Tolerancje i pasowania

Prezentacja na temat: "Tolerancje i pasowania"— Zapis prezentacji:

1 Tolerancje i pasowania
WYKŁAD 6 Tolerancje i pasowania Czas: 2 x 45 minut W prezentacji wykorzystano rysunki z PN-EN ISO 286-1:2010

2 Wstęp Nie można wykonać żadnego elementu dokładnie. Błędy są nieuniknione i popełniane na każdym etapie produkcji, a także podczas sprawdzania (kontroli) wymiarów.

3 Wstęp Musimy się nauczyć projektować części maszyn z wymaganą (optymalną) dokładnością.

4 Zależność kosztów wykonania od wartości chropowatości powierzchni
Podstawowe definicje Zależność kosztów wykonania od wartości chropowatości powierzchni

5 Zależność kosztów wykonania wymiarów linowych od wielkości tolerancji
Podstawowe definicje Zależność kosztów wykonania wymiarów linowych od wielkości tolerancji

6 Podstawowe definicje Podział wymiarów ze względu na żądaną dokładność wykonania: Swobodne: rzeczywista wartość nie odrywa większej roli, dla tych wymiarów nie podaje się tolerancji; Tolerowane: rzeczywista wartość musi się zawierać w granicach założonych przez konstruktora; Teoretyczne: nie przewiduje się dla nich żadnych odchyłek. Są to zwykle wymiary służące do wykonywania obliczeń narzędzi, sprawdzianów czy też uchwytów.

7 Błędy kształtu i położenia
Tolerancje wymiarów liniowych

8 Podstawa prawna

9 Układ kodowania ISO tolerancji wymiarów liniowych
Podstawowe definicje PN-EN ISO 286-1 Temat: Specyfikacja geometrii wyrobów (GPS) Układ kodowania ISO tolerancji wymiarów liniowych OTWÓR: Element wymiarowalny wewnętrzny przedmiotu, w tym elementy wymiarowalne wewnętrzne, które nie są walcowe. WAŁEK: Element wymiarowalny zewnętrzny przedmiotu, w tym elementy wymiarowalne zewnętrzne, które nie są walcowe.

10 Wymiary zewnętrzne (a), wewnętrzne (b), pośrednie (c), mieszane (d)
Podstawowe definicje Wymiary zewnętrzne (a), wewnętrzne (b), pośrednie (c), mieszane (d)

11 Definicje wymiaru tolerowanego

12 Tolerowanie wymiarów za pomocą odchyłek liczbowych
Wymiar tolerowany Definicja 1: Wymiar tolerowany jest to wymiar o ustalonych odchyłkach granicznych: G = dmax – d F = dmin – d T = dmax – dmin = G - F Tolerowanie wymiarów za pomocą odchyłek liczbowych

13 Wymiar tolerowany wg normy PN-EN ISO 286-1
1 - przedział tolerancji 2 – ustalenie znaków dla odchyłek a – wymiar nominalny; b – wymiar graniczny górny; c – wymiar graniczny dolny; d – odchyłka graniczna górna; e – odchyłka graniczna dolna; f – tolerancja. Tolerowanie wymiarów za pomocą odchyłek liczbowych

14 Tolerowanie wymiarów za pomocą odchyłek liczbowych
Wymiar tolerowany Tolerowanie wymiarów za pomocą odchyłek liczbowych

15 Tolerowanie wymiarów za pomocą odchyłek liczbowych
Wymiar tolerowany Tolerowanie symetryczne: Tolerowanie asymetryczne: Tolerowanie asymetryczne dwustronne: Tolerowanie jednostronne: Tolerowanie wymiarów za pomocą odchyłek liczbowych

16 Tolerowanie wymiarów za pomocą odchyłek liczbowych
Wymiar tolerowany Definicja 2: Wymiar tolerowany jest to wymiar o ustalonej szerokości pola tolerancji oraz jego położenia względem linii zerowej Tolerowanie wymiarów za pomocą odchyłek liczbowych

17 Tolerowanie wymiarów za pomocą oznaczeń literowo - cyfrowych
Wymiar tolerowany Tolerowanie wymiarów za pomocą oznaczeń literowo - cyfrowych

18 Wymiar tolerowany 𝐼𝑇=𝑎∙𝑖=𝑎∙(0,045 𝐷 𝑠 +0,001 𝐷 𝑠 ) 𝐷 𝑠 = 𝐷 𝑚𝑎𝑥 ∙ 𝐷 𝑚𝑖𝑛
Szerokość pola tolerancji IT: 𝐼𝑇=𝑎∙𝑖=𝑎∙(0,045 𝐷 𝑠 +0,001 𝐷 𝑠 ) 𝐷 𝑠 = 𝐷 𝑚𝑎𝑥 ∙ 𝐷 𝑚𝑖𝑛 𝑎= 𝑛−6 Gdzie: IT – skrót „International Tolerance”; a – współczynnik klasy; i – jednostka tolerancji; n – numer klasy dokładności.

19 Wymiar tolerowany

20 Tolerowanie wymiarów za pomocą oznaczeń literowo - cyfrowych
Wymiar tolerowany Tolerowanie wymiarów za pomocą oznaczeń literowo - cyfrowych

21 Tolerowanie wymiarów za pomocą oznaczeń literowo - cyfrowych
Wymiar tolerowany EN ISO 286-1:20010 Tolerowanie wymiarów za pomocą oznaczeń literowo - cyfrowych

22 Wymiar tolerowany EN ISO 286-1:20010

23 EN ISO 286-1:2010 - Odchyłki graniczne otworów
Wymiar tolerowany EN ISO 286-1: Odchyłki graniczne otworów

24 EN ISO 286-1:2010 - Odchyłki graniczne wałków
Wymiar tolerowany EN ISO 286-1: Odchyłki graniczne wałków

25 Tolerowanie wymiarów za pomocą oznaczeń literowo - cyfrowych
Wymiar tolerowany Tolerowanie wymiarów za pomocą oznaczeń literowo - cyfrowych

26 Wymiar tolerowany

27 Wymiar tolerowany

28 Wymiar tolerowany

29 Tolerowanie wymiarów za pomocą oznaczeń literowo - cyfrowych
Wymiar tolerowany Tolerowanie wymiarów za pomocą oznaczeń literowo - cyfrowych

30 Jak zamienić oznaczenie literowo cyfrowe na odchyłki graniczne?
Wymiar tolerowany Jak zamienić oznaczenie literowo cyfrowe na odchyłki graniczne? ∅𝟏𝟒,𝟖𝐟𝟔 IT = ? Odchyłka podstawowa = ? Odchyłki graniczne = ?

31 ∅𝟏𝟒,𝟖𝒇𝟔 IT=? Odchyłka podstawowa=?
Wymiar tolerowany ∅𝟏𝟒,𝟖𝒇𝟔 IT=? Odchyłka podstawowa=?

32 ∅𝟏𝟒,𝟖𝒇𝟔 IT=11 μm Odchyłka podstawowa=?
Wymiar tolerowany ∅𝟏𝟒,𝟖𝒇𝟔 IT=11 μm Odchyłka podstawowa=?

33 Wymiar tolerowany ∅𝟏𝟒,𝟖𝒇𝟔 IT=11 μm es=-16 μm ∅𝟏𝟒,𝟖𝒇𝟔≡ ∅𝟏𝟒,𝟖 −𝟎,𝟎𝟐𝟕 −𝟎,𝟎𝟏𝟔

34 Pasowania Jeśli skojarzymy wałek i otwór (wymiar zewnętrzny i wymiar wewnętrzny) to otrzymamy pasowanie W wyniku takiego skojarzenia powstaje luz, który może przybrać różne wartości w zależności od wykonania kojarzonych części

35 Pasowania EN ISO 286-1: Pasowanie luźne

36 Wymiar tolerowany EN ISO 286-1: Pasowanie wtłaczane

37 Wymiar tolerowany EN ISO 286-1: Pasowanie mieszane

38 Wymiar tolerowany Najczęściej stosowanymi przypadkami wymiarowania wałków (wymiarów zewnętrznych pośrednich i mieszanych) i otworów (wymiarów wewnętrznych) jest przyjmowanie tolerancji w głąb materiału

39 Wymiar tolerowany

40 Wymiar tolerowany

41 „pasowaniem na zasadzie stałego otworu”
Wymiar tolerowany Pasowanie, w którym skojarzony jest otwór podstawowy (położenie pola tolerancji otworu jest oznaczone literą „H”) z wałkiem nazywamy „pasowaniem na zasadzie stałego otworu”

42 „pasowaniem na zasadzie stałego wałka”
Wymiar tolerowany Pasowanie, w którym skojarzony jest wałek podstawowy (położenie pola tolerancji wałka jest oznaczone literą „h”) z otworem nazywamy „pasowaniem na zasadzie stałego wałka”

43 Wybór oznaczeń tolerancji
EN ISO 286-1:2010 Oznaczenia tolerancji otworów należy wybierać, w miarę możliwości, spośród podanych na powyższym rysunku. W pierwszej kolejności zaleca się wybierać spośród oznaczeń ujętych w ramki

44 Wybór oznaczeń tolerancji
EN ISO 286-1:2010 Oznaczenia tolerancji wałków należy wybierać, w miarę możliwości, spośród podanych na powyższym rysunku. W pierwszej kolejności zaleca się wybierać spośród oznaczeń ujętych w ramki

45 Zalecane pasowania wg zasady stałego otworu
EN ISO 286-1:2010 Zalecane pasowania wg zasady stałego otworu

46 Zalecane pasowania wg zasady stałego wałka
EN ISO 286-1:2010 Zalecane pasowania wg zasady stałego wałka

47 Pozycja w modelu GPS (Geometrical product specifications)
Omówiona norma ISO 286 jest normą GPS związaną z ogniwami 1 i 2 łańcuchów norm dotyczących wymiaru wewnętrznego i zewnętrznego w modelu ogólnym GPS

48 Wymiary nietolerowane
Wymiary zewnętrzne i wewnętrzne nietolerowane na rysunkach technicznych (swobodne) należy zawsze wykonać zgodnie z zasadą tolerowania w głąb materiału. Przyjmuje się wtedy tzw. tolerancję warsztatową, tzn. stosujemy dokładności zdefiniowane w klasach od 12-16 (najczęściej jest to 13 klasa dokładności). Stosowanie tej zasady ułatwia produkcję, a przede wszystkim montaż maszyn.

49 Przykład obliczeniowy -1
Obliczenie luzu pasowania: Lmax = ? Lmin = ? Jakie jest to pasownie? ∅18𝐻7≡ ∅18 𝐹𝑜 𝐺𝑜 ∅18𝑗6≡ ∅18 𝐹𝑤 𝐺𝑤

50 Przykład obliczeniowy -1
𝑆𝑧𝑒𝑟𝑜𝑘𝑜ść 𝑝𝑜𝑙𝑎 𝑡𝑜𝑙𝑒𝑟𝑎𝑛𝑐𝑗𝑖 𝐼𝑇: 𝑰𝑻6 = 11 𝝁𝒎 𝑰𝑻7 = 18 𝝁𝒎 Odchyłki podstawowe: EI = 0 ei = +1 𝝁𝒎 ∅18𝐻7≡ ∅ ,018 ∅18𝑗6≡ ∅18 +0,001 +0,012 ,018 − 18 +0,001 +0,012 = 0 −0,012 +0,017

51 Przykład obliczeniowy - 1
Obliczenie luzu pasowania: Lmax = ? Lmin = ? Jakie jest to pasownie? Lmax = +0,017 Lmin = -0,019 Jest to pasowanie mieszane ,018 − 18 +0,001 +0,019 = 0 −0,019 +0,017

52 Przykład obliczeniowy - 2
18ℎ13≡ 18 −0,27 0 30ℎ13≡ 30 −0,33 0 50ℎ13≡ 50 −0,39 0 116ℎ13≡ 116 −0,54 0 𝑊= 116 −0,54 0 − 18 −0, −0, −0,39 0 𝑊= 116 −0,54 0 − 98 −0,99 0 = 18 −0,54 +0,99 Zamykanie łańcuchów wymiarowych

53 Oznaczanie stanu powierzchni
Struktura geometryczna powierzchni

54 Powierzchnie elementów maszyn
Powierzchnie elementów maszyn nie są idealne. Powierzchnie rzeczywiste pokryte są (nie wynikającymi z ich kształtu) nierównościami – wzniesieniami i wgłębieniami, które w zależności od skali ich występowania nazywamy: chropowatością , falistością powierzchni

55 Podstawa prawna

56 Podstawowy symbol graficzny struktury geometrycznej powierzchni
Znak chropowatości Podstawowy symbol graficzny struktury geometrycznej powierzchni

57 Znak chropowatości Rozszerzony symbol graficzny oznaczający,
że jest wymagane usunięcie materiału

58 Znak chropowatości Rozszerzony symbol graficzny oznaczający,
że nie dopuszcza się usunięcia materiału

59 Znak chropowatości Rozszerzony symbol graficzny dotyczący
wszystkich powierzchni wokół zarysu przedmiotu

60 Kształt symboli zgodny z normą ISO 81714-1
Znak chropowatości Kształt symboli zgodny z normą ISO

61 Wymiary symboli zgodny z normą ISO 81714-1
Znak chropowatości Wymiary symboli zgodny z normą ISO

62 Znak chropowatości Kompletny symbol graficzny
(miejsca od a do e służą po podawania wymagań dodatkowych)

63 Znak chropowatości Przykłady: Rz 6,8 Ra 1,6 -0,8/Rz 6,8
Miejsce „a” - pojedyncze wymagania dotyczące struktury geometrycznej powierzchni

64 Znak chropowatości Przykłady: Rz 6,8 Ra 1,6 -0,8/Rz 6,8
Miejsce „a” i „b” - dwa lub więcej wymagań dotyczące struktury geometrycznej powierzchni

65 Miejsce „c” - metoda wytwarzania
Znak chropowatości Przykłady: szlifować toczyć Miejsce „c” - metoda wytwarzania

66 Miejsce „d” - nierówności powierzchni i ich kierunek
Znak chropowatości Wstawiamy symbol: „=” „X” „M” Miejsce „d” - nierówności powierzchni i ich kierunek

67 Znak chropowatości Wstawiamy wartość liczbową określoną w milimetrach
Miejsce „e” - naddatek obróbkowy

68 Parametry profilu Oznaczenie parametru i związane z nim wartość liczbowa którą należy podać zawiera cztery zasadnicze w celu interpretacji wymagań. Są to informacje o tym: Który z trzech profilów powierzchni jest podawany (R, W, P); Która charakterystyka profilu jest podana; Z ilu odcinków elementarnych składa się odcinek pomiarowy; Jak powinna być interpretowana podawana wartość graniczna wymagania.

69 Parametry profilu „R” – parametry chropowatości

70 Parametry profilu „W” – parametry falistości

71 Parametry profilu „P” – parametry struktury

72 Parametry profilu Parametry profilu „R” – najczęściej wykorzystywane w oznaczeniach parametry chropowatości Ra i Rz

73 Linia odniesienia jest umownie przyjętą linią, w stosunku do której określa się parametry profilu. Linia ta ma kształt profilu nominalnego i jej położenie odpowiada ogólnej orientacji profilu rzeczywistego w przestrzeni. Linia średnia profilu chropowatości m jest to linia odniesienia dzieląca profil chropowatości tak, że w podziale odcinka elementarnego l suma kwadratów odchyleń profilu y od tej linii jest minimalna. Do graficznego określenia linii średniej profilu stosuje się linię środkową profilu. Linia środkowa profilu chropowatości jest to linia odniesienia dzieląca profil tak, że w przedziale odcinka elementarnego l sumy pól zawartych między tą linia a profilem po obydwóch jej stronach są jednakowe. Pomiar chropowatości powierzchni dokonuje się na długości odcinka pomiarowego ln, który jest równy odcinkowi elementarnemu l lub jest jego wielokrotnością. Odcinek elementarny l jest to znormalizowana długość odcinka linii odniesienia: 0,08; 0,25; 0,8; 2,5; 8 lub 25 mm, dobierana w zależności od sposobu obróbki i wartości sprawdzanego parametru chropowatości powierzchni.

74 Definicje parametrów chropowatości
Linia odniesienia jest umownie przyjętą linią, w stosunku do której określa się parametry profilu. Linia ta ma kształt profilu nominalnego i jej położenie odpowiada ogólnej orientacji profilu rzeczywistego w przestrzeni. Linia średnia profilu chropowatości - jest to linia odniesienia dzieląca profil chropowatości tak, że w podziale odcinka elementarnego suma kwadratów odchyleń profilu y od tej linii jest minimalna. Definicja linii średniej profilu

75 Definicje parametrów chropowatości
0 𝐿 𝑦 𝑥 2 𝑑𝑥= 𝑖=1 𝑖=𝑛 ( 𝑦 𝑖 ) 2 =𝑚𝑖𝑛 Definicja linii średniej profilu

76 Definicje parametrów chropowatości
Linia środkowa profilu chropowatości jest to linia odniesienia dzieląca profil tak, że w przedziale odcinka elementarnego sumy pól zawartych między tą linią a profilem po obydwóch jej stronach są jednakowe. Definicja linii środkowej profilu – używanej do graficznego określania linii średniej

77 Definicje parametrów chropowatości
𝑝𝑜𝑙𝑎 𝑧𝑖𝑒𝑙𝑜𝑛𝑒 = (𝑝𝑜𝑙𝑎 𝑐𝑧𝑒𝑟𝑤𝑜𝑛𝑒) Odcinek elementarny jest to znormalizowana długość odcinka linii odniesienia: 0,08; 0,25; 0,8; 2,5; 8 lub 25 mm, dobierana w zależności od sposobu obróbki i wartości sprawdzanego parametru chropowatości powierzchni. Definicja linii środkowej profilu

78 Definicje parametrów chropowatości
Linia średnia ∆𝑥 𝑦 𝑖 𝑅𝑎= 1 𝐿 0 𝐿 𝑦 𝑥 𝑑𝑥= 1 𝑛 𝑖=1 𝑖=𝑛 ( 𝑦 𝑖 ) [𝜇𝑚] Definicja parametru profilu „Ra”

79 Definicje parametrów chropowatości
𝑅 𝑧 = 𝑖=1 𝑖=5 𝐻 𝑖 − 𝑖=1 𝑖=5 ℎ 𝑖 [𝜇𝑚] Definicja parametru profilu „Rz”

80 Chropowatość powierzchni
Porównanie średniej arytmetycznej wartości Ra z numerami klas chropowatości

81 Kierunkowość struktury
Nierówności powierzchni i ich kierunek.

82 Kierunkowość struktury
Znaki kierunkowości struktury

83 Kierunkowość struktury
Znaki kierunkowości struktury (cd)

84 Naddatek obróbkowy Podawanie naddatku obróbkowego
Naddatek obróbkowy jest podawany tylko w takich przypadkach, gdy na tym samym rysunku jest pokazane kilka etapów obróbki detalu.

85 Definiowanie naddatku obróbkowego
Naddatek obróbkowy Definiowanie naddatku obróbkowego

86 Chropowatość powierzchni
Miejsce i ukierunkowanie symbolu graficznego

87 Chropowatość powierzchni
Miejsce i ukierunkowanie symbolu graficznego: na zarysie, na linii odniesienia lub na linii wskazującej

88 Chropowatość powierzchni
Miejsce i ukierunkowanie symbolu graficznego: na linii odniesienia lub na linii wskazującej

89 Chropowatość powierzchni
Wymagania struktury geometrycznej powierzchni podawane z wymiarami

90 Chropowatość powierzchni
Wymagania struktury geometrycznej powierzchni podawane z tolerancjami

91 Chropowatość powierzchni
Wymagania struktury geometrycznej powierzchni podawane na pomocniczych liniach wymiarowych

92 Przykłady oznaczania wymagań

93 Przykłady oznaczania wymagań

94 Chropowatość powierzchni
Istnieją dwie różne możliwości podawania i interpretacji granic wymagań struktury geometrycznej powierzchni: „zasada 16%”; „zasada maksimum. „Zasada 16%” jest zdefiniowana jako odpowiednia zasada dla wszystkich przypadków podawania wymagań struktury geometrycznej powierzchni. W ten sposób, jeśli do wymagania struktury geometrycznej powierzchni odniesie się „zasadę 16%”, to wówczas stosuje się oznaczenie parametru, wymienioną w normie w załączniku E. Jeśli do wymagania struktury geometrycznej powierzchni odniesie się „zasadę maksimum”, wówczas do oznaczenia parametru należy dodać „max”. a) Zasada 16% b) Zasada maksimum

95 Rozwój podawania oznaczeń

96 Rozwój podawania oznaczeń

97 Pozycja w modelu GPS (Geometrical product specifications)
Omówiona norma ISO 1302 jest normą GPS należącą do 1 ogniwa łańcucha norm dotyczących profilu chropowatości, profilu falistości profilu pierwotnego powierzchni w modelu ogólnym GPS

98 Błędy kształtu i położenia
Tolerancje geometryczne

99 Błędy kształtu i położenia
Zasadniczo błędy kształtu powinny być mniejsze od szerokości pola tolerancji danego wymiaru. Jednak w niektórych przypadkach jest to nie wystarczające. Należy wtedy podać na rysunku dodatkowe wymagania dotyczące kształtu powierzchni oraz wzajemnego położenia.

100 Linia (powierzchnia) przylegająca:
Definicja Linia (powierzchnia) przylegająca: Jest to linia (powierzchnia), o idealnym kształcie, znajdująca się na zewnątrz materiału i położona jest w taki sposób, aby największa odległość między nią a linią (powierzchnią) rzeczywistą osiągała jak najmniejszą wartość. Miarą błędu kształtu jest największa odległość między linią (powierzchnią) przylegającą a linią (powierzchnią) rzeczywistą

101 Błędy kształtu i położenia
Tolerancje geometryczne proste z elementem odniesienia kształtu kierunku położenia bicia prostoliniowości równoległości pozycji bicia płaskości prostopadłości współśrodkowości bicia całkowitego okrągłości nachylenia okrągłości walcowości Kształtu wyznaczo- nego zarysu walcowości Kształtu wyznaczo- nego zarysu Kształtu wyznaczo- nego zarysu Kształtu wyznaczo- nej powierzchni Kształtu wyznaczo- nej powierzchni Kształtu wyznaczo- nej powierzchni

102

103 Tolerowanie kształtu i położenia
Sposoby umieszczania ramek oznaczeń względem tolerowanych elementów przedmiotów

104 Tolerowanie kształtu i położenia
Jeżeli tolerancja dotyczy osi lub płaszczyzny symetrii jakiegoś elementu, to koniec linii łączącej powinien leżeć na przedłużeniu linii wymiarowej tego elementu.

105 Tolerowanie kształtu i położenia
Gdy tolerancja ma dotyczyć wspólnej osi lub płaszczyzny symetrii elementów przedmiotu, a z rysunku wynika wyraźnie, dla których elementów oś lub płaszczyzna jest wspólna, to linię łączącą doprowadza się do osi lub do śladu płaszczyzny symetrii.

106 Przykłady tolerancji kształtu
Jeżeli na rysunku powtarza się ta sama tolerancja, to oznaczenie podaje się tylko raz, prowadząc odgałęzienia linii łączącej do wszystkich jednakowo tolerowanych elementów przedmiotu. Gdy zaś dla jednego elementu trzeba podać dwie różne tolerancje, to ramki oznaczeń można połączyć

107 Przykłady tolerancji kształtu
Odchyłka prostoliniowości rzeczywistej tworzącej walca nie może przekroczyć 0.01 mm na długości 200 mm w dowolnym miejscu całej długości walca, przy czym może on mieć kształt tylko walcowy lub lekko beczułkowaty, a nie wklęsły. Odchyłka kołowości walca jest określona na 0,015 mm

108 Przykłady tolerancji położenia
Odchyłka współosiowości otworu 14H7 nie może przekroczyć 0.05 mm na całej jego długości względem otworu 20H7 (bazy). (oś wymiarowanego otworu musi się znaleźć wewnątrz walca o średnicy 0.05 mm, współosiowego z otworem bazowym).

109 Przykłady tolerancji położenia
Odchyłka równoległości otworu wymiarowanego względem bazowego nie może w żadnym kierunku przekroczyć 0,05 mm. Oś otworu wymiarowanego (10H7) musi się znaleźć wewnątrz walca o średnicy 0,05 mm o osi równoległej do osi otworu 16H7.

110 Przykłady tolerancji położenia
Odchyłka równoległości otworu wymiarowanego względem bazowego nie może przekroczyć 0,05mm w płaszczyźnie B-B. Oś otworu wymiarowanego (10H7) musi się znaleźć między dwiema liniami x1 i x2 (leżącymi na płaszczyźnie B-B, symetrycznymi względem osi otworu 16H7) i odległymi od siebie o 0,05 mm.

111 Przykłady tolerancji położenia
Odchyłka równoległości otworu wymiarowanego względem bazowego nie może przekroczyć 0,05mm w płaszczyźnie C-C. Oś otworu wymiarowanego (10H7) musi się znaleźć między dwiema liniami x1 i x2 (leżącymi na płaszczyźnie C-C, symetrycznymi względem osi otworu 16H7) i odległymi od siebie o 0,05 mm.

112 Przykłady tolerancji położenia
Odchyłka położenia punktu: Tolerancja pozycji osi otworu wynosi 0,05 mm. Oś otworu rzeczywistego powinna się znaleźć wewnątrz walca o średnicy 0,05 mm, którego położenie osi odpowiada nominalnym wymiarom 20 i 30 mm (ujęte w ramkę).

113 Przykłady tolerancji złożonych
Bicie poprzeczne: powierzchni stożkowej względem osi powierzchni walcowej; Powierzchni walcowych względem osi otworu, w dowolnej płaszczyźnie prostopadłej do osi na całej długości tolerowanych powierzchni.

114 Przykłady tolerancji złożonych
Całkowite bicie wzdłużne powierzchni walcowej względem osi wałka. Tolerowana płaszczyzna czołowa musi się znaleźć między dwiema powierzchniami prostopadłymi do osi odniesienia i oddalonymi od siebie o 0,03 mm.

115 Dziękuję za uwagę Czas: 2 x 45 minut