Program spotkania: 11:00 – 11:20 Powitanie uczestników. 11:20 – 12:00 Nowe możliwości aplikowania w ramach Lokalnej Strategii Rozwoju LGD „Ziemia Biłgorajska” – Beata Filipowicz Eurocompass Sp. z o.o. 12:00 – 12:30 Dobre praktyki: Podejście do LEADEAR-a wg. brytyjskich LGD – Ryszard Boguszewski Eurocompass Sp. z o.o. 12:30 – 14:00 Spotkanie grupy roboczej związane z ustaleniem celów i przedsięwzięć LSR jako jeden z elementów partycypacji społecznej.

z dnia 24 września 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach poddziałania „Wsparcie na wdrażanie operacji w ramach strategii rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata (Dz. U. z 2015 poz. 1570)

1) wzmocnienie kapitału społecznego, w tym przez podnoszenie wiedzy społeczności lokalnej w zakresie ochrony środowiska i zmian klimatycznych, także z wykorzystaniem rozwiązań innowacyjnych

2) rozwoju przedsiębiorczości na obszarze wiejskim objętym strategią rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność: a) podejmowanie działalności gospodarczej, b) tworzenie lub rozwój inkubatorów przetwórstwa lokalnego produktów rolnych będących przedsiębiorstwami spożywczymi, w których jest wykonywana działalność w zakresie produkcji, przetwarzania lub dystrybucji żywności pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego lub wprowadzania tej żywności na rynek, przy czym podstawą działalności wykonywanej w tym inkubatorze jest przetwarzanie żywności, c) rozwijanie działalności gospodarczej, d) podnoszenie kompetencji osób realizujących operacje w zakresie określonym w lit. a–c;

3) wspierania współpracy między podmiotami wykonującymi działalność gospodarczą na obszarze wiejskim objętym LSR: a) w ramach krótkich łańcuchów dostaw w rozumieniu art. 2 ust. 1 akapit drugi lit. m rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1305/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) b) w zakresie świadczenia usług turystycznych, lub c) w zakresie rozwijania rynków zbytu produktów lub usług lokalnych

4) rozwoju rynków zbytu produktów i usług lokalnych, z wyłączeniem operacji polegających na budowie lub modernizacji targowisk; 5) zachowania dziedzictwa lokalnego; 6) budowy lub przebudowy ogólnodostępnej i niekomercyjnej infrastruktury turystycznej lub rekreacyjnej, lub kulturalnej

7) budowy lub przebudowy publicznych dróg gminnych lub powiatowych, które: a) umożliwiają połączenie obiektów użyteczności publicznej, w których są świadczone usługi społeczne, zdrowotne, opiekuńczo-wychowawcze lub edukacyjne dla ludności lokalnej, z siecią dróg publicznych albo b) skracają dystans lub czas dojazdu do tych obiektów; 8) promowania obszaru objętego LSR, w tym produktów lub usług lokalnych.

1) osoby fizyczne, jeżeli: a) jest obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej, b) jest pełnoletnia, c) ma miejsce zamieszkania na obszarze wiejskim objętym LSR – w przypadku gdy osoba fizyczna nie wykonuje działalności gospodarczej, do której stosuje się przepisy ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2015 r. poz. 584, z późn. zm. d) miejsce oznaczone adresem, pod którym wykonuje działalność gospodarczą, wpisanym do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, znajduje się na obszarze wiejskim objętym LSR – w przypadku gdy osoba fizyczna wykonuje działalność gospodarczą, do której stosuje się przepisy ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, albo

2) osoby prawne, z wyłączeniem województwa, jeżeli siedziba tej osoby lub jej oddziału znajduje się na obszarze wiejskim objętym LSR (również gminy, których siedziby są poza LGD ale obszary wiejskie są objęte LSR), albo 3) jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, którym ustawa przyznaje zdolność prawną, jeżeli siedziba tej jednostki lub jej oddziału znajduje się na obszarze wiejskim objętym LSR, z tym że spółka kapitałowa w organizacji może ubiegać się wyłącznie o pomoc na operację w zakresie określonym w § 2 ust. 1 pkt 2 lit. a (podejmowanie działalności); W przypadku gdy operacja będzie realizowana w ramach wykonywania działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej warunki powinny być spełnione przez wszystkich wspólników tej spółki.

Dla przedsiębiorców pomoc jest przyznawana, jeżeli podmiot ten prowadzi:  mikroprzedsiębiorstwo (0-9 pracowników, roczny obrót nie przekraczający równowartości 2 milionów euro, lub sumy aktywów bilansu na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości 2 milionów euro ) albo  małe przedsiębiorstwo (10-49 pracowników oraz osiągające roczny obrót nie przekraczający równowartości 10 milionów euro, lub sumy aktywów bilansu na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości 10 milionów euro) w rozumieniu przepisów rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu (Dz. Urz. UE L 187 z , str. 1).

1) został nadany numer identyfikacyjny w trybie przepisów o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności, zwany dalej „numerem identyfikacyjnym”, 2) koszty kwalifikowalne operacji nie są współfinansowane z innych środków publicznych (z wyłączeniem JST); 3) operacja będzie realizowana nie więcej niż w 2 etapach, a wykonanie zakresu rzeczowego zgodnie z zestawieniem rzeczowo-finansowym operacji, w tym poniesienie przez beneficjenta kosztów kwalifikowalnych operacji oraz złożenie wniosku o płatność końcową wypłacaną po zrealizowaniu całej operacji, nastąpi w terminie 2 lat od dnia zawarcia umowy, lecz nie później niż do dnia 31 grudnia 2022 r.; 4) operacja, która obejmuje koszty inwestycyjne, zakłada realizację inwestycji na obszarze wiejskim objętym LSR, chyba że operacja dotyczy inwestycji polegającej na budowie albo przebudowie liniowego obiektu budowlanego, którego odcinek będzie zlokalizowany poza tym obszarem; 5) inwestycje w ramach operacji będą realizowane na nieruchomości będącej własnością lub współwłasnością podmiotu ubiegającego się o przyznanie pomocy lub podmiot ten posiada udokumentowane prawo do dysponowania nieruchomością na cele określone we wniosku o przyznanie pomocy co najmniej przez okres realizacji operacji oraz okres podlegania zobowiązaniu do zapewnienia trwałości operacji.

5) operacja jest uzasadniona ekonomicznie i będzie realizowana zgodnie z biznesplanem (dotyczy operacji z zakresu rozwoju przedsiębiorczości i wspieranie współpracy między podmiotami wykonującymi działalność gospodarczą); 6) minimalna całkowita wartość operacji wynosi nie mniej niż 50 tys. złotych; 7) podmiot ten wykaże, że: a) posiada doświadczenie w realizacji projektów o charakterze podobnym do operacji, którą zamierza realizować, lub b) posiada zasoby odpowiednie do przedmiotu operacji, którą zamierza realizować, lub c) posiada kwalifikacje odpowiednie do przedmiotu operacji, którą zamierza realizować, jeżeli jest osobą fizyczną, lub d) wykonuje działalność odpowiednią do przedmiotu operacji, którą zamierza realizować; 8) realizacja operacji nie jest możliwa bez udziału środków publicznych.

W przypadku gdy operacja będzie realizowana w zakresie tworzenia lub rozwijania ogólnodostępnych i niekomercyjnych inkubatorów biznesplan nie zakłada osiągania zysków z działalności (tj. różnicę pomiędzy wynikiem z działalności operacyjnej i przychodami finansowymi a kosztami finansowymi) prowadzonej w ramach tych inkubatorów

Pomoc na podejmowanie działalności gospodarczej jest przyznawana jeśli: podmiot ubiegający się o jej przyznanie: nie podlega ubezpieczeniu społecznemu rolników z mocy ustawy i w pełnym zakresie, chyba że podejmuje działalność gospodarczą sklasyfikowaną jako produkcja artykułów spożywczych lub produkcja napojów,  w okresie 2 lat poprzedzających dzień złożenia wniosku o przyznanie tej pomocy nie wykonywał działalności gospodarczej, do której stosuje się przepisy ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, w szczególności nie był wpisany do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej albo w rejestrze przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym  nie została mu dotychczas przyznana pomoc na operację w tym zakresie;  operacja zakłada utworzenie co najmniej jednego miejsca pracy w przeliczeniu na pełne etaty średnioroczne i jest to uzasadnione zakresem realizacji operacji, a osoba, dla której zostanie utworzone to miejsce pracy, zostanie zatrudniona na podstawie umowy o pracę lub spółdzielczej umowy o pracę,  operacja zakłada utrzymanie miejsca pracy, przez co najmniej 2 lata od dnia wypłaty płatności końcowej.

Pomoc na inkubator przetwórstwa lokalnego:  podmiotowi ubiegającemu się o jej przyznanie nie została dotychczas przyznana pomoc na operację w zakresie podejmowania i rozwijania działalności gospodarczej, której przedmiotem jest działalność gospodarcza sklasyfikowana jako produkcja artykułów spożywczych lub produkcja napojów;  operacja zakłada korzystanie z infrastruktury inkubatora przetwórstwa lokalnego przez podmioty inne niż ubiegający się o przyznanie pomocy.

Pomoc na rozwijanie działalności gospodarczej: 1) podmiot ubiegający się o jej przyznanie wykonuje działalność gospodarczą, do której stosuje się przepisy ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej; 2) operacja zakłada: a) utworzenie co najmniej jednego miejsca pracy w przeliczeniu na pełne etaty średnioroczne i jest to uzasadnione zakresem realizacji operacji, a osoba, dla której zostanie utworzone to miejsce pracy, zostanie zatrudniona na podstawie umowy o pracę lub spółdzielczej umowy o pracę, b) utrzymanie miejsca pracy, o którym mowa w lit. a, przez co najmniej 3 lata od dnia wypłaty płatności końcowej; 3) podmiotowi ubiegającemu się o jej przyznanie nie została dotychczas przyznana pomoc na operację w zakresie rozpoczęcia działalności gospodarczej albo upłynęło co najmniej 2 lata od dnia przyznania temu podmiotowi pomocy na operację w tym zakresie; 4) podmiotowi ubiegającemu się o jej przyznanie nie została dotychczas przyznana pomoc na operację w zakresie inkubatorów przetwórstwa lokalnego lub w ramach poddziałania: inwestycje w środki trwałe (obejmujące wsparcie inwestycyjne w gospodarstwach rolnych, w przetwórstwie produktów rolnych, obrót nimi i ich rozwój, wsparcie na inwestycje związane z rozwojem, modernizacją i dostosowaniem rolnictwa i leśnictwa) – w przypadku ubiegania się o przyznanie tej pomocy przez podmiot, który wykonuje działalność gospodarczą sklasyfikowaną jako produkcja artykułów spożywczych lub produkcja napojów. Utworzenie co najmniej jednego miejsca pracy nie jest wymagane w przypadku, gdy suma kwot pomocy przyznanej jednemu podmiotowi na dotychczas realizowane operacje oraz kwoty pomocy, o której przyznanie podmiot ten ubiega się za realizację danej operacji, nie przekracza 25 tys. złotych.

Z rozwoju przedsiębiorczości wyłączone są podmioty gdy działalność gospodarcza jest sklasyfikowana jako: 1) działalność usługowa wspomagająca rolnictwo i następująca po zbiorach; 2) górnictwo i wydobywanie; 3) działalność usługowa wspomagająca górnictwo i wydobywanie; 4) przetwarzanie i konserwowanie ryb, skorupiaków i mięczaków; 5) wytwarzanie i przetwarzanie koksu i produktów rafinacji ropy naftowej; 6) produkcja chemikaliów oraz wyrobów chemicznych; 7) produkcja podstawowych substancji farmaceutycznych oraz leków i pozostałych wyrobów farmaceutycznych; 8) produkcja metali; 9) produkcja pojazdów samochodowych, przyczep i naczep oraz motocykli; 10) transport lotniczy i kolejowy; 11) gospodarka magazynowa.

Rozwój przedsiębiorczości na obszarze wiejskim objętym strategią rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność poprzez podnoszenie kompetencji osób realizujących operacje jest możliwe wyłącznie jako element operacji polegających na podejmowaniu, rozwijaniu działalności gospodarczej i tworzeniu inkubatorów przetwórstwa lokalnego.

Pomoc na wspieranie współpracy między podmiotami wykonującymi działalność gospodarczą na obszarze wiejskim objętym LSR jest przyznawana podmiotom, które zawarły porozumienie o wspólnej realizacji operacji, która ma na celu:  zwiększenie sprzedaży dóbr lub usług oferowanych przez podmioty,  zastosowanie wspólnego znaku towarowego, lub  stworzenie oferty kompleksowej sprzedaży takich dóbr lub usług. Porozumienie zawierane jest na czas oznaczony i zawiera postanowienia dotyczące wspólnej realizacji operacji, w szczególności:  dane identyfikujące strony porozumienia;  opis celów i przewidywanych rezultatów tej operacji oraz głównych zadań objętych tą operacją;  wskazanie strony, która jest upoważniona do ubiegania się o pomoc w imieniu pozostałych stron;  budżet operacji uwzględniający wkład finansowy poszczególnych stron.

Pomoc na zachowanie dziedzictwa lokalnego i budowy lub przebudowy ogólnodostępnej i niekomercyjnej infrastruktury turystycznej lub rekreacyjnej, lub kulturalnej jest przyznawana, jeżeli operacja służy zaspokajaniu potrzeb społeczności lokalnej. Pomoc na promowanie obszaru objętego LSR, w tym produktów lub usług lokalnych jest przyznawana, jeżeli operacja: 1) służy wspólnej promocji produktów lub usług lokalnych; 2) nie dotyczy organizacji wydarzeń cyklicznych, z wyjątkiem wydarzenia inicjującego cykl wydarzeń lub wydarzenia specyficznego dla danej LSR, wskazanych i uzasadnionych w LSR, przy czym przez wydarzenie cykliczne rozumie się wydarzenie organizowane więcej niż jeden raz oraz poświęcone przynajmniej w części tej samej tematyce.

Pomoc na projekt grantowy jest przyznawana, jeżeli: 1) wartość każdego zadania służącego osiągnięciu celu projektu grantowego, jakie ma być zrealizowane przez grantobiorcę nie będzie wyższa niż 50 tys. złotych oraz niższa niż 5 tys. złotych; 2) w ramach projektu grantowego jest planowane wykonanie co najmniej dwóch zadań. Pomoc nie jest przyznawana na projekt grantowy w zakresie rozwoju przedsiębiorczości Do przyznawania pomocy na projekt grantowy nie stosuje się § 4 ust. 1 pkt 4, 5 i 7: - Nieruchomość nie musi być własnością grantobiorcy; - Operacja nie musi być uzasadniona ekonomicznie i być zrealizowana zgodnie z BP; - Podmiot nie musi posiadać doświadczenia, kwalifikacji, zasobów do realizacji operacji;

Pomoc jest przyznawana do wysokości limitu, który w okresie realizacji PROW 2014–2020 wynosi 300 tys. złotych na jednego beneficjenta. Za wyjątkiem beneficjentów realizujących operację w zakresie inkubatorów przetwórstwa lokalnego - wynosi 500 tys. zł (z tym że na inne operacje limit to 300 tys. zł?). Wysokość pomocy przyznanej na jedną operację nie może przekroczyć:  500 tys. złotych – w przypadku operacji w zakresie inkubatorów przetwórstwa lokalnego (IPL);  300 tys. złotych – w przypadku operacji innych niż podejmowanie działalności gospodarczej i IPL Przy ustalaniu wysokości środków pozostałych do wykorzystania w ramach limitu, uwzględnia się sumę kwot pomocy wypłaconej na zrealizowane operacje i kwot pomocy przyznanej na operacje, których realizacja nie została jeszcze zakończona. nie dotyczy JST i jednostek podległych

Pomoc na podejmowanie działalności gospodarczej jest przyznawana w wysokości określonej w LSR, lecz nie wyższej niż 100 tys. zł Pomoc na operację w zakresie innym niż podejmowanie działalności gospodarczej jest przyznawana w wysokości: 1) określonej w LSR, lecz nie wyższej niż: a) 70% kosztów kwalifikowalnych – w przypadku podmiotu wykonującego działalność gospodarczą, do której stosuje się przepisy ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, b) 100% – w przypadku pozostałych podmiotów; 2) 63,63% kosztów kwalifikowalnych – w przypadku jednostki sektora finansów publicznych.

Pomoc na operację w zakresie innym niż podejmowanie działalności gospodarczej jest przyznawana w formie refundacji kosztów kwalifikowalnych:  ogólne,  zakupu robót budowlanych lub usług,  zakupu lub rozwoju oprogramowania komputerowego oraz zakupu patentów, licencji lub wynagrodzeń za przeniesienie  autorskich praw majątkowych lub znaków towarowych,  najmu lub dzierżawy maszyn, wyposażenia lub nieruchomości,  zakupu nowych maszyn lub wyposażenia, a w przypadku operacji w zakresie zachowania dziedzictwa lokalnego również używanych maszyn lub wyposażenia, stanowiących eksponaty,  zakupu środków transportu, z wyłączeniem zakupu samochodów osobowych przeznaczonych do przewozu mniej niż 8 osób łącznie z kierowcą,  zakupu rzeczy innych niż wymienione, w tym materiałów,  wynagrodzenia i innych świadczeń, o których mowa w Kodeksie pracy, związanych z pracą pracowników beneficjenta, a także inne koszty ponoszone przez beneficjenta na podstawie odrębnych przepisów w związku  z zatrudnieniem tych pracowników  podatku od towarów i usług (VAT)

Wszystkie koszty muszą być uzasadnione zakresem operacji, niezbędne do osiągnięcia jej celu oraz racjonalne. Do kosztów kwalifikowalnych zalicza się także wartość wkładu rzeczowego Przy ustalaniu wysokości pomocy koszty ogólne są uwzględniane w wysokości nieprzekraczającej 10% pozostałych kosztów kwalifikowalnych operacji, a koszty zakupu środków transportu – w wysokości nieprzekraczającej 30% pozostałych kosztów kwalifikowalnych operacji, pomniejszonych o koszty ogólne

3 poddziałania :  19.2 wsparcie na wdrażanie operacji w ramach LSR  19.3 wsparcie na wdrażanie projektów współpracy – 2% z kwoty19.2  19.4 wsparcie funkcjonowania LGD – max ,00 zł

 Maksymalne kwoty: 9 mln zł wydatków publicznych (w tym zł wkładu EFRROW)  Wkład EFRROW – 63,63%  Wkład własny gmin to wkład środków publicznych (tj. środki własne JST wchodzą w zakres limitu 9 mln zł) Projekt realizowany przez gminę w zakresie inf. turystycznej: A) Koszty całkowite = koszty kwalifikowalne= zł. Dofinansowanie zł., wkład własny zł., budżet LSR pomniejszony o zł. B) Koszty całkowite = zł, w tym koszty kwalifikowalne= zł., Dofinansowanie zł., wkład własny zł., budżet LSR pomniejszony o zł.  50% środków na utworzenie miejsc pracy

Symulacja: Środki na realizację ,00 zł 50% przedsiębiorcy (70% dofinansowania) ,00 zł Inne podmioty (100%) ,00 zł JST – z wkładem własnym ,00 zł wkład własny na poziomie - 36,37% ,00 zł Dofinansowanie dla JST ,00 zł Na jedną gminę (kwota dzielona na 13) , 54

W przypadku PROW mając na uwadze, że zakres wsparcia w ramach LSR pokrywa się w dużym stopniu z działaniem „Podstawowe usługi i odnowa wsi” w LSR należy wskazać zakres wsparcia, który będzie finansowany w ramach LSR, co jednocześnie oznacza wyłączenie możliwości finansowania na tym obszarze tego zakresu poza LSR.

Jeżeli do 31 grudnia 2018 roku LGD:  nie osiągnie co najmniej 20% poziomu każdego ze wskaźników produktu, lub  nie wykorzysta co najmniej 20% środków finansowych przeznaczonych na wsparcie realizacji operacji w ramach LSR, co najmniej: – 10% środków finansowych na realizację LSR na operacje dedykowane w LSR grupom defaworyzowanym, – 20% środków finansowych na realizację LSR na utworzenie miejsc pracy kwota określona w umowie w ramach danego programu ulega obniżeniu o 10 % Jeżeli do 31 grudnia 2021 roku LGD:  nie osiągnie co najmniej 85% poziomu każdego ze wskaźników produktu, który został przewidziany do realizacji w LSR  nie wykorzysta co najmniej 50% środków finansowych przeznaczonych na wsparcie realizacji operacji w ramach LSR: – 30% środków finansowych na realizację LSR na operacje dedykowane w LSR grupom defaworyzowanym, – 50% środków finansowych na realizację LSR na utworzenie miejsc pracy obniżeniu o 30% ulega kwota niewykorzystanych środków finansowych przeznaczonych na wsparcie realizacji operacji w ramach LSR

Spełnienie warunków:  innowacyjności,  ochrona środowiska  przeciwdziałanie zmian klimatu

 Jakie branże działalności gospodarczej (co najmniej 3 branże)? A. ROLNICTWO, LEŚNICTWO, ŁOWIECTWO I RYBACTWO C. PRZETWÓRSTWO PRZEMYSŁOWE F. BUDOWNICTWO G. HANDEL HURTOWY I DETALICZNY; NAPRAWA POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH, WŁĄCZAJĄC MOTOCYKLE H. TRANSPORT I GOSPODARKA MAGAZYNOWA I. DZIAŁALNOŚĆ ZWIĄZANA Z ZAKWATEROWANIEM I USŁUGAMI GASTRONOMICZNYMI J. INFORMACJA I KOMUNIKACJA K. DZIAŁALNOŚĆ FINANSOWA I UBEZPIECZENIOWA N. DZIAŁALNOŚĆ W ZAKRESIE USŁUG ADMINISTROWANIA I DZIAŁALNOŚĆ WSPIERAJĄCA P. EDUKACJA Q. OPIEKA ZDROWOTNA I POMOC SPOŁECZNA R. DZIAŁALNOŚĆ ZWIĄZANA Z KULTURĄ, ROZRYWKĄ I REKREACJĄ S. POZOSTALA DZIAŁALNOŚĆ USŁUGOWA T. GOSPODARSTWA DOMOWE ZATRUDNIAJĄCE PRACOWNIKÓW; GOSPODARSTWA DOMOWE PRODUKUJĄCE WYROBY I ŚWIADCZĄCE USŁUGI NA WŁASNE POTRZEBY

Wzmocnienie kapitału społecznego:  Wyposażenie świetlic,  Szkolenia  Działania edukacyjne  Działania związane z ekologią

Promocja obszaru:  foldery, mapy  Opracowania promocyjne  Strony internetowe  Punkty informacji turystycznej

Infrastruktura kultury, turystyki i rekreacji oraz zachowanie dziedzictwa lokalnego:  Utworzenie muzeów  Mała architektura (siłownie, ławki, …)  Place zabaw  Tworzenie wiosek tematycznych  Imprezy kulturowe, historyczne (nie cykliczne )

Dziękuje za uwagę EuroCompass Sp. z o.o.