SZCZEPIENIA OCHRONNE lek. Iwona Kielan-Gumna Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego AM w Warszawie ul.Działdowska 1

Szczepienie- uodpornienie czynne, sztuczne, polegające na wprowadzaniu do organizmu szczepionki tj. preparatu biologicznego zawierającego antygeny drobnoustrojów chorobotwórczych, które pobudzają go wytworzenia swoistej odporności komórkowej lub humoralnej

Rodzaje szczepionek: 1. Wirusowe v bakteryjne 2. Żywe v zabite 3. Toksyny

* zabite (inaktywowane)- zawierają Rodzaje szczepionek: * zabite (inaktywowane)- zawierają całe unieczynnione drobnoustroje, ich fragmenty lub ich metabolity (anatoksyny, toksoidy), które w części są znacznie oczyszczone. Celem wzmocnienia reakcji immunologicznej często dodaje się wodorotlenek glinu - szczepionka przeciwko WZW B - szczepionka przeciwko grypie - szczepionka przeciwko DTP

* żywe- zawierają zdolne do rozmnażania drobnoustroje o zmniejszonej zjadliwości lub niezjadliwe. Imitują naturalną infekcję i dlatego prowadzą do dłużej trwającej immunizacji. - BCG - szczepionka przeciwko odrze, śwince, różyczce - szczepionka przeciwko ospie - szczepionka przeciwko poliomyelitis (IPV)

Odstępy między szczepieniami Nie można skracać odstępów, wydłużać wolno żywa zabita 6 tyg. 4 tyg.

Rodzaje szczepionek * monowalentne- zawierają antygeny jednego rodzaju drobnoustroju, uodparniają przeciwko jednej chorobie * poliwalentne- zawierają antygeny kilku typów lub szczepów jednego gatunku, * skojarzone- zawierają antygeny drobnoustrojów różnych gatunków, uodparniają przeciwko kilku chorobom

Istnieje wiele nieuzasadnionych, a tylko kilka rzeczywistych przeciwwskazań do wykonania szczepień

Rzeczywiste przeciwwskazania: * przebyte niepożądane reakcje * alergie natychmiastowe (typ I) przeciwko składnikom szczepionek (np. białko kurze (grypa), neomycyna (odra)) * pierwotne i wtórne defekty immunologiczne * ostre zakażenia z gorączką >38 st.C * ciąża <3m. * sterydoterapia

Nie jest przeciwwskazaniem: * łagodna infekcja dróg oddechowych * antybiotykoterapia * stany podgorączkowe * poszczepienne odczyny miejscowe * nie postępujące choroby OUN * nowotwory w remisji, HIV * przebyte reakcje, gdy korzyści>ryzyko

Zalecenia ogólne: 1. U każdego zdrowego dziecka powinno się przeprowadzić szczepienie zgodnie z kalendarzem szczepień 2. Przed każdym szczepieniem lekarz jest zobowiązany udzielić pacjentowi informacji dotyczących: choroby, korzyści wynikających ze szczepienia ochronnego, rodzaju szczepionki, czasu trwania odporności poszczepiennej, konieczności podania dawek przypominających , możliwych działań ubocznych i powikłań poszczepiennych

3. Każde dziecko przed szczepieniem musi być dokładnie zbadane 4. Jeśli to możliwe, należy stosować szczepionki łączone 5. W każdym przypadku należy sprawdzić datę ważności na opakowaniu szczepionki i sposób przechowywania 6. Należy się starać, aby igła przed iniekcją była sucha 7. Miejsca szczepień u niemowląt: - m. vastus lateralis - m. deltoideus

8. Należy starać się wbić igłę szybko, energicznie i pionowo; jeżeli po aspiracji pojawi się krew powinno wybrać się nowe miejsce 9. Przeprowadzone szczepienie należy udokumentować zapisując numery serii 10. Powinno się polecić rodzicom staranną obserwację zaszczepionego dziecka przez 3 kolejne dni 11. O komplikacjach poszczepiennych lub działaniu ubocznym należy niezwłocznie zawiadomić Wydział Zdrowia, Komisje Farmaceutyczną i/lub kompetentne władze

Szczepienia 18.12.2002. - obowiązkowe - zalecane - narażeni Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 06.07.1998r. Dz.U.nr 94 poz.600 i z 2000r nr 55 poz.6 18.12.2002. - obowiązkowe - zalecane - narażeni

Kalendarz szczepień wiek szczepienie szczepionka 1 doba życia WZW B (i.m.)-udo BCG (śródskórnie) Euvax v Engerix 2 m.ż. DTPwc (s.c.) DTPac (i.m.) Hib (i.m.)-udo 3/4 m.ż. DTPwc (s.c.) Polio (IPV)(i.m.) DTPac (i.m.) Infanrix-IPV Hib (i.m.)-udo

DTP (błonica, tężec, krztusiec) D-błonica: - inaktywowana w toksyna C.diphteriae z zachowaną antygenowością (toksoid), adsorbowana na Al(OH)2 - DTP (30 j.m. toksoidu błonicy) - d (2 j.m.) - Td (2 lub 5 j.m.) - czas trwania odporności około 10 lat - po przechorowaniu- trwała odporność

- adsorbowany toksoid Clostridium tetani T- tężec - adsorbowany toksoid Clostridium tetani - przechorowanie tężca- nie pozostawia trwałej odporności P-krztusiec - Pwc (whole cell)- całe pałeczki krztuśca - Pa (acelularna)- zawierają 1-3-5 komponenty tj. toksynę krztuścową, hemaglutyninę, pertaktynę i antygeny fimbrii - odporność poszczepienna 3-12 lat - p/wskazania:metaboliczne lub zapalne ch.OUN - nie jest p/wskazaniem: padaczka, drgawki

- ostre zapalenie rogów przednich rdzenia kręg. Poliomyelitis - ostre zapalenie rogów przednich rdzenia kręg. - zawiera żywe lub zabite 3 typy wirusa: 1, 2, 3 - OPV (p.o.)- „żywa” szczepionka - IPV (s.c.)- „zabita” szczepionka - odporność poszczepienna- około 10 lat - po szczepieniu doustnym przez 4-6 tyg. z kałem są wydalane żywe wirusy Hib- Haemophilus influenzae - typ otoczkowy bakterii - szczepionka zawiera polisacharydową otoczkę - bardzo ważne szczepienie dla dzieci do 5 r.ż.!!!

Kalendarz szczepień- c.d. 5 m.ż. DTPwc (s.c.) IPV (i.m.) DTPac (i.m.) Hib (i.m.) Infanrix-IPV-Hiberix 6/7 m.ż. WZW B (i.m.) Euvax v Engerix 12 m.ż. BCG (blizna<3mm)

Kalendarz szczepień- c.d. 13-14m.ż. Odra, świnka, Różyczka-s.c. Ospa wietrzna (Varilix)-(i.m.) 16-18m.ż. DTPwc (i.m.) IPV DTPac-IPV-Hib Grypax2 HAVx2 (>6m.ż.) 6r.ż. DTPac (i.m.) OPV (p.o.) IPV (i.m.) 7r.ż. Odra BCG (bez OT)

Kalendarz szczepień- c.d. BCG, gdy OT (-) 13r.ż. Różyczka(s.c./i.m.) -tylko dziewczęta Priorix 14r.ż. WZW B (i.m.), schemat 0-1-6 Td (s.c./i.m.) WZWA (Twinrix)- (wzwA+wzwB) Engerix B Havrix 720 Junior 19r.ż.

Szczepienia zalecane: - HBV - grypa - HAV (>2r.ż. I <50r.ż.) - Str.pneumoniae (>65r.ż., po splenektomii;1x/5lat) - Neisseria meningitidis - VHZ (>10r.ż.) - MMR - dT (co 10 lat) - KZM

Grypa zawierająca 2 podtypy wirusa A i wirus B - zawierają: - szczepionka inaktywowana, trójskładnikowa, zawierająca 2 podtypy wirusa A i wirus B - zawierają: * cały wirus * rozszczepiony wirus tzw. split * podjednostki wirusa tzw. subunit (hamaglutynina i neuraminidaza) - wskazania kliniczne i epidemiologiczne

WZW B WZW A wirusa (HBsAg) - 0, 1, 6 - 0, 7, 21, 12m (tylko dorośli) - szczepionka zawiera powierzchniowe antygeny wirusa (HBsAg) - 0, 1, 6 - 0, 7, 21, 12m (tylko dorośli) WZW A - epidemia wyrównawcza - szczepionka inaktywowana, immunogenna, dobrze tolerowana - dwie dawki szczepionki- chronią na około 10 lat

Szczepionka przeciwko S.pneumoniae - zawiera wielocukry otoczkowe 23 najczęściej występujących serotypów - Pneumo 23 lub Pneumovax - nie są skuteczne u dzieci poniżej 2 r.ż. - Prevenar (tylko dla niemowląt)- zawiera polisacharydy 7 serotypów

Szczepionka przeciwko N.meningitidis - meningokoki grupy A, B, C, Y, W 135 - w Polsce dominuje grupa B - obecna szczepionka polisacharydowa przeciwko meningokokom grupy C (NiesVac-C) - od 2 m.ż. - 3 dawki

VHZ KZM - od 9 m.ż.-12 r.ż. (1 dawka) - po 12 r.ż. !! (2 dawki) - szczepionka (Varilrix) zawiera szczep Oka - od 9 m.ż.-12 r.ż. (1 dawka) - po 12 r.ż. !! (2 dawki) KZM - wczesnoletnie zap.mózgu i opon m.-rdz. - od 2 r.ż. - 3 dawki (0, 1-3, 9-12) - schemat skrócony ( 0, 14 dni, 12m) - dawka przypominająca po 3-5 latach - nie chroni przed boreliozą!!!

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ