ZESPOŁY MIELODYSPLASTYCZNE 1

ZESPOŁY MIELODYSPLASTYCZNE (MDS-myelodysplastic syndromes) klonalne rozrosty z komórek macierzystych układu krwiotworzenia, które cechuje bogato lub normokomórkowy szpik i cytopenia krwi obwodowej odsetek komórek blastycznych w szpiku nie przekracza 20% defekt genetyczny dotyczący regulacji procesów różnicowania i dojrzewania komórek 2

Epidemiologia występują głównie u osób w przedziale wieku 50 - 70 lat zachorowalność 3-5/ 100 000 osób na rok 3

Epidemiologia 3.4 / 100 000 36.4* 50 Incidence Rate (per 100,000) Overall Males Females 40 20.9 30 20 7.5 10 2.0 0.1 0.7 < 40 40-49 50-59 60-69 70-79 ≥ 80 *P for trend < .05 Age at Diagnosis (Yrs) Rollison DE, et al. Blood. 2008;112:45-52.

Objawy kliniczne wiodące objawy zwykle są związane z niedokrwistością infekcje grzybicze, wirusowe i bakteryjne skaza krwotoczna 5

Diagnostyka- badania laboratoryjne morfologia krwi retykulocyty stężenie żelaza w surowicy rozmaz stężenie witaminy B12 ocena cytologiczna szpiku z barwieniem na syderoblasty trepanobiopsja szpiku z oceną histopatologiczną badania cytogenetyczne i molekularne 6

Cechy dysplazji układu krwiotwórczego w ocenie cytologicznej szpiku Cechy dyserytropoezy odnowa megaloblastyczna obecność paraerytroblastów wielojądrzastych z jądrami podobnymi do koniczynki lub o nieregularnym kształcie obecność grubych ziaren żelaza, czasami ułożonych pierścieniowato wokół jąder- syderoblasty pierścieniowate (wykrywane przy pomocy reakcji z błękitem pruskim) 7

Cechy dysplazji układu krwiotwórczego w ocenie cytologicznej szpiku (c Cechy dysplazji układu krwiotwórczego w ocenie cytologicznej szpiku (c.d.) Cechy dysgranulopoezy skąpa ziarnistość i dwupłatowość jąder (anomalia pseudo Pelger– Hueta) mała aktywność peroksydazy i fosfatazy zasadowej (FAG) zahamowanie dojrzewania szeregu granulocytarnego, połączone ze zwiększeniem odsetka komórek blastycznych do 5- 20% 8

Cechy dysplazji układu krwiotwórczego w ocenie cytologicznej szpiku (c Cechy dysplazji układu krwiotwórczego w ocenie cytologicznej szpiku (c.d.) Cechy dysmegakariopoezy obecność dużych płytek z ziarnistościami występowaniem atypowych megakariocytów- hipolobulacja jąder, mikromegakariocyty, liczne małe jądra 9

Biopsja szpiku Prawidłowa lub zwiększona komórkowość 85-90% przypadków Obniżona komórkowość 10-15% przypadków Nieprawidłowa lokalizacja niedojrzałych prekursorów (abnormal localization of immature precusors-ALIP) Włóknienie Nasilone w 15-20% przypadków Zwiększona angiogeneza

Zaburzenia cytogenetyczne Korzystne rokowniczo –Y, 5q- , 20q- Pośrednie rokowanie +8, pojedyncze lub podwójne aberracje Niekorzystne rokowniczo zaburzenia chromosomu 7, złożone tj. >3 zaburzeń

Klasyfikacja zespołów mielodysplastycznych wg WHO RCUD (oporna na leczenie cytopenia z jednoliniową dysplazją). RA (niedokrwistość oporna na leczenie) RN (oporna na leczenie neutropenia) RT (oporna na leczenie trombocytopenia) RARS (niedokrwistość oporna na leczenie z obecnością pierścieniowych syderoblastów). RCMD (oporna na leczenie cytopenia z wieloliniową dysplazją). RAEB (niedokrwistość oporna na leczenie z nadmiarem blastów) RAEB 1- 5%-10% blastów w szpiku RAEB 2- 11%-20% blastów w szpiku MDS-U (zespół mielodysplastyczny niesklasyfikowany). MDS z izolowaną delecją 5q-. Swerdlow S.H. et al. “WHO Classification of Tumours of Haematopoietic and Lymphoid Tissues”, 2008 12

MIĘDZYNARODOWY WSKAŹNIK PROGNOSTYCZNY INTERNATIONAL PROGNOSTIC SCORING SYSTEM FOR MDS (IPSS) 13

14

Leczenie IPSS, wiek, choroby współistniejące, stan ogólny- czynniki wpływające na strategię leczenia Strategie leczenia: Leczenie zachowawcze Leczenie agresywne

Leczenie chorych z zespołami mielodysplastycznymi Agresywne polichemioterapia transplantacja allogenicznych komórek krwiotwórczych Zachowawcze przetaczanie koncentratu krwinek czerwonych przetaczanie koncentratu płytek krwi zastosowanie cytokin: G-CSF, erytropoetyna profilaktyka/ leczenie zakażeń leczenie związkami chelatującymi żelazo 16

Leczenie immunomodulujące i demetylujące ATG i cylosporyna A Grupa niskiego ryzyka (RA; IPSS INT1) Lepsza odpowiedź u chorych z HLADR15, klonem NNH, hipoplazją szpiku Lanalidomid- lek immunomodulujący Hamuje wydzielanie prozapalnych cytokin Chorzy z zespołem 5q- z objawową niedokrwistością Decytabina and 5-azacytydyna- leki demetylujące Stymulacja różnicowania komórek krwiotwórczych Grupa wysokiego ryzyka