C Racjonalna antybiotykoterapia w szpitalu Instytut Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka Zakład Mikrobiologii i Immunologii Klinicznej Racjonalna antybiotykoterapia w szpitalu Danuta Dzierżanowska

Ewolucja odkrycia poszczególnych grup antybiotyków Oksazolidynony Glicylglicyny – tygecyklina Trimetoprim Karbapenemy Lipopeptydy – daptomycyna Streptograminy Chinolony Linkosamidy Cefalosporyny Chloramfenikol Tetracykliny Makrolidy - 30 leków - modyfikacja już istniejących Glikopeptydy Aminoglikozydy Penicyliny Sulfonamidy 1930’s 1940’s 1950’s 1960’s 1970’s 1980’s 1990’s 2000’s złoty wiek chemioterapii

Antybiotyki/chemioterapeutyki ratują życie 28

Antybiotyki szkodzą Reakcje toksyczne i alergiczne Wzrost ryzyka zakażeń drobnoustrojami nie mieszczącymi się w spektrum Wzrost zakażeń bakteriami lekoopornymi 28

Antybiotyki niszczą mikroflorę fizjologiczną Rola mikroflory fizjologicznej Wytwarzanie substancji hamujących wzrost potencjalnych patogenów (bakteriocyny, bakteriofagii, enzymy bakteriolityczne) Pobudzanie układu immunologicznego (wytw. sIgA) Wysycenie receptorów na powierzchni komórek nabłonkowych Konkurencja o składniki odżywcze z patogenami Komórki eukariotyczne 1013 Komórki bakteryjne 1014

Antybiotyki sprzyjają selekcji i rozprzestrzenianiu się patogenów lekoopornych kolonizacja zakażenie Wpływ antybiotyków na florę przewodu pokarmowego Ręce Skóra Środowisko Inny pacjent Personel Członek rodziny zakażenie Segreti 2007 28

Antybiotyki powodują rozwój oporności bakterii Komórki oporne rzadkie x dominują Ekspozycja na antybiotyki Wg CDC Transfer genów oporności

Ewolucja oporności na antybiotyki ziarenkowców i pałeczek Gram(-) S. aureus PS  S. aureus PR (1944)  MRSA (1961) E. faecalis VRE (1988) VanA  VISA (2002) VRSA pałeczki Gram(-) (1970) H. influenzae E. coli P. mirabilis K. pneumoniae S. pneumoniae PR (1977) (1983) E. coli K. pneumoniae Enterobacter – ampC Pseudomonas Acinetobacter MBL (VIM, IMP i inne) OXA ESL(+) TEM SHV (1990) (2008) K. pneumoniae KpC - karbapenemaza

Zużycie antybiotyków a oporność Monnet et al. Emerg Infect Dis 2004 Riedel et al. Eur J Clin Microbiol Infect Dis 2007 28

Ryzyko selekcji szczepów lekoopornych związane ze stosowaniem poszczególnych klas antybiotyków wysokie umiarkowane niewielkie MRSA VRE ESL MDR P.aeruginosa C. difficile Karbapenemy PIP / TAZ III gen. cefalosporyn Fluorochinolony z wyj. ertapenemu

Nadużywanie antybiotyków w terapii a lekooporność zdecydowanie szybciej narasta wśród szczepów szpitalnych niż w warunkach pozaszpitalnych zmiana w stosowaniu antybiotyków prowadzi do zmiany częstości izolacji szczepów opornych (np. eliminacja cefalosporyn – spadek szczepów ESL(+) oddziały szpitalne stosujące najwięcej antybiotyków mają najwyższe odsetki szczepów lekoopornych prawdopodobieństwo kolonizacji lub zakażenia szczepami lekoopornymi wzrasta wraz z czasem pobytu w szpitalu podawanie antybiotyków w zaniżonych dawkach zwiększa ryzyko nadkażenia lub kolonizacji lekoopornymi szczepami bakterii

Antibiotics: The more you use it, the faster you lose it! Weinstein 2007

Co możemy zrobić? Zapobiegać zakażeniom szczepienia procedury kontroli zakażeń (higiena rąk!!!) Racjonalnie stosować dostępne antybiotyki w profilaktyce w terapii 28

Antybiotyki nie mogą pełnić funkcji Leków przeciwgorączkowych – dla pacjentów Leków uspokajających – dla lekarzy 28

Antybiotyki w praktyce szpitalnej terapia celowana terapia empiryczna > 40% profilaktyka w chirurgii w szpitalu wieloprofilowym ok. 40% zużycia antybiotyków w oddziałach zabiegowych po uzyskaniu wyniku badania mikrobiologicznego (dla drobnoustrojów izolowanych z materiałów jałowych – MIC cefalosporyn, wankomycyny tylko w przypadku podejrzenia zakażenia (gorączka, hipotermia, leukocytoza, leukopenia, CRP , poziom prokalcytoniny  wyników badań obrazowych, wyników badań klinicznych jedna dawka jedna doba wyjątkowo 48 godz. niektóre kardiologiczne

Zasady racjonalnej terapii empirycznej właściwy antybiotyk we wcześnie rozpoznanym zakażeniu odpowiednia do ciężkości stanu klinicznego zakażenia droga podania optymalny czas terapii (tendencje do skracania) terapeutyczne stężenie leku w ognisku zakażenia (MIC) eradykacja patogenu

Terapia empiryczna podanie antybiotyku u pacjentów z podejrzeniem zakażenia przy braku: - znajomości czynnika etiologicznego - wrażliwości na antybiotyki na podstawie: - objawów klinicznych (gorączka, hipotermia) - obecności markerów zakażenia - innych wyników badań laboratoryjnych i obrazowych

Czynniki uwzględniane przy wyborze antybiotyku do terapii empirycznej czy pacjent otrzymywał wcześniej antybiotyki (jak długo, miejsce leczenia) czy był wcześniej skolonizowany MRSA (badanie przesiewowe przy przyjęciu) czy istnieje ryzyko kolonizacji szczepami pałeczek Gram(-) ESL(+); uwaga! szczepy takie występują także w środowisku pozaszpitalnym skąd przybywa pacjent, z jakiego szpitala (uwaga! Kpc), z jakiego oddziału (pacjenci przybywający z domu mają mniejsze ryzyko kolonizacji szczepami lekoopornymi) czy pacjent ma niewydolność nerek lub wątroby czy jest uczulony na jakąś grupę antybiotyków

Jakimi kryteriami kierujemy się przy wyborze antybiotyku do terapii empirycznej lokalizacji ogniska zakażenia np.: - zapalenie płuc - zakażenie miejsca operowanego przypuszczalna wrażliwość opracowań etiologia na antybiotyki lokalnych drobnoustrojów przewodników / rekomendacji powodujących zakażenia w oddziale konsultacja z mikrobiologiem klinicznym terapia empiryczna oczekiwanie na wynik monitorowanie mikrobiologiczny markerów zapalenia

Wybór właściwej antybiotykoterapii Najlepszą terapią jest terapia celowana!!! MIC, stężenie antybiotyku Odpowiednia dawka, droga podania i czas leczenia Szybko, mocno, krótko!!! 28

Terapia empiryczna Monoterapia vs terapia skojarzona w ciężkich postaciach klinicznych  terapia skojarzona drogą dożylną  po uzyskaniu wyniku – monoterapia – po znacznej poprawie – terapia doustna (sekwencyjna) wybór antybiotyków / chemioterapeutyków na podstawie: - ciężkości zakażenia - lokalizacji zakażenia sugerującej etiologię - lokalnej wrażliwości patogenów na antybiotyki terapia skojarzona: - sepsa u pacjentów z neutropenią - zakażenia P. aeruginosa (III typ sekrecji) / Acinetobacter sp. - zakażenia mieszane (MRSA, beztlenowce)

Zasady terapii empirycznej monoterapia (antybiotyki o najszerszym spektrum) obejmującym Gram(+), Gram(-) oraz beztlenowce terapia skojarzona (przykłady) zwykle dwa antybiotyki o uzupełniającym się spektrum lub spotęgowanym działaniu w stosunku do określonego patogenu penicyliny / inhibitor (piperacylina / tazobaktam*, tikarcylina / klawulanian) cefoperazon/sulbaktam fluorochinolon karbapenemy tygecyklina np. cefalosporyna II/III/IV gen. + metronidazol lub klindamycyna fluorochinolon + glikopeptyd karbapenem + fluorochinolon karbapenem + glikopeptyd karbapenem + linezolid linezolid + wankomycyna *Uwaga! PIP/TAZ – szczepy K. pneumoniae mogą być oporne

Zasady terapii empirycznej jeśli w czasie terapii uzyskano wynik badania mikrobiologicznego, wówczas: można kontynuować można zawęzić terapię terapię, jeśli zastosowany do leku, na który szczep lek jest skuteczny jest wrażliwy (deeskalacja) jeśli pacjent może przyjmować leki drogą doustną, to sposób podania z iniekcyjnego można zmienić dla antybiotyków i chemioterapeutyków o dobrej dostępności biologicznej: - cyprofloksacyna - klindamycyna - metronidazol - linezolid

Terapia De-eskalacyjna o najszerszym spektrum Zalecana w terapii empirycznej ciężkich zakażeń  podanie antybiotyku o najszerszym spektrum aktywności Korekta antybiotykoterapii w oparciu o wynik badania mikrobiologicznego

Zasady racjonalnej antybiotykoterapii Czas terapii: optymalny dla: eradykacji patogenu zminimalizowania częstości biegunki o etiologii Cl. difficile dla większości zakażeń 7 dni lub mniej, np. 3-5 dni po operacji zmienionego zapalnie wyrostka, 5-7 dni – dla szpitalnego zapalenia płuc (dłużej, jeśli etiologia P. aeruginosa i Acinetobacter) 10-14 dni zum po przeszczepie nerki czas terapii rewidowany codziennie – uważa się, że leczenie należy przerwać po 48-72 godz. po spadku gorączki i normalizacji markerów zakażenia (PC i CRP) generalnie dłuższy czas dla sepsy gronkowcowej, P. aeruginosa, A. baumannii w endocarditis i osteomyelitis

Czas terapii Dotychczas brak jest randomizowanych badań (EBM) dotyczących czasu podawania antybiotyku światowe trendy terapii antybiotykowej to: - skracanie czasu podawania leku - maksymalizowanie dawki leku zapewniającej bezpieczeństwo terapii

Przykłady czasu terapii wybranych zakażeń szczepami lekoopornymi Bakteriemia / sepsa odcewnikowa w wyniku rozsiewu drobnoustrojów z ogniska zakażenia w ustroju Czas terapii glikopeptyd / + antybiotyk aktywny wobec pałeczek Gram(-), np. ertapenem lub linezolid + jak wyżej piperacylina / tazobaktam (uwaga! mogą być oporne) + glikopeptyd / linezolid # imipenem / meropenem jeśli w wyniku rozsiewu z ropniaka opłucnej, ropnia mózgu, zakażenia skóry zawsze pamiętać o etiologii gronkowcowej 10-14 dni

Przykłady czasu terapii wybranych zakażeń Czas terapii Zapalenie otrzewnej cefalosporyny III / IV gen. + metronidazol # ertapenem piperacylina / tazobaktam + metronidazol cefoperazon / sulbaktam + metronidazol 7 dni Zapalenie dróg żółciowych jak wyżej rozważyć w schemacie zawierającym cefalosporyny dodanie ampicyliny 7-10 dni

Uwagi ogólne dotyczące czasu terapii bakteriemię S. aureus – 14 dni u pacjenta bez zmian we wsierdziu, bez obecności protez; w pozostałych przypadkach z uwagi na częste powikłania (zakrzepy, endocarditis) u pacjentów onkohematologicznych (ropnie narządowe, osteomyelitis) dłużej bakteriemię P. aeruginosa – w skojarzeniu z aminoglikozydem (uwaga! aminoglikozydu nigdy nie należy stosować w monoterapii) kandydemię – po 14 dniach od ostatniego ujemnego wyniku posiewu (uwaga! endophtalmitis, mikroropnie narządowe) zakażenia w obrębie narządów i tkanek źle ukrwionych 4-6 tygodni (endocarditis), osteomyelitis 8 tygodni

Aktywność antybiotyków wobec niektórych patogenów szpitalnych wankomycyna teikoplanina linezolid – aktywny także wobec: tylko dopuszczone do terapii HAP / VAP o etiologii MRSA VRE, GISA, GRSA inne: daptomycyna tygecyklina

Wzrost wartości MIC dla wankomycyny dla szczepów wrażliwych wartość graniczna dla szczepów wrażliwych % izolatów MIC wankomycyny (g/ml) Ryc. 1. Tzw. „creep MIC” wankomycyny obserwowany w ciągu 5 lat w New Hanover Regional Medical Center, NC, USA (8) Int. J. Antimicrob. Agents, 2008, 31, 1-9

Oporność gronkowców na wankomycynę VISA vancomycin-intermediate S.aureus MIC 4-8g/ml 1.0 2.0 4.0 8.0 16.0 32.0 oporność homogenna oporność heterogenna GRSA glycopeptide-resistant S.aureus MIC > 16g/ml

VISA późne lata 90-te – pierwsze doniesienia o S. aureus o zmniejszonej wrażliwości na Va (Japonia-’96, USA) mechanizm oporności - pogrubienie ściany komórkowej (zwiększona synteza prekursorów peptydoglikanu) niska aktywność enzymów autolitycznych (mutacje w genie regulatorowym agr) większa zjadliwość

Odpowiedź na leczenie w zależności od wielkości MIC na wankomycynę 9/10, 90% 34/38, 89% 48/62, 77% 61/82, 74% 61/83, 73% % odpowiedzi 0/0, 0% Najmniejsze stężenie hamujące (g/ml) Hsu D.I. et al. Inter. J. Antimicrob. Agents, 2008

Zasady terapii sepsy szpitalnej po pobraniu materiału do badań mikrobiologicznych (krew, pł. m-r) natychmiast podać antybiotyk (o szerokim spektrum najlepiej po konsultacji z mikrobiologiem uwzględniając aktualną wrażliwość) lek należy podać drogą dożylną w maksymalnej bezpiecznej dawce nie wolno zmniejszać dawkowania w czasie terapii antybiotyk bakteriobójczy po uzyskaniu wyniku: zawęzić spektrum zaprzestać podawania po uzyskaniu normalizacji wyników badań

Przykład terapii empirycznej sepsy w przypadku podejrzenia udziału w zakażeniu MRSA lek aktywny wobec MRSA (glikopeptyd / linezolid + ceftazydym* lub piperacylina / tazobaktam lub cyprofloksacyna lub imipenem / meropenem / doripenem (tylko u dorosłych) dodać aminoglikozyd - gdy podejrzewamy udział pałeczek niefermentujących *jeśli otrzymywał cefalosporyny – piperacylina / tazobaktam

Rotacyjne stosowanie antybiotyków przy długotrwałej / wielokrotnej antybiotykoterapii Ryzyko niepowodzenia terapii jest często związane z wcześniejszą hospitalizacją i antybiotykoterapią Antybiotyki wcześniej stosowane proponowany antybiotyk Ureidopenicyliny, cefalosporyny fluorochinolony, aminoglikozydy, karbapenemy Karbapenemy fluorochinolony, aminoglikozydy Fluorochinolony ureidopenicylina + inhibitor -laktamazy

Miejsce karbapenemów w terapii zakażeń szpitalnych imipenem meropenem doripenem (tylko dorośli) etrapenem sepsa, zakażenie skóry i tkanek miękkich (miejsca operowanego, zakażenia wewnątrzbrzuszne), zapalenie płuc szpitalne i respiratorowe, powikłane zakażenia układu moczowego zakażenia wewnątrzbrzuszne, profilaktyka np. w przeszczepach wątroby (nie określono ryzyka zakażeń Cl. difficile)

Oporność na karbapenemy metalobetalaktamazy P. aeruginosa Acinetobacter sp. Enterobacter sp. E. coli K. pneumoniae - Kpc Karbapenemy: imipenem, meropenem, doripenem (tylko dorośli) ertapenem (brak aktywności wobec P. aeruginosa) enzymy efflux przepuszczalność OXA rzadko ale tendencje 

Szczególnie niebezpieczne trendy lekooporności metalo--laktamazy: P. aeruginosa Acinetobacter K. pneumoniae oporność na wszystkie -laktamy, brak inhibitora nowy mechanizm oporności na fluorochinolony: - acetylotransferazy modyfikujące fluorochinolony, które przekroczyły barierę aminoglikozydów - aktywne usuwanie (plazmid) enzym dwufunkcyjny modyfikujący aminoglikozydy – Serratia sp.

Na czym polegają najczęstsze błędy podczas stosowania antybiotykoterapii wybór antybiotyku właściwy – zbyt niska dawka brak dawki uderzeniowej (uwaga! teikoplanina) w dawkowaniu nie uwzględniono niewydolności nerek i wątroby zły wybór antybiotyku – nie pokrywający spektrum drobnoustrojów powodujących zakażenie zły wybór z powodu zbyt szerokiego spektrum zastosowanego antybiotyku brak danych klinicznych (EBM) o skuteczności leku w terapii określonego zakażenia zbyt długi czas stosowania antybiotyku !!! zastosowanie antybiotyku nie było potrzebne przedłużona profilaktyka

Leczenie zakażeń szpitalnych terapia zakażeń o etiologii Gram(-) ograniczona z uwagi na: - wysokie odsetki szczepów lekoopornych - dalszy wzrost może prowadzić do totalnej katastrofy w opiece medycznej stąd: a/ konieczna rewizja dotychczasowej polityki antybiotykowej b/ uzyskanie nowego leku o mechanizmie innym niż dotychczas znanym, czyli aktywnego wobec szczepów lekoopornych

Uwagi do antybiotykoterapii kloksacylina skuteczniejsza od wankomycyny wobec wrażliwych gronkowców jeśli odsetek szczepów opornych na kloksacylinę w środowisku szpitalnym jest > 10%, wówczas lek ten, podobnie jak cefalosporyny nie może być uwzględniony w terapii empirycznej sukces terapeutyczny wankomycyny w zakażeniach gronkowcowych pozostaje w związku z wartością MIC wankomycyny wobec szczepu powodującego zakażenie, np., gdy MIC > 1 g/ml skuteczność w 7/42, przy MIC < 1 g/ml skuteczność kliniczna u 10/21 leczonych (około 50%) po uzyskaniu wyniku badania mikrobiologicznego, gdy wyodrębniony szczep gronkowca jest wrażliwy na metycylinę należy zmienić dotychczasową terapię wankomycyną lub linezolidem na kloksacylinę

Uwagi do antybiotykoterapii Stosowanie glikopeptydów w terapii empirycznej: sepsa odcewnikowa oparzenia na oddziale z wysokim odsetkiem MRSA endocarditis po wszczepieniu protez zastawkowych zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych po zabiegu chirurgicznym z wszczepieniem ciała obcego neutropenia z poważną sepsą odcewnikową profilaktyka w oddziale, gdzie MRSA występuje endemicznie jeśli w terapii stosowana jest teikoplanina  należy zwrócić uwagę na właściwe dawkowanie! (dawka uderzeniowa  6 mg/kg 2x/dobę później 1 raz dobę)

Nowy skuteczny antybiotyk wobec lekoopornych pałeczek Gram(-) - Tygecyklina (analog minocykliny) aktywność: - Gram(+) (MRSA, VRE) - Gram(-) (w tym ESL(+), ampC(+) z wyjątkiem: P. aeruginosa Proteus sp. Providencia sp. brak dostatecznych danych klinicznych o skuteczności leku - w zakażeniach wieloopornymi szczepami A. baumannii - w zakażeniach szczepami ESL(+) - brak skuteczności w zum - przeciwwskazania do stosowania u dzieci

Dlaczego terapia zakażeń wywoływanych przez pałeczki Gram(-) w szpitalu sprawia problemy pałeczki Gram(-) są drobnoustrojami charakteryzującymi się współwystępowaniem różnych mechanizmów lekooporności w szpitalu istnieje wiele źródeł zakażeń mogą nabywać geny lekooporności znacznie łatwiej niż bakterie Gram(+) są bardziej zjadliwe wymagają nowych leków do terapii zakażeń szczepami wieloopornymi

Dlaczego w szpitalu wzrasta liczba zakażeń? starzejąca się populacja, stąd większa częstość zabiegów chirurgicznych  liczby traumatycznych zabiegów z ingerencją w układ odpornościowy) (przeszczepy narządów) zabieg chirurgiczny połączony z chemio- lub radioterapią  poszerzenie puli pacjentów z niedoborami odporności wzrost zużycia antybiotyków  narastanie odsetka izolatów lekoopornych oraz tzw. zakażeń z przełamania

Jak opracować strategię polityki antybiotykowej w nowoczesnym szpitalu przez powołanie szpitalnej grupy (Komitet Terapeutyczny z Zespołem ds. Zakażeń oraz w zależności od potrzeb przedstawicielem każdej dyscypliny medycznej) odpowiedzialnej za politykę antybiotykową która: - opracowuje przewodniki: - racjonalnej profilaktyki dla poszczególnych zabiegów - racjonalnej terapii empirycznej w określonych zakażeniach kontroluje zużycie antybiotyków, czas leczenia i czas profilaktyki organizuje szkolenia z zakresu nowoczesnej diagnostyki mikrobiologicznej i wykrywania mechanizmów lekooporności raportuje wyniki badań przeglądowych kontroluje konsumpcję antybiotyków przez konkretny oddział, lekarza

Zasady sporządzania przewodników antybiotykoterapii postacie kliniczne zakażeń występujących w określonym oddziale szpitalnym rodzaj izolowanych patogenów aktualna wrażliwość na antybiotyki skuteczność kliniczna na podstawie EBM

Co powinien zrobić lekarz aby ograniczyć narastanie szczepów lekoopornych w oddziale (1) bezwzględnie przestrzegać reżimu sanitarnego (higiena rąk) zlokalizować zakażenie i pobrać odpowiednią próbkę materiału klinicznego do badania mikrobiologicznego rozważyć miejsce, w którym doszło do zakażenia (środowisko pozaszpitalne i szpital) zapoznać się z listą drobnoustrojów i ich opornością na antybiotyki w oddziale podawać tylko te antybiotyki, które są w receptariuszu szpitalnym

Co powinien zrobić lekarz aby ograniczyć narastanie szczepów lekoopornych w oddziale (2) zrewidować leczenie empiryczne na podstawie stanu klinicznego i wyników badań mikrobiologicznych zastosować krótki czas terapii jeśli takie leczenie jest skuteczne nie stosować miejscowo antybiotyków przeznaczonych do terapii parenteralnej izolować lub kohortować pacjentów zakażonych lub skolonizowanych MRSA, VRE, ESL(+) współpracować z mikrobiologiem klinicznym, Zespołem Kontroli Zakażeń Szpitalnych oraz Zespołem opracowującym strategię polityki antybiotykowej w szpitalu

Przyczyny kryzysu antybiotykoterapii XXI wieku spadek zainteresowania firm farmaceutycznych syntezą nowych leków przeciwinfekcyjnych z powodu: - wysokich nakładów finansowych na badania czasu jaki upływa od odkrycia leku do wprowadzenia na rynek ryzyka wycofania leku z rynku z powodu objawów niepożądanych i toksyczności stwierdzanej po rejestracji leku trudności selekcji odpowiednich pacjentów do badań klinicznych szybkiego pojawienia się szczepów lekoopornych i tym samym krótkiej żywotności leku (4-5 lat) (Ponad połowa firm farmaceutycznych USA i Japonii wycofała lub ograniczyła badania nad nowymi lekami)

Wyzwania XXI wieku (1) wydłużenie przydatności terapeutycznej istniejących antybiotyków przez: - zmniejszenie zużycia antybiotyków w lecznictwie otwartym (zwłaszcza u dzieci > 2 roku życia) - racjonalne stosowanie w terapii zakażeń szpitalnych - zminimalizowanie stosowania w hodowli u zwierząt

Wyzwania XXI wieku (2) zapobieganie zakażeniom krzyżowym wprowadzenie do terapii nowych antybiotyków o innym niż dotychczasowe mechanizmie działania (w oczekiwaniu) wprowadzenie nowych szczepionek (mało prawdopodobne, aby znacznie zmniejszyły zużycie antybiotyków) opracowanie szybkich metod wykrywania zakażeń i identyfikacji mechanizmów oporności!!!

Czynniki warunkujące sukces terapii chorób infekcyjnych w przyszłości racjonalne wykorzystanie istniejącego potencjału leków przeciwbakteryjnych stopień skuteczności światowych i krajowych systemów monitorowania zakażeń i lekooporności współzawodnictwo pomiędzy szybkością narastania lekooporności a uzyskaniem nowych leków i szczepionek poprawa jakości życia w krajach o niskim stopniu cywilizacji

Inne metody strategii terapii przeciwinfekcyjnej aktywacja miejscowych systemów obronnych błon śluzowych (blokada translokacji) – probiotyki* aktywacja ogólnoustrojowych mechanizmów obronnych (szczepionki) swoiste przeciwciała (renesans) rekombinowane – aktywowane białko C (ludzkie) bakteriofagi? żywienie (wpływ na fizjologiczną mikroflorę bakteryjną) *problemy: bezpieczeństwo zalety: synteza bakteriocyn, peptydów przeciwbakteryjnych

Podsumowanie 1 Osiem zaleceń wpływających na zmniejszenie odsetka szczepów lekoopornych w szpitalu Nie stosuj antybiotyku – jeśli nie masz dowodów na zakażenie Stosuj antybiotyk o odpowiednim do zakażenia spektrum i aktualnej sytuacji epidemiologicznej oddziału Stosuj antybiotyk w dawkach rekomendowanych Stosuj jeden antybiotyk do czasu wykazania, że terapia skojarzona jest konieczna (ma przewagę)

Podsumowanie 2 Osiem zaleceń wpływających na zmniejszenie odsetka szczepów lekoopornych w szpitalu Stosuj antybiotyk tak krótko jak jest to możliwe Stosuj antybiotyki profilaktycznie według opracowanych zaleceń Nie używaj antybiotyków miejscowo, gdy jest taka konieczność to zawsze lek inny niż stosowany w terapii Zapobiegaj zakażeniom przez: szczepienia, przestrzeganie procedur higieniczno-epidemiologicznych – myj lub dezynfekuj ręce przed kontaktem z pacjentem

MIŁEGO DNIA