Zofia Kossak literacką „matką chrzestną” Gustawa Morcinka.

Prezentacja na temat: "Zofia Kossak literacką „matką chrzestną” Gustawa Morcinka."— Zapis prezentacji:

1 Zofia Kossak literacką „matką chrzestną” Gustawa Morcinka

2 Zofia Kossak mieszkała na Wołyniu, jednak po śmierci męża Stefana Szczuckiego przeprowadziła się razem ze swymi rodzicami i dwojgiem dzieci do Górek Wielkich. Śląsk Cieszyński – ta kraina od początku aż do końca inspirowała Zofię niczym Mickiewicza krajobraz Litwy.

3 Posiadłość w Górkach Wielkich przed II wojną światową

4

5 Zofia Kossak jako mieszkanka beskidzkich terenów czytywała lokalną prasę. W jednej z gazet („Gwiazdce Cieszyńskiej”) zauważyła krótką prozę...

6

7 Jak sama Zofia Kossak powiedziała – tekst wyróżniał się ujęciem tematu i stylem – to dobrze zapowiadało autora, tylko trzeba było go odnaleźć …

8 Kiedy Zofia rozpytywała o autora tekstu, powiedziano jej o młodym nauczycielu ze Skoczowa.

9 Pisarze nigdy wcześniej się nie spotkali, chociaż mieszkali tak blisko siebie: Gustaw Morcinek - Skoczów Zofia Kossak – Górki Wielkie

10 Podczas pierwszego spotkania młody Morcinek wydał się Zofii Kossak nieśmiały i niewierzący we własne możliwości.

11 Morcinek pokazał nowo poznanej pisarce kilka swoich nowel. Zofia Kossak twierdziła, że nie przedstawiają tej samej wartości, ale wszystkie są ciekawe.

12 Gustaw bał się starać o wydanie swej prozy – obawiał się odmowy. Jednak pani Kossak namówiła go i pomogła mu w publikacjach jego książek.

13 Pani Szczucka, korzystając ze swoich znajomości, zapukała do Wydawnictwa św. Wojciecha w Poznaniu. Jego właściciel – Szczepan Jeloński zgodził się – szczególnie, że Zofia napisała do książki przedmowę.

14 „ Sama kilka lat wcześniej miałam trudności ze znalezieniem wydawcy dla mej pierwszej książki. Rozumiałam więc położenie młodszego kolegi i pragnęłam mu pomóc. Kołatałam do Wydawnictwa św.Wojciecha w Poznaniu […] By przełamać ostatnie jego opory napisałam do tej książki sążnistą przedmowę i zbiór nowel pod tytułem „Serce za tamą”, ukazał się w niedługim czasie odnosząc znaczny sukces.”

15 „Serce za tamą” rozeszło się błyskawicznie. Proza przebijała wszelkie inne przykłady beletrystyki polskiej o tematyce górniczej. Gustaw stworzył jakby własną epokę realizmu literackiego o górnictwie.

16 Szybko po debiucie autor napisał kolejny utwór - nowelę pt. „Byli dwaj bracia” nagrodzoną na konkursie literackim.

17 Młody literat nie potrzebował już ani zachęt, ani rekomendacji. Sam piął się coraz wyżej, nie zapominając przy tym o swojej literackiej „matce” chrzestnej. Kiedy zbierał laury, Zofia prosiła go, by nie popadł w samo zachwyt. Początkujący pisarz był jej za wszystko bardzo wdzięczny.

18 Zofia Kossak nie mogła zapomnieć o rodzinie Gustawa. Z rozrzewnieniem wspominała jego matkę jako pełną godności, poczciwą kobietę z talentem kucharskim.

19 Zofia i Gustaw pozostawali w głębokiej przyjaźni, a Morcinek często bywał we dworze Kossaków. Nie był on jednak jedynym gościem. Przez dworek w Górkach przewinęli się m.in.: Maria Wardas, Melchior Wańkowicz, Adam Bunsch, Aleksander Kamiński, i inni.

20 Czas bardzo sprzyjał obojgu pisarzom, żyli i tworzyli swoją prozę regionalną w czasie mody na opiewanie piękna swoich okolic.

21 Zofia Kossak wiele razy wychwalała zalety Beskidu Śląskiego, m.in. na łamach krakowskiego „Czasu”.

22 „Przyroda była wspaniała i sobiepańska (…) Rzeki i liczne potoki bogate w pstrągi, skakały z wesołym pluskiem po kamieniach i zmieniały swe koryto ilekroć im się tego zachciało (…) Poznać ten kraj, a nie pokochać go, było niemożliwe.”

23 Gustaw Morcinek nie pozostawał dłużny, w jego książkach górnicy odznaczali się nie tylko pracowitością, ale i miłością do swego regionu.

24 Gustaw Morcinek o Beskidach Śląskich: „…Ktoś powiedział, że Tatry to gotyk, Beskidy zaś – barok. Ów barok widzimy nie tylko w kształcie Beskidów, lecz spotkać go można na całej tej ziemi. Skądkolwiek na nią spojrzeć, (rzeka Wisła) płynie w miękkich - falistych - łagodnych liniach, i płynie, zdawałoby się na skraj świata…”

25 Zofia Kossak oraz Gustaw Morcinek zachwycali się pięknem stroju cieszyńskiego. Ich piękno opisali w listach :

26 Jak bardzo cenił i podziwiał urok tradycyjnego stroju regionalnego wyznał Gustaw Morcinek w liście do Kornela Makuszyńskiego pisząc: „Że Śląsk piękny i że na Śląsku pięknie – załączam na dowód moje zdjęcie Ślązaczki w stroju śląskim. Nie w stroju ludowym, lecz śląskim. Że u nas w strojach chodzą nie tylko kmiotkowie, a raczej, ich baby i córki, lecz i bogate gaździnki i żony dyrektorów i inżynierów i Bóg miły wie, czyje jeszcze.”

27 Zofia Kossak o stroju Cieszyńskim : „Kobiety nosiły się po śląsku i ten szlachetny strój podnosił nadzwyczajnie ich urodę. Gdy w niedzielę ciągnęły do kościoła (…) w śnieżnych bufiastych kabotkach, wyszywanych złotem renesansowych żywotkach, w szeleszczących jedwabiem fartuchach i chustkach – oczu nie można było oderwać.”

28 Mimo przyjaźni pisarze nie wysyłali do siebie wiele listów. W jednym z nich Gustaw zachwyca się odczytem Zofii Kossak o powstaniu styczniowym: Skoczów, dnia 20 grudnia 1960 Wielce Szanowni Pa ń stwo! Samochód mam w remoncie i dlatego pisz ę, nie mog ą c przyjecha ć do Górek. Je ś li chodzi o koks. Prosz ę uzyska ć za ś wiadczenie z gminy, ż e Pa ń stwo potrzebuj ą dok ł adnie tyle a tyle ton koksu, którego nie ma na sk ł adnicy w Górkach, a nast ę pnie prosz ę napisa ć podanie do Okr ę gowego Przedsi ę biorstwa Handlu Opa ł em Bytom- Chruszczow, ul. Radziecka 2, prosz ą c o przydzia ł owego koksu ze sk ł adnicy w Skoczowie; to pismo za ś prosz ę przes ł a ć do p. in ż. Antoniego Bury, Katowice, Ró ż ana 3, który reszt ę ju ż za ł atwi osobi ś cie. Radosnych Ś wi ą t Bo ż ego Narodzenia ż ycz ę i serdecznie pozdrawiam Gustaw Morcinek

29

30 Gustaw Morcinek zmarł w 1963 roku. Zofia bardzo to przeżyła. Jej kuzynka pocieszała ją w liście „Szkoda Morcinka!, ale starzy odchodzą, młodzi przychodzą”.

31 Morcinek nazywał Zofię Kossak „literacką matką chrzestną”, dlaczego ? Pisarka odkryła młodego autora. Była matką jego literatury, a więc nierozerwalnej części jego osobowości. Ponadto łączyła ich silna więź, może pokrewieństwo dusz...

32