Traces du chant religieux dans la poésie de Czesław Miłosz "Miłosz, dialogue des cultures" Université Paris-Sorbonne (Paris-IV), 8-10 décembre 2011 Kris Van Heuckelom, Katholieke Universiteit Leuven kris@vanheuckelom.be

fPPiosenka wielkopostna Że nie wiem co znaki znaczą, Że zbudzonemu śród nocy Słowa nie dają pomocy.   Lustra, na płótnach cienie, Całe moje widzenie. Twarz moja niby poczciwa Ale jej zaraz ubywa, Buchnęło światło i zgasło Nad ciemną miłością własną. Ręce moje zamknięte, Nogi snem owładnięte, Wzrok i słuch już nie kłamią, Smak, dotyk, węch nie łakomią. Nie ma daleko ni blisko. Wielkie i małe wszystko. Długo biegłem po ziemi, Ziemskich zaznałem płomieni, Innych osądzający, O sobie nic nie wiedzący, Z żalem i nawet rozpaczą (Gdzie wschodzi słońce i kędy zapada, cz. III, Lauda, 1974)

Jasności promieniste Jasności promieniste, Niebiańskie rosy czyste, Pomagajcie każdemu Ziemi doznającemu. Za niedosiężną zasłoną Sens ziemskich spraw umieszczono. Gonimy dopóki żywi, Szczęśliwi i nieszczęśliwi. To wiemy, że bieg się skończy I rozłączone się złączy W jedno, tak jak być miało: Dusza i biedne ciało. To (2000)

Niebiańskie rosy czyste, Pomagajcie każdemu Ziemi doznającemu. Ręce moje zamknięte, Nogi snem owładnięte, Wzrok i słuch już nie kłamią, Smak, dotyk, węch nie łakomią. Nie ma daleko ni blisko. Wielkie i małe wszystko. Długo biegłem po ziemi, Ziemskich zaznałem płomieni, Innych osądzający, O sobie nic nie wiedzący, Z żalem i nawet rozpaczą Że nie wiem co znaki znaczą, Że zbudzonemu śród nocy Słowa nie dają pomocy. Lustra, na płótnach cienie, Całe moje widzenie. Twarz moja niby poczciwa Ale jej zaraz ubywa, Buchnęło światło i zgasło Nad ciemną miłością własną. Jasności promieniste, Niebiańskie rosy czyste, Pomagajcie każdemu Ziemi doznającemu. Za niedosiężną zasłoną Sens ziemskich spraw umieszczono. Gonimy dopóki żywi, Szczęśliwi i nieszczęśliwi. To wiemy, że bieg się skończy I rozłączone się złączy W jedno, tak jak być miało: Dusza i biedne ciało.

Oto usta już zamkniona, Cso wczora o pieniądze się targowała. Już na marach milcząc leży, Cso nabywając jimienia Przestępował zakon boży K niemu bracstwo zbirają, A przyjaciele się o jimienie targają, A dziatki żałosno płaczą, Poki na oćca w domu patrzą. Żona splatając ręce gorzko krzyczy, Poki zwony zwoniąc słyszy.

Jasności promieniste, Niebiańskie rosy czyste, Pomagajcie każdemu Ziemi doznającemu. Clartés rayonnantes, Rosée pure du ciel, Aidez chacun Qui expérience la terre.

" «niebiańskie rosy czyste» «Que Dieu te donne la rosée qui tombe du ciel, les riches produits de la terre, du blé et du vin en abondance.» Genèse 27: 28

" «niebiańskie rosy czyste» «Les Israélites sont installés en sécurité, les descendants de Jacob se sont mis à l'abri dans un pays où poussent le blé et la vigne, grâce à l'abondante rosée qui vient du ciel.» Deutéronome 33: 28

" «niebiańskie rosy czyste» «Mon peuple, tes morts reprendront vie — alors les cadavres des miens ressusciteront ! — Ceux qui sont couchés en terre se réveilleront et crieront de joie. Le Seigneur t'enverra une rosée de lumière, et la terre redonnera naissance à ceux qui n'étaient plus que des ombres.» Isaie 26:19   " «niebiańskie rosy czyste»

" «niebiańskie rosy czyste» «Que le ciel, là-haut, laisse tomber la rosée! Et que les nuages fassent pleuvoir la victoire ! Que la terre s'entrouvre pour laisser fleurir le salut et germer la justice ! Voilà ce que je crée, moi le Seigneur. » Isaie 45:8   " «niebiańskie rosy czyste»

" «niebiańskie rosy czyste» «Rorate coeli desuper et nubes pluant justum. Aperiatur terra, et germinet Salvatorem. » Rorate   " «niebiańskie rosy czyste»

" «niebiańskie rosy czyste» Niebiosa, rosę spuście nam z góry, Sprawiedliwego wylejcie, chmury.

" «niebiańskie rosy czyste» Niebiosa, rosę spuście nam z góry, Sprawiedliwego wylejcie, chmury. Roztwórz się, ziemio i z łona twojego Wydaj nam, wydaj już Zbawcę naszego! Cieux, versez votre rosée; nuées, répandez la justice : que la terre s'ouvre et enfante son sauveur; 

" «niebiańskie rosy czyste» Jasności promieniste, Niebiańskie rosy czyste, Pomagajcie każdemu Ziemi doznającemu. Niebiosa, rosę spuście nam z góry, Sprawiedliwego wylejcie, chmury. Roztwórz się, ziemio i z łona twojego Wydaj nam, wydaj już Zbawcę naszego! " «niebiańskie rosy czyste»

" «jasności promieniste» Gdy się Chrystus rodzi, i na świat przychodzi, Ciemna noc w jasności promienistej brodzi; Aniołowie się radują, Pod niebiosy wyśpiewują! Gloria, gloria, gloria, in excelsis Deo!   Quand le Christ est né et entre dans le monde, La nuit obscure tourne en clarté rayonnante. Les anges se réjouissent et crient sous les cieux, Gloria, gloria, gloria in excelsis Deo!

"Avent – Noël – Pâques To wiemy, że bieg się skończy I rozłączone się złączy W jedno, tak jak być miało: Dusza i biedne ciało. On sait que le cours se terminera et ce qui a été séparé, se réunira, comme il conviendrait: L'esprit et le pauvre corps.

Jasności promieniste, Niebiańskie rosy czyste, Pomagajcie każdemu Ziemi doznającemu. Clartés rayonnantes, Rosée pure du ciel, Aidez chacun Qui expérience la terre.

L'Epiphanie (Théophanie) ↓ épiphanies «niebiański» : «céleste» → «enchanteur» singulier → pluriel «rosę spuście» → «niebiańskie rosy czyste» «w jasności promienistej» → «jasności promieniste» perfectif → imperfectif «spuście», «wylejcie» → «pomagajcie»

Traces du chant religieux dans la poésie de Czesław Miłosz "Miłosz, dialogue des cultures" Université Paris-Sorbonne (Paris-IV), 8-10 décembre 2011 Kris Van Heuckelom, Katholieke Universiteit Leuven kris@vanheuckelom.be