Projektowanie architektury informacji katalogu biblioteki w oparciu o badania użytkowników Analiza przypadku dr Stanisław Skórka Biblioteka Główna Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie Hi my name is s.s. There are some similraties : libraries have always tightly budgets – we need quite a lot for books, computers, data bases Konferencja SBP: Cyfrowość bibliotek i archiwów. Warszawa 26-27 listopada 2009 r.

Projektowanie zorientowane na użytkownika Projektowanie architektury informacji = Projektowanie zorientowane na użytkownika I’d like to begin with main points of my presentation

Architektura informacji Dziedzina Sztuka Profesja Punkt widzenia

Cele i zadania architektury informacji Pomagać ludziom odnajdywać to czego chcą, Zadania AI: tworzenie taksonomii, metadanych, etykiet wykonywanie systemów wyszukiwania budowanie nawigacji z zachowaniem poczucia orientacji opracowywanie obiegu treści wspieranie użytkowników L. Rosenfeld

Pięć przykładów najczęstszych zachowań informacyjno-wyszukiwawczych Kupowanie produktów Odnajdywanie informacji w bibliotece Stawianie zakładów na wyścigach konnych Znajdowanie przepisów prawnych „Chcę wiedzieć więcej nt. raka” I ‘d like to give you a quick rundown on information-seeking behaviour problem. Searching information in library is considered to be one of everyday information seeking activity. This task is accomplish using an library online catalogue Donald . O’Case

Opis książki Księgarnia internetowa Let us compare two book descriptions, the first one which was designed for commercial purposes… On the left we see the book description from helion.pl – a polish e-bookstore Contain task based options like: add to basket, add to cart, details, additional information. the other one, which we’ll see in a second, typical bibliographical description of the same book

Opis książki 2 OPAC Virtua VTLS - not very attractive but useful. On the right you can see a MARC display form – very difficult to interpret by non-cataloger users

Funkcje katalogu biblioteki Charles A. Cutter (1904) Umożliwienie odnalezienia książki, za pomocą następujących kryteriów: autor, tytuł, dziedzina. Pokazywanie zasobów biblioteki: poprzez podanie autora, dziedziny lub rodzaju literatury. Pomoc w wyborze książki według: numeru wydania, charakteru (literatury lub tematyki) Now, Let’s have a look at functions of libr…. In 1904 C. Cuttler annouced his functions related to library catalogue. As we can see nothing has changed over last century, Main functions stay the same, the only difference, as we all know, is the number of searching options Rules for a Dictionary Catalog, 4th ed. Washington, DC. 1904

Minęło sto lat… To jest pani Mazurska – była bibliotekarką, teraz jest naszą wyszukiwarką… …play the main role. Librarian used to search books for readers and nowadays he / she search information for users

Biblioteka Główna Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie Użytkownicy: 14 000 Bibliotekarze: 45 osób Zasoby: 405 000 (książki, czasopisma, audiobooki, e-dokumenty) Strona WWW: www.up.krakow.pl/biblio OPAC: VTLS Virtua od 1997 r. BG UP w Pigułce

Architektura informacji Virtua VTLS Organizacja treści

Architektura informacji (2) Virtua VTLS Nawigacja

Architektura informacji (3) Virtua VTLS System wyszukiwania

Cele badań Ułatwić dostęp do zasobów biblioteki poprzez stronę internetową Zbadanie sposobów, jakimi użytkownicy posługują się stroną internetową oraz katalogiem elektronicznym Odpowiedź na pytanie: czy użytkownicy za pomocą witryny biblioteki są w stanie odszukać informacje nt. książek, czasopism lub usług bibliotecznych? I’d like to move on to my next point I was wondering: to what extend we manage to get used to Google search form? Whether the OPAC search form is usable? If Google interface is considerd to be most usable…

Pytania badawcze Jakie są najczęstsze zadania, które użytkownicy próbują zrealizować na stronie biblioteki? Próbują wypożyczyć książkę. Sprawdzić dostępność danego tytułu (książki lub czasopisma). Próbują dowiedzieć się czegoś nt. usług biblioteki Chcą się zapisać do biblioteki W jaki sposób realizują zadania? Za pomocą strony WWW/katalogu biblioteki Używając innych źródeł niż strona WWW Pytając bibliotekarza. I started with an exploratory research in order to determine what the problems are I ‘d like to define problems with Library Website. 2: to answer the question whether library jargon is difficult for non-librarians?

Badania wstępne wykorzystania katalogu online Krok 1. wyodrębnienie najpopularniejszych opcji wyszukiwawczych katalogu Krok 2. Określenie czy i jak użytkownicy rozumieją znaczenie poszczególnych etykiet opcji wyszukiwawczych I focused on two main points: step: 1 and step 2.

Próba badawcza i metody 40 badanych – studenci IINiB Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie Formularz ze zrzutem ekranu formularza wyszukiwawczego katalogu Kwestionariusz ankiety zawierający etykiety opcji wyszukiwawczych Miejsce badań: IINiB 40 students have been surveyed The are students of LISI UP Students – users of library catalogue

Virtua VTLS interfejs wyszukiwawczy stan maj 2009 What you see illustrated here is one of a Virtua searching forms after clicking on Keyword link. Katalog komputerowy means, in literal translation, the computer catalogue Because of time limit I couldn’t show other forms but they looks similar to this

Katalog Virtua VTLS opcje wyszukiwawcze Wyszukiwanie proste/indeksy (browse search): wyszukiwanie w indeksach: autorów , tytułowym, przedmiotowym Wyszukiwanie złożone (keyword search): szukanie za pomocą słów kluczowych występujących w indeksowanych polach opisu bibliograficznego, Wyszukiwanie w hasłach (heading keyword search): wyszukiwanie za pomocą słów występujących w hasłach: autorskich, tytułowych i przedmiotowych. Rezultatem wyszukiwania jest indeks z hasłami, w których wystąpiły szukane słowa, Wyszukiwanie rozproszone (broadcast search): wyszukiwanie jednoczesne w katalogach innych bibliotek, Wyszukiwanie zaawansowane (expert search): dokładne wyszukiwanie przy użyciu kombinacji słów kluczowych, kategorii, operatorów i nawiasów okrągłych. Here you see definitions of main searching options… Expert Search - An Expert Search lets you do a precision search using a combination of keywords, search categories, search operators, and parentheses. Select a database to search. Type your search terms in the text box labelled Search Terms. A search term, or query string, is a line of text that consists of a combination of: Keywords Search Categories Boolean Operators Parentheses

1. Arkusz ze zrzutem formularza katalogu A sheet of survey. I was inspired by K.Instone’s Navigation Stress Test Contain: A Virtua OPAC screen shot with searching options (on black bar) and on the left side. Below 3 fields for fiiling up three most often used options 1. Arkusz ze zrzutem formularza katalogu

2. Kwestionariusz ankiety z etykietami opcji wyszukiwawczych Users had to define the terms given in survey his own words. Participants’ task was to wrote down what particular term ment. The main aim was to compare users’ definition with real manner 2. Kwestionariusz ankiety z etykietami opcji wyszukiwawczych

Najczęściej wskazywane opcje katalogu Now Let’s look to findings. The bar chart shows searching options used most frequently. Almost every participant used Browse

Pięć najczęściej stosowanych opcji wyszukiwawczych This slide gives a breakdown of top five labels highlited by users on screen shot survey. Diagram presented here shows searching options applying by users most frequently

Rozumienie znaczenia etykiet The most understandable label searching options was Browse (68% - 27 person), Keyword (52% - 21 person)

Problemy z definicją Wyszukiwanie zaawansowane Użytkownicy uznawali, że ta opcja wspierana jest rozbudowanym interfejsem, wspieranym operatorami logicznymi Boole’a Wyszukiwanie rozproszone Badani nie umieli zdefiniować poprawnie tej opcji lub pozostawiali ją pustą. There were two problems with labels Regarding to second point the reason of incorrect answers was in inadequate translation to polish labels might be said that - different understanding of given terms beacause they used it very rarely in polish translation means distributed search,….

Rezultaty Schowek i Pomoc były opcjami rozumianymi poprawnie przez 93% badanych (37 osób) Wyszukiwanie proste/indeksy było poprawnie definiowane przez 68% badanych Wyszukiwanie złożone było definiowane poprawnie przez 52% studentów.

Katalog BG UP po modernizacji A screen shot of vtls opac Keyword serach - złozone Expert Search – zaawansowane Heading Keyword – wyszukiwanie w hasłach Broadcast Serach - rozproszone

Katalog BG UP po modernizacji (2) A screen shot of vtls opac Keyword serach - złozone Expert Search – zaawansowane Heading Keyword – wyszukiwanie w hasłach Broadcast Serach - rozproszone

Wnioski Większość użytkowników stosowała tylko 3 opcje wyszukiwawcze z pięciu dostępnych – warto rozważyć, czy potrzebne są wszystkie w jednym formularzu wyszukiwawczym. Stosowanie fachowego żargonu bibliotecznego oraz nieodpowiednie przetłumaczenie niektórych etykiet mogło być przyczyną nieporozumienia w ich interpretacji. Użytkownicy niedoceniali w początkowej fazie wdrożenia nowego formularza, ponieważ musieli uczyć się ponownie jego obsługi.

Dziękuję, Stanisław Skórka skorka@up.krakow.pl