZMNIEJSZENIU IMPORTU PRZY JEDNOCZESNYM ZWIĘKSZENIU WYDAT-KÓW NA DOBRA KRAJOWE. Narzędziem może być DEWALUACJA.

50 W wyniku dewaluacji zmniejsza się nominalny, εn, a więc również realny, εr, kurs walutowy, εr= εn∙Pk/Pz (ceteris paribus) (Pz i Pk to – odpowiednio – cena tej samej porcji dóbr za granicą i w kraju). Wyrażone w pieniądzu zagranicy ceny dóbr krajowych (εn∙Pk) maleją w porównaniu z cenami dóbr zagranicznych (Pz). Dewaluacja skłania zatem nabywców do przestawienia się z dóbr zagranicznych na krajowe.

51 W wyniku dewaluacji zmniejsza się nominalny, εn, a więc również realny, εr, kurs walutowy, εr= εn∙Pk/Pz (ceteris paribus) (Pz i Pk to – odpowiednio – cena tej samej porcji dóbr za granicą i w kraju). Wyrażone w pieniądzu zagranicy ceny dóbr krajowych (εn∙Pk) maleją w porównaniu z cenami dóbr zagranicznych (Pz). Dewaluacja skłania zatem nabywców do przestawienia się z dóbr zagranicznych na krajowe.

52 W wyniku dewaluacji zmniejsza się nominalny, εn, a więc również realny, εr, kurs walutowy, εr= εn∙Pk/Pz (ceteris paribus) (Pz i Pk to – odpowiednio – cena tej samej porcji dóbr za granicą i w kraju). Wyrażone w pieniądzu zagranicy ceny dóbr krajowych (εn∙Pk) maleją w porównaniu z cenami dóbr zagranicznych (Pz). Dewaluacja skłania zatem nabywców do przestawienia się z dóbr zagranicznych na krajowe.

53 Dewaluacja zwiększa zatem saldo bilansu handlowego, NX, przyczy-niając się do wzrostu zagregowanych wydatków, AEPL, więc - w gos-podarce „keynesowskiej” – również produkcji, Y. PRZYJRZYJMY SIĘ UWAŻNIEJ DEWALUACJI…

54 PO PIERWSZE... Pomyśl o grupie krajów (regionie), KTÓRE HANDLUJĄ PRAWIE WYŁĄCZNIE ZE SOBĄ. Po dewaluacji jedne z krajowych walut WIELKOŚĆ popy-tu na produkty z tego regionu prawie się nie zmienia. Wszak ten re-gion prawie nie handluje z innymi krajami. Dewaluacja zmienia jedynie STRUKTURĘ regionalnego popytu. Rośnie popyt na produkty z kraju, którego waluta słabnie, maleje popyt na produkty jego handlowych partnerów.

55 PO PIERWSZE... Pomyśl o grupie krajów (regionie), KTÓRE HANDLUJĄ PRAWIE WYŁĄCZNIE ZE SOBĄ. Po dewaluacji jedne z krajowych walut WIELKOŚĆ popy-tu na produkty z tego regionu prawie się nie zmienia. Wszak ten re-gion prawie nie handluje z innymi krajami. Dewaluacja zmienia jedynie STRUKTURĘ regionalnego popytu. Rośnie popyt na produkty z kraju, którego waluta słabnie, maleje popyt na produkty jego handlowych partnerów. To się nazywa POLITYKA ZUBOŻANIA SĄSIADA (ang. beggarthy-neighbour policy) [WALKA NA KURSY, ang. competitive depreciation].

56 Wynika stąd, że – DLA CAŁEGO REGIONU – dewaluacja nie jest skutecznym narzędziem nakręcania koniunktury. Jej skutkiem nie okaże się zmiana łącznej WIELKOŚCI AEPL w tej grupie krajów, lecz jedynie zmiana ROZKŁADU danych AEPL między członków tej grupy. Dla pojedynczego kraju może się to jednak okazać korzys-tne...

57 Inaczej jest, gdy RÓŻNE KRAJE REGIONU ZNAJDUJĄ SIĘ W RÓŻNYCH FAZACH CYKLU KONIUNKTURALNEGO. Dewalu-acja może przesunąć wtedy popyt z krajów, którym grozi „przegrza-nie koniunktury”, do krajów, które tkwią w recesji. To jeden z powodów powstania w Europie Unii Monetar-nej. W obliczu umiędzynarodowienia cyklu koniunkturalnego, które wyklucza sytuacje tego drugiego rodzaju, zamiast manipulować kursem walutowym, kraje członkowskie Unii wolą koordynować politykę fiskalną i pieniężną.

58 To jest jeden z powodów powstania w Europie Unii Monetarnej
To jest jeden z powodów powstania w Europie Unii Monetarnej. W krajach Unii doszło do UMIĘDZYNARODOWIENIA CYKLU KO-NIUNKTURALNEGO. W efekcie silnie zmalała przydatność dewa-luacji jako narzędzia, za pomocą którego można przesuwać popyt z krajów o przegrzanej koniunkturze do krajów tkwiących w recesji.

59 To jest jeden z powodów powstania w Europie Unii Monetarnej
To jest jeden z powodów powstania w Europie Unii Monetarnej. W krajach Unii doszło do UMIĘDZYNARODOWIENIA CYKLU KO-NIUNKTURALNEGO. W efekcie silnie zmalała przydatność dewa-luacji jako narzędzia, za pomocą którego można przesuwać popyt z krajów o przegrzanej koniunkturze do krajów tkwiących w recesji. Kraje członkowskie Unii mogły zatem zrezygnować z wa-lut krajowych na rzecz koordynacji polityki fiskalnej i pieniężnej w skali całego regionu.

60 PO DRUGIE... Skuteczność dewaluacji spada, kiedy WZROST KRAJOWYCH CEN, Pk, kompensuje skutki zmniejszenia się nominalnego kursu walutowego, εn, i kurs realny, εr=εn∙Pk/Pz, się nie zmienia. (Czy skutkiem dewaluacji będzie SPIRALA PŁAC I CEN zależy m.in. od sposobu ustalania płac w gospodarce).

61 PO DRUGIE... Skuteczność dewaluacji spada, kiedy WZROST KRAJOWYCH CEN, Pk, kompensuje skutki zmniejszenia się nominalnego kursu walutowego, εn, i kurs realny, εr=εn∙Pk/Pz, się nie zmienia. (Czy skutkiem dewaluacji będzie SPIRALA PŁAC I CEN zależy m.in. od sposobu ustalania płac w gospodarce). „PEŁZAJĄCA DEWALUACJA” (ang. crawling peg) jest sposobem wymuszenia realnej dewaluacji waluty mimo wzrostu cen krajowych. Po dewaluacji kurs waluty krajowej w regularnych od-stępach czasu jest wtedy zmniejszany w tempie zbliżonym do różni-cy temp inflacji krajowej i inflacji za granicą.

62 PO DRUGIE... Skuteczność dewaluacji spada, kiedy WZROST KRAJOWYCH CEN, Pk, kompensuje skutki zmniejszenia się nominalnego kursu walutowego, εn, i kurs realny, εr=εn∙Pk/Pz, się nie zmienia. (Czy skutkiem dewaluacji będzie SPIRALA PŁAC I CEN zależy m.in. od sposobu ustalania płac w gospodarce). „PEŁZAJĄCA DEWALUACJA” (ang. crawling peg) jest sposobem wymuszenia realnej dewaluacji waluty mimo wzrostu cen krajowych. Po dewaluacji kurs waluty krajowej w regularnych od-stępach czasu jest wtedy zmniejszany w tempie zbliżonym do różni-cy temp inflacji krajowej i inflacji za granicą. Ceną za „pełzającą dewaluację” może się jednak okazać „kosztowa” inflacja (drożeją dobra importowane!), której hamowa-wanie wymaga restrykcyjnej polityki gospodarczej.

63 PO TRZECIE... Skutki dewaluacji osłabia „EFEKT KRZYWEJ J”: w krótkim okre-sie (½ roku?) następuje pogorszenie, a nie polepszenie, WYRAŻO-NEGO W PIENIĄDZU KRAJOWYM salda bilansu handlowego, NX.

64 PO TRZECIE... Skutki dewaluacji osłabia „EFEKT KRZYWEJ J”: w krótkim okre-sie (½ roku?) następuje pogorszenie, a nie polepszenie, WYRAŻO-NEGO W PIENIĄDZU KRAJOWYM salda bilansu handlowego, NX. Bezpośrednio po dewaluacji fizyczna wielkość eksportu i importu się nie zmienia. Przyczyną jest konieczność zrealizowania zawartych wcześniej kontraktów. Skoro jednak za jednostkę waluty obcej trzeba płacić więcej waluty krajowej, WYRAŻONA W PIE-NIĄDZU KRAJOWYM wartość ujemnego salda bilansu handlowe-go rośnie!

65 PO TRZECIE... Skutki dewaluacji osłabia „EFEKT KRZYWEJ J”: w krótkim okre-sie (½ roku?) następuje pogorszenie, a nie polepszenie, WYRAŻO-NEGO W PIENIĄDZU KRAJOWYM salda bilansu handlowego, NX. Bezpośrednio po dewaluacji fizyczna wielkość eksportu i importu się nie zmienia. Przyczyną jest konieczność zrealizowania zawartych wcześniej kontraktów. Skoro jednak za jednostkę waluty obcej trzeba płacić więcej waluty krajowej, WYRAŻONA W PIE-NIĄDZU KRAJOWYM wartość ujemnego salda bilansu handlowe-go rośnie! Dopiero w długim okresie reakcja fizycznej wielkości eks-portu i importu na zmianę kursu staje się silna. Wtedy X rośnie, Z maleje i NX zaczyna się zwiększać.

66 Saldo NX wyrażone w pieniądzu krajowym
66 EFEKT KRZYWEJ J Czas Saldo NX wyrażone w pieniądzu krajowym

67 PO CZWARTE... Również HISTEREZAA (ang. hysteresis; pol. efekt zapadki) osłabia skutki dewaluacji. A W fizyce termin „histereza” (gr. hysteresis) oznacza, że reakcje uk-ładu na bodźce zależą od historii tego układu.

68 PO CZWARTE... Również HISTEREZAA (ang. hysteresis; pol. efekt zapadki) osłabia skutki dewaluacji. Aprecjacja waluty i spowodowany nią deficyt bilansu han-dlowego sprawiają, że wykształcają się nowe powiązania handlowe i przyzwyczajenia konsumentów. Ich zmiana i zrównoważenie bilan-su handlowego wymaga nie tylko powrotu kursu do pierwotnego po-ziomu, lecz jego długookresowego niedowartościowania. A W fizyce termin „histereza” (gr. hysteresis) oznacza, że reakcje uk-ładu na bodźce zależą od historii tego układu.

69 PO CZWARTE... Również HISTEREZAA (ang. hysteresis; pol. efekt zapadki) osłabia skutki dewaluacji. Aprecjacja waluty i spowodowany nią deficyt bilansu han-dlowego sprawiają, że wykształcają się nowe powiązania handlowe i przyzwyczajenia konsumentów. Ich zmiana i zrównoważenie bilan-su handlowego wymaga nie tylko powrotu kursu do pierwotnego po-ziomu, lecz jego długookresowego niedowartościowania. Innymi słowy, deficyt bilansu handlowego sam się utrwala i jego likwidacja wymaga zaskakująco dużej realnej dewaluacji wa-luty. A W fizyce termin „histereza” (gr. hysteresis) oznacza, że reakcje uk-ładu na bodźce zależą od historii tego układu.

70 Podsumujmy: „WALKA NA KURSY”, „SPIRALA CEN I PŁAC”, „EFEKT KRZYWEJ J” oraz „HISTEREZA” zmniejszają skuteczność dewaluacji, jako alternatywy dla „klasycz-nego procesu dostosowawczego”.

71 2.2. GOSPODARKA OTWARTA – PŁYNNY KURS WALUTOWY
Pamiętamy, że przy płynnym kursie walutowym polityka fiskalna traci skuteczność. Nasze zainteresowanie ograniczymy zatem do analizy skutków polityki pieniężnej Tym razem punktem wyjścia analizy jest RÓWNOWAGA KRÓTKOOKRESOWA I DŁUGOOKRESOWA GOSPODARKI.

72 NEUTRALNOŚĆ PIENIĄDZA W DŁUGIM OKRESIE
Pamiętamy, że w gospodarce z płynnym kursem waluty W KRÓT-KIM OKRESIE ekspansywna polityka pieniężna ma następujące skutki:

73 i LM LM’ BP=0 iz IS’ IS Yp NEUTRALNOŚĆ PIENIĄDZA W DŁUGIM OKRESIE
Pamiętamy, że w gospodarce z płynnym kursem waluty W KRÓT-KIM OKRESIE ekspansywna polityka pieniężna ma następujące skutki: i Y iz LM’ LM IS’ BP=0 E’ E” IS E Yp

74 W DŁUGIM OKRESIE odchylenie się rzeczywistej wielkości produkcji, YE, w górę od wielkości produkcji potencjalnej, YP, powoduje WZROST CEN KRAJOWYCH, PK. Długookresowe skutki ekspansywnej polityki pieniężnej. i Y iz LM’ LM IS’ BP=0 E’ E” IS E Yp

75 W DŁUGIM OKRESIE odchylenie się rzeczywistej wielkości produkcji, YE, w górę od wielkości produkcji potencjalnej, YP, powoduje WZROST CEN KRAJOWYCH, PK. Długookresowe skutki ekspansywnej polityki pieniężnej. i Y iz LM’ LM IS’ BP=0 E’ E” IS E Yp  W efekcie – PO PIERWSZE - maleje realna podaż pieniądza, MSN/Pk, „cofa się” linia LM’ i – rośnie stopa procentowa.

76 Maleje realna podaż pieniądza, MSN/P, „cofa się” linia LM’...
PO DRUGIE, wraz z linią LM’ „cofa się” linia IS’. Powo-dem jest wzrost realnego kursu wymiany, εr, i pogorszenie się salda bilansu handlowego, NX. Realny kurs walutowy (εr=εn∙Pk/Pz) rośnie na skutek: 1. WZROSTU CEN KRAJOWYCH, PK; 2. NAPŁYWU, PRZYCIĄGANEGO PRZEZ ROSNĄCĄ STOPĘ PROCENTOWĄ, i, KAPITAŁU ZAGRANICZNEGO, CF, I SPOWODOWANEGO TYM NAPŁYWEM WZROSTU NOMI-NALNEGO KURSU WALUTOWEGO, εn. i Y iz LM’ LM IS’ BP=0 E’ E” IS E Yp 

77 Maleje realna podaż pieniądza, MSN/P, „cofa się” linia LM’...
PO DRUGIE, wraz z linią LM’ „cofa się” linia IS’. Powo-dem jest wzrost realnego kursu wymiany, εr, i pogorszenie się salda bilansu handlowego, NX. Realny kurs wymiany (εr=εn∙Pk/Pz) rośnie na skutek: 1. WZROSTU CEN KRAJOWYCH, PK; 2. NAPŁYWU KAPITAŁU ZAGRANICZNEGO, CF (WZRO-SŁA STOPA PROCENTOWA, i!) I SPOWODOWANEGO TYM WZROSTU KURSU NOMINALNEGO, εn. i Y iz LM’ LM IS’ BP=0 E’ E” IS E Yp 

78  i LM LM’ BP=0 iz IS’ IS Yp E” E E’
Zatem wzrost cen, Pk, sprawia, że „cofają się” linie LM’ i IS’... Po zakończeniu tych procesów z punktu E” gospodar-ka powraca do punktu E. Wszak tylko wtedy: Rzeczywista produkcja, Y, zrównuje się z produkcją poten-cjalną, Yp (Y=Yp). 78 i Y iz LM’ LM IS’ BP=0 E’ E” IS E Yp 

79  i LM LM’ BP=0 iz IS’ IS Yp E” E E’
Zatem wzrost cen, Pk, sprawia, że „cofają się” linie LM’ i IS’... Po zakończeniu tych procesów z punktu E” gospodarka powraca do punktu E. Wszak tylko wtedy: Rzeczywista produkcja, Y, zrównuje się z produkcją poten-cjalną, Yp (Y=Yp). 2. Krajowa stopa procentowa, i, zrównuje się ze światową stopą procentową, iż (i=iz). i Y iz LM’ LM IS’ BP=0 E’ E” IS E Yp 

80  i LM LM’ BP=0 iz IS’ IS Yp E” E E’
Zatem wzrost cen, Pk, sprawia, że „cofają się” linie LM’ i IS’... Po zakończeniu tych procesów z punktu E” gospodarka powraca do punktu E. Wszak tylko wtedy: Rzeczywista produkcja, Y, zrównuje się z produkcją poten-cjalną, Yp (Y=Yp). 2. Krajowa stopa procentowa, i, zrównuje się ze światową stopą procentową, iż (i=iz). NIESPEŁNIENIE KTÓREGOŚ Z TYCH WARUNKÓW PO-WODOWAŁOBY DALSZE PROCESY DOSTOSOWAWCZE, PRZYBLIŻAJĄCE Y DO YP ORAZ i DO iZ. 80 i Y iz LM’ LM IS’ BP=0 E’ E” IS E Yp 

81  i LM LM’ BP=0 iz IS’ IS Yp E” E E’
1. Np.: Y>Yp, więc ceny krajowe, PK, rosłyby nadal, zmniej-szając realną podaż pieniądza, MS/P, i podnosząc realny kurs wa-lutowy, εr=εn∙Pk/Pz; i (lub): 2. Np.: i>iz, więc trwałby napływ kapitału do kraju, wzrost no-minalnego i realnego kursu waluty. W efekcie w końcu: Y=Yp oraz i=iz. i Y iz LM’ LM IS’ BP=0 E’ E” IS E Yp 

82 Długookresowe skutki ekspansywnej polityki pieniężnej
Po zakończeniu się tych procesów okazuje się, że: 1. Ceny, Pk, wzrosły o tyle samo, o ile zwiększyła się nominalna po-daż pieniądza, MSN (INACZEJ LINIA LM’ NIE POWRÓCI-ŁABY DO PIERWOTNEGO POŁOŻENIA, LM!). i Y iz LM’ LM IS’ BP=0 E’ E” IS E Yp 

83 Długookresowe skutki ekspansywnej polityki pieniężnej
Po zakończeniu się tych procesów okazuje się, że: 1. Ceny, Pk, wzrosły o tyle samo, o ile zwiększyła się nominalna po-daż pieniądza, MSN (inaczej linia LM’ nie powróciłaby do pier-wotnego położenia, LM!). 2. Nominalny kurs walutowy, εn, zmniejszył się o tyle samo, o ile wzrosły ceny, Pk. INACZEJ LINIA IS’ NIE POWRÓCIŁABY DO POCZĄTKOWEGO POZIOMU!). i Y iz LM’ LM IS’ BP=0 E’ E” IS E Yp 

84 Długookresowe skutki ekspansywnej polityki pieniężnej
Po zakończeniu się tych procesów okazuje się, że: 1. Ceny, Pk, wzrosły o tyle samo, o ile zwiększyła się nominalna podaż pieniądza, MSN (inaczej linia LM’ nie powróciłaby do pier-wotnego położenia, LM!). 2. Nominalny kurs walutowy, εn, zmniejszył się o tyle samo, o ile wzrosły ceny, Pk. Inaczej linia IS’ nie powróciłyby do początko-wego poziomu!). ZMIENNE REALNE (MS, εr) NIE ULEGŁY ZATEM ZMIANIE. PIENIĄDZ OKAZAŁ SIĘ W PEŁNI NEUT-RALNY. i Y iz LM’ LM IS’ BP=0 E’ E” IS E Yp 

85  i LM LM’ BP=0 iz IS’ IS Yp „PRZESTRZELENIE” KURSU WALUTOWEGO E” E E’
Zauważ! KIEDY CENY, Pk, ROSŁY A ZWIĘKSZAJĄCA SIĘ STOPA PROCENTOWA PRZYCIĄGAŁA KAPITAŁ ZAGRANICZNY, , KURS, εn, RÓSŁ. Gospodarka zmierzała wtedy z punktu E” do punktu E. i Y iz LM’ LM IS’ BP=0 E’ E” IS E Yp 

86  i LM LM’ BP=0 iz IS’ IS Yp „PRZESTRZELENIE” KURSU WALUTOWEGO E” E E’
A jednak po upływie długiego okresu w punkcie E okazało się że spadek kursu εn był taki sam jak wzrost cen krajowych, Pk. (Inaczej kurs realny, εr, uległby zmianie i linia IS nie powróciłaby do pierwotnego położenia…). i Y iz LM’ LM IS’ BP=0 E’ E” IS E Yp 

87  i LM LM’ BP=0 iz IS’ IS Yp „PRZESTRZELENIE” KURSU WALUTOWEGO E” E E’
A jednak po upływie długiego okresu w punkcie E okazało się że spadek kursu εn był taki sam jak wzrost cen krajowych, Pk. (Inaczej kurs realny, εr, uległby zmianie i linia IS nie powróciłaby do pierwotnego położenia…). Początkowy spadek εn (gospodarka zmierzała wtedy z punktu E do punktu E”) musiał zatem być bardzo duży (większy od ostatecznego wzrostu cen, Pk!). i Y iz LM’ LM IS’ BP=0 E’ E” IS E Yp 

88  i LM LM’ BP=0 iz IS’ IS Yp „PRZESTRZELENIE” KURSU WALUTOWEGO E” E E’
A jednak po upływie długiego okresu w punkcie E okazało się że spadek kursu εn był taki sam jak wzrost cen krajowych, Pk. (Inaczej kurs realny, εr, uległby zmianie i linia IS nie powróciłaby do pierwotnego położenia…). Początkowy spadek εn (gospodarka zmierzała wtedy z punktu E do punktu E”) musiał zatem być bardzo duży (większy od ostatecznego wzrostu cen, Pk!). i Y iz LM’ LM IS’ BP=0 E’ E” IS E Yp  Tę silną reakcję nominalnego kursu waluty na ekspansyw-sną politykę pieniężną nazywamy efektem PRZESTRZELENIA KURSU WALUTOWEGO (ang. exchange rate overshooting).

89 ZRÓB TO SAM! Tak czy nie? 1. Zgodnie z modelem Mundella-Fleminga arbitraż towarowy po-woduje, że w długim okresie realny kurs walutowy jest względnie stabilny. 2. „Pełzająca dewaluacja” (ang. crawling peg) służy powolnemu podwyższaniu realnego kursu walutowego, εr=εn∙Pk/Pz.

90 3. W gospodarce „keynesowskiej” restrykcyjna polityka pieniężna przy stałym kursie waluty okazuje się bardzo skuteczna. 4. Wykres równowagi bilansu handlowego, NX=0, jest dodatnio nachylony.

91 5. W długim okresie ekspansywna polityka pieniężna powoduje wzrost płynnego nominalnego kursu waluty. Częściowo niweluje on początkowy spadek kursu. W efekcie po odzyskaniu przez gos-podarkę długookresowej równowagi okazuje się, że spadek nomi-nalnego kursu waluty i wzrost cen w pełni się kompensują. 6. Dla kraju o stałym kursie waluty, w którym trwa recesja a bi-lans handlowy wykazuje deficyt, dewaluacja jest alternatywą dla „klasycznego procesu dostosowaczego”.

92 Zadania 1. a) Dlaczego przy stałym kursie walutowym i mobilnym kapitale stopy pro-centowe: krajowa i zagraniczna wyrównują się ze sobą? b) Czy podobnie jest w gospodarce z płynnym kursem walutowym? Rozpatrz przypadek: (i) restrykcyjnej polityki budżetowej; (ii) ekspansyw-nej polityki pieniężnej). c) Jakie czynniki, mimo mobilności kapitału, mogą przeciwdziałać wyrównywaniu się stóp procentowych w różnych krajach?

93 Usuń błędy (gospodarka, o którą chodzi, jest „keynesowska”).
2. Usuń błędy (gospodarka, o którą chodzi, jest „keynesowska”). a) Kurs jest stały: (i) (ii) b) Kurs jest płynny:

94 3. W Fantazji trwa „pełzająca dewaluacja” waluty krajowej. Jej tem-po równa się nadwyżce tempa inflacji krajowej nad inflacją zagra-niczną. a) Jak w efekcie zmienia się realny kurs waluty krajowej? Uzasadnij odpowiedź. b) Czemu zwykle służy „pełzająca dewalu-acja”? c) Wskaż główną wadę „pełzającej dewaluacji” jako narzę-dzia polityki gospodarczej.

95 4. Czy to prawda, że skuteczność dewaluacji wzmacniają: a) „Efekt krzywej J”? b) Efekt histerezy? c) Sterylizacja? Za każdym razem uzasadnij swoją opinię.

96 5. W Hipotecji obowiązuje płyn-ny kurs walutowy, a bank cent-ralny prowadzi ekspansywną po-litykę pieniężną. a) Na rysunku wskaż krótkookresowe skutki ta-kiej polityki. b) Jak w długim ok-resie zmieni się położenie linii LM’? Dlaczego? c) Jak w długim okresie zmieni się położenie linii IS’? Dlaczego? d) Co to znaczy, że w długim okresie „pieniądz jest neutralny”? i Y iz LM’ LM IS’ BP=0 E’ E” IS E Yp E’’’

97 i Y iz LM’ LM IS’ BP=0 E’ E” IS E Yp E’’’ 6. Obowiązuje płynny kurs walu-towy, bank centralny prowadzi ekspansywną politykę pieniężną. a) Co to znaczy, że jej skutkiem jest „przestrzelenie nominalnego kursu walutowego”? b) Pokaż, że ekspansywna polityka pieniężna skutkuje „przestrzeeniem kursu”. c) Jak „przestrzelenie” ma się do „teorii kursu walutowego oparte-go na parytecie siły nabywczej”?

98 (Plusami i minusami zaznacz prawdziwe i fałszywe odpowiedzi)
Test (Plusami i minusami zaznacz prawdziwe i fałszywe odpowiedzi) 1. Bank centralny usiłuje nie dopuścić do deprecjacji nominalnego kursu walutowego. W tej sytuacji: A. Sterylizacja polega na skupowaniu przez bank centralny pa-pierów wartościowych na wolnym rynku. B. Na rynku walutowym występuje presja na wzrost realnego kur-su walutowego. C. Sterylizacja polega na sprzedawaniu przez bank centralny pa-pierów wartościowych na wolnym rynku. D. Na rynku walutowym występuje presja na spadek realnego kur-su walutowego. 2. Zgodnie z modelem Mundella-Fleminga w „keynesowskiej” gospo-darce z płynnym kursem walutowym: A. Polityka pieniężna okazuje się nieskuteczna. B. W przypadku ekspansywnej polityki budżetowej dochodzi do spadku kursu waluty krajowej. C. Polityka budżetowa okazuje się skuteczna. D. W przypadku restrykcyjnej polityki pieniężnej dochodzi do wzrostu krajowej podaży pieniądza.

99 3. Wzrost cen w kraju zmniejsza zagregowane wydatki, AEPL, ponie-waż: A. Wzrost cen powoduje wzrost realnego kursu waluty krajowej. B. Wzrost cen powoduje spadek konkurencyjności towarów krajo-wych w porównaniu z towarami zagranicznymi. C. Wzrost cen zmniejsza realną podaż pieniądza w gospodarce. D. Wzrost cen nie zmniejsza planowanych wydatków zagregowa-nych, AEPL. 4. Przy stałym kursie walutowym w kraju, który tkwi w recesji i ma deficyt bilansu handlowego, w długim okresie: A. Nastąpi obniżka cen. B. Nastąpi wzrost realnej podaży pieniądza. C. Nastąpi „klasyczny proces dostosowawczy”. D. Dewaluacja waluty krajowej przyczyni się do odzyskania równo-wagi wewnętrznej i zewnętrznej.

100 5. Dewaluacja może okazać się skutecznym narzędziem polityki stabi-lizacyjnej, jeśli: A. Na poziomie całego regionu Y≠Yp, a my przyjmujemy punkt widzenia całego regionu. B. Na poziomie całego regionu Y=Yp, poszczególne kraje znajdują się w tych samych fazach cyklu, a my przyjmujemy punkt widzenia całego regionu. C. Na poziomie całego regionu, a my przyjmujemy punkt widzenia kraju, który dokonuje dewaluacji. D. Na poziomie całego regionu Y=Yp, poszczególne kraje znajdują się w różnych fazach cyklu, a my przyjmujemy punkt widzenia całego regionu. 6. Przy płynnym kursie waluty ekspansywna polityka pieniężna powo-duje: A. Spadek stopy procentowej w krótkim okresie. B. Deprecjację waluty w krótkim okresie. C. Wzrost stopy procentowej w długim okresie. D. Aprecjację waluty w długim okresie.