WITAMINY

WITAMINY Witaminy to drobnocząsteczkowe, nieodzowne dla organizmu związki organiczne o różnorodnej strukturze chemicznej; egzogenne substancje czyli takie, które człowiek potrzebuje do prawidłowego funkcjonowania organizmu i które muszą być dostarczone z pożywieniem, gdyż człowiek nie jest w stanie sam ich wytworzyć.

Podział witamin: A D E K Rozpuszczalne w wodzie: C B1 B2 B6 PP H B9 Rozpuszczalne w tłuszczach: A D E K Rozpuszczalne w wodzie: C B1 B2 B6 PP H B9 B12

WITAMINY NIEZBĘDNE DLA CZŁOWIEKA:

WITAMINA A Nazwa: Retinol Rola: Regeneracja naskórka, pomocna w zwalczaniu infekcji , niezbędna dla posiadania silnych kości, zdrowych zębów i skóry, do zachowania zdrowych włosów i paznokci Dzienne zapotrzebowanie: 2 mg Najbogatsze źródła witamin: Oleje rybne, tran, jaja, pełne mleko Tran Jajka Mleko

WITAMINA D Nazwa: Kalcyferol Rola: Wspomaga wchłaniania wapnia i fosforu, buduje kości i zęby, wpływa na prawidłowe działanie systemu nerwowego Dzienne zapotrzebowanie: 0,02mg Najbogatsze źródła witamin: tran, mleko, jaja, śmietana, masło, jajka śmietana masło

WITAMINA E Nazwa: Tokoferol Rola: Jest odpowiedzialna za prawidłowe funkcjonowanie narządów rozrodczych, współdziała przy wytwarzaniu czerwonych ciałek krwi, odnawia lipidy międzykomórkowe Dzienne zapotrzebowanie: 20 mg Najbogatsze źródła pestki słonecznika, orzechy włoskie i ziemne, witamin: sałata, kapusta orzechy kapusta sałata

WITAMINA K Nazwa: Filochinon Rola: Zmniejsza kruchość naczyń krwionośnych, zapobiega tworzeniu się wybroczyn, jest niezbędna do syntezy czynników krzepnięcia w wątrobie, przede wszystkim protrombiny Dzienne zapotrzebowanie: 1 mg Najbogatsze źródła witamin: zielone warzywa, żółtka jaj, natka pietruszki, wieprzowina wieprzowina żółtka jaj natka pietruszki

WITAMINA B1 Nazwa: Tiamina Rola: Spalania węglowodanów w komórkach Dzienne zapotrzebowanie: 1-1,5 mg Najbogatsze źródła witamin: wątroba, drożdże, orzechy, nasiona zbóż orzechy drożdże kasza

WITAMINA B2 Nazwa: Ryboflawina Rola: Przemiana białek i węglowodanów, bierze udział w biochemicznych przemianach w siatkówce , uczestniczy w przemianach aminokwasów i lipidów Dzienne zapotrzebowanie: 1,7 mg Najbogatsze źródła witamin: jaja, wątroba, sery, groch, kefir, maślanka, soja, fasola groch soja jajko

WITAMINA B6 Nazwa: Pirydoksyna Rola: Procesy krwiotwórcze, prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego, zwiększa odporność organizmu, łagodzi skutki uboczne leków Dzienne zapotrzebowanie: 2 mg Najbogatsze źródła witamin: banany, rośliny strączkowe, warzywa, szpinak, makrela, ziemniaki szpinak ziemniaki banany

WITAMINA B11 Nazwa: Kwas foliowy Rola: Jest niezbędna do syntezy kwasów nukleinowych, odpowiada za prawidłowy rozwój płodu Dzienne zapotrzebowanie: 0,1-0,2 mg Najbogatsze źródła witamin: pomidory, buraki, awokado awokado pomidory buraki

WITAMINA B12 Nazwa: Cyjanokobalamina Rola: Bierze udział w syntezie DNA, tworzy osłonki komórek nerwowych, uczestniczy w przemianach metabolicznych tłuszczów i węglowodanów Dzienne Zapotrzebowanie: 5 mg Najbogatsze źródła witamin: Chude mięso, ryby, sery, wątroba, jaja, sery chude mięso ryby

WITAMINA C Nazwa: Kwas askorbinowy Rola: Przyspiesza okres gojenia ran, wpływa na wytwarzanie i zachowywanie kolagenu, poprawia odporność, hamuje tworzenie się sińców Dzienne zapotrzebowanie: 70-100mg Najbogatsze źródła witamin: świeże owoce (w tym: cytrusowe, truskawki, aronia, czarna porzeczka) cytryna porzeczka jabłka

WITAMINA H Nazwa: Biotyna Rola: Uczestniczy w przemianie dwutlenku węgla, wpływa na właściwe funkcjonowanie skóry i włosów Dzienne zapotrzebowanie: 0,15-0,30 mg Najbogatsze źródła witamin: szpinak, marchew, grzyby, migdały, brązowy ryż marchew migdały brązowy ryż

WITAMINA PP Nazwa: Niacyna Rola: Uczestniczy w tworzeniu czerwonych ciałek krwi, hamuje toksyczne działanie związków chemicznych i leków Dzienne zapotrzebowanie: 20 mg Najbogatsze źródła witamin: pełne mleko, wątróbka, sery, jaja, suszone brzoskwinie, drób suszone brzoskwinie wątróbka drób

Czynniki które powodują niedobór witamin: -niedostateczne lub nieprawidłowe odżywianie, -leczenie antybiotykami, -alkoholizm, -podeszły wiek, -przyjmowanie leków, -zaburzenia trawienia (żołądek, jelito cienkie), -przewlekłe choroby wątroby

Budowa i właściwości witamin rozpuszczalnych w tłuszczach Witamina Budowa Właściwości A - retinol Składa się on z tlenu, wodoru, węgla, pierścienia beta-jononu i długiego łańcucha polienowego Jasnożółta, oleista ciecz, nie miesza się z wodą, tylko z tłuszczami. D - kalcyferol Składa się z tlenu, wodoru, węgla Ciecz niemieszająca się z wodą, miesza się z tłuszczami i alkoholem, reguluje gospodarkę fosforanowo-wapniową w organizmach E - tokoferol Składa się z wodoru, tlenu i węgla Żółta, oleista ciecz, niemieszająca się z wodą, tylko z tłuszczami, odporna na temperaturę K - filochinon Zbudowana z tlenu, wodoru, węgla Ciecz nierozpuszczalna w wodzie, rozpuszczalna w tłuszczach

Budowa i właściwości witamin rozpuszczalnych w wodzie Witamina Budowa Właściwości C – Kwas askorbinowy Zbudowana z tlenu, wodoru, węgla Bezbarwne kryształy o kwaśnym smaku, rozpuszczalne w wodzie, wrażliwa na temperaturę B1 - Tiamina Zbudowana z dwóch pierścieni: pirymidynowego i tiazolowego Bezbarwne kryształy o gorzkim smaku i charakterystycznym zapachu, rozpuszczalne w wodzie, trudno rozpuszczalne w alkoholu B2 - Ryboflawina Żółte kryształy, trudno rozpuszczalne w wodzie, wrażliwa na światło, odporna na temperaturę B6 – Pirydoksyna Bezbarwny kryształ, rozpuszcza się w wodzie i alkoholu, odporna na temperaturę

Budowa i właściwości witamin rozpuszczalnych w wodzie c.d. Witamina Budowa Właściwości PP - Niacyna Zbudowana z tlenu, wodoru, węgla Bezbarwne kryształy, rozpuszczalne w wodzie i alkoholu H - Biotyna Rozpuszczalna w wodzie, odporna na działanie wysokiej temperatury B11 - Kwas foliowy Rozpuszczalna w wodzie B12 - Cyjanokobalamina Czerwone kryształy, łatwo rozpuszczalne w wodzie

Bibliografia: Encyklopedii popularnej PWN Wielka Encyklopedia Świata OXFORD www.wikipedia.pl www.google.pl

Dziękuję za uwagę Opracowane przez: Mariola Truty Małgorzata Niżnik