Nadzwyczajne środki zaskarżenia – pojęcie środki zaskarżenia, które przysługują od orzeczeń prawomocnych i służą ich wzruszeniu.

Prezentacja na temat: "Nadzwyczajne środki zaskarżenia – pojęcie środki zaskarżenia, które przysługują od orzeczeń prawomocnych i służą ich wzruszeniu."— Zapis prezentacji:

1 Nadzwyczajne środki zaskarżenia – pojęcie środki zaskarżenia, które przysługują od orzeczeń prawomocnych i służą ich wzruszeniu

2 Nadzwyczajne środki zaskarżenia w postępowaniu cywilnym
kodeksowe skarga kasacyjna skarga o wznowienie postępowania skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia (?)

3 Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia
Art § 3. Jeżeli w chwili orzekania sprawa ze względu na osobę nie podlegała orzecznictwu sądów polskich albo w sprawie droga sądowa była niedopuszczalna, Sąd Najwyższy – stwierdzając niezgodność wyroku z prawem – uchyla zaskarżony wyrok oraz wyrok sądu pierwszej instancji i odrzuca pozew albo umarza postępowanie. Kodeks postępowania cywilnego

4 Nadzwyczajne środki zaskarżenia w postępowaniu cywilnym
kodeksowe skarga kasacyjna skarga o wznowienie postępowania skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia (?) pozakodeksowe wniosek o unieważnienie prawomocnego orzeczenia skarga nadzwyczajna

5 Wniosek o unieważnienie prawomocnego orzeczenia
Art. 96. § 1. Sąd Najwyższy na wniosek Prokuratora Generalnego unieważnia prawomocne orzeczenie wydane w sprawie, która w chwili orzekania ze względu na osobę nie podlegała orzecznictwu sądów polskich lub w której w chwili orzekania droga sądowa była niedopuszczalna, jeżeli orzeczenie to nie może być wzruszone w trybie przewidzianym w ustawach o postępowaniach sądowych. Ustawa o SN

6 Wniosek o unieważnienie prawomocnego orzeczenia
Art Naczelny Sąd Administracyjny unieważnia prawomocne orzeczenie sądu administracyjnego wydane w sprawie, która ze względu na osobę lub przedmiot nie podlegała orzecznictwu sądu administracyjnego w chwili orzekania i odrzuca skargę, jeżeli orzeczenie to nie może być wzruszone w trybie przewidzianym w ustawie. Sąd orzeka na wniosek Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego. Do rozpoznania wniosku stosuje się odpowiednio przepisy o rozpoznaniu skargi kasacyjnej. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi

7 Skarga nadzwyczajna

8 Art. 89. § 1. Jeżeli jest to konieczne dla zapewnienia zgodności z zasadą demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej, od prawomocnego orzeczenia sądu powszechnego lub sądu wojskowego kończącego postępowanie w sprawie może być wniesiona skarga nadzwyczajna, o ile: orzeczenie narusza zasady lub wolności i prawa człowieka i obywatela określone w Konstytucji lub orzeczenie w sposób rażący narusza prawo przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie, lub zachodzi oczywista sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego – a orzeczenie nie może być uchylone lub zmienione w trybie innych nadzwyczajnych środków zaskarżenia.

9 Art. 89. § 1. Od prawomocnego orzeczenia sądu powszechnego lub sądu wojskowego kończącego postępowanie w sprawie, może być wniesiona skarga nadzwyczajna, jeżeli jest to konieczne dla zapewnienia praworządności i sprawiedliwości społecznej i: 1) orzeczenie narusza zasady lub wolności i prawa człowieka i obywatela określone w Konstytucji, 2) orzeczenie w sposób rażący narusza prawo przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie, 3) zachodzi oczywista sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego – a orzeczenie nie może być uchylone lub zmienione w trybie innych nadzwyczajnych środków zaskarżenia.

10 Art. 89. § 1. Jeżeli jest to konieczne dla zapewnienia zgodności z zasadą demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej, od prawomocnego orzeczenia sądu powszechnego lub sądu wojskowego kończącego postępowanie w sprawie może być wniesiona skarga nadzwyczajna, o ile: orzeczenie narusza zasady lub wolności i prawa człowieka i obywatela określone w Konstytucji lub orzeczenie w sposób rażący narusza prawo przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie, lub zachodzi oczywista sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego – a orzeczenie nie może być uchylone lub zmienione w trybie innych nadzwyczajnych środków zaskarżenia.

11 Art Każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo, na zasadach określonych w ustawie, wnieść skargę do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego wolnościach lub prawach albo o jego obowiązkach określonych w Konstytucji. Konstytucja RP

12 Art. 89. § 1. Jeżeli jest to konieczne dla zapewnienia zgodności z zasadą demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej, od prawomocnego orzeczenia sądu powszechnego lub sądu wojskowego kończącego postępowanie w sprawie może być wniesiona skarga nadzwyczajna, o ile: orzeczenie narusza zasady lub wolności i prawa człowieka i obywatela określone w Konstytucji lub orzeczenie w sposób rażący narusza prawo przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie, lub zachodzi oczywista sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego – a orzeczenie nie może być uchylone lub zmienione w trybie innych nadzwyczajnych środków zaskarżenia.

13 Kodeks postępowania cywilnego
Art § 1. Skargę kasacyjną strona może oprzeć na następujących podstawach: naruszeniu prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie; […]. Art § 11. Apelację można oprzeć na zarzutach: naruszenia prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie; […]. Kodeks postępowania cywilnego

14 Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi
Art Skargę kasacyjną można oprzeć na następujących podstawach: naruszeniu prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie; […]. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi

15 „Obraza przepisów prawa materialnego (error iuris) obejmuje naruszenie przepisów każdej dziedziny prawa materialnego, stosowanych przez organ orzekający. Może to polegać na: /1/ błędnej wykładni przepisu; /2/ zastosowaniu nieodpowiedniego w świetle poczynionych ustaleń przepisu materialnego prawa karnego lub /3 zastosowaniu go w niewłaściwy sposób (np. orzeczeniu kary powyżej granic przewidzianych w danej normie przy braku podstaw do zaostrzenia kary bądź jej złagodzeniu przy braku podstaw do łagodzenia odpowiedzialności) albo /4/ zastosowaniu danego przepisu mimo zakazu określnego rozstrzygania lub /5/ niezastosowaniu normy, której stosowanie było obowiązkowe”. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 21 lipca 2016 r., II AKa 115/16

16 Art. 89. § 1. Jeżeli jest to konieczne dla zapewnienia zgodności z zasadą demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej, od prawomocnego orzeczenia sądu powszechnego lub sądu wojskowego kończącego postępowanie w sprawie może być wniesiona skarga nadzwyczajna, o ile: orzeczenie narusza zasady lub wolności i prawa człowieka i obywatela określone w Konstytucji lub orzeczenie w sposób rażący narusza prawo przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie, lub zachodzi oczywista sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego – a orzeczenie nie może być uchylone lub zmienione w trybie innych nadzwyczajnych środków zaskarżenia.

17 Kodeks postępowania cywilnego
Art § 3. Podstawą skargi kasacyjnej nie mogą być zarzuty dotyczące ustalenia faktów lub oceny dowodów. Art § 2. W postępowaniu kasacyjnym nie jest dopuszczalne powołanie nowych faktów i dowodów, a Sąd Najwyższy jest związany ustaleniami faktycznymi stanowiącymi podstawę zaskarżonego orzeczenia. Kodeks postępowania cywilnego

18 Skarga nadzwyczajna – termin na wniesienie Art. 89. § 3
Skarga nadzwyczajna – termin na wniesienie Art. 89. § 3. Skargę nadzwyczajną wnosi się w terminie 5 lat od dnia uprawomocnienia się zaskarżonego orzeczenia, a jeżeli od orzeczenia została wniesiona kasacja albo skarga kasacyjna – w terminie roku od dnia ich rozpoznania. […]. Art § 1. W okresie 3 lat od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy skarga nadzwyczajna może być wniesiona od prawomocnych orzeczeń kończących postępowanie w sprawach, które uprawomocniły się po dniu 17 października 1997 r. Przepisu art. 89 § 3 zdanie pierwsze nie stosuje się.

19 Skarga nadzwyczajna – podmioty uprawnione Art. 89. § 2
Skarga nadzwyczajna – podmioty uprawnione Art. 89. § 2. Skargę nadzwyczajną może wnieść Prokurator Generalny, Rzecznik Praw Obywatelskich oraz, w zakresie swojej właściwości, Prezes Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej, Rzecznik Praw Dziecka, Rzecznik Praw Pacjenta, Przewodniczący Komisji Nadzoru Finansowego, Rzecznik Finansowy, Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców i Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Art § 1a. Skarga nadzwyczajna od prawomocnego orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie, które uprawomocniło się przed wejściem w życie niniejszej ustawy, może być wniesiona przez Prokuratora Generalnego lub Rzecznika Praw Obywatelskich. Przepisu art. 89 § 2 nie stosuje się.

20 Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 1964 r. Nr 43, poz. 296)
Art. 418 § 1. Strona może wnieść podanie o złożenie rewizji nadzwyczajnej do Ministra Sprawiedliwości lub Prokuratora Generalnego. § 2. Podanie można wnieść tylko raz i tylko do jednego z organów wymienionych w paragrafie poprzedzającym. Jeżeli w tej samej sprawie wniesiono kilka podań, należy je przekazać temu z powyższych organów, do którego wpłynęło pierwsze z nich, a jeżeli wpłynęły one do obu organów jednocześnie – temu z organów, który pierwszy podjął czynności. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 1964 r. Nr 43, poz. 296)

21 Skarga nadzwyczajna – rodzaje rozstrzygnięć Art. 91 § 1
Skarga nadzwyczajna – rodzaje rozstrzygnięć Art. 91 § 1. W przypadku uwzględnienia skargi nadzwyczajnej, Sąd Najwyższy uchyla zaskarżone orzeczenie w całości lub w części i stosownie do wyników postępowania orzeka co do istoty sprawy albo przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania właściwemu sądowi, w razie potrzeby uchylając także orzeczenie sądu pierwszej instancji, albo umarza postępowanie. Sąd Najwyższy oddala skargę nadzwyczajną, jeżeli stwierdzi brak podstawy do uchylenia zaskarżonego orzeczenia.

22 1) uchylenie orzeczenia + przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania 2) uchylenie orzeczenia + orzeczenie co do istoty sprawy

23 Kodeks postępowania cywilnego
Art Jeżeli podstawa naruszenia prawa materialnego jest oczywiście uzasadniona, a skargi kasacyjnej nie oparto także na podstawie naruszenia przepisów postępowania lub podstawa ta okazała się nieuzasadniona, Sąd Najwyższy może na wniosek skarżącego uchylić zaskarżony wyrok i orzec co do istoty sprawy. Przepis art. 415 stosuje się odpowiednio. Kodeks postępowania cywilnego

24 1) uchylenie orzeczenia + przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania 2) uchylenie orzeczenia + orzeczenie co do istoty sprawy 3) uchylenie orzeczenia + umorzenie postępowania 4) uchylenie orzeczenia + odrzucenie pozwu

25 Kodeks postępowania cywilnego
Art Jeżeli pozew ulegał odrzuceniu albo istniała podstawa do umorzenia postępowania, Sąd Najwyższy uchyla wydane w sprawie wyroki oraz odrzuca pozew lub umarza postępowanie. Przepis art. 415 stosuje się odpowiednio. Kodeks postępowania cywilnego

26 1) uchylenie orzeczenia + przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania 2) uchylenie orzeczenia + orzeczenie co do istoty sprawy 3) uchylenie orzeczenia + umorzenie postępowania 4) uchylenie orzeczenia + odrzucenie pozwu 5) oddalenie skargi

27 Art. 89 § 4. Jeżeli zachodzą przesłanki wskazane w § 1, a zaskarżone orzeczenie wywołało nieodwracalne skutki prawne, w szczególności jeżeli od dnia uprawomocnienia się zaskarżonego orzeczenia upłynęło 5 lat, a także jeżeli uchylenie orzeczenia naruszyłoby międzynarodowe zobowiązania Rzeczypospolitej Polskiej, Sąd Najwyższy ogranicza się do stwierdzenia wydania zaskarżonego orzeczenia z naruszeniem prawa oraz wskazania okoliczności, z powodu których wydał takie rozstrzygnięcie, chyba że zasady lub wolności i prawa człowieka i obywatela określone w Konstytucji przemawiają za wydaniem rozstrzygnięcia, o którym mowa w art. 91 § 1.

28 Kodeks postępowania cywilnego
Art. 4241a. § 2. Orzeczenie Sądu Najwyższego wydane na skutek wniesienia skargi kasacyjnej traktuje się jak orzeczenie wydane w postępowaniu wywołanym wniesieniem skargi. Kodeks postępowania cywilnego