12 grudnia 1970 roku Rada Ministrów PRL podjęła uchwałę o drastycznej podwyżce cen artykułów spożywczych. W poniedziałek w kluczowych zakładach wybrzeża.

Prezentacja na temat: "12 grudnia 1970 roku Rada Ministrów PRL podjęła uchwałę o drastycznej podwyżce cen artykułów spożywczych. W poniedziałek w kluczowych zakładach wybrzeża."— Zapis prezentacji:

1

2

3 12 grudnia 1970 roku Rada Ministrów PRL podjęła uchwałę o drastycznej podwyżce cen artykułów spożywczych. W poniedziałek w kluczowych zakładach wybrzeża i Elbląga zaczynają się demonstracje przeciw podwyżkom. W Gdańsku demonstranci wychodzą na ulice. W kolejnych dwóch dniach demonstracje narastają i przeradzają się w falę strajków. W Gdańsku dochodzi do starć protestujących z milicją i wojskiem. Zostaje podpalony gmach KW PZPR i inne obiekty. W Gdyni strajki przebiegają spokojnie, nie zbito żadnej szyby, nic nie podpalono. Przewodniczący Miejskiej Rady Narodowej Jan Mariański uznaje strajki jako legalne. Zawiązuje się Komitet Strajkowy, który przygotowuje manifest i odezwę do robotników. Komitet Strajkowy obraduje w Zakładowym Domu Kultury Zarządu Portu Gdynia. W nocy z 15 na 16.XII. wpadają do ZDK oddziały MO i aresztują obradujących. Komitet Strajkowy zostaje uwięziony w Wejherowie. Peron SKM Gdynia Stocznia

4 W środę 16 grudnia w zakładach Trójmiasta narasta akcja strajkowa. W Elblągu ogniska zamieszek ulicznych i demonstracji rozpędzane są przez MO. Zjednoczenie Przemysłu Okrętowego zawiesza pracę w gdyńskiej stoczni do odwołania Wieczorem Wicepremier Stanisław Kociołek w wystąpieniach radiowych i telewizyjnych o godz. 21 i 22,45 wzywa wszystkich, aby nazajutrz podjęli pracę. Pomimo tego, w nocy oddziały Milicji i wojska blokują w Gdyni dojazd do stoczni i portu. Ul. Czerwonych Kosynierów Ul. Marchlewskiego Pomost łączący perony z ulicami Kiedyś istniał Peron 2

5 W czwartek 17-go wcześnie rano pociągi zwożą pracowników na perony. Pomost blokują milicjanci. O godz. 5,30 na peronach jest około 3 tys. ludzi. Jest mrok. Ludzie stojący na peronie nie widzą co dzieje się na pomoście. Tłum napiera coraz mocniej i spycha milicjantów na ulicę Marchlewskiego.

6 W 40 rocznicę „Czarnego czwartku” w Gdyni odbyła się rekonstrukcja historyczna wydarzeń przy przystanku SKM Gdynia Stocznia, co ilustrują zdjęcia w tej prezentacji. W rekonstrukcji wzięło udział ok. 300 osób.

7

8

9

10 Bezbronnych robotników zmierzających do pracy rozganiano początkowo pałkami, petardami i świecami dymnymi…. Robotnicy odpowiedzieli kamieniami.

11

12

13 Przed godz. 6,00 tłum napierał na blokadę ustawioną na skrzyżowaniu ulic Polskiej, Czechosłowackiej i Marchlewskiego. Dochodzi do bijatyki z MO.

14

15

16

17

18

19

20 Nagle o godz. 6,00 z czołgu pada strzał armatni. Oddziały milicji i wojska otwierają karabinowy ogień w kierunku demonstrantów. Ginie pierwsze 10 osób.

21

22

23

24

25

26 Na ulicach Polskiej, Czechosłowackiej, Bema, Waszyngtona, Placu Konstytucji stały odwody wojska ulokowane w SKOT-ach (Samobieżnych Kołowych Opancerzonych Transporterach) oraz czołgach i samochodach. W powietrzu krążyły helikoptery ze strzelcami wyborowymi. Zrzucano z nich petardy, świece dymne i gazowe.

27 Narasta panika i wściekłość tłumu. Skandowane są coraz ostrzejsze hasła. Staje SKM i trolejbusy. Tłum rozpierzchł się, ale po chwili zaczęły formować się demonstracje i zmierzać do centrum pod Prezydium MRN.

28 Około godz. 7,30 demonstranci polali podłogę pomostu benzyną i podpalili. Ówczesnie podłoga była wykonana z desek o kilkucentymetrowej grubości zabezpieczonych karboleum. Benzyna przeciekła przez szpary i spaliła się na torach nie wyrządzając szkód w pomoście. Obecnie podłoga jest z blach stalowych.

29 Na ulicy Czerwonych Kosynierów ok. 9,30 formuje się kilkusetosobowy pochód. Najpierw na ramionach, a później na drzwiach toalety kolejowej niesione jest przez śródmieście Gdyni w kierunku Prezydium Miejskiej Rady Narodowej ciało zamordowanego 18 letniego ucznia stoczni Zbigniewa Godlewskiego, nazwanego w balladzie Jankiem Wiśniewskim

30

31

32

33 Przybyłe pod Prezydium MRN demonstracje ok. 8,30 próbują opanować stację benzynową. Milicja brutalnie rozpędza protestujących i znowu używa broni. Ponownie strzela się do demonstrantów przy przystanku SKM Stocznia na ul. Marchlewskiego. (obecnie Janka Wiśniewskiego). Giną kolejne osoby. O 9,30 kolejna brutalna interwencja MO, tym razem przy przystanku SKM Gdynia Wzgórze Nowotki (obecnie Wzgórze Św. Maksymiliana). Ulice Gdyni w czwartek 17 grudnia 1970 roku spłynęły krwią 18 niewinnych młodych ludzi. Setki osób zostały ranne i okaleczone. Milicja rzekomo Obywatelska dokonała wielokrotnego mordu. Aresztowała również kilkuset protestujących oraz przygodnych osób.

34 Aresztowanych przewożono do podziemi budynku Prezydium MRN (obecnie Urząd Miasta Gdyni). Obcinano im włosy, bito ich, kopano i pałowano. Bezkarnie ich katowano i torturowano. Służba zdrowia pracowała zaś jak w warunkach wojennych.

35 Pomnik Ofiar Grudnia ’70 w pobliżu miejsc zdarzeń. Siódemka symbolizuje ciężko ranną postać. Opiera się o sąsiednie cyfry, jakby ją niesiono. Pierwowzorem postaci jest Adam Gotner, który trafiony został sześcioma kulami morderców i przeżył.

36

37 Większość ofiar Grudnia 1970 nie miała godnych pogrzebów. Chowani byli w nocy, bez świadków. Czasami SB dowoziła na miejsce pochówku najbliższe 2-3 osoby z rodziny. Były przypadki, że rodziny nie uczestniczyły w pogrzebach.

38 Kaplica Ofiar Grudnia ’70 w kościele pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Gdyni, a w niej drzwi na których niesiono Zbigniewa Godlewskiego (portret na tle flagi narodowej)

39 Pomnik Ofiar Grudnia ’70 w pobliżu Urzędu Miasta w Gdyni. P r z e z d z i e s i ę c i o l e c i a w o k ó ł „ C z a r n e g o c z w a r t k u ” p a n o w a ł a z m o w a m i l c z e n i a W i n n i m a s a k r y r o b o t n i k ó w d o d z i s i a j n i e z o s t a l i o s ą d z e n i, s ą b e z k a r n i !

40 Więcej prezentacji na stronie : For more presentations, please visit my website www.tadeusz.lominski.com.pl/prezentacje tadeusz@lominski.com.pl Foto i opracowanie: Tadeusz Łomiński 2010 r. Muzyka:„Chłopcy z Grabówka”; słowa - K rzysztof Dowgiałło; muzyka i śpiew - Mieczysław Cholewa