Wzmocnienie działań na rzecz ofiar przemocy w rodzinie Jak dochodzić swoich praw ? Prawa osób pokrzywdzonych przemocą w rodzinie, obowiązki organów ścigania.

Prezentacja na temat: "Wzmocnienie działań na rzecz ofiar przemocy w rodzinie Jak dochodzić swoich praw ? Prawa osób pokrzywdzonych przemocą w rodzinie, obowiązki organów ścigania."— Zapis prezentacji:

1 Wzmocnienie działań na rzecz ofiar przemocy w rodzinie Jak dochodzić swoich praw ? Prawa osób pokrzywdzonych przemocą w rodzinie, obowiązki organów ścigania oraz innych instytucji w przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie

2 Wzmocnienie działań na rzecz ofiar przemocy w rodzinie Gdzie dochodzić swoich praw Pierwsza pomoc  Policja tel.997 lub 112,  Pogotowie ratunkowe tel.999 lub 112  Niebieska Linia tel. 801-12-00-02 Inne placówki pomocy  Ośrodki Pomocy Społecznej  Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie  Ośrodki Interwencji Kryzysowej  Specjalistyczne Ośrodki Wsparcia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie  placówki ochrony zdrowia  Gminne Komisje Rozwiązywania Problemów Alkoholowych

3 Wzmocnienie działań na rzecz ofiar przemocy w rodzinie Obowiązek zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa czyli kto ma zatelefonować Osoby będące świadkiem przemocy powinny zawiadomić o tym Policję bądź prokuraturę (społeczny obowiązek), a także ewentualnie inny podmiot realizujący zadania z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie np. pracownika socjalnego, kuratora sądowego. Osoby, które w związku z wykonywaniem swoich obowiązków służbowych lub zawodowych powzięły podejrzenie o popełnieniu ściganego z urzędu przestępstwa z użyciem przemocy w rodzinie, niezwłocznie zawiadamiają o tym Policję lub prokuratora. Za zaniechanie zawiadomienia grozi odpowiedzialność karna z art. 231§1 kk.

4 Wzmocnienie działań na rzecz ofiar przemocy w rodzinie Zawiadomienie ze strony pokrzywdzonego Informacje dla pokrzywdzonego (art. 300 kpk); Informacje dla pokrzywdzonego (art. 300 § 1 kpk); wniosków o dokonanie czynności śledztwa lub dochodzenia; wniosek o pełnomocnika z urzędu; dopuszczenie do udziału w czynnościach; końcowego zapoznanie się z materiałami postępowania zażalenie na odmowę wszczęcia postępowania; zażalenie na postanowienie o umorzeniu postępowania; zgoda na mediację; wstąpienie w uprawnienia oskarżyciela posiłkowego.

5 Wzmocnienie działań na rzecz ofiar przemocy w rodzinie Zawiadomienie ze strony pokrzywdzonego Informacje dla pokrzywdzonego (art. 300 kpk); Informacje dla pokrzywdzonego (art. 300 § 1 kpk); inne możliwość naprawienia szkody przez sprawcę; uzyskanie kompensaty państwowej; dostęp do pomocy prawnej; dostępne środki ochrony i pomocy (ust. o ochronie i pomocy dla pokrzyw. i świad.); organizacje wsparcia pokrzywdzonych; wydanie europejskiego nakazu ochrony; możliwość zwrotu kosztów związanych z udziałem w postępowaniu; zawiadomienie o uchyleniu, zmianie tymcz. aresztowania, ucieczce, (chyba, że oświadczy, że z takiego uprawnienia rezygnuje); zawiadomienie o wyroku (na wniosek w post. przygotowawczym);

6 Wzmocnienie działań na rzecz ofiar przemocy w rodzinie Informacje dla pokrzywdzonego cd. art. 3 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie: Bezpłatna -pomoc medyczna, psychologiczna, prawna, socjalna, zawodowa i rodzinna; -interwencja kryzysowa i wsparcie; -nakaz opuszczenia mieszkania, -zakaz kontaktowania się i zbliżania do osoby pokrzywdzonej; -zapewnienie bezpiecznego schronienia w SOW; -badanie lekarskie/zaświadczenie lekarskie; - pomoc w uzyskaniu mieszkania.

7 Wzmocnienie działań na rzecz ofiar przemocy w rodzinie Informacje dla pokrzywdzonego cd. Ustawa o ochronie i pomocy dla pokrzywdzonego i świadka: dostęp do środków ochrony i pomocy; - ochrona na czas czynności procesowej, - ochrona osobista, - pomoc w zakresie zmiany miejsca pobytu, środków ochrony i pomocy udziela komendant wojewódzki (Stołeczny) Policji, w którego okręgu mają miejsce pobytu osoby chronione, na wniosek pokrzywdzonego bądź organu postępowania. Przesłanką stosowania środków ochrony i pomocy jest fakt występowania zagrożenia dla życia lub zdrowia osób, w związku z toczącym się albo zakończonym postępowaniem karnym z ich udziałem w charakterze pokrzywdzonego lub świadka.

8 Wzmocnienie działań na rzecz ofiar przemocy w rodzinie Informacje dla pokrzywdzonego cd. Ustawa o ochronie i pomocy dla pokrzywdzonego i świadka art.10 informacja pokrzywdzonego informacja pokrzywdzonego o możliwości uzyskania pomocy psychologicznej; - Policja, prokuratura, sąd; wniosek pokrzywdzonego; - na wniosek pokrzywdzonego; - w przypadku zagrożenia dla zdrowia psychicznego pokrzywdzonego - w przypadku zagrożenia dla zdrowia psychicznego pokrzywdzonego - wezwanie do udzielenia pomocy psychologicznej - wezwanie do udzielenia pomocy psychologicznej - podmiotu udzielającego pomocy psychologicznej z Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym i Pomocy oraz Pomocy Postpenitencjarnej, - podmiotu udzielającego pomocy psychologicznej z Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym i Pomocy oraz Pomocy Postpenitencjarnej, - w terminie 14 dni; - w terminie 14 dni; pouczenie pokrzywdzonego przemocą, ze wskazaniem działań i dostępnych świadczeń (pkt 2 Wytycznych PG); pouczenie pokrzywdzonego przemocą o najbliższym ośrodku pomocy, ze wskazaniem działań i dostępnych świadczeń (pkt 2 Wytycznych PG); wykazy placówek pomocowych – dostępne w każdej jednostce Policji i prokuratury.

9 Wzmocnienie działań na rzecz ofiar przemocy w rodzinie Cykl przemocy Faza miodowego miesiąca (poczucie winy sprawcy, obietnica poprawy Faza narastania napięcia (frustracja, stres, osłabienie komunikacji) Faza gwałtownej przemocy (kłótnia, walka, złość, lęk)

10 Wzmocnienie działań na rzecz ofiar przemocy w rodzinie Środki izolacji wobec sprawcy przemocy stosowane w postępowaniu karnym ZATRZYMANIE Art. 243. § 1. Każdy ma prawo ująć osobę na gorącym uczynku przestępstwa lub w pościgu podjętym bezpośrednio po popełnieniu przestępstwa, jeżeli zachodzi obawa ukrycia się tej osoby lub nie można ustalić jej tożsamości. § 2. Osobę ujętą należy niezwłocznie oddać w ręce Policji. Art. 244. § 1. Policja ma prawo zatrzymać osobę podejrzaną, jeżeli istnieje uzasadnione przypuszczenie, że popełniła ona przestępstwo, a zachodzi obawa ucieczki lub ukrycia się tej osoby albo zatarcia śladów przestępstwa bądź też nie można ustalić jej tożsamości albo istnieją przesłanki do przeprowadzenia przeciwko tej osobie postępowania w trybie przyspieszonym.

11 Wzmocnienie działań na rzecz ofiar przemocy w rodzinie

12 TYMCZASOWE ARESZTOWANIE środek ten stosuje sąd nie prokurator nie stosuje się go gdy wystarczające jest zastosowanie innego środka zapobiega popełnieniu przez podejrzanego nowego ciężkiego przestępstwa Środki zapobiegawcze stosowane w postępowaniu przygotowawczym

13 Wzmocnienie działań na rzecz ofiar przemocy w rodzinie Środki zapobiegawcze stosowane w postępowaniu przygotowawczym NAKAZANIE OKRESOWEGO OPUSZCZENIA LOKALU środek stosowany przez prokuratora dotyczy każdego lokalu zajmowanego wspólnie pokrzywdzonym środek niezależny od prawa własności oraz kwestii zameldowania stosuje się wobec podejrzanego o popełnienie przestępstwa na szkodę osoby wspólnie zamieszkującej, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że sprawca ponownie popełni przestępstwo z użyciem przemocy wobec tej osoby, zwłaszcza gdy popełnieniem takiego przestępstwa groził

14 Wzmocnienie działań na rzecz ofiar przemocy w rodzinie Dowody, materiały do wykorzystania zeznania osoby pokrzywdzonej – możliwość odmowy składania zeznań (faza miodowego miesiąca) – konieczność zgromadzenia dodatkowego materiału dowodowego. zeznania osoby pokrzywdzonej – możliwość odmowy składania zeznań (faza miodowego miesiąca) – konieczność zgromadzenia dodatkowego materiału dowodowego. dokumentacja dot. wcześniejszych interwencji policyjnych; dokumentacja dot. wcześniejszych interwencji policyjnych; dołączenie do akt dokumentacji procedury „Niebieskie Karty” z Zespołu Interdyscyplinarnego; dołączenie do akt dokumentacji procedury „Niebieskie Karty” z Zespołu Interdyscyplinarnego; przesłuchanie w trybie art. 185a – c kpk; przesłuchanie w trybie art. 185a – c kpk; występowanie do sądu o ustanowienie kuratora dla małoletniego pokrzywdzonego ze wskazaniem fachowego pełnomocnika - zmiany w regulaminie urzędowania sądów powszechnych (uchylono § 114, wprowadzono § 123). występowanie do sądu o ustanowienie kuratora dla małoletniego pokrzywdzonego ze wskazaniem fachowego pełnomocnika - zmiany w regulaminie urzędowania sądów powszechnych (uchylono § 114, wprowadzono § 123).

15 Wzmocnienie działań na rzecz ofiar przemocy w rodzinie Mediacja ? Zasada nr 1 mediacji – równowaga stron Zasada nr 1 mediacji – równowaga stron Przemoc w rodzinie = brak równowagi stron Przemoc w rodzinie = brak równowagi stron Decyzje o skierowaniu sprawy do mediacji w w/w sprawach należy podejmować ze szczególną ostrożnością (zob. pkt 23 Wytycznych PG) Decyzje o skierowaniu sprawy do mediacji w w/w sprawach należy podejmować ze szczególną ostrożnością (zob. pkt 23 Wytycznych PG) Zakaz stosowania obowiązkowych alternatywnych procesów rozstrzygania sporów, w tym mediacji – art. 48 Konwencji Rady Europy z dnia 11 maja 2011 roku w sprawie zapobiegania i zwalczania przemocy wobec kobiet i przemocy domowej (Dz. U. z 2015 roku, poz. 961 ) Zakaz stosowania obowiązkowych alternatywnych procesów rozstrzygania sporów, w tym mediacji – art. 48 Konwencji Rady Europy z dnia 11 maja 2011 roku w sprawie zapobiegania i zwalczania przemocy wobec kobiet i przemocy domowej (Dz. U. z 2015 roku, poz. 961 ) Pamiętaj o zgodzie na mediację ! Pamiętaj o zgodzie na mediację !

16 Wzmocnienie działań na rzecz ofiar przemocy w rodzinie Dziecko jako ofiara przestępstw przeciwko wolności seksualnej i obyczajności oraz przeciwko rodzinie i opiece

17 Wzmocnienie działań na rzecz ofiar przemocy w rodzinie Klaps Osobom wykonującym władzę rodzicielską oraz sprawującym opiekę lub pieczę nad małoletnim zakazuje się stosowania kar cielesnych (kodeks rodzinny i opiekuńczy). 69 % Polaków uważa, że dziecku trzeba czasem dać klapsa (TNS OBOP dla RPO sierpień 2011 r)

18 Wzmocnienie działań na rzecz ofiar przemocy w rodzinie Formy przemocy wobec dzieci Przemoc fizyczna – obejmuje wszelkie nieprzypadkowe użycie siły fizycznej w stosunku do dziecka, w wyniku czego doznaje ono bólu i urazów; Przemoc psychiczna – dotyczy wszelkich zachowań, które niszczą godność dziecka, zachowań zaburzających konstruktywny obraz jego własnej osoby; Wykorzystywanie seksualne - wciąganie dziecka przez osobę dorosłą w jakąkolwiek aktywność mającą na celu satysfakcję erotyczną dorosłego.

19 Wzmocnienie działań na rzecz ofiar przemocy w rodzinie Symptomy wykorzystywania seksualnego Dziecko unika któregoś członka rodziny bądź kontaktu z innym dorosłym; Próbuje powiedzieć o zdarzeniu niebezpośrednio (np. wspomina, że ktoś chciał, żeby dochowało tajemnicy); Jest przygnębione, wycofane, ma problemy ze snem, mówi o sobie, że jest złe, brudne; Przejawia dolegliwości mogące wskazywać na wykorzystanie, np. ból w okolicach odbytu czy genitaliów; Przejawia nietypowe zachowania seksualne (publiczna masturbacja, wykazywanie wiedzy o seksie nieadykwatnej do wieku) Zachowania regresywne, bardziej infantylne np. powrót do zabawek przytulanek

20 Wzmocnienie działań na rzecz ofiar przemocy w rodzinie Zasada jednorazowego przesłuchania przesłuchanie przeprowadza sąd przesłuchanie przeprowadza sąd na posiedzeniu art. 329 kpk - w post. przygotowawczym ! na posiedzeniu art. 329 kpk - w post. przygotowawczym ! z udziałem psychologa z udziałem psychologa z udziałem innych osób z udziałem innych osób obligatoryjne wyznaczenie obrońcy obligatoryjne wyznaczenie obrońcy obligatoryjna rejestracja przesłuchania obligatoryjna rejestracja przesłuchania

21 Wzmocnienie działań na rzecz ofiar przemocy w rodzinie Nowelizacja Kodeksu postępowania karnego w zakresie przesłuchań małoletnich świadków Podniesienie wieku świadka do 18 latPodniesienie wieku świadka do 18 lat Rozszerzenie kategorii przestępstw o rozdział XXIII (handel ludźmi)Rozszerzenie kategorii przestępstw o rozdział XXIII (handel ludźmi) Obowiązkowe ustanowienie obrońcyObowiązkowe ustanowienie obrońcy Obowiązkowa rejestracja przesłuchaniaObowiązkowa rejestracja przesłuchania Włączenie do procedury ofiar przestępstw seksualnychWłączenie do procedury ofiar przestępstw seksualnych

22 Wzmocnienie działań na rzecz ofiar przemocy w rodzinie Przyjazny Pokój Przesłuchań Przyjazny Pokój Przesłuchań umożliwia: umożliwia: Utrwalanie obrazu i dźwięku z przebiegu przesłuchania Utrwalanie obrazu i dźwięku z przebiegu przesłuchania Obserwację przesłuchania z pokoju technicznego Obserwację przesłuchania z pokoju technicznego Komunikację pomiędzy uczestnikami przesłuchania Komunikację pomiędzy uczestnikami przesłuchania Rejestrację komunikacji uczestników przesłuchania Rejestrację komunikacji uczestników przesłuchania Dodatkowy nośnik do rejestracji przesłuchania Dodatkowy nośnik do rejestracji przesłuchania

23 Wzmocnienie działań na rzecz ofiar przemocy w rodzinie.

24

25 Dziękuję za uwagę Andrzej Augustyniak Wydział ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie Departament Współpracy Międzynarodowej i Praw Człowieka Ministerstwo Sprawiedliwości Al.. Ujazdowskie 11 00-950 Warszawa telefon: (022) 23-90-653 e-mail: aaugustyniak@ms.gov.pl