UBYTKI NIEPRÓCHNICOWEGO POCHODZENIA

Prezentacja na temat: "UBYTKI NIEPRÓCHNICOWEGO POCHODZENIA"— Zapis prezentacji:

1 UBYTKI NIEPRÓCHNICOWEGO POCHODZENIA

2 Można je podzielić na rozwojowe i nabyte po wyrznięciu zęba
Można je podzielić na rozwojowe i nabyte po wyrznięciu zęba. Wady rozwojowe powstają na skutek zaburzeń procesu odontogenezy w zębach mlecznych lub stałych, bądź w obu rodzajach uzębienia. Mogą powstać prenatalnie lub postnatalnie. W okresie prenatalnym odontogeneza jest lepiej chroniona niż postnatalnie, dlatego wady zębów mlecznych są rzadziej obserwowane niż zębów stałych.

3 Proces mineralizacji zawsze zaczyna się od brzegów siecznych lub guzków zębowych, stopniowo przesuwając się w kierunku szyjki zęba. Okres mineralizacji koron zębów stałych trwa około 7 lat. Dotychczas opisano prawie 100 czynników etiologicznych zaburzających proces odontogenezy.

4 Czynniki szkodliwe przyczyny ogólnoustrojowe (systemowe)
dziedziczne (genetyczne) tylko zęby zęby z objawami ogólnymi środowiskowe prenatalne neonatalne postnatalne przyczyny miejscowe

5 Czynniki dziedziczne Amelogenesis imperfecta Dentinogenesis imperfecta
Osteogenesis imperfecta Porfiria wrodzona

6 Czynniki środowiskowe
Choroby infekcyjne (różyczka, odra, ospa wietrzna, kiła, płonica, tężec, krztusiec, zapalenie płuc) Endokrynopatie (niedoczynność gruczołów prszytarczycznych, niedoczynność tarczycy, cukrzyca) Zaburzenia odżywiania (niedobory witaminowe, białkowe, mineralne) Zaburzenia hemolityczne (anemia) i pochodzenia sercowego (wrodzone wady serca) Choroby nerek (zespół nefrytyczny, infekcje układu moczowego) Zaburzenia żołądkowo-jelitowe (biegunka) i enteropatie (celiakia) Wrodzone błędy metaboliczne (galaktozemia, fenyloketonuria, alkaptonuria, porfiria erytropoetyczna) Zaburzenia okołoporodowe (wcześniactwo, hipokalcemia, choroba hemolityczna, alergia) Intoksykacje egzogenne (tetracykliny, hiperwitaminoza D3, fluoroza) Idiopoatyczne

7 Czynniki miejscowe Uraz Ekstrakcje zębów mlecznych
Operacje rozszczepów podniebienia Ostre zapalenia kości Napromieniowanie Ankyloza

8 ROZWOJOWE WADY SZKLIWA

9 Zmętnienie, nieprzejrzystość (opacity)
Jest wadą jakościową. Klinicznie stwierdza się białe lub przebarwione (kremowe, żółte, brązowe) pola o prawidłowej gładkości i grubości szkliwa Ograniczone i rozlane Jest następstwem zaburzeń o charakterze hipomineralizacji Najczęstsza z rozwojowych wad szkliwa W Polsce stwierdza się ją u 11,1% 7-latków i u 21,5% 12-latków Histologicznie zwiekszona porowatość, która jest związana ze zwiększeniem przestrzeni międzykrystalicznych Powierzchowna warstwa szkliwa jest zawsze dobrze zmineralizowana Białe, rozlane zmętnienia mają zmniejszona mikrotwardość, są bardzo powierzchowne Białe ograniczone zmętnienia są położone powierzchownie i podpowierzchniowe Żółte zmętnienie sa najbardziej miękkie o obejmują całą grubość szkliwa

10 Fluoroza zębów Najbardziej znany przykład zmętnienia rozlanego pochodzenia układowego, wywołanego przewlekłym nadmiarem fluoru Jest hipomineralizacją szkliwa wywołaną przez fluor obecny w otoczeniu rozwijającego się zęba podczas fazy wydzielniczej i(lub) dojrzewania Stopień ciężkości i rozkład fluorozy zależą od stężenia fluoru, czasu ekspozycji na fluor, etapu aktywności ameloblastów i indywidualnej wrażliwości Do rozpoznania fluorozy upoważnia nie sam wygląd szkliwa, lecz dodatkowe informacje o nadmiarze fluoru w wywiadzie lub potwierdzenie jego zawartości w tkankach Najczęściej uszkodzonymi zębami przez fluorozę są stałe zęby przedtrzonowe, następnie drugie trzonowe, żeby sieczne górne, kły, pierwsze przedtrzonowe i najbardziej zęby sieczne dolne ??? W uzębieniu mlecznym fluorozę obserwuje się niezwykle rzadko Łożysko przepuszcza fluor

11 Klasyfikacja fluorozy wg Deana:
0 – szkliwo normalne 1 – fluoroza wątpliwa 2 – fluoroza bardzo łagodna 3 – fluoroza łagodna 4 – fluoroza umiarkowana 5 – fluoroza ciężka

12 Postępowanie kliniczne w przypadku fluorozy:
Remineralizacja powierzchni za pomocą wapniowej sacharozy fosforanowej (CSP gel) lub kazeiny fosfopeptydowej (CPP-ACFP). Działanie to zwiększa się przez wcześniejsze zastosowanie podchlorynu sodu jako środka odbiałczającego. Mikroabrazja Zastąpienie materiałem odtwórczym objętego zmianami przebarwionego szkliwa Licówki kompozytowe lub ceramiczne natychmiast po całkowitym wyrznięciu zęba i ustaleniu wysokości dziąsła brzeżnego

13

14

15

16

17

18 Hipoplazja, niedorozwój szkliwa (hypoplasia)
Defekt ilościowy szkliwa charakteryzujący się redukcją jego grubości Jest następstwem uszkodzenia matrycy szkliwa W Polsce stwierdzono u 2,8% dzieci 7 letnich i u 7,8% 12-latków

19 Brak szkliwa może występować w postaci:
Dołków (pojedynczych lub mnogich, płytkich lub głębokich, dowolnie rozrzuconych lub tworzących szereg w poprzek korony zęba) Rowków (pojedynczych lub mnogich, wąskich lub szerokich) Częściowego lub całkowitego braku szkliwa ze znaczną częścią zębiny. Pozostałe szkliwo w obrębie zredukowanej grubości może być prawidłowe lub wykazywać zmętnienie

20 Hipoplazja miejscowa Zęby Turnera
powstają w następstwie infekcji i procesu zapalnego toczącego się okołowierzchołkowo w poprzedzających je zębach mlecznych Zmniejszony rozmiar korony z częściowym, nieregularnym brakiem szkliwa W niektórych przypadkach dołącza się żółtobrązowe zmętnienie pozostałego szkliwa Czasem brakujące szkliwo powoduje znaczną deformację korony Niekiedy zmiany powodują zniekształcenie korzenia

21 Hipoplazja układowa Uwarunkowana genetycznie(w całym uzębieniu) lub czynnikami środowiskowymi (w różnych grupach zębów) Częściej w zębach stałych W zębach mlecznych wyróżniono hipoplazję neonatalną, będącą następstwem zaburzeń rozwojowych występujących okołoporodowo lub w pierwszym miesiącu życia Hipoplazja neonatalna występuje najczęściej w postaci rowkowej i umiejscawia się w jednej trzeciej przydziąsłowej na wargowej powierzchni zębów siecznych górnych Hipoplazję neonatalną wywołują zaburzenia homeostazy wapnia i niedobory witaminy A W zębach stałych dwie trzecie hipoplazji układowej pochodzi z pierwszych dziesięciu miesięcy życia i te zmiany umiejscawiają się najczęściej w zębach szóstych(bez guzków językowych przyśrodkowych) oraz zębach siecznych(z wyjątkiem 12 i 22)i kłach

22 Postępowanie w hipoplazji szkliwa
Zlokalizowane zmiany hipoplastyczne można odbudować za pomocą kompozytu W zębach bocznych ze względu na utrzymanie wysokości zwarcia należy wykonać korony stalowe W przypadku gdy zęby są niewyrznięte do tymczasowej odbudowy stosujemy cementy glass-jonomerowe Można rozważyć wybiórcze usunięcie zębów ze zmianami jako część planu rozwoju okluzyjnego dziecka Zastosowanie do odbudowy nakładów (onlay), licówek i koron należy odłożyć do wieku dorosłego

23

24

25

26 Przebarwienie szkliwa (discoloratio, discoloration)
Polega ono na pojawieniu się zabarwienia, niezgodnego z przyjętym wachlarzem barw i odcieni normalnego szkliwa Nie zalicza się tu zmętnień szkliwa Najczęstszymi czynnikami miejscowymi przebarwiającymi pojedyncze żeby są leki, martwica miazgi, wylew krwi do miazgi lub resorpcja wewnętrzna Wśród czynników uogólnionych zaliczamy tetracykliny, przebarwienia po chorobie hemolitycznej noworodków, w porfirii wrodzonej W czynnikach wewnątrzpochodnych barwnik odkłada się głównie w zębinie W czynnikach zewnątrzpochodnych barwnik gromadzi się w obrębie błonki nabytej oraz w odsłoniętej zębinie i cemencie

27 Stany chorobowe związane z hiperbilirubinemią:
Choroba hemolityczna noworodków (erythroblastosis foetalis) Niezgodność serologiczna krwi Przebarwienie tych zębów, których rozwój odbywał się do czasu urodzenia Odłożenie biliwerdyny w warstwie zębiny przylegającej do szkliwa Kolor od żółtego przez zielony, brązowy i szary do czarnego, zwłaszcza w okolicy przyszyjkowej Często połączone z hipoplazją szkliwa Obecnie występuje rzadko Żółtaczka noworodków (icterus neonatorum, neonatal hepatitis) Przebarwienia zębów mlecznych na kolor żółtobrązowy spowodowane odłożeniem biliwerdyny w powstająca zębinę Wrodzona niedrożność przewodów żółciowych (biliary atresia) Przebarwienie zębów na intensywnie zielony kolor Spowodowanie odkładaniem się barwników żółciowych w rozwijających się tkankach zęba

28 Wrodzona porfiria (porphyria congenita,
Dziedziczony autosomalnie recesywnie błąd metaboliczny W wyniku niedoboru izomerazy porfobilinogenu erytroblastów, podczas erytropoezy powstają duże ilości uroporfiryny i koproporfiryny, które gromadzą się m.in. w tkance kostnej i zębach Pęcherzowe zmiany skóry eksponowanej na światło, fotowrażliwość, anemia hemolityczna i powiększenie śledziony Prawidłowego kształtu zęby mleczne i stałe wykazują różowobrązowe, czerwonoszare lub ciemnobrązowe zabarwienie i czerwoną fluorescencje w świetle ultrafioletowym

29

30 Alkaptonuria – cechuje niebieskoszare przebarwienie tkanki łącznej, ścięgien, chrząstki i zębów Cystowate zwłóknienie trzustki – brązowoszare przebarwienie zębów Nadczynność przedniego płata przysadki – żółtoszare zęby Niedomoga nadnerczy – zęby żółte Nadczynność grasicy i tarczycy – niebieskobiałe żeby Niedoczynność tarczycy – mlecznobiałe zęby

31 Przebarwienia tetracyklinowe
Przyjmowanie tetracyklin w okresie odontogenezy Złota fluorescencja w świetle ultrafioletowym Jest to rezultatem łączenia się tetracyklin na drodze chelacji z wapniem hydroksyapatytów, głównie zębiny, i tworzenia się barwnych związków Krytyczny dla zębów mlecznych jest okres od 5 – 6 miesiąca życia płodowego do pierwszego roku życia dziecka, dla uzębienia stałego od urodzenia do 8 roku życia Zabarwienie żółte – oksytetracyklina, tetracyklina i demeklocyklina Szarobrązowe – chlorotetracyklina Doksycyklina przebarwia w niewielkim stopniu Pod wpływem światła słonecznego żółtobrązowa barwa zmienia się na szaroczarną, co jest spowodowane degradacją tetracyklin Często występuje łącznie z hipoplazją Tetracykliny nie powinny być przepisywane kobietom w ostatnim trymestrze ciąży i dzieciom do 8 roku życia Minocyklina powoduje przebarwienie zębów także po zakończeniu rozwoju – korony niebieskoszare a korzenie ciemnozielone

32

33

34 Przebarwienia wewnątrzpochodne spowodowane czynnikami miejscowymi obserwuje się w następstwie urazu doprowadzającego do wynaczynienia miazgi – barwa różowa i żółta. Żółta barwa sugeruje również kalcyfikację miazgi, a ciemnoszara – jej obumarcie.

35

36 Przebarwienia zewnątrzpochodne
Bakterie jamy ustnej Barwniki pozywienia (kawa, herbata, chlorofil) Tytoń Leki podawane doustnie (żelazo) Leki i materiały stomatologiczne Krwawienia dziąseł Zewnątrzpochodne przebarwienia łatwo usunąć przez profesjonalne zabiegi stomatologiczne i instruktaż ze stosowaniem past wybielających. Niektóre przebarwienia można usunąć przez wybielanie, a inne prze użycie materiałów kompozytowych, licówek i koron protetycznych.

37 Postępowanie: Wewnątrzpochodne przebarwienia, jeśli są powierzchowne, można usunąć za pomocą technik mikroabrazyjnych 18% kwas chlorowodorowy z pumeksem przy użyciu kielicha gumowego Abrazja za pomocą pumeksu z 37% kwasem fosforanowym Polerowanie powierzchni wargowych zębów za pomocą wiertła wolframowego z wieloma nacięciami Po metodach abrazyjnych należy zastosować 2% obojętny roztwór fluorku sodu Głębokie przebarwienia wymagają usunięcia szkliwa i odbudowy kompozytem Licówki i korony należy odłożyć do czasu ustalenia się przyczepu dziąsłowego przy połączeniu szkliwno- cementowym

38 Niecałkowity rozwój szkliwa (amelogenesis imperfecta)
Genetyczne zaburzenie tkanki ektodermalnej 2 podtypy Z hipoplazją szkliwa Z hipomineralizacją szkliwa Oba typy dotyczą uzębienia mlecznego i stałego Brak podatności na próchnicę Typ z hipoplazja szkliwa powstaje na skutek redukcji matrycy szkliwa w procesie amelogenezy przy prawidłowo przebiegającym później procesie mineralizacji Typ z hipomineralizacją spotyka się częściej, charakteryzuje się matowym, mlecznobiałym lub ciemnobrązowym przebarwieniem szkliwa. Ząb jest prawidłowego kształtu ale po czasie szkliwo odpryskuje

39

40 Niecałkowity rozwój zębiny (dentinogenesis imperfecta)
Inaczej zwane chorobą Capdeponta Powstaje na skutek zaburzenia tkanki mezodermalnej na tle genetycznym Może występować samoistnie bądź w zespole uogólnionym jako osteogenesis imperfecta W niedorozwoju zębiny jedynym zabezpieczeniem przed ścieraniem są korony protetyczne

41

42 Urazowe uszkodzenia zebów

43 1) Nadłamanie korony Przerwanie ciągłości szkliwa bez utraty struktury zęba Makroskopowo dostrzegalne jako pęknięcie Mogą wystąpić dolegliwości bólowe pod wpływem zimna i bodźców chemicznych Wymagane jest stosowanie związków fluoru miejscowo i badań kontrolnych miazgi

44 2) Złamanie korony w obrębie szkliwa
Wymaga jedynie wygładzenia brzegów zęba oraz fluorkowania powierzchni złamania Czasem należy przeprowadzić korektę zeba jednoimiennego Niekiedy należy odbudować koronę materiałem złożonym Zasadą jest rutynowa obserwacja kliniczna

45

46 3) Złamanie korony zęba w obrębie szkliwa i zębiny
Jak najszybciej zabezpieczone ze względu na obnażenie kanalików zębinowych Pokrycie zębiny preparatem wodorotlenkowo-wapniowym, tlenkiem cynkowo-eugenolowym lub cementem z zastosowaniem korony tymczasowej lub materiału kompozytowego Do odbudowy można wykorzystać również odłamany fragment korony

47 4) Złamanie korony zęba z linią złamania przebiegającą w kontakcie z miazgą
Wybór metody postępowania zależy od rozległości obnażenia miazgi, stanu miazgi, stadium rozwoju korzenia, stanu tkanek okołowierzchołkowych, czasu zgłoszenia się pacjenta po urazie oraz stanu higieny jamy ustnej Celem jest zachowanie żywej miazgi za pomocą pokrycia bezpośredniego lub amputacji przyżyciowej Utrata żywotności miazgi jest wskazaniem do antyseptycznego leczenia kanałowego

48

49 5)Złamania koronowo-korzeniowe
Stanowią około 5% urazowych uszkodzeń zębów Powikłane i niepowikłane Większość złamań koronowo – korzeniowych rokuje źle i kończy się ekstrakcją zęba

50 6) Złamania korzenia Od 0,5 do 7% urazowych uszkodzeń zębów stałych
Najczęściej w wieku 11 – 20 lat Przeważnie e zębach siecznych centralnych w szczęce Podłużne i skośne najczęściej źle rokują i najczęściej wymagają usunięcia zęba W złamaniach poprzecznych powodzenie zależy od umiejscowienia linii złamania

51 Warunkiem powodzenia leczenia jest wczesne i dobre unieruchomienie
Szyna unieruchamiająca powinna obejmować przynajmniej 2 zęby sąsiednie i pozostawać na nich przez okres od 8 do 12 tygodni Wymagana jest staranna kontrola jej stanu i ewentualne korekty Obserwacja radiologiczna W przypadku obumarcia miazgi w części koronowej korzenia lub w obu fragmentach korzenia metodą z wyboru jest przeleczenie kanału przy użyciu wodorotlenku wapnia

52 7) Zwichnięcie częściowe zęba
Najczęściej dotyczą zębów siecznych przyśrodkowych w szczęce, rzadziej zębów siecznych w żuchwie WSTRZĄS ZĘBA-jest urazem przyzębia bez wyraźnego zwiększenia ruchomości zęba i bez jego przemieszczenia. Słaba reakcja bólowa na opukiwanie poziome i pionowe, wrażliwość podczas zwierania szczęk. Badanie kliniczne i radiologiczne, ewentualnie wyłączenie ze zgryzu.

53 NADWICHNIĘCIE ZĘBA-cechuje zwiększona ruchomość zęba bez przemieszczenia. + opukiwanie, ból podczas nagryzania i rzadko krwawienie ze szczeliny dziąsłowej. Badanie kliniczne i radiologiczne, środki dezynfekujące, czasami unieruchomienie na 1-2 tyg. WTŁOCZENIE W GŁĄB TKANEK-przesunięcie dowierzchołkowe ze zmiażdżeniem kości wyrostka zębodołowego. Najcięższy typ zwichnięcia. WYSUNIĘCIE ZĘBA Z ZĘBODOŁU PRZEMIESZCZENIE BOCZNE-często powikłane złamaniem ściany zębodołu

54 Jeśli pacjent zgłosi się do 48 godzin po urazie ząb należy wprowadzić w prawidłową pozycję i unieruchomić na okres 2 – 4 tygodni Jeśli pacjent zgłosi się po 48 godzinach a ząb jest mocno umocowany w zębodole to pozostawiamy go w takiej pozycji, przeprowadzając później leczenie ortodontyczne Zęby wtłoczone możemy pozostawić w pozycji wyjściowej i czekać na samoistne wysunięcie, możemy również wykonać repozycję chirurgiczną bądź leczenie ortodontyczne

55 8) Zwichnięcie całkowite
Występuje wówczas gdy ząb traci kontakt z zębodołem Najczęściej zdarza się u dzieci w wieku 7 – 10 lat Leczenie polega na replantacji z zachowaniem miazgi zęba lub po przeleczeniu kanałowym poza jamą ustną Ząb należy przemyć roztworem fizjologicznym i pozostawić resztki ozębnej na korzeniu W znieczuleniu przeprowadza się badanie, a następnie usuwa skrzep i umieszcza w nim ząb w prawidłowej pozycji Unieruchomienie na 1 – 2 tygodnie oraz lekka dieta Kontrole co 3 – 4 dni do chwili zdjęcia unieruchomienia

56 UWAGA !  Zęby z nieuformowanym wierzchołkiem korzenia mają dużą szansę rewaskularyzacji, zatem lepiej replantować je z zachowaniem miazgi Zęby z ukończonym rozwojem zaleca się przeleczyć kanałowo poza jamą ustną Do momentu replantacji najlepiej przechowywać ząb w ślinie, w przedsionku jamy ustnej pacjenta

57 PROCESY ZUŻYWANIA SIĘ ZĘBÓW

58 Prawidłowa funkcja zęba w złożonym środowisku jamy ustnej prowadzi do stopniowej utraty jego twardych tkanek Przewlekły proces destrukcyjny o charakterze nieodwracalnym

59 ABRAZJA Jest to zużycie substancji lub struktury w następstwie procesu mechanicznego, takiego jak szlifowanie, gumkowanie lub zdrapywanie Klinicznie rozpoznanie abrazji zębowej oznacza stwierdzenie patologicznego starcia twardych tkanek zęba przez nienormalne, wielokrotnie powtarzane procesy mechaniczne w jamie ustnej Zlokalizowane lub uogólnione, na powierzchni gładkiej i(lub) przyszyjkowo, rzadziej na powierzchni stycznej.

60 Głównym czynnikiem abrazji zębowej są nadmierne zabiegi higieniczne, które powodują utratę tkanek na powierzchni gładkiej i(lub) przyszyjkowej Wyróżnia się czynniki związane z pacjentem, związane z materiałem, nadmierne używanie przyrządów dodatkowych, abrazje zawodowe

61 DEMASTYKACJA Jest to starcie zębów spowodowane przeżuwaniem pokarmów prowadzącym do tworzenia kęsa, przy użyciu przeciwstawnych zębów Demastykacja jest normalnie procesem fizjologicznym obejmującym powierzchnie żujące i sieczne, ale może być procesem patologicznym, spowodowanym żuciem pożywienia nietypowego, np. żucie orzecha betelu.

62 ATRYCJA Jest fizjologicznym, postępującym z wiekiem, zużyciem twardych tkanek zęba w następstwie kontaktu zęba z zębem, bez interwencji obcych substancji Taka sytuacja występuje podczas zaciskania zębów, a powstająca destrukcja manifestuje się na powierzchniach żujących, siecznych oraz stycznych

63

64 ABFRAKCJA Termin ten służy współcześnie do określenia ubytków klinowych o ostrych brzegach, umiejscowionych na granicy szkliwno- cementowej zęba Takie ubytki spotykane na pojedynczym zębie lub na niesąsiadujących ze sobą zębach sugerują, że są następstwem ekscentrycznie działających sił okluzyjnych prowadzących bardziej do zgięcia zęba niż do samej abrazji

65

66

67 RESORPCJA Termin wyrażający proces biologicznego rozpadu i przyswojenia substancji lub struktur wcześniej wytworzonych przez organizm Biologiczne usunięcie tkanki zęba w następstwie aktywności cementoklastycznej, zębinoklastycznej i szkliwoklastycznej Proces może być fizjologiczny i patologiczny

68 EROZJA Stopniowa destrukcja powierzchni materii na drodze elektrolitycznej lub chemicznej Następstwo chemicznego wytrawiania tkanki z powierzchni zęba przez kwasy i(lub) helację bez udziału bakterii Kwasy odpowiedzialne za erozję nie są produktami flory bakteryjnej jamy ustnej, lecz pochodzą z diety, środowiska pracy lub źródeł wewnętrznych Pierwszym objawem jest wypolerowany wygląd szkliwa aż do całkowitej jego utraty i objęcia zębiny

69 Erozja pochodzenia zewnętrznego (extrinsic erosion) spowodowana kwasami pochodzącymi z pożywienia, z niektórych leków doustnych lub wywodzące się ze środowiska pracy Erozja pochodzenia wewnętrznego (intrinsic erosion) będąca wynikiem erozyjnego działania kwasów endogennych Perimolysis – zmiany wynikłe z przewlekłego cofania się pokarmu. Zmiany obserwowane na podniebiennych i żujących powierzchniach wszystkich zębów w szczęce, natomiast w żuchwie – na powierzchniach policzkowych i żujących

70 Ustaleniu głównej przyczyny Profilaktyce polegającej na:
Postępowanie po ustaleniu rozpoznania ubytku twardych tkanek zęba niepróchnicowego pochodzenia wiąże się z następującymi etapami: Ustaleniu głównej przyczyny Profilaktyce polegającej na: Eliminacji niekorzystnych sił mechanicznych Zmianie nieprawidłowych nawyków higienicznych Zmianie nieprawidłowych zachowań dietetycznych Znoszeniu nadwrażliwości zgodnie ze współczesnymi zasadami sztuki Odtworzeniu utraconej struktury zęba poprzez wykorzystanie nowoczesnych materiałów i technik

71 Znając czynniki etiopatologiczne utraty twardych tkanek zęba, ostrzegajmy naszych pacjentów przed szczotkowaniem zębów bezpośrednio po spożyciu kwaśnych potraw. Polecajmy picie kwaśnych soków i napojów przez słomkę i neutralizację ich działania poprzez bezpośrednie płukanie jamy ustnej wodą lub mlekiem.