Królestwo roślin

Cechy charakterystyczne roślin większość to organizmy samożywne(autotrofy), wykorzystujące energią słoneczną dzięki posiadaniu barwników asymilacyjnych rzadko formy heterotroficzne (saprofity i pasożyty) lokalizacja procesów wzrostowych w określonych miejscach- merystemach, w których rozwój embrionalny nigdy nie ustaje obecność sztywnej ściany komórkowej (glony nie wytwarzają ściany) plastydy (leukoplasty, amyloplasty, chromoplasty,chloroplasty zawierające chlorofil i karotenoidy)

Komórka roślinna A) ściana komórkowa, B) plasmodesma, C) błona komórkowa, D) chloroplast, E) błona tylakoidu, F) mitochondrium, G) lizosom, H) aparat Golgiego, I) wakuola, J) retikulum endoplazmatyczne gładkie, K) retikulum endoplazmatyczne szorstkie, L) jądro, M) błona jądrowa, N) otwór w błonie jądrowej, O) jąderko.

Ewolucja roślin Pierwsze organizmy roślinne zamieszkiwały środowisko wodne Dzięki dużej sile wyporności wody nie miały wykształconych układów podtrzymujących ich ciało Woda chroniła roślinę przed wysychaniem Zaopatrywała w substancje pokarmowe Umożliwiła stykanie się gamet i rozprzestrzenianie się zarodników Zdobywanie środowiska lądowego było trudne, odbywało się bardzo wolno Wyjście roślin na ląd dokonało się w sylurze, około 400 milionów lat temu Największą trudnością w zdobyciu środowiska lądowego było dostateczne zaopatrzenie roślin w wodę Proces opuszczania środowiska wodnego przez rośliny i zdobywania przez nie lądu następował w strefie przybrzeżnej

Ewolucja roślin Organy podziemne (korzenie) umożliwiły zdobywanie wody z gleby, system tkanek przewodzących rozprowadza ją po całym organizmie Ochrona całego organizmu przed nadmiernym wyparowywaniem , uszkodzeniami mechanicznym i różnicami temperatur – rola tkanki okrywającej Wymiana gazowa – aparaty szparkowe Zmiany w procesie rozmnażania Wykształcenie tkanek mechanicznych – utrzymanie rośliny w odpowiedniej pozycji Organ podziemny- przytwierdzający roślinę do podłoża i umożliwiający pobieranie z niego wody Wytworzenie zarodników, łatwo przenoszonych prze wiatr- uniezależnienie od rozmnażanie płciowego Pojawienie się w dewonie roślin nasiennych, ze specjalnym organem przetrwalnym oraz organami rozrodczymi uniezależniającymi rozmnażanie płciowe od wody

Systematyka roślin Gromada: Rośliny telomowe Podgromada: Mszaki klasa: Mchy klasa: Wątrobowce klasa: Glewiki Podgromada: Widłakowe Podgromada: Skrzypowe Podgromada: Paprociowe klasa: Paprocie Podgromada: Nagonasienne (Nagozalążkowe) Podgromada: Okrytonasienne(Okrytozalążkowe) klasa: Jednoliścienne klasa: Dwuliścienne

Mszaki Przemiana pokoleń – regularne występowanie w cyklu rozwojowym form rozmnażających się płciowo i bezpłciowo Dominującym pokoleniem jest gametofit- zielona, ulistniona łodyżka; chwytniki ; rodnie, plemnie Sporofit –mniejszy , wytwarza zarodniki Rozmnażanie bezpłciowe (zarodniki) oraz płciowe (wymaga obecności wody) W tej grupie obserwuje się początek rozwoju tkanek przewodzących

Mszaki Płonnik pospolity 1 - sporofit(2n) 2 – gametofit(1n)

Płonnik pospolity

Przemiana pokoleń- mszaki

Widłakowe Pokoleniem dominującym- sporofit Gametofit (Przedrośle)- mały i niepozorny Zróżnicowanie na liście zarodnionośne- w górnej części łodygi; liście z zarodniami zebrane w kłosy zarodnionośne liście asymilacyjne – drobne, o niepodzielnej blaszce

Widłak jałowcowaty

Skrzypowe Pokolenie dominujące- sporofit Skrzypy wytwarzają dwa rodzaje pędów : zarodnionośne i asymilacyjne Specyficzna budowa pędów i liści zarodnionośnych: oś główna odgałęzienia i liście wyrastają z okółków na spodzie tarczowatych liści zarodnionośnych – zarodnie Zawierają krzemionkę U innych gatunków skrzypów pędy zarodnionośne zawierają chlorofil i po wysianiu zarodników żyją nadal, spełniając rolę asymilacyjną.

Skrzypowe

Skrzyp polny Wiosną wyrastają bezzieleniowe pędy zarodnionośne. Na ich wierzchołkach znajdują się skupienia sporofilów z zarodniami, zebrane w kształcie kłosa. Po rozsianiu zarodników pędy te zamierają. Następnie pojawiają się zielone, trwałe pędy asymilacyjne.

Paprociowe Sporofit- pokolenie dominujące Charakteryzują się wykształceniem makrofili- bardzo duże liście , ich blaszka zwykle bogato podzielona na drobne odcinki U większości- pastorałowate zwinięcie młodych liści

Narecznica samcza

Salwinia pływająca

Rośliny nasienne Całkowicie dominującym pokoleniem jest sporofit; ulistniona łodyga z kwiatem (pęd), system korzeniowy Gametofit- silnie zredukowany, zatracił samodzielność, odżywia go sporofit Nasienie- zawiera zarodek rośliny, jest organem przetrwalnym(tkanka odżywcza, łupina nasienna), służy rozprzestrzenianiu się (woda, wiatr, zwierzęta) Kwiat- odpowiednik kłosów zarodnionośnych

Nagonasienne Rośliny o łodygach zdrewniałych, drzewa i krzewy Kwiaty - jednopłciowe Nasiona są nie osłonięte, zalążki umieszczone są na powierzchni liści Liście z zalążkami skupione szyszkowaty twór - strobil

Miłorząb japoński Sosna zwyczajna

Okrytonasienne Rośliny zielne oraz o łodygach zdrewniałych U większości przedstawicieli kwiaty obupłciowe, o bardzo zróżnicowanej budowie Nasiona okryte, zabezpieczone przed bezpośrednim wpływem otoczenia Owoc- ochrona dla nasion, organ umożliwiający przenoszenie prze zwierzęta, wiatr, wodę

Kwiat okrytonasiennych

Kwiatostany 1. grono (bez, konwalia) 2. wierzchotka (goździk) 3. skrętek 4. kłos (pszenica, żyto) 5. główka (koniczyna polna) 6. koszyczek (stokrotka, słonecznik) 7. baldaszek (marchew, pietruszka) 8. wiecha (trawy) 9. wachlarzyk (irys) 10. kotka (wierzba)

Systemy korzeniowe Palowy korzeń główny i liczne korzenie boczne marchew, dąb, sosna Wiązkowy liczne, jednakowe korzenie przybyszowe tulipany, gerbery, lilie, astry

Funkcje i rodzaje korzeni pobieranie wody i soli mineralnych rozmnażanie wegetatywne przytwierdzenie rośliny do podłoża gromadzenie substancji zapasowych Rodzaje korzeni zapasowe (marchew, pietruszka, burak) czepne (bluszcz) podporowe (kukurydza) powietrzne (rośliny lasów podzwrotnikowych- liany i epifity; wchłaniają wodę deszczową lub parę wodną z powietrza ) oddechowe (drzewa bagien strefy podzwrotnikowej) kurczliwe (lilia)

Pęd rośliny nasiennej 1 stożek wzrostu 2 zawiązek liścia 3 zawiązek pędu bocznego

Funkcje i rodzaje łodyg okrytonasiennych zdrewniałe (lipa, porzeczka, śliwa) zielne podziemne (cebula, bulwa, kłącze) nadziemne (źdźbło, czepna, wijąca, płożąca się, wzniesiona) Funkcje utrzymuje liście, kwiaty, owoce pośredniczy w transporcie zw. organicznych pośredniczy w transporcie soli mineralnych i wody łącznik między korzeniem a liśćmi wspomaga proces fotosyntezy magazynuje wodę (kaktusy) i substancje zapasowe (kalarepa, ziemniak) rozmnażanie wegetatywne (kłącze)

Liść Funkcje liści: Wymiana gazowa Transpiracja Fotosynteza Ułożenie liści na pędzie naprzeciwległe okółkowe skrętoległe

Aparaty szparkowe Aparat szparkowy tworzą 2 komórki szparkowe. Ściany komórek szparkowych są grubsze od wewnętrznej strony. Między komórkami powstaje przestwór- szparka. Wskutek pobierania (oddawania) wody wzrasta (maleje) ciśnienie wewnętrzne (turgor) w komórkach szparkowych, następują zmiany kształtu tych komórek, szparka powiększa się (pomniejsza).

Dwa liścienie w zarodku Jeden liścień Korzeń wiązkowy Korzeń główny z korzeniami bocznymi Liście często bezogonkowe, pojedyncze, z równoległym unerwieniem Liście z ogonkiem, unerwienie pierzaste lub dłoniaste Wiązki przewodzące rozproszone w łodydze; zamknięte Wiązki przewodzące w łodydze ułożone są w postaci pierścienia; otwarte Kwiaty cztero-, pięcio- lub wielokrotne Kwiaty najczęściej trzykrotne

Owoce okrytonasiennych a,b - orzech, c- ziarniak, d - niełupka, e,f - mieszek, g - strąk, h - łuszczyna, i - torebka, j - rozłupnia, k - pestkowiec, l - jagoda 

Psylofity Rhynia Pierwsze rośliny lądowe Wielkość do 1 m Budowa - łodyga, brak liści i korzeni, sporofit (puszki zarodnionośne), gametofit (rodnie i plemnie) Skórka z aparatem szparkowym

Najszybciej rosnącymi roślinami są bambusy. Mogą przyrastać do 90cm dziennie.