DANE INFORMACYJNE Nazwa szkoły: Zespół Szkół z Oddziałami Integracyjnymi i Specjalnymi nr 2 w Poznaniu / Gimnazjum im. Królowej Jadwigi w Zagórowie ID grupy: 98_14/mf_g1 / 98/74_mf_g1 Opiekun: Jolanta Kurzawa – Zeidler / Aneta Borowska Kompetencja: matematyczno – fizyczna Temat projektowy: Historia liczby Semestr/rok szkolny: 3 semestr - 2010/2011

MENU Historia Liczby

RĘKA JAKO MASZYNA DO LICZENIA SYSTEMY LICZBOWE PRZYKŁADOWY SPOSÓB NA PRZELICZENIE SYSTEMU DZIESIATKOWEGO NA INNY RĘKA JAKO MASZYNA DO LICZENIA WYNALAZEK CYFR HISTORIA I POCHODZENIE SOROBANU ZAGADKI QUIPO WYKONAWCY ZAKOŃCZ

MENU SYSTEM LICZBOWY SYSTEM LICZBOWY to zbiór reguł jednolitego zapisu i nazewnictwa liczb. Do zapisywania liczb używa się skończonego zbioru znaków, zwanych cyframi, które można łączyć w dowolnie długie ciągi, otrzymując nieskończoną liczbę kombinacji.

SYSTEMY LICZBOWE : NIEDZIESIĄTKOWE SYSTEMY POZYCYJNE (LICZBOWE) : MENU SYSTEMY LICZBOWE : NIEDZIESIĄTKOWE SYSTEMY POZYCYJNE (LICZBOWE) : SYSTEM RZYMSKI SYSTEM INDYJSKI SYSTEM EGIPSKI SYSTEM MAJÓW SYSTEM BABILOŃSKI

NIEDZIESIĄTKOWE SYSTEMY POZYCYJNE MENU NIEDZIESIĄTKOWE SYSTEMY POZYCYJNE Poza systemem dziesiątkowym, gdzie podstawą jest liczba 10 i występują cyfry od 0 do 9, są jeszcze inne systemy liczbowe. Inne systemy niż dziesiętny zapisujemy koło liczby w indeksie dolnym np. 210 102 118

MENU System Rzymski

MENU Historia System rzymski zapisywania liczb wykorzystuje cyfry pochodzenia etruskiego, które Rzymianie przejęli i zmodyfikowali ok. 500 p.n.e. Nadaje się on, co prawda, do wygodnego zapisywania liczb, jest jednak niewygodny w prowadzeniu nawet prostych działań arytmetycznych, oraz nie pozwala na zapis ułamków. Te niewygody nie występują w systemie pozycyjnym. Rzymianie do zapisywania liczb poza siedmioma, które przetrwały do dziś, używali dodatkowo ligatur ↁ oznaczający 5000, oraz ↂ oznaczający 10000. Dodatkowo stosowano notację pozwalającą zapisywać większe liczby. Wpisanie liczby pomiędzy dwa znaki „ | ” oznaczało liczbę stukrotnie większą, a umieszczenie poziomej kreski nad liczbą oznaczało mnożenie przez 1000.

Rzymski system zapisywania liczb MENU Pierwotny rzymski system zapisywania liczb był prosty, ale dość niewygodny. Rzymianie zapisywali bowiem liczby za pomocą tylko pionowych kresek, na kształt systemu karbowego, który wyewoluował. Wprowadzono więc dla oznaczenia ważnych liczb znaki.

W systemie rzymskim posługujemy się znakami: MENU ZNAKI RZYMSKIE W systemie rzymskim posługujemy się znakami: I, V, X, L, C, D, M, gdzie : I = 1    V = 5    X = 10    L = 50    C = 100    D = 500    M = 1000

Zapisywanie Liczb System rzymski zapisywania liczb jest systemem MENU Zapisywanie Liczb System rzymski zapisywania liczb jest systemem addytywnym, czyli wartość danej liczby określa się na podstawie sumy wartości jej znaków cyfrowych. Wyjątki od tej zasady to liczby: 4, 9, 40, 90, 400 i 900 do opisu których używa się odejmowania.

ZASADY ZAPISYWANIA LICZB MENU ZASADY ZAPISYWANIA LICZB Podczas zapisywania liczb w systemie rzymskim należy dążyć zawsze do tego, aby używać jak najmniejszej liczby znaków, pamiętając przy tym o zasadach: 1. Obok siebie mogą stać co najwyżej trzy znaki spośród: I, X, C lub M. 2. Obok siebie nie mogą stać dwa znaki: V, L, D. 3. Nie może być dwóch znaków oznaczających liczby mniejsze bezpośrednio przed znakiem oznaczającym liczbę większą. 4. Znakami poprzedzającymi znak oznaczający większą liczbę mogą być tylko znaki: I, X, C.

RZYMSKIE UŁAMKI Rzymski zapis ułamków jest na ogół mało znany. MENU RZYMSKIE UŁAMKI Rzymski zapis ułamków jest na ogół mało znany. Rzymskie ułamki opierały się na dwunastkach ("uncia", jedna z jednostek niższego rzędu). Jednostka była zwykle dzielona na dwanaście mniejszych jednostek i wszystkie wielokrotności tych mniejszych jednostek miały swoje nazwy i oznaczenia.

MENU SPOSÓB ODCZYTU Cyfry jednakowe są dodawane, cyfry mniejsze stojące przed większymi są odejmowane od nich, cyfry mniejsze stojące za większymi są do nich dodawane. MCLXIV = 1000(M) + 100(C) + 50(L) + 10(X) + 5(V) – 1(I) = 1164 Można spotkać zapis, w którym minimalizuje się (ogranicza) liczbę znaków. Przykładowo 1999 to normalnie MCMXCIX, ale można również napisać MIM, choć to drugie jest już jednak modyfikacją.

DZISIEJSZE UŻYCIE LICZB RZYMSKICH MENU DZISIEJSZE UŻYCIE LICZB RZYMSKICH Do dziś jest jednak używany zwyczajowo do zapisywania liczb w pewnych szczególnych przypadkach. Na przykład w Polsce zapisuje się cyframi rzymskimi: numery liceów (ale nie szkół podstawowych i gimnazjów), numery klas i lat studiów, wieki, tomy dzieł, numery pięter, wydziałów w instytucjach. Zwyczajowo zapisuje się czasami również: miesiące, rok powstania budowli (na ich frontonach) oraz numeruje rozmaite grupy klasyfikacyjne (szczególnie na ich wyższych poziomach).

MENU SYSTEM INDYJSKI

INDYJSKI SYSTEM LICZENIA MENU INDYJSKI SYSTEM LICZENIA System liczbowy Indii tworzył podstawę obecnie stosowanych europejskich systemów liczbowych. Jednakże nie przeszły one bezpośrednio z Indii do Europy, lecz najpierw znalazły zastosowanie w cywilizacjach arabskich oraz islamskich i dopiero od nich zawitały w Europie. Historia przyjęcia przez Europę tego systemu liczbowego nie była jednak prosta. Wschodnie i zachodnie części świata arabskiego w różny sposób rozwijały indyjski system liczbowy i w niewielkim stopniu  integrowały się między sobą. Zachodnia część arabskiego świata to Północna Afryka i Hiszpania. Głównie drogą poprzez Hiszpanię do Europy zawitał nowy system liczbowy.

PRZYKŁADY LICZB INDYJSKICH MENU PRZYKŁADY LICZB INDYJSKICH Oto przykłady wczesnych liczb indyjskich używanych we wschodniej części arabskiego imperium. Pochodzą z traktatu matematyka al-Sijzi z 969 r. n.e.

MENU Największa zmiana polegała na tym, iż liczby 2 oraz 3 uległy obróceniu o 900. Spowodowane to było sposobem w jaki skrybi pisali. Mianowicie pisali na zwoju, który zwijali od prawej ku lewej strony, wzdłuż swojego ciała, gdy siedzieli ze skrzyżowanymi nogami. Dlatego skryba, zamiast pisać od prawej ku lewej (normalny sposób w tekstach arabskich), pisał w liniach od góry do dołu. Rękopis był obracany po przeczytaniu zwoju i wtedy znaki miały prawidłową orientację. tekst od lewej do prawej „Przykład tekstu pisanego od lewej do prawej.” tekst od prawej do lewej „.jewarp od jewel do ogenasip utsket dałkyzrP” tekst pisany od prawej do lewej i od góry do dołu „ jewel. od jewarp od ogenasip utsket dałkyzrP”

MENU Przykłady Prawdopodobnie skrybi nie mieli dużego doświadczenia w pisaniu indyjskich liczb i pisali 2 i 3 w prawidłowej orientacji, zamiast pisać je odwrócone o 900, aby mogły powrócić z powrotem do prawidłowej orientacji po odwróceniu zwoju w celu jego odczytania.   Oto przykład jak skryba powinien był napisać: A oto jak skryba w rzeczywistości napisał:

MENU SYSTEM EGIPSKI

MENU SYSTEM EGIPSKI Starożytne cyfry egipskie były używane w Egipcie aż do wczesnych lat pierwszego tysiąclecia naszej ery. Był to system dziesiętny, często zaokrąglany w górę, zapisywany przy użyciu hieroglifów. System zapisu przez hieratykę wymuszał skończony zapis liczb.

153=? Sprawdź 3.322=? Sprawdź 2.210.200=? Sprawdź MENU 153=? Sprawdź 3.322=? Sprawdź 2.210.200=? Sprawdź

MENU SYSTEM MAJÓW

MENU Majowie - grupa ludów indiańskich mówiących językami z rodziny maja, zamieszkujących południowo-wschodni Meksyk (półwysep Jukatan i stan Chiapas), Gwatemalę, Belize i zach. Honduras; w węższym znaczeniu nazwa „Majowie” odnosi się wyłącznie do grupy zamieszkującej półwysep Jukatan (tzw. Majowie jukatańscy)

MENU Majowie rozwinęli pismo hieroglificzne i dwudziestkowy system zapisu matematycznego, prowadzili obserwacje astronomiczne i posługiwali się precyzyjnymi systemami rachuby czasu. Po hiszpańskim podboju nastąpił całkowity upadek cywilizacji Majów; w okresie kolonialnym, a także po zdobyciu niepodległości przez Meksyk i inne kraje na pocz. XIX w. Pozycyjny system liczbowy Majów był systemem dwudziestkowym. Nasz system dziesiętny dzieli się na pozycje: 1, 10, 100, 1000, 10000 itd., a system Majów na pozycje: 1, 20, 400, 8000, 16000 itd. W systemie dziesiętnym istnieje dziesięć możliwych cyfr dla każdej pozycji liczbowej [0 – 9]; w systemie Majów istnieje ich 20 [0-19]. Np. w systemie dziesiętnym 31 = 10 x 3 + 1, natomiast u Majów 31 = 20 + 11. Majowie odkryli i używali liczby zero.

24=? SPRAWDŹ 100=? SPRAWDŹ 385=? SPRAWDŹ 160=? SPRAWDŹ MENU A teraz czas na zagadkę… 24=? SPRAWDŹ 100=? SPRAWDŹ 385=? SPRAWDŹ 160=? SPRAWDŹ System majów ma pozycje 1,20,400 itd. Więc co za tym idzie, dolna cyfra w jest mnożona przez 1, każda wyżej przez kolejne 20.

MENU KALENDARZ MAJÓW

MENU SYSTEM BABILOŃSKI

SYSTEM BABILOŃSKI MENU Ważną regułę numeracji stworzyli na początku II tysiąclecia p.n.e. uczeni mezopotamscy. Bazą była liczba 60. W tej numeracji istniały tylko dwa znaki: "gwóźdź" pionowy oznaczający 1 i tzw. "piątka " oznaczająca 10. Liczby od 1 do 59 były reprezentowane na zasadzie dodawania, tj. przez powtarzanie każdego z tych znaków tyle razy, ile trzeba. Np. liczbę 19 przedstawiano jako jedną "piątkę" + dziewięć "gwoździ". Ale powyżej 59 notacja była pozycyjna. Np. liczbę 69 przedstawiało się jako jeden "gwóźdź" i dziewięć "gwoździ". Żeby napisać liczbę 75 pisano jeden "gwóźdź" oraz jedną "piątkę " z pięcioma "gwoździami" (=1*60+15).

MENU A więc numeracja babilońska była analogiczna do naszego współczesnego systemu, różniła się tylko bazą i sposobem tworzenia cyfr. Gdy stosujemy zasadę pozycyjną, przychodzi moment, kiedy trzeba mieć do dyspozycji jakiś znak oznaczający, że jednostek pewnego rzędu w danej liczbie nie ma. Np. gdy chcemy napisać liczbę 10 w naszej pisowni pozycyjnej decymalnej. Dziesięć to baza systemu, trzeba więc napisać jedynkę na drugim miejscu, żeby oznaczała jedną dziesiątkę. Ale jak zaznaczyć, gdy na pierwszym miejscu nic nie można napisać? Stopniowo uświadamiano sobie, że to owo nic trzeba koniecznie czymś wyrazić. To coś co ma wyrażać nic to właśnie zero.

Poza tym trudno było wyrazić brak jednostek w dwóch kolejnych rzędach. MENU Z początku Babilończycy próbowali pokonać tę trudność zostawiając puste miejsce tam, gdzie w rozkładzie liczby wg bazy 60 brak było jakiejś potęgi sześćdziesiątki. Ale problem nie był przez to w zupełności rozwiązany, ponieważ mniej orientujący się lub mniej dokładni pisarze często zapominali o tym pustym miejscu. Poza tym trudno było wyrazić brak jednostek w dwóch kolejnych rzędach. Ostatecznie wszystkie wieloznaczności znikły w III w. p.n.e., ponieważ wprowadzono znak podwójnego "gwoździa" na oznaczenie braku jednostek jakiegoś rzędu "sześć dziesiątkowego". I tak narodziło się pierwsze zero babilońskie, pierwsze w historii.

POWSTANIE SYSTEMU DZIESIĘTNEGO MENU POWSTANIE SYSTEMU DZIESIĘTNEGO W północnych Indiach około V wieku naszej ery narodził się system, który był przodkiem naszego i powstały podstawy pisanego rachunku, jakim dziś się posługujemy. Miał jednak ten system pewną cechę wspólną z naszym nowoczesnym, mianowicie jego dziewięć pierwszych cyfr, oznaczających liczby od 1 do 9, nie miało nic wspólnego z żadną intuicją wzrokową. Ich kształty przypominały obecne cyfry, które w kilka wieków później miały powstać z tamtych i które dziś nazywamy arabskimi.

MENU Bazą tego systemu była dziesiątka, a liczby pisano na zasadzie dodawania. Więc osobnymi cyframi oznaczane były nie tylko liczby od 1 do 9, ale także wszystkie wielokrotności dziesiątki, aż do liczby 90, wielokrotności setki, aż do 900, wielokrotności tysiąca, aż do 9000, wielokrotności dziesięciu tysięcy, aż do 90000. Ponieważ nie mogli wyrażać dużych liczb cyframi, wcześnie wpadli na pomysł pisania ich słowami. Nazwy liczb odpowiadały bazie 10, a więc swoje osobne nazwy miały potęgi dziesiątki, a z nich powstawały określenia złożone dla innych liczb. Żeby wyrazić jakąś liczbę, należało umieścić nazwę dziesięciu między słowem oznaczającym liczbę jedności a słowem oznaczającym liczbę dziesiątek, następnie nazwę stu między słowami oznaczającymi odpowiednio liczbę dziesiątek i liczbę setek, potem nazwę tysiąca między słowami oznaczającymi liczbę setek i liczbę tysięcy itd. Chcąc skrócić wysławianie matematycy i astronomowie indyjscy przestali wysławiać nazwy potęg bazy, a w nazwach przedstawiali tylko współczynniki tych potęg. Dzięki temu uproszczeniu uczeni indyjscy stworzyli ustny system pozycyjny.

MENU Ale i tu pojawił się problem zera - czyli cyfry oznaczającej, że nie ma dziesiątek. Uczeni indyjscy poradzili sobie z tym wprowadzając słowo "pusty" na oznaczenie zera. Wobec tego mieli już wszystko co trzeba dla ustanowienia nowoczesnej numeracji: dla liczb od 1 do 9 mieli osobne cyfry wyglądem nie związane z odpowiednimi liczbami, znali zasadę pozycyjną odkryli zero. Jednak ta reguła pozycyjna dotyczyła na razie tylko słów - do cyfr (pisanych) jeszcze jej nie stosowano, a zero miało tylko ustną nazwę. Odkrycie reguły pozycyjnej i zera nastąpiło w V wieku naszej ery.

MENU Uczeni indyjscy, na długo zanim wynaleźli prototyp naszej współczesnej pisowni liczb, poradzili sobie z rachowaniem używając środków pomocniczych. Posługiwali się abakami lub "tabliczkami do liczenia". Najczęściej używali abaków o kolumnach wykreślonym w miałkim piasku. Pierwszej kolumnie odpowiadały jedności, drugiej dziesiątki, trzeciej setki, itd. Zamiast kamyków i żetonów używali oni pierwszych dziesięciu cyfr swej starej numeracji. Cyfry te rysowali ostrzem na piasku w odpowiednich kolumnach i zacierali je w miarę rachowania, pozostawiając tylko wyniki kolejnych działań.

MENU W VI w. n.e. rachmistrzowie indyjscy wpadli na pomysł, żeby wynik nie zapisywać słowami, które symbolizowały liczby, ale cyframi, jakie rysowali na abaku, stosując do nich zasadę pozycyjną i dołączając osobny znak zera. Zniknęły kolumny abaków i oto dziewięć pierwszych cyfr dawnej numeracji indyjskiej otrzymało wartości zależne od ich pozycji w napisie przedstawiającym liczbę. Zero było zaznaczane punktem lub małym kółkiem. W ten sposób urodziło się współczesne zero.

HISTORIA I POCHODZENIE SOROBANU MENU Soroban pochodzi z Dalekiego Wschodu, a dokładnie z Japonii. Jednak jego początków należy szukać (jak większości ważnych odkryć) w Chinach. Około roku 1200, chińczycy zaczęli używać liczydła zbudowanego na systemie 2/5. W górnej części liczydła, znajdowały się 2 koraliki, każdy o wartości 5. W dolnej części liczydła, znajdowało się 5 koralików, każdy o wartości 1. Liczenie odbywało się w systemie dziesiętnym. Górna "5" upraszczała obliczenia. W XVII wieku liczydło rozpowszechniło się w Korei i Japonii. Przy czym pojawiła się jego nowa wersja 1/5, w której na górze był 1 koralik o wartości 5, a na dole 5 koralików każdy o wartości 1.

MENU Stąd już tylko krok do dzisiejszej postaci 1/4, czyli takiego, w którym w góry znajduje się jeden koralik o wartości 5, a dole 4 koraliki, każdy o wartości 1. Dokonano tego około roku 1930 w Japonii. Soroban stał się tam tak popularny, że jeszcze w połowie lat dziewięćdziesiątych, był obowiązkowym wyposażeniem wszystkich japońskich urzędników, a dawniej biznesmeni sprawdzali na nim poprawność obliczeń komputerowych.

Soroban może być potrzebny w szkole na początku nauki matematyki. MENU Po co nam dziś soroban? Soroban może być potrzebny w szkole na początku nauki matematyki. Małe dziecko rozpoczyna naukę liczenia na konkretach. Nie ma jeszcze wykształconego abstrakcyjnego pojęcia liczby. Nie może posługiwać się znakiem na papierze. Musi dotknąć, obejrzeć z każdej strony, wziąć do ręki, itd. Dopiero później następuje ten wielki krok polegający na porzuceniu fizycznych interpretacji i skupieniu się jedynie na cyfrach. Liczenie na sorobanie odbywa się za pomocą koralików, które dziecko może dotknąć. Można na nim wykonywać dodawanie, odejmowanie, mnożenie i dzielenie. A co najważniejsze, algorytmy tych działań są prawie identyczne z pisemnym dodawaniem odejmowaniem, mnożeniem i dzieleniem jakiego uczymy się w szkole

PRZYKŁADOWY SPOSÓB NA PRZELICZENIE SYSTEMU DZIESIĄTKOWEGO NA INNY MENU PRZYKŁADOWY SPOSÓB NA PRZELICZENIE SYSTEMU DZIESIĄTKOWEGO NA INNY Dzielimy liczbę w systemie dziesiętnym (w tym przykładzie to liczba 100) przez cyfrę/liczbę która jest podstawą systemu na jaki zmieniamy (w tym przykładzie to 6) 100:6=16 r 4 16:6=2 r 4 2:6=0 r 2 Następnie czytamy cyfry z reszt od dołu czyli 244

MENU Te sznureczki z węzełkami starannie przechowywano, żeby można było pamiętać rezultaty przeliczeń. Służyły do spisów różnych warstw społecznych, do rejestrowania urodzeń, ślubów, zgonów, do spisywania mężczyzn zdolnych do noszenia broni. Były używane jako archiwa budżetowe lub rejestry dochodów dla różnych jednostek administracyjnych.

WYNALAZEK CYFR MENU Dzięki wynalezieniu pisma oraz cyfr można było w sposób zupełnie ujednolicony pisać dowolne liczby oraz umożliwiało to każdemu wykonywanie rachunków bez takich środków pomocniczych jak ręka, liczydło, czy tabliczka do liczenia.

System numeryczny w Elamii i Sumerii MENU Historia wynalezienia cyfr zaczęła się ponad 5000 lat temu w niektórych społeczeństwach wysoko rozwiniętych i silnie ekspansywnych, gdzie trzeba było notować operacje ekonomiczne zbyt liczne i różnorodne, by je powierzać pamięci ludzkiej. I dlatego społeczeństwa te wpadły na pomysł przedstawiania liczb znakami graficznymi , czyli wynalazły cyfry. System numeryczny w Elamii i Sumerii Kamyki odegrały ważną rolę w tej historii. Dla bazy 10 zaczęto używać kamyków różnej wielkości, zależnie od rzędu dziesiętnego, np. u Sumerów wyglądały one tak:

MENU Kamyki nazwano słowem calculi . Te gliniane żetony o umówionej wartości zamykano w kulistym lub owoidalnym ("jajowatym") naczyniu, na którego powierzchni obtaczało się walcowate pieczęcie, żeby zaświadczyć pochodzenie i kompletność dokumentu. Na podstawie odciśniętej pieczęci można było rozpoznać hodowcę, rolnika, rzemieślnika, garncarza, młynarza, piekarza itd. Natomiast ilość istot lub przedmiotów, których dotyczyła dana transakcja, była dokładnie wyrażona w tych dokumentach za pomocą tychże żetonów. A więc nie można było podstępnie wyprzeć się długu lub zmienić jego wartości: wierzyciel posiada naczynie do rachuby należące do dłużnika, naznaczone jego pieczęcią i zawierające określoną liczbę "calculi".

W ten oto sposób narodziły się pierwsze w historii cyfry. MENU Opisany system nie był wygodny, gdyż trzeba było za każdym razem stłuc naczynie, gdy się chciało obliczyć jego wartość. Rachmistrzowie sumeryjscy i elamiccy, około roku 3300 p.n.e., wpadli na pomysł, żeby kamyki zamknięte w naczyniach do rachuby oznaczać symbolami, którymi były rozmaite znaki różnej wielkości i kształtu wyżłobione na zewnątrz na ściankach naczyń. Te znaki to w rzeczywistości znaki numeryczne, ponieważ każdy z nich jest symbolem graficznym przedstawiającym liczbę. Stanowią one prawdziwy system pisania liczb. W ten oto sposób narodziły się pierwsze w historii cyfry.

System numeryczny w Egipcie MENU System numeryczny w Egipcie Egipcjanie wynaleźli pismo i pisaną numerację. Stało się to około roku 3000 p.n.e.. Wprowadzili oni hieroglificzne symbole liczb. Egipcjanie ryli lub rzeźbili swoje znaki dłutem i młotkiem na kamiennych pomnikach, lub rysowali je na odłamkach skał, na skorupach garnków, lub na liściach papirusu za pomocą trzciny ze zgniecionym końcem umoczonej w materii barwiącej.

PROSTSZA NOTACJA I WYNALAZEK ZERA MENU PROSTSZA NOTACJA I WYNALAZEK ZERA Żeby napisać liczbę 3577, trzeba było użyć aż 22 znaków, ponieważ trzeba było napisać 3 razy cyfrę oznaczającą tysiąc, 5 razy cyfrę oznaczającą sto, 7 razy cyfrę dziesięć i 7 razy cyfrę jeden. Dlatego pisarzy egipscy starali się jak najbardziej uprościć budowę i pisownię cyfr i tak doszli do notacji zwanej hierarchiczną. Nowe kształty cyfr ledwo już przypominały swoje prototypy.

MENU

ZAMIANA NA SYSTEM DZIESIĘTNY MENU ZAMIANA NA SYSTEM DZIESIĘTNY Sumujemy potęgi cyfry liczby z systemu z jakiego zmieniamy( w tym przykładzie 2446) przez kolejne potęgi cyfry systemu od jakiego zmieniamy (w tym przykładzie potęgi cyfry 6) 2446=2*62+4*61+4*60=72+24+4=10010

SYSTEM DWÓJKOWY (BINARNY) MENU SYSTEM DWÓJKOWY (BINARNY) Podstawą systemu jest cyfra 2, a do zapisu korzystamy z cyfr 0 oraz 1. Jest wykorzystywany w informatyce przy zapisie wielkości pamięci. Używał go John Napier w XVI wieku. Przykład – zamiana z dwójkowego na dziesiętny: 10(2) = 1. 21 + 0 . 20 = 2(10) 1010(2) = 1. 23 + 0. 22 + 1. 21 + 0. 20 = 10(10) 111101(2) = 1. 25 + 1. 24 +1. 23 + 1. 22 + 0. 21 +1. 20 = 61(10)

SYSTEM DWÓJKOWY (BINARNY) MENU SYSTEM DWÓJKOWY (BINARNY) Przykład - zamiana z dziesiątkowego na dwójkowy (dzielimy przez 2): 10(10) = 1010 (2) 61 (10) = 111101 (2) 10 5 1 2 61 1 30 15 7 3 Wpisujemy 0 jeżeli liczba jest parzysta i 1 jeśli liczba jest niepodzielna przez 2. Liczbę spisujemy od dołu.

SYSTEM ÓSEMKOWY (OKTALNY) MENU SYSTEM ÓSEMKOWY (OKTALNY) Podstawą systemu jest cyfra 8, a do zapisu służy 8 cyfr od 0 do 7. System ósemkowy jest stosowany w informatyce. Przykładowo, w systemie Linux polecenie "chmod" ustawiające prawa dostępu do pliku może przyjąć jako argument oktalną reprezentację żądanych praw dostępu (np: "chmod u=rwx g=rx o=r plik" odpowiada zapisowi "chmod 754 plik"). W językach programowania C/C++/Java/PHP liczby oktalne poprzedza się pojedynczym zerem (np. 0212).

SYSTEM SZESNASTKOWY (HEKSADECYMALNY) MENU SYSTEM SZESNASTKOWY (HEKSADECYMALNY) Podstawa systemu jest liczba 16, a do zapisu służy 10 cyfr od 0 do 9 i 6 pierwszych liter alfabetu łacińskiego A, B, C, D, E, F; gdzie A=10, B=11 itd. Wiele parametrów układów elektronicznych np. kategorie urządzeń PCI podaje się w systemie szesnastkowym. Przykładowo - Klasa: 08h, Podklasa: 02h, Interfejs: 00h to układ odmierzający czas "8254" podobny do Intel 8253. Adresy sprzętowe MAC, urządzeń sieciowych przyznawane i podawane są w formacie szesnastkowym.

RĘKA JAKO MASZYNA DO LICZENIA MENU Posługiwanie się cyframi w dzisiejszych czasach wydaje się nam czymś naturalnym, wrodzonym, czymś co przyszło samo, jak umiejętność chodzenia czy mówienia. Jednak nie jest to prawda. Cyfry przeszły swoją ewolucję, zanim stały się tym, czym dziś są. Dawniej ludzie rozróżniali jedynie dwie liczby: jeden, dwa . Na więcej mówili po prostu wiele. Zatem jeden jak i dwa są bezsprzecznie pierwszymi pojęciami numerycznymi zrozumiałymi dla istoty ludzkiej.

MENU W nauce liczenia posługiwanie się palcami ręki odegrało decydującą rolę. Cała ludzkość nauczyła się liczyć abstrakcyjnie do pięciu na palcach jednej ręki, a potem przedłużać ciąg liczb na palcach drugiej przez symetrię aż do dziesięciu. Ręka ludzka ma niezliczone zastosowania . Jest jakby naturalnym narzędziem, szczególnie w uświadamianiu sobie liczb od 1 do 10 i w nauce elementarnej arytmetyki. Ręka ludzka - jest najstarszym i najbardziej rozpowszechnionym środkiem pomocniczym do liczenia i rachowania używanym przez ludzi w ciągu wieków. Polega on na przypisaniu każdemu palcowi liczby całkowitej według naturalnego porządku tych liczb poczynając od jedności. To przypisanie odbywa się czasem przez podnoszenie kolejnych palców, jeśli zaczyna się od pozycji zgiętej, czasami przez opuszczanie jednego po drugim, jeśli na początku są wyciągnięte.

MENU Istnieją na świecie różne warianty tej techniki palcowej, Można np. przypisywać liczby palcom od prawej strony do lewej, lub na odwrót. Można zaczynać od kciuka lub małego palca, lub od wskazującego, jak czynią muzułmanie w Afryce Północnej. Inną technika, która jest spotykana w Indiach, Indochinach i w południowych Chinach, jest liczenie na każdej z dwóch rąk za pomocą palca ręki wolnej. Każdy człon liczy się za jedność. Zaczyna się na ręce od dolnego członu małego palca, a kończy na górnym członie kciuka. W ten sposób można dojść na jednej ręce do 14, a na dwóch do 28.

MENU

MENU Jeżeli natomiast będziemy liczyli zaczynając od nasady kciuka, a kończąc na paznokciu małego palca to w ten sposób dojdziemy do 19 na jednej ręce. Kolejny sposób liczenia pozwala liczyć do 15 na jednej ręce, a do 30 na dwóch. Używa się do tego połączeń członów, zaczynając od dolnego stawu małego palca, a kończąc na kciuku, którego opuszka liczy się za jeden punkt.

MENU Następny sposób jest ulepszoną metodą liczenia na palcach i pozwala na wyrażenie gestami jednej lub obu rąk liczby od 1 do 9999.

MENU Ręka służyła nie tylko do liczenia, ale także do rachowania, to jest do wykonywania różnych działań arytmetycznych.

QUIPO MENU Metodą zapamiętania liczb, wynalezioną w epoce cywilizacji Inków było posługiwanie się sznureczkami z węzełkami. Przyrząd ten, zwany quipo albo quipu (od słowa znaczącego w języku Inków "węzeł"), składał się ze sznurka około dwóch stóp długości i z przywiązanych do niego cieńszych sznureczków barwnych, połączonych w kilka grup i umieszczonych w równych odstępach za pomocą różnego rodzaju węzłów. Te quipa spełniały wielorakie funkcje dzięki temu, że kolory cieńszych sznurków, ilość węzełków i ich położenie względem siebie, wielkość i rozkład ich skupień miały dokładnie określone znaczenie.

Np. liczbę 3643 wyrażano następująco : MENU Można było na quipu wyrazić pewne elementy liturgii oraz dane chronologiczne i statystyczne. Spełniały one rolę kalendarza i służyły do przekazywania informacji. Kolor sznureczka mógł umownie odpowiadać konkretnemu przedmiotowi lub abstrakcyjnemu pojęciu. Na jednym sznureczku z kilkoma oznaczonymi miejscami w równej od siebie odległości wyobrażano dziewięć pierwszych liczb za pomocą węzełków złożonych z odpowiedniej ilości zwojów na poziomie pierwszego oznaczonego miejsca licząc od dołu zwisającego sznurka. Dziewięć kolejnych dziesiątek wyrażano odpowiednią ilością zwojów na poziomie drugiego zaznaczonego miejsca, podobnie dziewięć pełnych setek na trzecim poziomie. Np. liczbę 3643 wyrażano następująco :

Korzystaliśmy z: MENU www.powuz-olesno.pl www.typoscriptics.de/soroban/index.html www.soroban.pl/historia.html www.gazetka_matematyczna.republika.pl http://gry-dladzieci.pl/ http://cieplinski.prv.pl/ http://s3.amazonaws.com/ Georges Ifrah, Dzieje liczby, czyli historia wielkiego wynalazku. Płyta Matematyka 2002r. http://www.wikipedia.com/

Wykonali: MENU Mateusz Kruszyna Kinga Bednarek Patrycja Piotrowska Eliza Witkiewicz Patrycja Zamiatała Adrianna Fagasińska Ewelina Hibner Przemysław Bednarek Marcin Sobczak Andżelika Olejniczak Krzysztof Bartczak Grzegorz Bąkowski Tomek Beyer Klaudia Burzyńska Kosma Czapiewski Marta Dobicka Paulina Jóźwiak Artur Michalak Anna Ułasewicz Marta Witkowska

MENU DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ ZAKOŃCZ

MENU wróć

MENU wróć

MENU wróć

MENU Wróć

MENU Wróć

MENU Wróć

MENU Wróć