Przygotował: Dawid Biernat Diagram Hertzsprunga-Russella Przygotował: Dawid Biernat

W 1911 roku, duński astronom Ejnar Hertzsprung porównał kolor i jasność gwiazd należących do kilku gromad otwartych (czyli grup wielu luźno połączonych grawitacją gwiazd). Narysował on krzywą, która przedstawiała zależność pomiędzy ich jasnością a kolorem. Hertzsprung zaobserwował, że punkty na wykresie nie były rozrzucone przypadkowo. Henry Norris Russell Ejnar Hertzsprung W roku 1913, astronom Amerykański Henry Russell doszedł do tych samych wniosków na podstawie innych obserwacji gwiazd. Praca Hertzsprunga i Russella pokazała doświadczalnie istnienie zależności pomiędzy jasnością a temperaturą efektywną gwiazd.

Wykres, który dla grupy gwiazd reprezentuje kombinację jednego z jej parametrów jako funkcję innego został nazwany diagramem Hertzsprunga – Russella lub w skrócie diagramem H – R. Jest on w astronomii tak samo ważny, jak układ okresowy pierwiastków w chemii.

Budowa diagramu W wykresie tym na jednej z osi układu współrzędnych (poziomej) podany jest typ widmowy (lub temperatura fotosfery albo wskaźnik barwy), natomiast na drugiej osi (pionowej) podana jest absolutna wielkość gwiazdowa (lub jasność absolutna)

Co to jest typ widmowy? Jest to klasyfikacja gwiazd oparta na widmie światła wysyłanego przez gwiazdę. Widmo światła emitowanego przez gwiazdę jest określone przez trzy podstawowe parametry atmosfery gwiazdy, a mianowicie: Temperaturę Ciśnienie gazu skład chemiczny

Oh Be A Fine Girl, Kiss Me (Right Now Sweetheart) Temperatura fotosfery określa barwę emitowanego światła, stąd wyraźny związek pomiędzy poszczególnymi typami widmowymi a barwą gwiazdy. Oh Be A Fine Girl, Kiss Me (Right Now Sweetheart)

Co diagram HR przedstawia? Każdy punkt wykresu reprezentuje obiekt o określonej temperaturze powierzchniowej i jasności. Możemy zauważyć, że są miejsca, w których gwiazdy wyraźnie grupują się. Najwięcej z nich układa się wzdłuż krzywej, zbliżonej do przekątnej. Są to gwiazdy ciągu głównego.

Co diagram HR przedstawia? W prawym górnym rogu wykresu widać gałąź olbrzymów.

Co diagram HR przedstawia? Nad olbrzymami pojawiają się nieliczne nadolbrzymy.

Co diagram HR przedstawia? Natomiast w dolnej części diagramu H-R, poniżej ciągu głównego królują białe karły.

Ścieżka Ewolucyjna Gwiazda ewoluując „wędruje” po wykresie H-R, ponieważ wraz z wiekiem zmienia się jej temperatura, typ widmowy oraz jasność absolutna. Ścieżki ewolucyjne gwiazd różnią się od siebie. Są one zależne od masy danej gwiazdy. Gwiazdy o masie poniżej 10% Ms (masy Słońca) stają się od razu białymi karłami. Jeżeli masa gwiazdy wynosi od 10%-40% Ms to gwiazda po bardzo długim czasie z gwiazdy ciągu głównego stanie się białym karłem. Gwiazdy z ciągu głównego o masie od 0,4 do 3 Ms w końcu swego życia stają się czerwonymi olbrzymami, a ostatecznie po "spaleniu" helu stają się białymi karłami. Gdy masa gwiazdy jest większa od 3 Ms to po krótkim pobycie na ciągu głównym gwiazda staje się nadolbrzymem, nową lub supernową, by ostatecznie skończyć jako biały karzeł, gwiazda neutronowa lub czarna dziura.

Ewolucja Słońca

Dziękuję za uwagę ;) Chcesz obejrzeć jeszcze raz? Odwiedź stronę: www.diagramHR.yoyo.pl Znajdziesz tam również notatki oraz przykłady wykresów. Wykonał Dawid Biernat Mail me (here)