PISMO ŁACIŃSKIE. Pismo ł acińskie P ismo alfabetyczne pochodzenia greckiego. Ok. poł. VII w. p.n.e. Latynowie przejęli alfabet grecki (za pośrednictwem.

Prezentacja na temat: "PISMO ŁACIŃSKIE. Pismo ł acińskie P ismo alfabetyczne pochodzenia greckiego. Ok. poł. VII w. p.n.e. Latynowie przejęli alfabet grecki (za pośrednictwem."— Zapis prezentacji:

1 PISMO ŁACIŃSKIE

2 Pismo ł acińskie P ismo alfabetyczne pochodzenia greckiego. Ok. poł. VII w. p.n.e. Latynowie przejęli alfabet grecki (za pośrednictwem Etrusków) i przystosowali go do swego języka. Klasyczny alfabet łaciński składał się z 21 liter, gdyż litery B, D, O, X (nie istniejące w alfabecie etruskim) zostały przejęte bezpośrednio z greckiego. W III w. p.n.e. z litery C utworzono literę G (początkowo C oznaczała obie głoski). W I w. p.n.e. dodano litery Y i Z. Najstarszym napisem łacińskim jest napis na złotej agrafie z Praeneste (ok. 600 p.n.e.) oraz na kamieniu Lapis Niger (ok. 500 p.n.e.).

3 Alfabet łaciński: ABCDEFGHIJKLM NOPQRSTUVWXYZ

4 Alfabet łaciński (łacinka), tzw. alfabet rzymski – alfabet, system znaków służących do zapisu większości języków europejskich oraz wielu innych. Jest najbardziej rozpowszechnionym alfabetem na świecie – posługuje się nim ok. 35% ludzkości. Wywodzi się z systemu służącego do zapisu łaciny.

5 Łacina używa alfabetu łacińskiego. W chwili obecnej do zapisu łaciny używa się trzech odmianek tego alfabetu: * odmianka starożytna, składa się z 23 liter:ABCDEFGHIKLMNOPQRSTVXYZabcdefghi klmnopqrstuxyz* odmianka barokowa (od XVI w.), składa się z 25 liter:ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVXYZabcdef ghijklmnopqrstuvxyz* odmianka szkolna (od XIX w.), składa się z 24 liter:ABCDEFGHIKLMNOPQRSTUVXYZabcdefg hiklmnopqrstuvxyz

6 Pismo łacińskie współcześnie stosuje się następujące reguły ortografii i interpunkcji: wielką literą obowiązkowo pisze się imiona i nazwiska osób oraz wszelkie inne nazwy własne (tak samo, jak w języku polskim): Marcus Tullius Cicero, Iuppiter, Londinium, Roma, Gallia, Mare Rubrum, Mons Aventinus itd.; odmiennie od języka polskiego wielką literą pisze się też przymiotniki i przysłówki pochodzące od nazw własnych: Romanus, lingua Latina, Graece loqui itd.; odmiennie od języka polskiego wielką literą pisze się nazwy miesięcy oraz dni miesiąca: Ianuarius, Februarius, Martius, Aprilis, Maius, Iunius, Iulius, Augustus, Quinctilis, Sextilis, September, October, November, December, Kalendae, Nonae, Idus; nie ma obowiązku stawiania wielkiej litery na początku zdania; nie ma obowiązku pisania wielką literą rzeczownika pospolitego deus;

7 Przykład kapitały kwadratowej. Fragment monumentalnego napisu rzymskiego z czasów panowania cesarza Trajana z pocz. II w. p.Chr. Rycie w kamieniu wymagało starannych przygotowań, ustalano najpierw rozmiar liter w zależności od liczby słów i powierzchni kamienia. Później pisarz (a raczej rzeźbiarz) kreślił kredą linie wskazujące szczyt i podstawę liter, w liniach tych węglem tworzył napis, który następnie zamalowywał i dopiero zabierał się do kucia.

8 Capitalis rustica oznacza pismo proste (chłopskie). Podstawowy kształt liter pozostał niezmieniony, pismo wygląda jednak nieco inaczej za sprawą narzędzia, którym był szeroki pisak prosto ścięty i trzymany ukośnie

9 Strona z rękopisu Eneidy Wergiliusza z IV w. p.Chr., przedstawia śmierć Dydony, księga czwarta. Tekst pisany był kapitałą chłopską. Przechowywany jest w Bibliotece Watykańskiej.

10 Majuskuła (łac. majuskulus ozn. większy) to pismo, którego wszystkie litery są duże i posiadają jednakową wysokość. Używano jej w piśmie książkowym oraz do rycia w kamieniu. Była to pierwotna wersja pisma zarówno w starożytnej Grecji, jak i w Rzymie.

11 Nazwa od łac. minusculus - bardzo mały. Pismo składające się z małych liter o różnej wysokości. Dają się one wpisać między cztery poziome linie: a b c d e f g. Minuskuła była używana nieco później, z przekształcenia greckiej kursywy (pisma pochyłego) i wydłużania kresek pionowych.

12 Zmiana materiału pisarskiego z papirusu na pergamin wpłynęła na modyfikację pisma. Gładki pergamin pozwalał na kreślenie linii zaokrąglonych. Tak powstała uncjała. Pismo to zaczęto stosować na początku naszej ery. Najstarszy zachowany zabytek z tym stylem pochodzi z III w., są to inskrypcje z Timigadu. W VII w. uncjała przestała być używana do pisania całych kodeksów, długo jeszcze używano jej do pisania nagłówków.

13 NARZĘDZIA PISARSKIE Stylus i kałamarz

14 Różne rodzaje stylusów służących do pisania inkaustem oraz rycia w wosku.

15 Rzymskie kałamarze:

16 Stela Romulusa Lapis Niger Zabytek ten związany jest z Romulusem, który według legendy, wykarmiony przez wilczycę, miał ok. 754 r. p.Chr. wraz z Remiusem założyć Rzym. Stela z historycznym tekstem miała znajdować się w miejscu gdzie pochowano legendarnego założyciela Rzymu. Był to częściowo dziś ocalały słup, który niegdyś stał na Forum Romanum, z tekstem w archaicznym języku łacińskim z użyciem liter etrusko-greckich. Napis informuje o obowiązku poszanowania należnego temu miejscu.

17 Majuskuła i minuskuła.

18 Różnica między minuskułą a majuskułą. Różnica między majuskułą, a minuskułą jest niewielka. Różnią się wielkością liter. Majuskuła ma litery - wielkie, a minuskuła - małe.

19 Współcześnie używamy minuskuły, gdyż pisane nią spowodowały szybsze czytanie. Używamy także majuskuły gdy chcemy oddać szczególny charakter wyrazu.

20 Które ze zdań przeczytasz łatwiej? WLONDYNIEPANUJEKLIMATUMIARKOWANYZWIĘKSZYMIOPA DAMIATMOSFERYCZNYMIWSKALIROKU. ( majuskuła ) W Londynie panuje klimat umiarkowany z większymi opasami atmosferycznymi w skali roku. (minuskuła)