Ćwiczenia logopedyczne

Prezentacja na temat: "Ćwiczenia logopedyczne"— Zapis prezentacji:

1 Ćwiczenia logopedyczne
Bełżyce, 11 stycznia 2018r. Ćwiczenia logopedyczne jako część zajęć przedszkolnych - minimum logopedyczne nauczyciela przedszkola

2 Tematyka szkolenia: Niepokojące symptomy w zakresie rozwoju mowy
u dziecka w wieku przedszkolnym Najczęściej spotykane wady wymowy w edukacji przedszkolnej Zabawy logopedyczne Sposoby wywoływania niektórych głosek języka polskiego

3 4. okres swoistej mowy dziecięcej (3-7)
1. Niepokojące symptomy w zakresie rozwoju mowy u dziecka w wieku przedszkolnym Według L. Kaczmarka wyodrębnia się 4 okresy rozwoju mowy: 1. okres melodii (0-1) 2. okres wyrazu (1-2) 3. okres zdania (2-3) 4. okres swoistej mowy dziecięcej (3-7) Rozwój mowy postępuje równolegle z rozwojem motoryki narządów artykulacyjnych: języka, warg, gardła, podniebienia, krtani i płuc. Narządy te są ćwiczone już od najmłodszych lat poprzez odruchy ssania, połykania i żucia. W ten sposób język przygotowywuje się do wymowy niektórych głosek.

4 W wieku 6 lat dziecko powinno posiadać już rozwinięty aparat artykulacyjny, a jego mowa pod względem dźwiękowym powinna być już opanowana. Jednak badania i doświadczenia nauczycieli oraz logopedów wykazują, że część dzieci nie ma jeszcze opanowanej wymowy głosek: sz, ż, cz, dż, r. NIEPOKOJĄCE SYMPTOMY W ZAKRESIE ROZWOJU MOWY: 1. Brak reakcji na odgłosy płynące z otoczenia. 2. Zaburzenia rozumienia mowy oraz brak rozumienia prostych poleceń słownych. 3. Brak kontaktu wzrokowego; dziecko nie zwraca uwagi na ludzi i nie nawiązuje kontaktu wzrokowego. 4. Brak mowy czynnej do 2 roku życia oraz brak zainteresowania mową (dziecko nie przejawia chęci do przetwarzania, czy też naśladowania dźwięków mowy).

5 5. Nagłe wycofanie się z kontaktów werbalnych 6
5. Nagłe wycofanie się z kontaktów werbalnych 6. Niepłynność mowy występująca u dziecka np. po urazach psychicznych, fizycznych 7. Przetwarzanie mowy bez zrozumienia wyrazów, wyrażeń lub zdań wypowiadanych przez inne osoby (tzw. „echolalia”) - odpowiadanie pytaniem na pytanie; objaw całościowych zaburzeń mowy 8. Jeżeli do 3 roku życia mowa nie rozwinie się (dziecko wymawia tylko pojedyńcze wyrazy i to proste np. mama, tata, daj, baba) wtedy trzeba podejrzewać opóźniony rozwój mowy. 9. Jeżeli w wieku 3,4 lat dziecko nie wymawia prawidłowo głosek: l, w, w', f, f', k, g, ch, s, z,c, dz 10. Jeżeli w wieku 4,5 lat zauważymy nieprawidłową wymowę wielu głosek co powoduje, że mowa jest niezrozumiała! 11. Jeżeli w wieku 5 lat dziecko zastępuje głoski sz, ż, cz, dż głoskami s, z, c, dz lub ś, ź, ć, dź 12. Jeżeli w wieku 6 lat dziecko nie wymawia prawidłowo głoski r

6 Przyczyny wad wymowy - zaburzenia czucia ciała (motoryki dużej i małej) - zaburzenia słuchu (słuch fonematyczny pozwala różnicować głoski t-d, zaburzona analiza i synteza słuchowa, pamięć słuchowa - nieprawidłowa budowa narządów artykulacyjnych, przerost trzeciego migdałka, krótkie wędzidełko, brak pionizacji języka, anomalia zębowe, wdy zgryzu, krzywa przegroda nosowa - choroby górnych dróg oddechowych, - brak koordynacji pomiędzy pracą wiązadeł głosowych a pracą narządów artykulacyjnych, - upośledzenie umysłowe, - nieprawidłowe wzorce wymowy i naśladowanie złego wzoru mowy, brak stymulacji rozwoju mowy w domu, - nieustalona lateralizacja (ustalona 5,6 letnie dziecko).

7 Skutki wad wymowy - dzieci ryzyka dysleksji: trudności w nauce czytania i pisania, - trudności w opanowaniu niektórych liter ponieważ nie potrafią wymówić danej głoski, a muszą zapisać jej znak graficzny, - dzieci mające problemy emocjonalne, niechętnie wypowiadają się na forum, unikają wypowiedzi ustnych - dzieci mające trudności w nawiązywaniu kontaktów z innymi, są nerwowe, czasem czują się samotne - niskie poczucie własnej wartości

8 Najczęściej spotykane wady wymowy w edukacji przedszkolnej
DYSLALIA - stanowi największą grupę wad wymowy. Jest to nieprawidłowość w wymawianiu jednej głoski, wielu, a nawet wszystkich lub prawie wszystkich głosek język polskiego na raz czyli tzw. bełkot - rytm , melodia, akcent mowy są zachowane, ale sama wymowa jest mało zrozumiała lub wręcz niezrozumiała.

9 Dyslalia obejmuje: - wadliwe wymawianie jednej lub wielu głosek, a nawet większości - opuszczanie dźwięków (mogilalia= elizja)np. krowa-kowa, stołek-tołek, - zastępowanie głosek innymi np. koło-toło, szafa-siafa, rower-lowel - mowa nosowa(nosowanie) - brak głosek miękkich np. pies-pes - palatalizacja tzw. „mowa dziecinna” - zmiękczanie głosek np. szczotka-ściotka.

10 W obrębie dyslali wyróżniamy następujące wady wymowy najczęściej spotykane w edukacji przedszkolnej: 1. Lambdacyzm (lelanie)- nieprawidłowa wymowa głoski „l” (np. lalka-jajka, las-as) 2. Gammacyzm – nieprawidłowa wymowa głoski „g” (np. góra-dóra, gitara- ditara) 3. Kappacyzm – nieprawidłowa wymowa głoski „k” (np. kura-tura, koza-toza 4. Rotacyzm (reranie) – zaburzona, nieprawidłowa wymowa głoski r ( np. rower – lowel, jowel, jowej) 5. Mowa bezdźwięczna - polega na tym, że głoski dźwięczne zastępowane są odpowiednimi głoskami bezdźwięcznymi, np.: zamiast „b” dziecko wymawia „p” (np. zamiast bułka - półka), zamiast głoski „d” wymawiane jest „t” (domek - tomek), głoska „w” wymawiana jest jako głoska „f” (wafel - fafel).

11 dźwięczności i wada ta ma odbicie w piśmie.
Mowa bezdźwięczna dotyczy 13 głosek języka polskiego: w,w',z,ż,ź,dz,dż,dź,b,b',d,g,g' Mowa bezdźwięczna jest to zaburzenie kotegorii dźwięczności i wada ta ma odbicie w piśmie. 6. Sygmatyzm, czyli tak zwane seplenienie. Polega na nieprawidłowej artykulacji głosek s, z, c, dz, sz, ż, cz, dż oraz ś, ź, ć, dź. Najczęściej spotykane jest seplenienie międzyzębowe (mysz - mys, myś; szafa - safa, śafa; żaba - zaba, źaba). W seplenieniu międzyzębowym język jest spłaszczony i wysuwa się między zęby, a powietrze rozprasza się po całej powierzchni. Wyróżnić można też seplenienie boczne, przyzębowe dorsalne,bocznemiędzyzębowe, świszczące . 7. Jąkanie 8. Giełkot

12 Deformacje głosek Deformacje głosek są wynikiem zmiany miejsca artykulacji głosek, co powoduje zniekształcenie ich brzmienia i powstaje wadliwa artykulacja. Wyróżniamy deformacje: - międzyzębowa s, z, c, dz, ś, ź , ć, dź, t, d, n, - boczna - sz, ż, cz, dż - wargowo-zębowa (wady zgryzu), - języczkowa „r” (tył języka dotyka podniebienia miękkiego) - gardłowe „r” - nosowe „r” powietrze wychodzi przez nos i przypomina „ n”

13 Zabawy i ćwiczenia logopedyczne
Zabawy logopedyczne i ćwiczenia nie zastąpią terapii logopedycznej, ale należy pamiętać, że będą doskonale stymulowały umiejętności językowe. Zabawy i ćwiczenia można prowadzić jako uatrakcyjnianie zajęć, a liczebność grupy nie ma znaczenia.

14 Ćwiczenia oddechowe - Chłodzenie gorącej zupy na talerzu – dmuchanie ciągły strumieniem powietrza - Chuchanie na zmarznięte rączki - Wypuszczanie powietrza z balonika - Dmuchanie na piórko, aby nie spadło - Przenoszenie słomką skrawków papieru - Puszczanie baniek mydlanych - Dmuchanie na paski bibuły, zawieszone na nitce kulki z waty - Dmuchanie na piłeczkę pingpongowa, kulki z gazet, ślimaka, - Wdech nosem i unoszenie ramion do góry, wydech ustami i opuszczanie ramion (słoneczko wschodzi i zachodzi) - Rozdmuchiwanie farb wodnych za pomocą słomki, tworzenie fajerwerków, kwiatów, drzew

15 Ćwiczenia języka 1. Wysuwanie i chowanie języka-język wąski, język szeroki. Kierowanie języka w kąciki ust: prawo, lewo przy szerokich ustach. 2. Unoszenie języka na górną wargę, opuszczanie na dolną wargę. 3. Unoszenie języka za górne zęby i cofanie go do podniebienia miękkiego, kląskanie. 4. Liczenie ząbków, dotykanie czubkiem języka zębów górnych i dolnych. 5. Oblizywanie zębów ruchem okrężnym i oblizywanie ust przy ustach szeroko otwartych jak kotek po wypiciu mleczka. 6. Mlaskanie czubkiem języka. Przyssanie języka do podniebienia przy szeroko otwartych ustach (ssiemy cukierka, próbujemy smaku zupy).

16 Ćwiczenia warg 1. Układanie dolnej wargi na górną i górnej na dolną
2. Parskanie 3. Cmokanie 4. Wymawianie samogłosek naprzemian : i-u, i-u ; e-o,e-o, a,e,u,i,o,y 5. Wysunąc wargi do przodu, ściągnąć je i i przesuwać w kąciki ust: w prawo, w lewo, następnie wykonać ruchy okrężne 6. Dmuchanie przez złączone wargi

17 Zabawy logorytmiczne 1. Dzieci maszeruja przy dźwiękach np. tamburyna i na przerwę zatrzymują się i klaszczą w rytm np. cyk, cyk, cyk, ram, pam, pam. Można włączyć tekst: Maszerują dzieci drogą raz,dwa,trzy,hej,ho! W tempie marsza dzieci moga wyklaskiwać lub wytupywać imiona : O-la, Ka-sia, Zo-sia, Ku-ba 2. Powitanki: ♦Wszyscy sa witam Was, Zaczynamy już czas Jestem ja, jesteś Ty Raz, dwa, trzy ♦ Witamy Zosię bardzo wesoło dzisiaj dla Zosi klaszcze całe koło 3. Dzieci naśladują taniec spadających liści przy muzyce. Gdy muzyka milknie, nabierają powietrza i lekko je wypuszczają i spokojnym ruchem opadają na podłogę.

18 Zabawy słuchowe ♦ Dostrzeganie, rozpoznawanie, różnicowanie i naśladowanie dźwięków ( odgłosy instrumentów, zwierząt) ♦„Głuchy telefon”- dzieci w kręgu przekazują sobie wiadmość ♦”Siedzi sobie Turek” ♦” Kukułeczka kuka” - Kukułeczka kuka na wysokiej gruszy siedzi Ania w kole i nadstawia uszy: kuku, kuku, kuku. Dziecko siedzące w kole odgaduje kogo to głos. ♦”Dźwiękowa ciuciubabka” - dziecko z zasłoniętymi oczami ma odgadnąć skąd dobiega dźwięk np. grzechotki ♦ Wyszukiwanie obrazków, których nazwy zaczynają się na daną głoskę ♦ Wydzielanie głosek w wyrazach ♦ Układanie rymów. Rozpoznawanie głosek z układu ust. ♦ Powiedz wyraz zaczynający się na ostatnią głoskę wyrazu: kangur

19 Zabawy logopedyczne ♦”Spadajace liście z drzew” nauczycielka kładzie na podłodze wycięty z papier duży rysunek drzewa, a na nim rozkłada liście . Dzieci są jesiennym wiatrem i zdmuchują liście z drzew. Zwracamy uwagę, aby dzieci nabierały powietrze nosem i wypuszczały ustami. ♦„Syczący wąż” nauczycielka rysuje na tablicy długiego lub zwiniętego węża, a dzieci mają za zadanie wypowiadać ssssssss ale tylko wtedy, gdy pani wodzi palcem od głowy węża aż po ogon. Każde dziecko może też rysować swojego węża. ♦„Armata” - zabawa w parach. Jedno dziecko kładzie „kulę armatnią” może to być wacik w dłonich , przybliża dłonie do ust i wypowiada „p” w taki sposób, aby zdmuchnąc kulę jak najdalej. Drugie dziecko robi to samo wygrywa ten kogo kula poleciała dalej.

20 Zabawy logopedyczne ♦ „Zegar z kukułką” Wszyscy siedzą w kole. Nauczycielka wymienia godziny, wskazując na dzieci siedziace w kole, które kiwają głowami jak wahadło zegara np.dziecko na które wypadła godzina 4 musi zakukać 4 razy, ale na hasło nauczyciela „Pękła sprężyna!” wszystkie dzieci kukają. ♦ „Gry planszowe” ♦ „Czy potrfisz”- w kole nauczycielka pyta dzieci, czy potrafią wykonać różne ćwiczenia: - czy potrafisz zrobić kilka całusów - parskać ustami jak konik - zacisnać mocno usta - dmuchać z lekko złączonymi ustami ♦ „Zabawa dokończ wyraz” wypowiadamy sylabę np. sza - dziecko kończy -fa, ko-za, do-mek

21 Zabawy logopedyczne ♦„Kamyczek” Leży sobie kamyk,
Pod kamyczkiem dziurka , A w tej dziurce co? Dziecko które siedzi w środku koła wydaje odgłos zwierzatka np. miau, miau, miau Pozostałe dzieci odgadują nazwę zwierzątka ♦„Zaśnieżanie chmury” Nanoszenie skrawków papieru za pomocą słomki na obrazek z chmurą ♦„Gąski, gąski do domu” znana i lubiana zabaw przed którą nauczycielka przypomina z dziećmi odgłosy syczących gąsek sss, sss, szumu wiatru szszsz, szszsz wycie wilka auuu,auuu

22 Sposoby wywoływanie niektórych głosek języka polskiego
Jeżeli nie ma w wymowie głoski „l” nie wolno wywoływać głoski „r”. Aby wywołać głoskę „l” wymawiamy samogłoskę „a” i unosimy czubek języka do dziąseł, wtedy wychodzigłoska”l”. „Ch” Głoska „ch” bardzo często jest zastępowana głoska „f”. Wywołyjemy ją delikatnie chuchając na dłoń chchch...

23 język za dolnymi zębami, zęby zamknięte, uśmiech.
„W , F” Dziecko mówi „u”, przyciskamy dolną wargę do górnych zębów i wychodzi „w” W – warczymy dociskając dolną wargę do górnych zębów F – dmuchamy dotykając dolną wargę do górnych zębów Ważne, aby wargi były przy zębach ! „S” Naśladujemy syczenie węża sssss, język za dolnymi zębami, zęby zamknięte, uśmiech. Nitka z supełkiem zaczepiona za dolne ząbki, dziecko mówi „a” potem dotka supełka i dmucha wychodzi „s” „Si” Dziecko wymawia przedłużone „ch” , język ułożony w tzw. koci grzbiet

24 „SZ” Czubek jezyka dotyka górnych dziąseł, zęby złączone, usta zookrąglone ” jak rybka” naśladujemy szum wiatru: szszsz..... Jeżeli wywołamy głoskę „sz” w izolacji przechodzimy do sylab: szo,sza,szu,sze,szy osz, asz, usz, esz, ysz oszo, asza, uszu, esze, yszy wyrazy z głoską sz w nagłosie, śródgłosie, wygłosie (szum, kalosze, kosz itp.,) Po wywołaniu głoski „sz” pozostałe głoski ż, cz, dż pojawiają się same i należy je ćwiczyć w podobny sposób zaczynając od sylab, wyrazów , zdań a nawet wierszy. Kolejnym etapem jest utrwalanie i różnicowanie głosek s-sz, c-cz, z-ż, dz-dż

25 „R” Korygowaniem wad wymowy głoski „r” zajmuje się wyłącznie logopeda. Wielokrotne wymawianie ttttttttt , ddddd język przy górnych dziąsłach td td td tde tde tdu tdu tdn tdn Dziecko wymawia „d”, a czubek języka poruszamy palcem

26 PAMIĘTAJMY: „Mówienie jest sprawnością i trzeba się jej uczyć , tak jak wszelkich innych sprawności” G. Demel „Minimun logopedyczne nauczyciela przedszkola”

27 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Ewa Mańka