Profilaktyka uzależnień - NIKOTYNIZM Autor: Małgorzata Porzycka Kwiecień 2007

Małgorzata Porzycka: Profilaktyka uzależnień - NIKOTYNIZM Trochę historii 11 października Roku Pańskiego 1492 Krzysztof Kolumb wylądował ze swymi marynarzami na nieznanym lądzie. Został wtedy zaproszony do domów Indian Arawaków i poczęstowany suszonymi liśćmi tytoniowymi zawinię-tymi w większe palmowe liście. Tytoń został przywiezio-ny przez niego do Europy a palenie stało się modne. Małgorzata Porzycka: Profilaktyka uzależnień - NIKOTYNIZM

Małgorzata Porzycka: Profilaktyka uzależnień - NIKOTYNIZM Trochę historii W latach powojennych palenie papierosów rozpowszechniło się tak bardzo, że stało się normą społeczną, jednak na skutki takiego stanu rzeczy nie trzeba było długo czekać. Najpierw wśród mężczyzn, później wśród kobiet zaczęła gwałtownie rosnąć liczba zachorowań na schorzenia wynikające z palenia tytoniu. W rezultacie pod koniec lat osiemdziesiątych stan zdrowia mężczyzn w Polsce był gorszy niż bezpośrednio po wojnie. Obecnie pali codziennie 42% mężczyzn i 21% kobiet. Małgorzata Porzycka: Profilaktyka uzależnień - NIKOTYNIZM

Małgorzata Porzycka: Profilaktyka uzależnień - NIKOTYNIZM Czym jest papieros? W skład dymu tytoniowego wchodzi ponad 1000 szkodli-wych dla zdrowia substancji. Oto najgroźniejsze z nich: Nikotyna - działa obkurczająco na ściany naczyń krwionośnych (w tym także naczyń wieńcowych), zwiększa ciśnienie krwi, jest odpowiedzialna za niefizjologiczne przyspieszenie akcji serca oraz zaburzenia jego rytmu. Benzopiren - najlepiej poznany związek zawarty w dymie papierosowym mający działanie rakotwórcze. Małgorzata Porzycka: Profilaktyka uzależnień - NIKOTYNIZM

Małgorzata Porzycka: Profilaktyka uzależnień - NIKOTYNIZM Czym jest papieros? Ciała smołowate - są odpowiedzialne za powstawanie nowotworów złośliwych u człowieka. Cyjanowodór - gaz używany przez hitlerowców w komorach gazowych. Azotowe pochodne cukrów - tworzą się podczas suszenia tytoniu. Absorbują się w płucach i przylegają do ścianek tętnic, zwężając ich przekrój i stwarzając ryzyko wylewów oraz ataków serca. Małgorzata Porzycka: Profilaktyka uzależnień - NIKOTYNIZM

Małgorzata Porzycka: Profilaktyka uzależnień - NIKOTYNIZM Czym jest papieros? Tlenek węgla (czad) - zmniejszając zawartość tlenu we krwi, w znaczny sposób utrudnia pracę serca i dotarcie tlenu do różnych części i narządów organizmu. W czasie pożarów bywa bezpośrednią przyczyną śmierci wielu osób. Arsen - stosowany także jako popularna trutka na szczury i inne gryzonie Formaldehyd - związek stosowany m.in. do konserwacji preparatów biologicznych. Małgorzata Porzycka: Profilaktyka uzależnień - NIKOTYNIZM

Małgorzata Porzycka: Profilaktyka uzależnień - NIKOTYNIZM Czym jest papieros? Fenole - niszczą rzęski nabłonka wyściełającego oskrzela, które oczyszczają wdychane przez człowieka powietrze i chronią drogi oddechowe przed przenikaniem przez ich ściany substancji i związków chemicznych oraz mikroorganizmów, np. wirusów. Polon (210Po) - pierwiastek radioaktywny, silnie toksyczny. Małgorzata Porzycka: Profilaktyka uzależnień - NIKOTYNIZM

Małgorzata Porzycka: Profilaktyka uzależnień - NIKOTYNIZM Skutki nikotynizmu Skutki palenia papierosów bywają następujące: - podniesienie poziomu ryzyka choroby wieńcowej - niebezpieczeństwo zawału - przerost i rozszerzenie serca - zapalenie żył i tętnic - uszkodzenie zębów i dziąseł - liczne problemy w obszarze układu pokarmowego (biegunki, wrzody jelit i żołądka, nowotwory żołądka) - wywołanie rozedmy płuc - zwiększenie podatności na gruźlicę - obniżenie odporności organizmu na przeziębienia - problemy ze skupieniem uwagi - zwiększona męczliwość - nadpobudliwość nerwowa Małgorzata Porzycka: Profilaktyka uzależnień - NIKOTYNIZM

Małgorzata Porzycka: Profilaktyka uzależnień - NIKOTYNIZM Trochę statystyki Około 10.000.000 Polaków pali regularnie 15-20 sztuk papierosów dziennie. Prawie 5.000.000 tych osób pali dłużej niż 20 lat. Każdego roku 100.000 zgonów w Polsce ma bezpośredni związek z negatywnymi skutkami palenia tytoniu, przy czym ponad połowa z nich (60%) dotyczy osób w wieku 35- 69 lat. W Polsce codziennie zaczyna palić około 500 nieletnich chłopców i dziewcząt, a rocznie próbuje palenia około 180.000 dzieci. Szacuje się, iż dzieci w Polsce wypalają rocznie od 3 do 4 mld sztuk papierosów. Papierosy są jedynym legalnie sprzedawanym środkiem rakotwórczym w Polsce i na świecie. Małgorzata Porzycka: Profilaktyka uzależnień - NIKOTYNIZM

Kiedy zaczyna się nałóg? Większość osób uzależnionych zaczęła palić w wieku kilkunastu lat, ze względu na presję środowiska palących kolegów, rodzeństwa czy rodziców. Młodzi ludzie czują się doroślejsi paląc papierosy, a to obiecuje sukces społeczny. Istotnego wsparcia dostarczają reklamy, dowodzące, że palenie jest „cool”. Najbardziej niebezpieczny okres to wiek 12-14 lat, kiedy zdarza się najwięcej inicjacji. Początkowo sporadyczne palenie bardzo szybko staje się silnym nałogiem, z którego niezwykle trudno jest się wyzwolić. Małgorzata Porzycka: Profilaktyka uzależnień - NIKOTYNIZM

Małgorzata Porzycka: Profilaktyka uzależnień - NIKOTYNIZM Uzależnienie Mechanizm uzależnienia: 1. Od momentu wchłonięcia dymu tytoniowego przez palacza nikotyna zawarta w dymie dociera do mózgu w ciągu zaledwie kilku sekund. 2. Nikotyna pobudza wydzielanie dopaminy, uznawanej za substancję odpowiedzialną za doznawanie przyjemności związanej z paleniem. Małgorzata Porzycka: Profilaktyka uzależnień - NIKOTYNIZM

Małgorzata Porzycka: Profilaktyka uzależnień - NIKOTYNIZM Uzależnienie 3. Nikotyna oddziałuje także na noradrenalinę, substancję wpływającą na ożywienie i pobudzenie aktywności organizmu. 4. W momencie przerwania palenia poziom dopaminy i noradrenaliny spada. Palacz nie odczuwa już przyjemności, lecz doznaje przykrych objawów abstynencji Małgorzata Porzycka: Profilaktyka uzależnień - NIKOTYNIZM

Małgorzata Porzycka: Profilaktyka uzależnień - NIKOTYNIZM Uzależnienie 5. Palacz sięga po następnego papierosa, aby złagodzić objawy abstynencji i ponownie odczuwać przyjemność. Z czasem mózg osoby palącej przyzwyczaja się do działania nikotyny i w ten sposób palacz uzależnia się od niej. Małgorzata Porzycka: Profilaktyka uzależnień - NIKOTYNIZM

Małgorzata Porzycka: Profilaktyka uzależnień - NIKOTYNIZM Jak zapobiegać? Pamiętając o tym, że łatwiej jest zapobiegać uzależnieniom, niż je leczyć, w wielu szkołach podejmowane są następujące działania profilaktyczne: nadanie odpowiedniej rangi i miejsca problematyce antytytoniowej w programach nauczania, dostosowanie sposobu realizacji programu do istniejących w szkole warunków, realizacja programu na różnych poziomach edukacji, położenie nacisku na uwarunkowania, wczesne następstwa i sposoby odmawiania, Małgorzata Porzycka: Profilaktyka uzależnień - NIKOTYNIZM

Małgorzata Porzycka: Profilaktyka uzależnień - NIKOTYNIZM Jak zapobiegać? włączenie uczniów do realizacji programu antynikotynowego, dbałość o staranne przygotowanie nauczycieli i ich okresowe dokształcanie, uzyskanie wsparcia rodziców dla realizacji programu, opracowywanie i wdrażanie szeroko rozumianej polityki antytytoniowej szkoły, uwzględnienie specyfiki środowiskowej oraz doświadczeń innych partnerów. Małgorzata Porzycka: Profilaktyka uzależnień - NIKOTYNIZM

Małgorzata Porzycka: Profilaktyka uzależnień - NIKOTYNIZM Bibliografia W prezentacji wykorzystano materiały pochodzące ze stron: www.sciaga.pl www.awans.net www.mediweb.pl www.e-lama.pl www.kopalniawiedzy.pl www.przychodnia.pl www.poradnikmedyczny.pl Małgorzata Porzycka: Profilaktyka uzależnień - NIKOTYNIZM