Magdalena Książek kl. III „a” Jan Kochanowski Magdalena Książek kl. III „a”

Krótka biografia Jan Kochanowski urodził się w 1530 roku w Sycynie (koło Zwolenia), a zmarł 22 sierpnia 1584 w Lublinie. Pochodził ze szlacheckiej rodziny Kochanowskich herbu Korwin, był synem Piotra Kochanowskiego, sędziego ziemskiego sandomierskiego i Anny Białaczowskiej herbu Odrowąż. Wybitny poeta polski epoki renesansu, sekretarz królewski. Dawniej nazywany „ojcem poezji polskiej”, dziś – "poetą egzystencji" Był przedstawicielem filozofii eklektycznej – stoicyzmu, epikureizmu, renesansowego neoplatonizmu i głębokiej wiary w Boga, łącząc tradycję antyku i chrześcijaństwa.

Jan Kochanowski - charakterystyka twórczości Wielkość Kochanowskiego jako poety jest niezaprzeczalna. Jego zasługi dla rozwoju polskiego języka poetyckiego i poezji w ogóle są niepomierne. Duża część jego utworów jest powszechnie znana, frazy z jego wierszy zaczęły żyć własnym życiem i stanowią element języka, którym posługujemy się na co dzień.

TRZY ETAPY W ŻYCIU KOCHANOWSKIEGO: I etap” łaciński (okres studencki): ~ liryki miłosne do Lidii II etap łacińsko-polski (okres dworski): ~ rozprawy polityczne pisane wierszem "Satyr” albo „Dziki Mąż” „Szachy", "Zgoda" ~ pieśni o tematyce patriotycznej, filozoficzno-refleksyjne ~ fraszki: żartobliwe i poważne ~ dramat "Odprawa posłów greckich" ~ przekład "Psałterza Dawidowego" III etap polski (okres sielankowy) ~ przewaga liryki refleksyjnej i osobistej ~ fraszki ~ pieśni: "Pieśń Świętojańska o Sobótce", "Pieśń XXV" ~ treny

Fraszki Fraszki- Kochanowski pisał je przez całe swoje życie. W ciągu całej z górą dwudziestoletniej działalności poety powstało ich ponad trzysta. Na krótko przed śmiercią, w 1584 roku, autor wydał je w Krakowie w drukarni Łazarzowej, a o ich popularności może świadczyć fakt, iż wkrótce pojawiły się nowe wydania Renesansowość fraszek Fraszka - (wł. Frascio) - gałązka, figlik, facecja - krótki, żartobliwy utwór, wywodzący się od starożytnego Egipframatu. J. Kochanowski podejmuje szeroki krąg tematyczny: życie dworskie ("Do gór i lasów"), kobiety i miłość ("Do dziewki", "Raki", "Do Hanny"), przyroda ("Na lipę"), przywary ludzkie ("O kapelanie", "Na nabożną"), wydarzenia w kraju ("Na Sokalskie mogiły", "Na most Warszewski"), twórczość ("Do fraszek", "Na dom w Czarnolesie"), refleksje ("Do snu"). Ich renesansowość polega na podporządkowaniu idei humanizmu. Zgodnie z duchem reformacji wyrażają refleksje na temat narodu; patriotyzmu. Autor wykorzystuje filozofię stoicką i epikurejską. Nawiązuje do wątków i postaci mitologicznych (Labirynt, Fortuna, Ariadna, Proteus). Fraszki cechuje bogactwo formy (różnice w rozmiarze wiersza od 5- do 13-zgłoskowca, stosowanie przerzutni, układu stroficznego lub wiersza stychicznego, ciągłego). Kochanowski posługuje się kalamburem - wieloznacznością ).

Pieśni Czas, miejsce i okoliczności powstania Pieśni napisane przez Kochanowskiego zebrane zostały w dwóch zbiorach: Pieśni księgi dwoje i Pieśni kilka. Autor tworzył je przez blisko dwadzieścia lat, zarówno przebywając na dworach, jak i w Czarnolesie. Zbiór Pieśni księgi dwoje, który tworzy 49 utworów, wydany został w roku 1586, a więc już po śmierci autora, w Drukarni Łazarzowej w Krakowie. Do wydanego zbioru liryk wydawca dołączył Pieśń Świętojańską o sobótce, a także jeden z wcześniejszych utworów poety Czego chcesz od nas, Panie. Kochanowski w swych pieśniach odwołuje się do wzorców stworzonych przez Horacego i Petrarkę. Utwory te są zróżnicowane pod względem tematycznym; wyróżnić wśród nich możemy dzieła miłosne, patriotyczne, religijne, filozoficzne, biesiadne.

Treny Treny, Jana Kochanowski, pisał dla Orszuli Kochanowskiej, wdzięcznej, ucieszonej, niepospolitej dziecinie, która cnót wszelkich i dzielności panieńskich początki wielkie pokazawszy, nagle, nieodpowiednie, w niedoszłym wieku swoim, z wielkim a nieznośnym rodziców swych żalem zgasła - Jan Kochanowski, niefortunny ojciec, swojej najmilszej dziewce z łzami napisał. Nie masz Cię, Orszulko moja!

Jan Matejko, Kochanowski nad zwłokami Urszulki

Działalność na polskich dworach W kraju przebywał na dworach, m.in. Tarnowskich, Tyczyńskich i Jana Firleja oraz biskupa krakowskiego Filipa Padniewskiego. Dzięki poparciu podkanclerzego koronnego Piotra Myszkowskiego dostał się na dwór Zygmunta Augusta, gdzie ok. 1564 r. mianowano go sekretarzem królewskim. Dzięki Myszkowskiemu dostał też prebendy kościelne: probostwo poznańskie i zwoleńskie.

Czarnolas W 1574 r. osiedlił się w odziedziczonym po ojcu majątku w Czarnolesie (Czarnym Lesie). W 1576 r. poślubił Dorotę Podlodowską herbu Janina, z którą miał sześć córek i jednego syna. Kochanowski spędził w Czarnolesie bukolicznym żywot ziemianina.

Muzeum Jana Kochanowskiego w Czarnolesie