JAKO ZJAWISKAO KULTUROWE l gdybym się kiedyś Urodzić miał znów, To tylko we Lwowie! Bo szkoda gadania, Bo co chcesz, to mów Nie ma jak Lwów! WESOŁA LWOWSKA FALA JAKO ZJAWISKAO KULTUROWE Referat Sławomir Rogowskiego w ramach sesji: Polskie Radio na kresach wschodnich II Rzeczypospolitej 21.11.2013

Międzywojenny Lwów Łączyć a nie dzielić Miasto wojewódzkie, 67 km² i ponad 300.000 mieszkańców(3 w kraju) , dawna stacja Galicja Wschodniej Mieszkańcy - Polacy 67,2%, Żydzi 21%, Ukraińcy 9,2%, Niemcy 2%, Ormianie 0,8%, Stolica trzech arcybiskupów i wielu religii ( 45 synagog), języki: polski, ruski, niemiecki, jidisz, hebrajski, inne Uczelnie: UJK, PL. ZN im. Ossolińskich, Teatr Wielki Miejsce protestów bezrobotnych -1936 (1/48 zabitych) analfabetyzm Tradycja literacka: Alekasander Fredro, Mikołaj Biernacki, Seweryn Goszczyński, Maria Konopnicka, Gabriela Zapolska, Leopold Staff, Jan Kasprowicz, Beata Obertyńska. Liczne wydawnictwa i gazety”multi-kulti” ważne centrum inteligenckie, administracyjne, wojskowe, handlowe i akademickie Tradycja Orląt Lwowskich

Kilka zdań o ludziach i historii Polskiego Radia Zygmunt Chamiec, Kresowiak - ze Stepańców nad Donem, herbu Gryf, urodzony w Wiedniu 24.03.1882, przedstawiciel starej rodziny kresowej, wychowany w tradycji dworu szlacheckiego, w kulcie Napoleona i Powstania Styczniowego, absolwent gimnazjum w Kijowie zdał maturę w 1900 roku jako prymus ze złotym medalem, studiował: rolnictwo w Dublanach k.Lwowa, medycynę we Lwowie, finanse w Wiedniu a ukończył z wyróżnieniem medycynę i bakteriologię w Strassburgu w 1910, znał polski, ukraiński, niemiecki, angielski, grekę i łacinę. Jeden z założycieli Polskiego Radia w 1925 . Wspominany jako Europejczyk i człowiek Renesansu. Zmarł w 17.12.1948 w Warszawie.

Ludzie i historia Radia Lwów Polskie Radio Lwów, powstało 5 stycznia 1930 i było pierwszą rozgłośnią we wschodniej Polsce Juliusz Petry (1890-1961) ur w Łopiance pow. Stanisławowski– polonista UJK, literat, dyrektor programowy a potem naczelny Polskiego Radia Lwów, po wojnie Wrocław, Warszawa, Milanówek gdzie zmarł i jest pochowany. Witold Scazighino-pierwszy dyrektor

Wesoła Lwowska Fala Wiktor Budzyński( 1906-1972) – ur Stanisławów, z wykształcenia prawnik UJK z zamiłowania literat, kabareciarz i radiowiec. Pomysłodawca Wesołej Lwowskiej Niedzieli i WLF. Zmarł w Londynie Wesoła Lwowska Fala – nazwa popularnej audycji nadawanej na cały kraj od 16 lipca 1933 do 1939 (od 1938 pod nazwą Tajoj), 8 pierwszych programów jako „Wesoła Lwowska Niedziela” Spiritus movens i Autorem był Wiktor Budzyński. Zgramadzi ł bezrobonych i kolegów ze studenckich teatrzyków Nasze Oczko i Wesoły Ul, którzy wcielili się w lwowskie postaci Szczepcio i Tońcio - posługujący się lwowskim bałakiem duet lwowskich batiarów, Aprikosenkranz i Untenbaum - parodiujący język żydowski radca Strońć -woźny magistracki i synek Marcelku ciotka Bańdziuchowa - lwowska jejmość

Ludzie i historia WLF Czesław Halski – prawnik UJK, spiker RL, uczestnik WLF Włada Majewska – prawniczka UJK, aktorka i parodystka Tadeusz Seredyński – kompozytor, dyrygent szef orkiestry RL-Konserwatoria: Galicyjskie we Lwowie i w Krakowie Kazimierz Wajda – „Szczepcio”, inżynier PL, aktor, literat i spiker radiowiec Henryk Vogelfeanger – „Tońko”, prawnik UJK, radca prawny Wilhelm Korabiowski – radca magistratu Strońć, prawo na UJK we Lwowie, gdzie otrzymał tytuł doktora Mieczysław Monderer – Aprikosenkranc, referendarz Lwowskiej Izby Skarbowej Adolf Fleischer – Untenbaum, stud medycynę, ukończył WSH Józef Wieszczek – aktor radiowiec

Gatunek, poetyka WLF Kabaret radiowy, variete ( blok programowy) Rozrywka dla wszystkich w dobrym wydaniu Skecze, dialogi, piosenki Charakterystyczne postaci, typy Satyra społeczna, polityczna i obyczajowa Pokazanie Lwowa jako miejsca wyjątkowego, nie tylko w Polsce ale i w Świecie Skłonność do idealizacji(cechy bohaterów:przyjaźń, bezinteresowna pomoc, naiwność, pogoda ducha) Brak różnic społecznych

Znaczenie kulturotwórcze Wielokulturowość Lwowa i kresów jako nawiązanie do Rzeczypospolitej obojga narodów, federacjonizm kulturowy Tolerancja, współistnienie i kosmopolityzm Tradycja kabaretu i nawiązanie do młodopolskiej kawiarni literackiej Promocja folkloru i kolorytu miejskiego Lwowa(gwara) Promocja tych tradycji względem reszty Polski – scalanie społeczeństwa i „narodu” poprzez dyfuzję kulturową Radio jako nowoczesny wspólny kod językowy

Znaczenie kulturotwórcze WLF Tradycja kabaretu i nawiązanie do młodopolskiej kawiarni literackiej Pokazanie Lwowa jako miejsca wyjątkowego, nie tylko w Polsce ale i w Świecie Olbrzymie zainteresowanie słuchaczy 5-6 mln Stały kontakt z odbiorcą – tysiące listów i telefonów - inteaktywność Model Radia społecznego ponad podziałami Hołdowanie wolności słowa (- cenzura )

Znaczenie kulturotwórcze WLF Łączyć a nie dzielić Mutacje WLF Tradycje WLF Objazdy estradowe po kraju Filmy z udziałem Szczepcia i Tońcia Włóczęgi….. Czołówka artystyczna Wojska Polskiego poza granicami od 1940-46 Krzewienie ducha patryiotyzmu i wartość związanych z II RP Wychowanie patiotyczne Utrwalone powiedzonka, związki frazeologiczne, bałak Piosenki spiewane do dziś Typy postaci batiarów(BiL) Kanon WLF a powojenne audycje: Podwieczorek przy mikrofonie, Program z dywanikiem, Wesoły autobus, Magazyn Studia 202, audycje wspominkowe WLF: Lwowska Fala PR Katowice-Danuta Skalska, Kresowe Dziedzitwo- www.kresy24.pl Rozproszenie kadry WLF i kadrowe zasilenie Radia w powojennej Polsce

Dziękuję za uwagę – Sławomir Rogowski Wesoła Lwowska Fala – Witold Szolginia Włada Majewska Czesław Halski Ryszard Miazek Kwiatkowski Wiktor Budzyński Dziękuję za uwagę – Sławomir Rogowski